ابطال فوق العاده سختی کار سازمان ملی استاندارد

ابطال فوق العاده سختی کار سازمان ملی استاندارد (دادنامه شماره ۱۵۹۰ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۳۰ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)

شماره دادنامه : ۱۵۹۰ 

تاریخ دادنامه : ۱۳۹۹/۱۰/۳۰

شماره پرونده: ۹۸۰۰۹۱۵

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای فرشید بنده علی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۸۰۹۲۲۸-۵؍۸؍۱۳۹۵ سازمان اداری و استخدامی کشور و ابطال صورتجلسه‌ شماره ۳۱۰۱؍۹۰؍۲۲۰-۱۴؍۲؍۱۳۹۰ سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ۸۰۹۲۲۸-۵؍۸؍۱۳۹۵ سازمان اداری و استخدامی کشور و ابطال صورتجلسه‌ شماره ۳۱۰۱؍۹۰؍۲۲۰-۱۴؍۲؍۱۳۹۰ سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” ریاست محترم دیوان عدالت اداری

 سلام علیکم

احتراماً؛ اینجانب خواهان بر اساس شرح خواسته بدواً به استحضار می‌رساند، سازمان ملی استاندارد ایران مطابق ماده (۲) قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد مصوب سال ۱۳۹۶ از جمله مؤسسات دولتی که زیر نظر مستقیم رئیس جمهور اداره و از لحاظ روابط اداری و استخدامی نیز، طبق ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ و اصلاحات بعدی، تابع این قانون محسوب می‌شود. مع‌الوصف سازمان مذکور بر اساس صورتجلسه تنظیمی مورخ ۱۴؍۲؍۱۳۹۰ معاونت توسعه مدیریت و امور پشتیبانی سازمان و همچنین بخشنامه شماره ۸۰۹۲۲۸- ۵؍۸؍۱۳۹۵ معاونت نوسازی اداری سازمان اداری و استخدامی کشور (ابلاغی طی نامه شماره ۹۱۳۷۵-۲۶؍۸؍۱۳۹۵ مدیرکل دفتر برنامه ریزی، نوسازی و تحول اداری سازمان به واحدهای تابعه استانی) اقدام به برقراری فوق العاده سختی کار جهت برخی مشاغل اداری درون سازمانی نموده، در حالی که بنظر می‌ سد مفاد ضوابط اداری وضع شده تا آن حد که متضمن برقراری فوق العاده سختی کار برای مشاغل مورد بحث می‌باشد، بنابر جهات ذیل مواجه با ایراد قانونی است.

۱- مطابق بند (۳) ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ فوق العاده سختی کار صرفاً در موارد کار در محیط های غیرمتعارف نظیر کار با اشعه و مواد شیمیایی و غیره قابل اعطاء می باشد. در ارتباط با ماهیت حقوقی محیط های غیرمتعارف، یا به عبارتی کارهای سخت و زیان آور نیز لازم به ذکر است با توجه به وحدت ملاک حکم مقرر در بند (الف) تبصره (۲) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) الحاقی ماده (۷۶) قانون اصلاح مواد (۷۲) و (۷۷) و تبصره ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده (۷۶) مصوب ۱۳۷۱، کارهای سخت و زیان‌آور کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر ‌اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت¬های طبیعی (‌جسمی و روانی) در وی ایجاد می¬شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن است. به همین دلیل نیز قانونگذار به منظور جبران آثار زیانبار این قبیل فعالیت ها در مواردی که توسط کارکنان دولت انجام شوند، فوق العاده ای را تحت عنوان «سختی کار» در نظر گرفته است. 

۲- با توجه به اینکه فوق العاده سختی کار موضوع بند (۳) ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری، فوق العاده ای است که به شغل کارمند (و نه شخص شاغل) تعلق گرفته و مطابق تبصره ذیل ماده (۷۶) همان قانون نیز در زمره فوق العاده های مستمر تلقی می¬گردد، لذا برخورداری کارکنان دولت از این فوق العاده، صرفاً در مورد آن دسته از مشاغلی امکان پذیر است که اولاً: ماهیت شغـل مربوطه از لحـاظ عـوامل فـیزیکی، شیمـیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده. ثانیاً: تصدی به این قبیل مشاغل جنبه استمرار داشته به نحوی که این فعالیت مستمر شخص کارمند را در معرض تنش های جسمی و روانی و عوارض ناشی از آن قرار دهد. این امر در حالی است که مشاغل احصاء شده اساساً فاقد چنین ویژگی های هستند و احصاء آنها در ضوابط اداری مورد شکایت به عنوان مشاغل مشمول فوق العاده سختی کار، فارغ از توجه به ماهیت مشاغل اداری سخت و زیان آور صورت پذیرفته است.

۳- وحدت ملاک مفاد آراء شماره ۷۲۷-۱۰؍۶؍۱۳۹۴ و ۵۵۹- ۲۵؍۸؍۱۳۹۵ صادره از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری (در خصوص برقراری فوق العاده سختی کار کارکنان هیأت های گزینش و تخلفات اداری دستگاه های اجرایی) نیز نشان می دهد که ماهیت و نحوه انجام فعالیت مشاغل مورد رسیدگی هیچگونه سنخیتی با مصادیق بند (۳) ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری نداشته و اساساً فرض وجود ویژگی های فوق در این قبیل مشاغل جهت برخورداری از فوق العاده سختی کارکنان، منتفی می باشد. 

لازم به ذکر است هر چند ماهیت حاکمیتی و نظارتی مشاغل اداری سازمان استاندارد ایران، اقتضای ورود کارکنان ناظر این سازمان را به کلیه واحدهای مشمول استانداردهای اجباری و یا اختیاری (ولو دارای مشاغل سخت و زیان آور) را جهت نظارت بر رعایت استانداردهای مربوطه توسط صاحبان این قبیل واحدهای تولیدی – خدماتی دارد، لیکن بازرسی و نظارت دوره¬ای بر واحدها و کارگاه های مشمول سختی کار، تصدی عملی و استمرار فعالیت در مشاغل سخت و زیان آور جهت برخورداری کارشناسان و بازرسان ناظر سازمان از فوق العاده سختی کار مورد رسیدگی محسوب نمی¬شود. لذا با توجه به مراتب یادشده و نظر به اینکه ضوابط اداری وضع شده تا آن حد که متضمن برقراری فوق العاده سختی کار برای مشاغل مورد بحث می باشد، قانوناً مواجه با ایراد است. لذا مستنداً به بند (۱) ماده (۱۲) قانون تشکـیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصـوب سال ۱۳۹۲، از آن مقام گـرامی تقـاضای بررسی و ارجاع موضوع به هیأت عمومی آن دیوان جهت ابطال ضوابط مورد شکایت را خواستارم. عناوین پست های سازمانی مشمول فوق العاده سختی کار بخشنامه شماره ۸۰۹۲۲۸- ۵؍۸؍۹۵ معاونت نوسازی اداری سازمان اداری و استخدامی کشور 

ردیف عنوان پست سازمانی امتیاز ردیف عنوان پست سازمانی امتیاز

۱ کاردان و تکنسین امور استاندارد ۸۴۰ ۱۵ کارشناس مسئول هماهنگی امور تدوین استاندارد ۶۰۰

۲ کارشناس مسئول نظارت بر اجرای استاندارد ۷۲۰ ۱۶ کارشناس مسئول امور ترویج استاندارد ۶۰۰

۳ کارشناس مسئول وسایل سنجش ۷۲۰ ۱۷ کارشناس هماهنگی امور تدوین استاندارد ۶۰۰

۴ کارشناس مسئول امور استاندارد ۷۲۰ ۱۸ کارشناس امور ترویج استاندارد ۶۰۰

۵ رئیس اداره نظارت بر اجرای استاندارد ۶۶۰ ۱۹ راننده وسایط نقلیه سنگین ۶۰۰

۶ رئیس اداره استاندارد (شهرستان) ۶۶۰ ۲۰ راننده وسایط نقلیه تندرو و سبک ۶۰۰

۷ مسئول نمایندگی ۶۶۰ ۲۱ رئیس امور هماهنگی امور تدوین استاندارد ۵۴۰

۸ کارشناس مسئول نظارت بر کیفیت کالاهای صاداراتی و وارداتی ۶۶۰ ۲۲ رئیس اداره آموزش و ترویج استاندارد ۵۴۰

۹ کارشناس مسئول نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی ۶۶۰ ۲۳ سرایدار ۵۴۰

۱۰ کارشناس مسئول نظارت بر کیفیت کالاهای وارداتی ۶۶۰ ۲۴ نگهبان ۵۴۰

۱۱ کارشناس نظارت بر امور صادرات و واردات ۶۶۰ ۲۵ معاون ارزیابی انطباق اداره کل استاندارد ۳۰۰

۱۲ رئیس اداره تائید صلاحیت و سیستم های مدیریت ۶۰۰ ۲۶ معاون استانداردسازی و آموزش اداره کل استاندارد ۳۰۰

۱۳ رئیس اداره ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی ۶۰۰ ۲۷ معاون گمرک اداره کل استاندارد استان ۳۰۰

۱۴ رئیس اداره امور ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی ۶۰۰ ۲۸ معاون اداره استاندارد شهرستان ۳۰۰

عناوین پست های   سازمانی مشمول فوق¬العاده سختی کار، مندرج در صورتجلسه تنظیمی مورخ ۱۴؍۲؍۱۳۹۰ معاونت توسعه مدیریت و امور پشتیبانی سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

ردیف عنوان پست سازمانی امتیاز ردیف عنوان پست سازمانی امتیاز

۱ رئیس سازمان و معاون سازمان ۷۲۰ ۳ رئیس ادار، رئیس دفتر ریاست، معاون اداره، کارشناس مسئول، حسابدارمسئول، مسئول نمایندگی ۸۴۰

۲ مدیرکل، مشاور مدیرکل، معاون مدیرکل ۷۸۰ ۴ کارشناس، حسابدار، امین اموال، کارگزین، بایگان،کارپرداز، مسئول حراست، کاردان، تکنسین ۹۶۰

  متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:  

” الف- بخشنامه‌ی شماره ۸۰۹۲۲۸-۵؍۸؍۱۳۹۵ سازمان اداری و استخدامی کشور 

سرکار خانم مهندس پیروز بخت – رئیس محترم سازمان ملی استاندارد ایرانبا سلام و احترام

 با عنایت به درخواست شماره ۲۱۸۴۹- ۱۰؍۳؍۱۳۹۵ در خصوص برقراری فوق العاده سختی شرایط محیط کار موضوع بند ۳ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری و با توجه به کاربینی ها و بررسی های کارشناسی به عمل آمده ، سقف امتیاز فوق العاده سختی شرایط محیط کار پست های سازمانی آن سازمان، مشروط به تأمین بار مالی ناشی از اجرای آن ، به شرح جداول ۱ و ۲ تعیین می گردد.

ب) صورتجلسه‌ی شماره ۳۱۰۱؍۹۰؍۲۲۰ -۱۴؍۲؍۱۳۹۰ سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

جلسه کمـیته اجـرایی قانون مـدیریت خدمات کشوری در سال جـاری روز چهارشنبه مـورخ ۱۴؍۲؍۱۳۹۰ با حضور امضاء کنندگان ذیل در دفتر معاونت توسعه مدیریت و امور پشتیبانی در رابطه با نامه شماره ۳۱۰۱؍۹۰؍۲۲۰- ۱۴؍۲؍۱۳۹۰ معاون محترم راهبردی منابع انسانی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور تشکیل و در خصوص تعیین مشاغل سازمانی مشمول دریافت سختی کار استاندارد به شرح زیر اتخاذ تصمیم گردید:

عناوین مشاغل میزان امتیاز

رئیس سازمان و معاون سازمان ۷۲۰

مدیر کل ، مشاور رئیس سازمان ، معاون مدیر کل ۷۸۰

رئیس اداره / گروه ، رئیس دفتر ریاست سازمان ، معاون اداره ، کارشناس مسئول ، حسابدار مسئول ، مسئول نمایندگی ۸۴۰

کارشناس ، حسابدار ، حسابدار و امین اموال ، امین اموال ، کتابدار ، کارگزین ، بایگان ، کارپرداز ، کمک کارشناس ، مسئول دفتر ، مسئول حراست ، کاردان ، تکنسین ، مکانیسین ۹۶۰

   در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل حقوقی و امور مجلس سازمان ملی استاندارد ایران به موجب لایحه شماره ۱۱۶۷۱۶-۱۲؍۵؍۱۳۹۸ توضیح داده است که:

” مدیر محترم دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: پاسخ به شکایت آقای بنده علی

با سلام و احترامبازگشت به دادخواست با شماره کلاسه پرونده ۹۸۰۰۹۱۵، در ارتباط با شکایت آقای فرشید بنده علی، به طرفیت این سازمان با توجه به موارد ذیل رد شکایت شاکی مورد استدعاست.

۱- در ارتباط با خواسته شاکی مبنی بر ابطال صورتجلسه مورخ ۱۴؍۲؍۱۳۹۰ معروض می دارد صورتجلسه مذکور که بر اساس نامه شماره ۳۱۰۱؍۹۰؍۲۲۰-۱۴؍۲۱؍۳۹۰ معاون راهبردی منابع انسان معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور تنظیم شده بود با عنایت به نامه شماره ۲۳۲۸۵۲-۲۷؍۸؍۱۳۹۴ سرپرست معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمانی مدیریت و برنامه ریزی کشور ابطال شده و این سازمان هم نسبت به اصلاح احکام کارگزینی (حذف فوق العاده سختی کار) کارکنان این سازمان اقدام کرده است. لذا درخواست شاکی در این مقطع زمانی موضوعاً منتفی می باشد.

۲- بر اساس نامه صدرالذکر سرپرست معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور این سازمان درخواست بررسی مجدد میزان سختی شرایط محیط کار پست های سازمانی خود را به آن معاونت اعلام داشته که پس از کاربینی و بررسی لازم منجر به صدور بخشنامه شماره ۸۰۹۲۲۸- ۵؍۸؍۱۳۹۵ شده است. لذا بخشنامه مذکور بر اساس بند ۲ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری و بر اساس کاربینی و بررسی های کارشناسی در سازمان اداری و استخدامی، صادر شده و اقدام این سازمان هم بر اساس نص صریح بخشنامه آن سازمان و مطابق قانون بوده است. با توجه به مطالب معنونه رد شکایت شاکی مورد استدعاست.”

هیأت عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ ۳۰؍۱۰؍۱۳۹۹ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی    

ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ مقرر داشته علاوه بر حقوق کارکنان، فوق‌العاده‌هایی نیز به آنها قابل پرداخت است و فوق‌العاده مذکور در بند ۳ این ماده شامل کارکنانی است که در یکی از وضعیت های مورد اشاره در این بند قرار دارند. اولین وضعیت «سختی کار» می باشد که شامل افرادی است که مشاغل آنها بر اثر عوامل مختلف فشار و تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی و جسمی به فرد وارد می آورد که نوع این مشاغل توسط قانون مشخص نشده و حسب مورد باید از طریق مرجع ذیصلاح تعیین شود. دومین وضعیت «کار در محیط های غیرمتعارف» می باشد که نمونه های آن توسط قانون مشخص شده نظیر کار با اشعه و مواد شیمیایی، کار با بیماران روانی، عفونی و در اورژانس و در بخش های سوختگی و مراقبت های ویژه بیمارستانی و شمول آن به سایر مشاغل باید همسنخ از لحاظ موضوع و ماهیت با نمونه های ذکر شده در قانون باشد. سومین وضعیت «کار با مواد سمی، آتش زا و منفجره و کار در اعماق دریا» می باشد که قانونگذار برای این وضعیت امتیاز تا سه برابر سایر موارد لحاظ نموده است.

نظر به اینکه

اولاً: اختصاص و تصویب برقراری فوق العاده بند ۳ ماده ۶۸ در هر یک از وضعیت های ذکر شده مستلزم وجود دلایل توجیهی لازم و انطباق شغل مورد نظر با آن می باشد لیکن در مصوبات مورد شکایت تفکیکی از این حیث صورت نگرفته و حتی برخی مشاغل متعارف نظیر کارشناس و کارشناس مسئول امور استاندارد، مسئول نمایندگی، معاون استاندارد، مدیر کل، معاون مدیرکل و….، از فوق العاده بند ۳ ماده ۶۸ برخوردار شده‌اند که فاقد دلایل موجه می باشد،

ثانیاً: به موجب ماده ۸۰ قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر شده آیین‌نامه اجرایی فصل دهم باید به تصویب هیأت وزیران برسد و  این امر شامل ضوابط اجرایی بند ۳ ماده ۶۸ قانون مذکور نیز می‌باشد. لیکن پس از لازم الاجرا شدن قانون مدیریت خدمات کشوری مصوبه ای در خصوص تعیین مصادیق «سختی کار» از سوی هیات وزیران تصویب و ابلاغ نشده است و به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۸۳۴- ۲۵؍۴؍۱۳۹۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مقررات حاکم در این خصوص که مربوط به قبل از قانون مدیریت خدمات کشوری بوده به علت منسوخ شدن آن از زمان اجرایی شدن قانون قابلیت استناد ندارد و در مورد محیط‌های غیرمتعارف نیز لازم است مصدایق با مثال‌های مذکور در بند ۳ ماده ۶۸ از سنخیت و انطباق لازم برخوردار باشد،

بنابراین مصوبات مورد شکایت مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات می باشد و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ بند ۱ آیین نامه اجرایی مذکور ابطال می شود.

محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

مقررات مرتبط:

– ابطال فوق‌العاده سختی کار سازمان ملی استاندارد و سازمان جنگل‌ها

{wbamp-meta name=”image” url=”https://shenasname.ir/images/logo800-800.png” width=”800″ height=”800″}