آیین‌نامه استانداردهای اجرایی طرحهای عمرانی
آئیننامه استانداردهای اجرائی طرحهای عمرانی (تصویبنامه شماره 9974 مورخ 31/4/1352 هیئت وزیران)
فصل اول- تعاریف و منظور
ماده 1ـ معیارها و استانداردها و همچنین اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرحهای عمرانی موضوع ماده 23 قانون برنامه و بودجه کشور از نظر سهولت مراجعه بطور خلاصه و بدون آنکه محدودیتی ایجاد نمایداستاندارهای اجرایی طرحهای عمرانی نامیده می شود.
ماده 2ـ اصطلاحات دیگری که در این آئیننامه بکار رفته طبق تعاریف مندرج در قانون برنامه و بودجه می باشد.
ماده 3ـ منظور از تعیین استانداردهای اجرایی طرحهای عمرانی ایجاد یک نظام فنی و اجرایی برای این طرحها است بنحوی که هدفهای زیر تأمین گردد:
الف ـ بالا بردن کیفیت اجرایی طرحها.
ب ـ دقیق تر و گویاتر نمودن اسناد و مدارک و مشخصات و نقشه های اجرایی.
پ ـ کاهش هزینه های اجرایی.
ت ـ جلوگیری از صرف هزینه های زائد.
ث ـ استفاده بهتر و مؤثرتر از نیروی انسانی موجود.
ج ـ سریعتر کردن گردش انجام مطالعات و نقشه ها و مشخصات.
چ ـ احتراز از تهیه مکرر نقشه ها و مشخصات و جزئیاتی که ممکن است بصورت تیپ قابل تهیه باشد.
ح ـ یکنواخت نمودن رویه های اجرایی.
خ ـ فراهم نمودن زمینه و شرایط لازم برای تولید انبوه (Mass Praduction) ملزومات و مصالح و اجزاء ساختمانی موردنیاز طرحها.
فصل دوم- نحوه تهیه استانداردهای اجرایی طرحهای عمرانی
ماده 4ـ سازمان موظف است در تهیه استانداردهای اجرایی طرحهای عمرانی بنحوی عمل نماید که از مجموع مفادقوانین و آئیننامه ها و همچنین دستورالعمل هایی که طبق این آئیننامه تهیه و ابلاغ می شود مجموعه هایی در جهت نظام فنی و اجرایی تدوین گردد بطوریکه این مجموعه ها بتدریج بصورت زبان مشترک فنی و اجرایی بین دستگاههای اجرایی و مؤسسات مشاور و پیمانکار و سازندگان و سایر عوامل اجرایی درآید.
ماده 5ـ سازمان به پیشنهاد دستگاههای اجرایی و یا به تشخیص خود و بنابر ضرورت و باتوجه به اولویت ها مواردی راکه باید در باره آنها معیار، استاندارد، نقشه تیپ، ضوابط فنی، دستورالعمل فنی و یا اصول کلی و شرایط عمومی قرارداد و یا هر اقدامی را که برای تحقق هدفهای مشروح در ماده 3 لازم باشد تعیین خواهد نمود.
ماده 6ـ پس از تعیین مورد و اعلام آن به دستگاههای مربوط سازمان ترتیب لازم برای تهیه پیش نویس آن مورد را بااستفاده از کارشناسان خود و یا کارشناسان دستگاههای اجرایی مربوط و یا مؤسسات بخش خصوصی خواهد داد.
سازمان هر پیش نویس را که بدین طریق تهیه شده پس از اخذ نظر از دستگاههای ذیربط و در صورت لزوم از مؤسسات و دستگاهها و یا کارشناسان صاحب نظر، در کمیته های کارشناسی خاص که بدین منظور از کارشناسان خبره تشکیل می دهد مطرح و پس از کسب نظر اصلاحی کمیته کارشناسی متن نهایی را آماده و باتوجه به مواد 7 و 8 این آئیننامه دستورالعمل لازم را تهیه نموده و پس از تأیید رئیس سازمان به دستگاههای اجرایی و مهندسان مشاور و پیمانکاران ومؤسسات ذیربط ابلاغ خواهد نمود.
فصل سوم- انواع دستورالعمل و نحوه ابلاغ
ماده 7ـ دستورالعمل های موضوع این آئیننامه به سه گروه به شرح زیر تقسیم می شود:
بند 1ـ گروه اول: دستورالعمل هایی که رعایت کامل مفاد آن از طرف دستگاههای اجرایی و مهندسان مشاور وپیمانکاران و عوامل دیگر ضروری است. (نظیر فرم ضمانت نامه ها، فرم پیمانها، استانداردهای فنی، تجزیه واحد بها وغیره).
بند 2ـ گروه دوم: دستورالعمل هایی که بطور کلی و برای موارد عادی تهیه می گردد و برحسب مورد دستگاههای اجرایی و مهندسان مشاور و پیمانکاران و عوامل دیگر می توانند به تشخیص خود مفاد دستورالعمل و یا ضوابط ومعیارهای آنرا باتوجه به کار مورد نظر و در حدود قابل قبولی که در دستورالعمل تعیین شده تغییر داده و آنرا با شرایط خاص کار مورد نظر تطبیق دهند (نظیر حق الزحمه مهندسان مشاور و شرایطعمومی پیمان و مشخصات عمومی وغیره).
بند 3ـ گروه سوم: دستورالعملهایی است که به عنوان راهنمایی و ارشاد دستگاههای اجرایی و مؤسسات مشاور و پیمانکاران و سایر عوامل تهیه می شود و رعایت مفاد آن در صورتی که دستگاههای اجرایی و مؤسسات مشاور روشهای بهتری داشته باشند، اجباری نیست.
ماده 8ـ سازمان موظف است گروه هر دستورالعمل را بطور مشخص در متن آن قید نموده و بعلاوه در مورددستورالعمل های گروه یک و گروه دو تاریخی که از آن تاریخ لازم است به مورد اجرا گذاشته شود، تعیین نماید. مدت زمان بین تاریخ صدور این دستورالعمل ها و تاریخی که بمورد اجرا گذاشته می شود نباید از سه ماه کمتر باشد.
درصورتی که یک دستورالعمل ناقص و یا جایگزین تمام و یا قسمتی از دستورالعمل های قبلی باشد لازم است مراتب را صراحتاً و با ذکر مشخصات دستورالعمل‌های قبلی در متن دستورالعمل قید گردد.
ماده 9ـ سازمان موظف است دستورالعمل‌های تهیه شده را به کلیه وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرایی مستقل وبرحسب مورد به انجمن ها و سندیکاهای مشاوران و پیمانکاران ابلاغ نماید. دستگاههای مزبور موظفند بنوبه خود این دستورالعمل ها را به دستگاههای تابعه خود ابلاغ نمایند. از نظر سهولت امر و احتراز از دوباره کاری، وزارتخانه ودستگاههای اجرایی می توانند صورت دستگاههای تابعه و نام مسئول و نشانی آنها را به سازمان ارائه دهند تا سازمان مستقیماً دستورالعمل های مربوط را به آنها ابلاغ نماید.
سازمان کلیه دستورالعمل ها را از طریق پست سفارشی ارسال خواهد نمود و قبض رسید پست بمنزله رسید رسمی ابلاغ به دستگاه گیرنده تلقی خواهد گردید. مؤسسات غیردولتی آموزشی و علمی و تحقیقاتی که مایل باشند این دستورالعمل ها برای آنها ارسال شود نیز می توانند به ترتیب فوق نام و مشخصات و نشانی مؤسسه را به سازمان اعلام نمایند.
فصل چهارم- نحوه تصحیح دستورالعمل ها
ماده 10ـ درصورتی که دستگاههای اجرایی در رعایت دستورالعمل های موضوع این آئیننامه مواجه با مسائل و یاابهاماتی گردند که به تشخیص آنها در پیشبرد طرح مورد عمل اشکالاتی پدید می آورد و مراتب را کتباً به سازمان اعلام دارند، سازمان موظف است سریعاً موضوع را با همکاری دستگاه مربوط رسیدگی و ابهام را مرتفع و یا در صورت لزوم در مفاد دستورالعمل تجدیدنظر نموده و دستورالعمل جدیدی به جایگزینی دستورالعمل قبلی تهیه و ابلاغ نماید.
ماده 11ـ در صورتی که دستگاههای اجرایی و یا مؤسسات و کارشناسان ذیربط و یا افراد ذیعلاقه و صاحب نظر،نظرات اصلاحی در مورد چنین دستورالعملهایی داشته باشند سازمان موظف است با توجه به اهمیت نظرات اظهارشده و برحسب مورد مراتب را از طریق نشریه موضوع ماده 13 به اطلاع سایر صاحب نظران برساند و باتوجه به مجموع نظرات موضوع را با کمک و همکاری دستگاههای ذیربط رسیدگی نموده و در صورت لزوم در مفاددستورالعمل تجدیدنظر و دستورالعمل جدید تهیه و ابلاغ کند.
فصل پنجم- نشریات
ماده 12- سازمان موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که مجموعه دستورالعمل های موضوع این آئیننامه همراه با قوانین و آئین‌نامه‌های مربوط به طور ادواری چاپ و در اختیار کلیه متقاضیان گذاشته شود. در اجرای این وظیفه سازمان می تواند چاپ و انتشار این مجموعه را به مؤسسات بخش عمومی و یا خصوصی واگذار نموده و تمام و یا قسمتی ازهزینه چاپ و انتشار این مجموعه را رأساً تقبل و بقیه هزینه را مؤسسه مذکور از طریق فروش مجموعه به علاقمندان بابهای عادله ای که از طرف سازمان تعیین می شود تأمین نماید.
ماده 13ـ سازمان بمنظور مطلع ساختن علاقمندان از مواردی که دستورالعمل های مربوط تهیه شده و یا تحت رسیدگی است و کسب نظرات اصلاحی آنها و همچنین جلب متفکران و صاحب‌نظران به همکاری در جهت تأمین هدفهای مشروح در ماده 3 نشریه ای فنی منتشر خواهد نمود.
فصل ششم- مقررات متفرقه
ماده 14ـ در تهیه پیش‌نویس معیارها و استانداردها و مشخصات و جزئیات تیپ و سایر خدمات مورد نیاز تهیه دستورالعمل‌ها و همچنین شرکت در کمیته‌های کارشناسی، سازمان می‌تواند علاوه بر کارشناسان خود از کارشناسان ومتخصصین ذیصلاح بخش عمومی و بخش خصوصی و همچنین از مؤسسات بخش خصوصی استفاده نماید.
ماده 15ـ حق‌الزحمه کارشناسان و متخصصین بخش خصوصی ایرانی یا خارجی که طبق ماده 14 در انجام خدمات به سازمان کمک می کنند به میزانی است که از طرف وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه تعیین می‌شود از محل اعتبارات خرید خدمات قابل پرداخت است.
حق‌الزحمه مؤسسات بخش خصوصی تا حد پانصد هزار ریال بدون نیاز به انجام مناقصه و یا استعلام بها و در مقابل تأئید انجام خدمت طبق قرارداد قابل پرداخت می باشد. در صورتی که مبلغ حق‌الزحمه بیش از پانصد هزار ریال باشداستفاده از خدمات این مؤسسه تابع آئیننامه ارجاع کار به مهندسان مشاور در مورد طرحهای عمرانی خواهد بود.
ماده 16ـ حق‌الزحمه کارشناسان و متخصصین بخش عمومی که طبق ماده 14 در انجام خدمات به سازمان کمک می کنند بر مبنای تصویبنامه مورخ 1350.9.13 هیأت وزیران قابل پرداخت است.
