استقرار سامانه جمعنویسی با مشارکت‌جویی نخبگانی و عمومی برای ارتقای خط‌مشی‌های اداری کشور
سامانه جمعنویسی با مشارکت‌جویی نخبگانی و عمومی برای ارتقای خط‌مشی‌های اداری کشور مستقر شد.
سامانه جمعنویسی بستری تخصصی که امکان مشارکت خبرگانی و عمومی را در فرایند اصلاح و ارتقای متون رسمی کشور، همچون سیاست‌نامه‌ها، قوانین و سایر متون هنجاری فراهم می‌کند. این سامانه تلاش می‌کند نظرات عموم، خبرگان و ذینفعان را به صورت نظام‌مند گردآوری کند. برای استقرار سامانه جمعنویسی، نمونه‌های مشابه از سراسر دنیا مرور شده و بهترین ویژگی‌های آن‌ها برای تهیه این سامانه گلچین شده است. مخاطب هدف سامانه جمعنویسی نخبگان و ذینفعان و عموم مردم است که این مخاطبان می‌تواند عضو سازمان یا فردی خارج از سازمان باشد.
گفت‌وگویی زیر مصاحبه با مهدی ثنائی، مشاور رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور که مسئولیت استقرار و راه‌اندازی این سامانه را برعهده دارد.
تدوین درست قوانین و سیاست‌نامه‌ها با مشارکت خبرگانی و عمومی
مهدی ثنایی، مشاور رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور هدف از استقرار سامانه جمعنویسی را بسترسازی و تسهیل مشارکت خبرگان و نخبگان در تدوین و ارزیابی متون سیاستی، قانونی و سایر متون هنجاری عنوان کرد.
ثنایی با بیان اینکه سامانه جمعنویسی مبتنی بر یک نیاز قدیمی توسعه پیدا کرده است، گفت: همیشه گفته می‌شد که ذینفعان باید در تصمیم‌گیری ها مشارکت داشته باشند. اما اقدام نظام‌مند برای پاسخ به این نیاز شاهد نبودیم. لذا مبتنی بر این نیاز سامانه جمعنویسی در ابتدا پیرو تقاضای مجلس شورای اسلامی شکل گرفت. به این ترتیب که خیلی وقت‌ها طرحی اعلام وصول و حتی تصویب می‌شود که خبرگان، مجریان و ذینفعان مرتبط با آن در مورد آن نظر دارند، در حالی که نظرتشان دیده نمی‌شود. در واقع، بستر سیاست‌گذاری باید فرصت مشارکت ذینفعان، نخبگان و مردم فراهم کند.
سامانه جمعنویسی نیازمند تیم راهبر و پشتیبان است
وی ادامه داد: حدود ۵ سال پیش طراحی این سامانه آغاز شد. در این سال‌ها، نهادهایی مانند قوه قضائیه، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی، شورای شهر تهران و شورای شهر مشهد متقاضی استفاده از این سامانه بودهاند و از آن استفاده کرده‌اند.
مشاور رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور با اشاره به اینکه تا امروز این سامانه آن‌گونه که در سازمان اداری و استخدامی کشور استفاده می‌شود، مورد استفاده قرار نگرفته است، گفت: دلیل این اتفاق، اهتمام نداشتن و مستقر نکردن نیروی راهبر در دستگاه‌ها برای بهره‌گیری از این سامانه است. در واقع این سامانه (همانند سایر سامانه‌ها) احتیاج به تیم راهبر و پشتیبان دارد که بسیاری از دستگاه‌ها امکان تأمین آن را ندارند.
وی دلیل دیگر این وضعیت را دلیل فرهنگی دانست و گفت: در همه نهادها افرادی هستند که معتقدند برای تصمیمگیریها نیازی به مشارکت‌جویی وجود ندارد. همه این دلایل باعث شده بود این سامانه به معنای واقعی کلمه زیر بار نرود.
ثنایی ادامه داد: دکتر لطیفی از همان آغاز دوره مدیریتش، نیاز به مشارکت ذینفعان و نخبگان را مطرح کردند و این باعث شد تا سازمان بهره‌برداری از این سامانه را در دستور کار خود قرار دهد.
افق سامانه، تبدیل به یک سامانه ملی است
مشاور رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور خاطرنشان کرد: برای اینکه اتفاقی که در دستگاه‌های دیگر افتاد در این سازمان نیز اتفاق نیفتد، نیازمند استقرار تیم راهبر برای این سامانه هستیم. پشتیبانی فنی از سامانه، تدبیر ابعاد ترویجی، آموزشی و رسانه‌ای سامانه، دبیری محتوای سامانه از جمله وظایف این تیم اجرایی است.
وی با بیان اینکه هدف این سامانه این است که نه تنها در سازمان اداری و استخدامی کشور مورد استفاده قرار بگیرد، بلکه کل دولت و حاکمیت از آن سرویس بگیرند، تصریح کرد: این هدف مستلزم طراحی، برقراری ارتباط با سازمان‌ها و نهادهای دیگر، در نظرگرفتن ابعاد فنی، ترویجی و تدارک مسیری که از یک سامانه سازمانی به یک سامانه ملی تبدیل شود.
ثنایی افزود: به نظر ما این سامانه باید در ابتدا به صورت تشویقی و مثبت پیش برود و پس از مدتی جنبه‌های الزام‌آور پیدا کند؛ به طور مثال، در ابتدا می‌توانیم مشارکت‌کنندگان برتر ماه را معرفی کنیم و مدتی بعد به سمتی برویم که برای برخی آیین‌نامه‌ها که ملاحظات امنیتی و محرمانگی ندارند، الزامی بگذاریم که پس از بررسی و مشارکت در سامانه جمعنویسی از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور به دستگاه‌ها ابلاغ شوند.
سامانه مشارکت عموم را می‌پذیرد
مشاور رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور سند «اصلاحات پیشنهادی سند تحول دولت مردمی در حوزه بهره‌وری» را دارای بیشتری مشارکت در سامانه دانست و در توضیح دلیل آن گفت: این سند بیش از ۱۲۰ مشارکت داشت و به نظر می‌رسد دلیل آن تبلیغ و ترویج مشارکت در این سند از سوی خود سازمان ملی بهره‌وری ایران باشد. از آن‌جایی که سامانه مشارکت عموم مردم را می‌پذیرد، سازمان ملی بهره‌وری ایران در مورد این سند اطلاع‌رسانی عمومی انجام داد و باعث شد این سند به خوبی مورد مشارکت قرار گیرد.
وی در پاسخ به این پرسش که مشارکت‌کنندگان چگونه می‌توانند از نتیجه سندها و تأثیر دیدگاه خود بر آن مطلع شوند، تصریح کرد: خود سامانه و راهبر آن نسبت به مشارکت‌ها کاملاً بی‌طرف است، در نتیجه فقط خود متن‌سپار می‌تواند در پایان و حتی حین مدت مشارکت‌جویی در سامانه به مشارکت‌کنندگان بازخورد ارائه کند.
ثنایی در پایان گفت: از همه همکاران درخواست می‌کنم با برنامه‌ریزی مناسبی، در طول هفته وقتی مشخصی را برای اظهارنظر نسبت به خروجی‌های سازمان اختصاص دهند. برای این کار لازم است مشارکت در سامانه جمعنویسی را به عنوان کاری در کنار کارهای دیگر نبینیم، بلکه لازم است مشارکت به یک رویه، اصل یا فرهنگ در سازمان تبدیل شود تا تصمیم‌گیری از فضای بسته خارج شده و ارتقاء کیفیت خروجی‌های سازمان را شاهد باشیم.