تفاوت بین آیین‌نامه، دستورالعمل اجرایی و بخشنامه

Question

با سلام. تفاوت بین آیین‌نامه، دستورالعمل اجرایی و بخشنامه چیست؟

Answer 1

با سلام. بعضا در رویه ها و عرف اداری موارد فوق به جای یکدیگر استفاده می‌شوند ولی باید دانست که هر یک از آنها معانی، تعریف و کارکرد خاص خود را دارا می‌باشند.

تفاوت بین آیین نامه، دستورالعمل اجرایی و بخشنامه

• آئین‌نامه جنبه آمريت و كلیت دارد و در حکم قانون محسوب می شود ولی دستورالعمل اجرایی و بخشنامه از این قاعده و ویژگی مستثنی می‌باشند.
•  آئین‌نامه مانند قانون ایجاد حق و تکلیف می‌کند ولی دستورالعمل اجرایی و بخشنامه ایجاد حق و تکلیف نمی کنند.
• آئین‌نامه همواره از سوی مقامات صلاحيت‌دار تصویب و صادر می شود ولی دستورالعمل اجرایی یا بخشنامه می توان از سوی یک مقام خاص (مدير عامل) نیز صادر گردد.
• دستورالعمل اجرایی و بخشنامه می تواند با استناد یکی از مواد یا تبصره های آئین‌نامه صادر و منتشر شود. به عبارت دیگر، تابع آئین‌نامه می‌باشد در صورتی که آئین‌نامه تابع دستورالعمل اجرایی و بخشنامه صادره نمی باشد. 
• آئین‌نامه قواعد و مقررات، دستور العمل اجرایی، نحوه و روش اجرایی صحيح بعضی از مواد و تبصره های آن و بالاخره بخشنامه اعلانی به زیر مجموعه را ارائه و بیان می کند.
• آئین‌نامه جزء مقررات عمومی است ولی دستورالعمل اجرایی و بخشنامه جزء دستورات و تعليمات داخلی اداری محسوب می شوند.
• مفاد آئین نامه مشتمل بر مواد و تبصره‌های آن است ولی دستورالعمل اجرایی می تواند شامل فرمولهای محاسبات، اعداد، جداول، نمودارها و... باشد و بخشنامه مواردی را فقط بر مبنای بندهای مختلف آن انعكاس و ارائه می‌دهد. 
• مفاد آئین‌نامه با دستورالعمل اجرایی برای یک دوره خاص و معمولا بلندمدت ولی مفاد‌ بخشنامه برای یک دوره کوتاه مدت تهیه و تدوین می گردد.
• عدول از آئين‌نامه‌ها دستورالعمل مستقل تخلف از مقررات و قوانین تلقی می شود. در صورتی که تخلف از بخشنامه تخلف اداری بشمار می آید. 
• بخشنامه بیشتر جنبه فوریت قضايا و اطلاع از چگونگی مبنی بر آگاهی و رعایت آنها تكيه دارد. در صورتی که آئين‌نامه و دستورالعمل اجرایی به رعایت موازین و قواعد در طول زمان و چگونگی و نحوه اجرا اشاره می کند.

Comments

با سلام و سپاس
بسیار کاربردی است

---

توضخبات کامل وعالی بودند سپاس

---

مفید بود، سپاس
یه سوال، الان برای موارد داخلی یک شرکت سهامی خاص وقتی مطلبی مصوب هیات مدیره می شود نام آن را آیین نامه داخلی بزاریم بهتره یا دستورالعمل داخلی؟

---

دکتر ما چیزی تحت عنوان آیین نامه ی داخلی نداریم ،بخش نامه هست که داخلی میباشد ،،سوالتان ازاساس اشکال دارد ،مگر متن بالا رانخواندین !!؟

---

بسیاری از این مفاهیم چیزی جز قیود بروکراتیک نیست و بهتر است چنین مقدس! به آن نگاه نکنیم. ما در هر موضوعی یک چیستی (چه باید باشد) داریم و یک چگونگی (چگونه چنان شود). اگر قانون «چه باید باشد» را مشخص کند، یا باید در همان قانون راه چگونه رسیدن به آن را هم مشخص کند یا آن را به شیوه‌نامه و دستورالعمل و .... حواله دهد. بقیه حرف اضافه است. (رجوع کنید به تناسب قانون مدنی و آیین دادرسی مدنی)