وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری

آیین نامه ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی (۱۳۹۵)

آیین نامه ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی مؤسسه های آموزش عالی، پژوهشی و فنآوری دولتی و غیردولتی (مصوبه شماره ۷۴۵۳/۹۵/د ش مورخ ۲۷/۴/۹۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی)

وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری

آیین نامه ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی مؤسسه های آموزش عالی، پژوهشی و فنآوری دولتی و غیردولتی و غیردولتی که در جلسه ۷۷۶ مورخ ۱۸/۱۲/۱۳۹۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می شود:

آیین نامه ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی

کلیات

امروزه رقابت بین کشورها برای کسب جایگاه برتر فرهنگی- سیاسی و تصاحب سهم اقتصادی بیشتر در مناسبات متکثر، متنوع و پرشتاب جهانی، آنها را ناگزیر به تقویت علم و فنآوری به منظور گسترش حوزه نفوذ و اقتدار ملی خود کرده است. در پهنه این رقابت جهانی، ایران اسلامی نیز امکانات، ظرفیت ها و فرصت های موجود و اندیشمندان و نخبگان خود را به کار گرفته است تا قله های علمی را فتح و از مرزهای دانش عبور کند ودر چنین شرایطی، نقش اعضای هیأت علمی دانشگاه ها، مراکز علمی و تحقیقاتی، حوزه علمیه و دیگر مراکز علمی- فرهنگی، در نیل به یان آرمان مقدس، مؤثر و انکارناپذیر است؛ آرمانی که تحقق آن تنها از رهگذر برنامه ریزی جامع و همسو با سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه های علم و فنآوری، سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران، برنامه های توسعه کشور و نیز ارزشیابی مستمر و مداوم، به منظور پویایی و حفظ سطح مطلوب علمی- فرهنگی امکان پذیر است.

در کنار اهمیت و ضرورت چنین رویکردی، که به خودی خود زمینه ساز توسعه پایدار و همه جانبه است؛ بازنگری اساسی در نظام ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی، پژوهشی و فناوری مستلزم انگیزه ای در خور و عزمی جدی بود تا آیین نامه ای با هدف هدایت فعالیت های اعضای هیأت علمی به مثابه نیاز بنیادین جامعه دانشگاهی کشور تدوین شود.

در این آیین نامه بر دستیابی به اهداف مهم زیر تأکید شده است:

۱. حفظ، تقویت و توسعه توأمان فرهنگ اسلامی و توان علمی (آموزشی، پژوهشی و فنآوری) دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی، پژوهشی و فنآوری کشور؛

۲- تأمین نیازهای علمی و فنآوری کشور به منظور حفظ و ارتقای دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه های مختلف فرهنگ، سلامت، اقتصاد، تجارت، صنعت و کشاورزی؛

۳. آموزش نیروی انسانی مورد نیاز کشور بر اساس اهداف برنامه های توسعه ای و آمایش سرزمینی و اصلاح هرم اعضای هیأت علمی دانشگاه ها؛

۴. اصلاح و تغییر بنیادین نظام ارزیابی هیأت علمی بر اساس اصول زیر:

الف ) ايجاد پويايي و نشاط در امر آموزش و تقويت انضباط محيط آموزشي به منظور تربيت نيروي انساني منضبط، متعهد و متخصص؛

ب ) تقويت و توسعه تحقيق و پژوهش، با ارج نهادن به پژوهش هاي بنيادين، كاربردي و توسعه اي كه با هدف تأمين نيازهاي علمي، فناوري، صنعتي و سلامت در كشور، با نگاهي آينده پژوهانه تنظيم شده باشد؛

ج ) توجه ويژه به هدايت فعاليت هاي پژوهشي و فناورانه اعضاي هيأت علمي با هدف شكل گيري و تحقق نسل سوم دانشگاه ها و توسعه علم مبتني بر توليد ثروت و كارآفريني؛

د ) توجه ويژه به زبان فارسي؛

ه ) ايجاد امكان تصويب ضوابط داخلي براي مؤسسه هاي داراي هيأت مميزه به منظور اجراي مأموريت هاي مؤسسه.

 اختصارات

۱. وزارتين: وزارتخانه هاي علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

۲. وزارت علوم: وزارت علوم، تحقيقات و فناوري

۳. وزارت بهداشت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

۴. نهاد: نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها

۵. مؤسسه: دانشگاه ها و مؤسسه هاي آموزش عالي، پژوهشي و فناوري دولتي و غيردولتي كه داراي مجوز از شوراي گسترش آموزش عالي «وزارتين» يا ساير مراجع قانوني ذي ربط باشند.

۶. آيين نامه: آيين نامه ارتقاي مرتبه اعضاي هيأت علمي

۷. حوزه علميه: مراكز آموزشي و پژوهشي حوزوي كه بر اساس مجوز شوراي عالي حوزه هاي علميه مجاز به فعاليت و صدور مدرك تحصيلي حوزوي اند.

۸. دستگاه اجرايي: وزارتخانه ها، مؤسسه هاي دولتي، مؤسسه ها يا نهادهاي عمومي غيردولتي، شركت هاي دولتي و همچنين كليه دستگاه هايي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر يا تصريح نام است و مصاديق آن به تأييد هيأت امناي «مؤسسه» مي رسد.

۹. مؤسسه يا نهاد عمومي غيردولتي: واحد سازماني مشخصي كه استقلال حقوقي دارد؛ با تصويب مجلس شوراي اسلامي يا ساير مراجع ذي صلاح ايجاد شده است يا مي شود و بيش از ۵۰ ٪ بودجه سنواتي آن از محل منابع غيردولتي تأمين مي شود و انجام وظايف و خدمات عمومي را عهده دار است.

۱۰. عضو هيأت علمي: هر يك از اعضاي هيأت علمي آموزشي يا پژوهشي كه بر اساس ضوابط و مقررات «وزارتين» به استخدام «مؤسسه» در آمده اند.

 تعاريف

۱. تدوين كتاب: گردآوري مطالب يا داده هاي هدفمند و منسجم از منابع مختلف در يك مجموعه

۲. تأليف كتاب: ساماندهي مجموعه اي از داده هاي علمي و نظريات پذيرفنه شده بر اساس تحليل يا تركيب مبتكرانه كه معمولاً با نقد يا نتيجه گيري همراه است.

۳. تصنيف كتاب: تدوين مجموعه اي كه حداقل ۲۰ ٪ آن را ديدگاه هاي جديد و نوآوري هاي علمي نويسنده يا نويسندگان تشكيل دهد و با تحليل يا نقد ديدگاه هاي ديگران در يك موضوع مشخص همراه باشد؛ اگرچه قبلاً آنها را در مقاله هاي خود منتشر كرده باشند.

۴. تصحيح انتقادي كتاب: معرفي نسخه بدل هاي موجود در جهان؛ تشخيص صحيح ترين و نزديك ترين نسخه به زمان حيات مؤلف؛ به كارگيري روش تحقيق؛ شرح و توضيح مستندات متن؛ ذكر مآخذ و منابع استفاده شده با استناد به شواهد و كتاب شناسي آنها؛ تكميل نواقص، چه در عبارت و چه در محتوا و داوري، در بهترين برداشت و نظاير آن.

۵. نشريه علمي معتبر: نشريه علمي معتبر اعم از نشريه علمي معتبر داخلي و خارجي است. نشريه علمي معتبر داخلي نشريه اي (كاغذي يا الكترونيكي) است كه داراي درجه علمي – پژوهشي يا علمي – ترويجي از يكي از وزارتين يا شوراي عالي حوزه هاي علميه باشد. نشريه علمي معتبر خارجي نشريه اي (كاغذي يا الكترونيكي) است كه معاونت پژوهشي و فناوري وزارتين درجه اعتبار آن را تعيين مي كند.

۶. همايش علمي معتبر: همايشي كه در آن پس از ارائه مقاله هاي داوري شده، حاضران به نقد و بررسي يا پرسش و پاسخ در خصوص هر مقاله مي پردازند. در اين نوع همايش صرفاً مقاله هاي علمي (بنيادي، كاربردي، توسعه اي يا فناوري) عرضه مي شود.

۷. نمايه معتبر: مشتمل بر نمايه هاي معتبر ملي و بين المللي كه معاونت تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت يا هيأت مميزه مؤسسه هاي تحت نظارت وزارت علوم مقبوليت آنها را تأييد كرده باشد.

۸. مقاله پراستناد۱: مقاله اي كه با توجه به موضوع تخصصي داراي استنادهايي بيش از تعداد مشخصي در گزارش نمايه معتبر باشد. مبناي تعيين مقاله هاي پر استناد براي هيأت علمي شاغل در مؤسسه هاي تحت نظارت وزارت بهداشت، گزارش نمايه ESI ۲ است.

۹. مقاله داغ۳: مقاله اي كه متناسب با هر رشته داراي استنادهايي بيش از تعداد مشخصي در گزارش نمايه معتبر در دو سال قبل از سال مرجع باشد. مبناي تعيين مقاله هاي داغ براي هيأت علمي شاغل در مؤسسه هاي تحت نظارت وزارت بهداشت، گزارش نمايه ESI است.

۱۰. نظريه: مجموعه اي از مفاهيم، تعاريف، قضايا و پيشنهادها كه به منظور تبيين و پيش بيني ايده ها يا حقايق فراهم مي شود.

۱۱. خلاقيت: فرآيندي كه در آن فرد خلاق با نگرشي نو به ماهيت موضوعي خاص و پردازش تازه آن به تشريح، برداشت، برقراري ارتباط و كشف نادانسته ها مي پردازد.

۱۲. نوآوري: تحقق بخشيدن، عيني كردن و ارائه نتايج خلاقيت كه به صورت عرضه مفهوم، تعريف قضيه يا پيشنهادي جديد (معمولاً در قالب مقاله علمي، طراحي محصول يا خدمتي جديد) ظهور مي كند.

۱۳. پيوست فرهنگي: سند مشتمل بر مطالعات كارشناسي مبين پيش بيني پيامدهاي فرهنگي و اعمال الزامات و استانداردهاي مربوط در انواع طرح ها، تصميم ها و اقدام هاي كلان اقتصادي، بهداشتي درماني، سياسي، حقوقي قضايي، اجتماعي و فرهنگي متناسب با مقتضيات و شرايط جامعه.

 

۱۴. كرسي نقد و نظريه پردازي: نشستي كه براي ارزيابي يك نظريه، نوآوري، نقد و مناظره در حوزه علوم انساني و معارف اسلامي زير نظر هيأت حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي، نقد و مناظره و بر اساس ضوابط و مقررات آن هيأت در مراكز علمي برگزار مي شود.

 

 

 

ماده ۱- فعاليت هاي فرهنگي، تربيتي و اجتماعي

 

مجموعه اي از فعاليت هاي عضو هيأت علمي كه مؤيد آميختگي علم و اخلاق اسلامي و مبتني بر تقويت و ترويج باورهاي اعتقادي، مذهبي و ملي و مطابق با قانون اساسي و ارزش هاي انقلاب اسلامي است. اين فعاليت ها عبارتند از:

جدول شماره ۱- امتيازهاي قابل محاسبه از فعاليت هاي فرهنگي، تربيتي و اجتماعي اعضاي هيأت علمي «مؤسسه»

 

 

تبصره ۱: به‌منظور بررسی و تعیین امتیازهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی اعضای هیأت علمی، در هر مؤسسه کمیسیون فرهنگی با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:

رئیس مؤسسه به‌عنوان رئیس کمیسیون

رئیس نهاد در مؤسسه (در مؤسسه‌های فاقد نهاد، نماینده نهاد استان)

معاون فرهنگی یا دانشجویی- فرهنگی و یا عناوین مشابه به‌عنوان دبیر کمیسیون

معاون آموزشی/ پژوهشی حسب مورد در مؤسسه‌های آموزشی/ پژوهشی

یک نفر عضو هیأت علمی با حداقل مرتبه دانشیاری به انتخاب هیأت اجرایی جذب مؤسسه (در مؤسسه‌های فاقد هیأت اجرایی جذب، نماینده هیأت اجرایی جذب استان) و تأیید رئيس مؤسسه

تبصره ۲: اعضای کمیسیون در نخستین جلسه، آئین‌نامه داخلی را در چارچوب مقررات و ضوابط کلی وزارتین تدوین می‌کنند. آئین‌نامه شامل نحوه تشکیل جلسه‌ها، شیوه رأی‌گیری، تعیین حد نصاب اعضای حاضر برای تشکیل جلسه، رأی‌گیری و… است.

 

ماده۲- فعالیت‌های آموزشی

مجموعه‌ای از فعالیت‌های اعضای هیأت علمی به‌منظور آموزش و تربیت دانشجویان و معطوف به حفظ و ارتقای کیفیت آموزش و انتقال مطلوب مفاهیم است. این فعالیت‌ها عبارتند از:

 

 

 

تبصره: اعضای هیأت علمی دارای سمت‌های اجرایی که واحد موظف آنان صفر واحد تعیین شده است (مشاغل موضوع ماده «۷۹» آئین‌نامه استخدامی اعضای هیأت علمی)، در زمان تصدی مشاغل مربوطه از حداقل امتیاز کیفیت تدریس و حداکثر امتیاز کمیت تدریس بهره‌مند می‌شوند. امتیاز کمیت تدریس سایر مشاغل دارای کسر واحد موظف به‌صورت کامل و کیفیت تدریس آنان براساس واحد موظف تعیین شده محاسبه می‌شود.

جدول شماره ۲-۲- امتیازهای قابل محاسبه از فعالیت‌های آموزشی  اعضای هیأت علمی پژوهشی مؤسسه‌های تحت نظارت وزارت علوم

 

 

 

 

 

ماده۵- مؤسسه‌های دارای هیأت ممیزه مستقل می‌توانند با توجه به مأموریت‌های خود و با رعایت ضوابط و مقررات مندرج در این آئین‌نامه و رعایت حداقل‌های تعیین‌شده، ضوابط و مقررات خاص خود را درخصوص مفاد ماده سه این آئین‌نامه که به تأیید حداقل دو سوم کل اعضای هیأت ممیزه می‌رسد، پس از تأیید هیأت‌های ممیزه مرکزی وزارتین و ابلاغ آن توسط مقام مسئول در وزارتین به اجرا در آورند.

ماده۶- ارزیابی کیفیت انجام فعالیت‌های موضوع مواد چهارگانه این آئین‌نامه (فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و اجرایی) به‌منظور رسیدگی و اظهارنظر به درخواست متقاضیان ارتقای مرتبه و همچنین بررسی رکود علمی، احتساب سابقه خدمت قبل از تبدیل وضعیت به رسمی آزمایشی اعضای هیأت علمی مؤسسه براساس جداول فوق توسط مراجع ذی‌صلاح انجام می‌پذیرد.

ماده۷- با ابلاغ این آئین‌نامه کلیه اعضای هیأت علمی متقاضی ارتقا مرتبه، قطع نظر از این‌که پرونده آنان در تاریخ لازم‌الاجرا شدن آئین‌نامه در کمیته منتخب، کمیسیون تخصصی یا هیأت ممیزه ذی‌ربط مورد طرح و بررسی قرار گرفته و یا در شرف ارسال پرونده به کمیته‌ها، کمیسیون‌ها یا هیأت‌های یاد شده باشد، می‌توانند با ارائه درخواست کتبی به کمیته منتخب مربوطه، اعمال این آئین‌نامه را در بررسی پرونده ارتقای مرتبه خویش تقاضا نمایند.

ماده۸- شیوه‌نامه‌های اجرایی این آئین‌نامه حسب مورد توسط وزرای مربوطه، حداکثر ۳ ماه پس از تصویب این آئین‌نامه به‌منظور اجرا ابلاغ می‌شود.

ماده۹- در راستای اجرای بندهای «الف» ماده ۱۶ و «ب» ماده ۲۰ قانون برنامه پنج ساله توسعه مصوب ۱۵/۱۰/۱۳۸۹و با هدف دستیابی به جایگاه مناسب علم و فناوری در منطقه و جهان، آئین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیأت علمی، مورد بازنگری قرار گرفت. این آئین‌نامه مشتمل بر ۹ ماده و ۶۵ تبصره در جلسه ۷۷۶ مورخ ۱۸/۱۲/۱۳۹۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ ۱/۷/۱۳۹۵برای کلیه مؤسسه‌های آموزش عالی، پژوهشی و فناوری دولتی و غیردولتی وابسته به وزارتین و سایر دستگاه‌های اجرایی و نهادهای عمومی کشور، لازم‌الاجرا می‌باشد.

حسن روحاني- رئيس جمهور و رئيس شوراي عالي انقلاب فرهنگي

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شناسنامه قانون در تلگرام