استخدام و تبدیل وضعیت کارکنان در شهرداری‌ها/ تشکیل کمیته طبقه‌بندی مشاغل و اعمال فوق‌العاده‌های شغلی
به گزارش شناسنامه قانون و به نقل از ایمنا، شهرداری‌ها همان اندازه که با شرح وظایف گسترده بر شئون مختلف زندگی شهروندان اثرگذار هستند، انواع نیروها را با روش‌های مختلف استخدامی در مشاغل گوناگون بکار گرفته‌اند. شاید این فرایند در ابتدا عادی به نظر آید، اما با گذشت زمان، انباشت نیروهایی که به صورت شرکتی و قراردادی بکارگیری شده و سدهایی که در برابر تبدیل وضعیت استخدامی آنان به پیمانی و رسمی وجود دارد، به چالشی فراروی مدیران شهری تبدیل شده که ضرورت اتخاذ تدابیری برای ساماندهی این وضعیت و احقاق حقوق همه کارکنان شهرداری‌ها را ایجاب می‌کند. برای آگاهی بیشتر از آخرین تحولات استخدامی کارکنان شهرداری‌ها، وضعیت کارکنان شرکتی و قراردادی و اعمال فوق‌العاده‌های شغلی در حقوق و مزایای مستخدمان شهرداری‌ها با عباس کرکه‌آبادی، مدیر کل دفتر نوسازی، تحول اداری و فناوری اطلاعات سازمان شهرداری‌ها و دهیارهای کشور گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
هدف از تشکیل کمیته طبقه بندی مشاغل که جایگزین شورای اداری و استخدامی شهرداری‌ها شده چیست؟
با توجه به ابطال آئین‌نامه استخدامی کارکنان شهرداری‌ها مصوب ۱۵ آبان‌ماه ۱۳۸۱ هیئت وزیران با رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، کارکنان شهرداری‌ها به لحاظ اداری و استخدامی و حقوق و مزایا مشمول ماده واحده لایحه قانونی شمول قانون استخدامی کشوری به کارکنان شهرداری‌ها مصوب سال ۱۳۵۸ شورای عالی انقلاب و ماده ۱۲ قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب ۱۳۷۰، هستند؛ لذا مطابق ماده ۱۲ از فصل دوم آئین‌نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل و آئین‌نامه اجرایی قانون نظام هماهنگ پرداخت موضوع ماده ۲۱ تصویب‌نامه هشتم بهمن ۱۳۷۰ هیئت وزیران، هریک از شهرداری‌ها با عضویت بالاترین مسئول اداری، بالاترین مسئول تشکیلات و به ریاست شهردار یا معاون برنامه‌ریزی و منابع انسانی شهرداری، وظایف مصرحه در قوانین و دستورالعمل‌های مربوطه از جمله انتصابات و ترفیعات را با تشکیل کمیته طبقه بندی مشاغل انجام می‌دهند و استانداری‌ها بر حسن اجرای آن نظارت خواهند داشت.
آیا سهمیه جدید استخدامی در شهرداری‌ها از طریق سازمان اداری و استخدامی کشور اخذ شده است؟
به منظور توانمندسازی و تأمین نیروی انسانی، نیازهای شهرداری‌های کشور برای جذب و بکارگیری در کلیه مشاغل تخصصی شهری احصا و نسبت به اخذ ۱۰ هزار سهمیه استخدامی از سازمان اداری و استخدامی اقدام شده است که انشاالله پس از طی فرآیندهای اداری و قانونی نسبت به برگزاری آزمون استخدام پیمانی از بین واجدان شرایط اقدام خواهد شد. از جمله رشته‌های شغلی مورد نیاز در شهرداری‌ها می‌توان به مهندس راه و ساختمان، کارشناس شهرسازی، کارشناس معماری، کارشناس امور مالی، کارشناس امور اداری، کارشناس برنامه‌ریزی، کارشناس محیط زیست، کارشناس تحلیلگر سیستم، حقوق، کارشناس بودجه و آتش‌نشان اشاره کرد.
طرح تبدیل وضعیت کارکنان قراردادی شهرداری‌ها به کجا رسید؟
لایحه استخدامی کارکنان شهرداری‌ها با هدف ساماندهی نیروی انسانی موجود در این دستگاه اجرایی و ایجاد نقشه راه برای آینده حوزه منابع انسانی در شهرداری‌ها، با حمایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حال پیگیری است. با تصویب این لایحه پراکندگی وضعیت‌های استخدامی در شهرداری‌ها ساماندهی شده است. تبدیل وضعیت کارکنان قراردادی که شرایط لازم را دارند انجام و حقوق و مزایای کارکنان نیز بر اساس مدل تعیین شده واریز می‌شود. وزارت کشور مکلف خواهد شد دستورالعمل‌های اجرایی آن را به موقع تدوین، تصویب و ابلاغ کند.
آیا ردیف‌های مالی افزایش فوق‌العاده‌های جذب، بدی آب و هوا، محرومیت از تسهیلات زندگی و فوق‌العاده خاص کارکنان شهردای‌ها در احکام حقوقی لحاظ شده است؟
از سال‌ها قبل، بررسی‌ها نشان می‌داد میانگین احکام حقوقی کارکنان رسمی، پیمانی و موقت شهرداری‌ها نسبت به میانگین سایر دستگاه‌های اجرایی کمتر است. لذا به جهت ایجاد انگیزه در کارکنان این دستگاه و تحقق عدالت در پرداخت حقوق و مزایای شغلی و همچنین حفظ نیروهای متخصص در شهرداری‌ها، پیشنهاد افزایش حقوق و مزایای شغلی کارکنان شهرداری‌ها در سال ۹۸ به سازمان اداری و استخدامی کشور برای طرح در شورای حقوق و دستمزد ارائه شد و در نهایت با مصوبه هیئت وزیران با افزایش ۳۰ درصدی فوق‌العاده جذب کارکنان شهرداری‌ها موافقت و در سوم اسفندماه ۱۳۹۸ ابلاغ شد.
افزایش ۳۰ درصدی فوق‌العاده جذب کارکنان شهرداری‌ها در حالی اعمال می‌شود که امتیازات فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری ۵۰ درصد افزایش داشته و متأسفانه شامل کارکنان شهرداری‌های کشور نمی‌شود؛ این وضعیت سبب می‌شود شکاف موجود در تعیین و پرداخت حقوق و مزایای کارکنان مشمول قانون مذکور با کارکنان شهرداری‌ها به طرز قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد، بنابراین در راستای ایجاد عدالت، پیشنهاد دیگری تدوین و به سازمان اداری و استخدامی کشور ارسال شد که متعاقب آن با افزایش فوق‌العاده‌های جذب، بدی آب و هوا و محرومیت از تسهیلات زندگی و همچنین برقراری فوق‌العاده خاص کارکنان شهردای‌ها در هیئت وزیران مواقفت و در دوم مهر امسال برای اعمال در حقوق کارکنان، ابلاغ شد.
عدالت در پرداخت حقوق و مزایا ی کارکنان قراردادی شهرداری‌ها آیا اجرا می‌شود؟
بخش قابل توجهی از نیروی انسانی شهرداری‌ها را کارکنان قراردادی تشکیل می‌دهند و با عناوین مستخدم موقت یا قرارداد انجام کار معین به خدمت اشتغال دارند، بنابراین نحوه پرداخت حقوق و مزایای آنان بسیار اهمیت دارد و باید نسبت به ایجاد وحدت رویه در این زمینه اقدام شود. به همین منظور شیوه‌نامه مقررات اداری کارکنان قراردادی به سازمان اداری و استخدامی ارسال شده است که پس از تأیید به سراسر کشور ابلاغ خواهد شد. در صورت اجرایی شدن این دستورالعمل پرداخت حقوق کارمندان و کارکنان قراردادی که در مشاغل کارمندی مشغول به خدمت هستند یکسان‌سازی می‌شود که گام مهمی در تأمین عدالت در پرداخت حقوق و مزایا خواهد بود.
نحوه بکارگیری نیروی انسانی با قراردادهای کارگری در شهرداری‌ها چگونه است؟
از آنجا که در برخی شهرداری‌ها، خصوصاً شهرداری‌های شهرهای با جمعیت کمتر و تازه تأسیس، امکان واگذاری وظایف مندرج در ماده ۵۵ قانون شهرداری به بخش خصوص را ندارند یا این اقدام برای آن‌ها بسیار پرهزینه است، بنابراین با هماهنگی و مکاتبه انجام شده با سازمان اداری و استخدامی کشور و موافقت اولیه این سازمان، اقدامات لازم برای اخذ سهمیه بکارگیری نیروی قراردادی و کارگری در شهرداری‌های مورد نظر در دست اقدام است.
آیا طرح طبقه‌بندی مشاغل کارگری شهرداری‌ها نیازمند بازنگری و اصلاح است؟
با توجه به اینکه بیش از یک سوم نیروهای شهرداری‌ها را کارگران تشکیل می‌دهند و از آنجا حذف مشاغل کارگری در شهرداری‌ها با توجه به تنوع وظایف و جمعیت متفاوت شهرها در دستور کار نیست، بنابراین طرح طبقه بندی مشاغل کارگری که در سال ۷۱ تدوین شده نیاز به بازنگری دارد. به همین دلیل مطالعات اولیه این طرح برای تعریف شغل‌ها، شرایط احراز و وظایف در دست اقدام است. البته برخی شهرداری‌ها طرح طبقه بندی مشاغل را برای کارگران موقت خود اعمال نمی‌کنند در حالی که اعمال طرح برای کارگران دائم یا موقت تفاوتی نمی‌کند.
در مورد تبدیل وضعیت استخدامی کارکنان شهرداری‌ها از پیمانی به رسمی-آزمایشی بیشتر توضیح دهید؟
در طول سال‌های گذشته، تعداد زیادی از کارکنان پیمانی شهرداری‌ها به دلیل موانع موجود قادر به تبدیل وضعیت به رسمی نبوده‌اند که این مسئله مشکلاتی مانند نبود امنیت شغلی، نبود امکان نقل و انتقال به برخی دستگاه‌های اجرایی همانند شهرداری تهران و نبود امکان انتصاب به پست‌های حساسی مانند ذی‌حساب را برای این کارکنان به همراه برداشته است؛ اما با پیگیری‌های انجام شده از سوی دفتر نوسازی، سازمان اداری و استخدامی امکان تبدیل وضعیت استخدامی کارکنان شهرداری‌ها فراهم شده است. اکنون به استناد قانون تعدیل نیروی انسانی مصوب ۱۳۶۶ و آئین‌نامه اجرایی آن، مستخدمین پیمانی شهرداری‌ها که دارای حداقل هشت سال سابقه خدمت پیمانی در شهرداری‌ها هستند پس از طی مراحل قانونی همانند تأیید هسته گزینش و سایر مقررات، به رسمی-آزمایشی تبدیل وضعیت می‌شوند که در سال گذشته و امسال تعداد قابل توجهی پرونده در این ارتباط به دفتر نوسازی ارسال و مورد بررسی و تصویب قرار گفته است.
طرح ساماندهی و تعیین تکلیف نیروهای شرکتی شهرداری‌ها به کجا رسیده است؟
با توجه به اینکه آئین‌نامه استخدامی سال ۸۱ کارکنان شهرداری‌ها مورد ایراد اساسی هیئت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین و مقررات عمومی کشور قرار گرفت و ساز و کار مناسبی به جهت تأمین نیروی انسانی شهرداری‌ها پیش‌بینی نشده بود، عملاً نزدیک به ۲۰ سال نیروهای غیررسمی شهرداری‌های به صورت قراردادی و شرکتی توسط خود شهرداری‌ها تأمین شده است. چالش اساسی در اینجا این است که بسیاری از کارکنان قراردادی و شرکتی که با سوابق بالا و تحصیلات دانشگاهی در شهرداری‌ها بکارگیری شده‌اند در مشاغل اصلی و تخصصی استفاده می‌شوند که این موضوع مغایر ضوابط و برخلاف عدالت است، بنابراین به منظور ایجاد ضوابط و نظارت صحیح بر عملکرد شهرداری‌ها و پاسخگویی بموقع برای رفع نیازهای نیروی انسانی قراردادی شهرداری‌ها، به موجب بخشنامه ۸۳۴۲۷ مورخ ۲۹ تیرماه ۱۳۹۸ وزیر کشور، نحوه بکارگیری نیروی انسانی قراردادی در شهرداری‌ها تدوین و ابلاغ شد.
در این بخشنامه ایجاد سامانه جمع‌آوری اطلاعات پرسنلی کارکنان شهرداری‌ها و تخصیص شناسه قرارداد نیز تبیین شده است. از آنجا که کارکنان شهرداری‌ها مشمول قانون استخدام کشوری هستند، هیئت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری نیز مفاد بخشنامه وزیر کشور را تأیید کرده و صدور مجوز قراردادی را پس از موافقت سازمان اداری و استخدامی مجاز دانسته است. امیدواریم مجوز بکارگیری با اولویت نیروهای شرکتی واجد شرایط صادر شود.
آیا کارکنان رسمی و پیمانی شهرداری‌ها که تابع صندوق بازنشستگی کشوری هستند، مشمول مفاد آئین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور می‌شوند؟
طبق ماده ۸۴ قانون برنامه ششم توسعه، شاغلین مشاغل آتش‌نشانی که مشترک صندوق تأمین اجتماعی هستند از مزایای مشاغل سخت و زیان آور در محاسبه سنوات بازنشستگی برخوردار می‌شوند، اما سایر کارمندان رسمی و پیمانی شهرداری‌ها که مشمول قانون استخدام کشوری و مشترک صندوق بازنشستگی کشوری و دارای شرایط مشابه از حیث اشتغال در مشاغل آتش‌نشانی هستند از مزایای مذکور بی‌بهره مانده‌اند، لذا به منظور بهره‌مندی این دسته از کارمندان، پیشنهاد تسری مصوبه موجود در مورد شاغلان مشاغل آتش‌نشانی شهرداری تهران به کارکنان سایر شهرداری‌های کشور توسط وزیر کشور به هیئت دولت ارسال شد که در صورت تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور و تصویب هیئت وزیران، مراتب به استانداری‌ها و شهرداری‌های سراسر کشور اطلاع‌رسانی خواهد شد.
برای برقراری فوق‌العاده سختی شرایط محیط کار برای مشاغل و پست‌های سازمانی خاص در شهرداری‌ها چه اقداماتی انجام شده است؟
از سنوات گذشته به شاغلان مشاغلی همانند آتش‌نشانی، مبلغی تحت عنوان فوق‌العاده سختی شرایط محیط کار پرداخت می‌شود. با عنایت به اینکه این مبلغ ضریبی از حقوق مبنای این کارکنان است رقم دریافتی بسیار نازل و ناچیز است و این پرداختی در عمل کارکردهای مورد انتظار مانند افزایش سطح انگیزه و کاهش تبعیض در میان کارکنان را از دست داده است؛ از سوی دیگر به علت کثرت خدمات ارائه شده از سوی شهرداری‌ها، دامنه مشاغلی که کارکنان آن‌ها در معرض آسیب‌های شدید جسمی، فکری و روحی هستند بیش از آتش‌نشانی است و حوزه‌های خدمات شهری، عمران، شهرسازی و آرامستان‌ها و را نیز در بر می‌گیرد به همین منظور و در راستای ایجاد عدالت در نظام پرداخت کارکنان و حفظ نیروهای متخصص در شهرداری‌ها پیشنهاد اصلاح تعیین درجات و تعیین مبالغ فوق‌العاده سختی شرایط محیط کار برای بیش از ۲۰ عنوان شغلی در شهرداری‌ها در دستور کار دفتر نوسازی، تحول اداری و فناوری اطلاعات سازمان شهرداری‌ها قرار دارد.
چه اقداماتی تاکنون در خصوص تبدیل وضعیت ایثارگران شاغل در شهرداری‌ها انجام شده است؟
رسیدگی به امور ایثارگران همواره از دغدغه‌های اصلی دفتر نوسازی، تحول اداری و فناوری اطلاعات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور بوده است. از مهم‌ترین مباحث سال‌های اخیر در حوزه ایثارگران، بحث تبدیل وضعیت استخدامی این افراد بوده که اقدامات مناسبی در این زمینه در شهرداری‌های کشور انجام شده است. از برنامه‌های آتی دفتر نوسازی می‌توان به تبدیل وضع و استخدام فرزندان شاهد و فرزندان جانباز بالای ۷۰ درصد در راستای اجرای بند ج ماده ۸۷ برنامه ششم توسعه اشاره کرد. همچنین با عنایت به مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی با عنوان قانون تفسیر بند (و) ماده (۴۴) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، امید است مشکل وضعیت استخدامی بخش زیادی از کارکنان غیررسمی ایثارگر شاغل در شهرداری‌های کشور رفع شود؛ در همین زمینه دفتر نوسازی بسترهای لازم به جهت اجرایی شدن این مصوبه را فراهم کرده است.