در آزمون استخدامی به دانشگاه و معدل كاری نداريم

جمشيد انصاري، معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان اداري و استخدامي دولت در كافه خبر به سئوالات خبرنگاران در حوزه هاي مختلف پاسخ گفت. يكي از حوزه ها مربوط به مشكلات استخدامي اعم از آزمون استخدامي و برابري همه اشخاص براي استخدام دولتي بود. انصاري درباره مدرك تحصيلي و دانشگاه محل تحصيل داوطلبان حضور در آزمون استخدامي همه ادارات دولتي كه مشمول قانون مديريت خدمات كشوري هستند به خبرآنلاين گفت براي سازمان امور اداري و استخدامي دولت، نه تنها معدل داوطلبان مد نظر نيست، بلكه دانشگاه محل فارغ التحصيلي داوطلبان هم اهميت ندارد.

در ادامه، بخشهايي از اين كافه خبر را كه در ارتباط با مسايل استخدامي جوانان است، مي خوانيد:

در خلال دولت يازدهم و دوازدهم شاهد بوديم برخي از استخدامهاي دولتي به خاطر برخي مسايل از جمله گزينش جنسيتي يا مدارك تحصيلي داوطلبان خدمت لغو شد. مثلا خانمها اعتراض كردند چرا سهميه استخدامي ما كم است و رئيس جمهور دستور داد آزمون استخدامي لغو شود يا در مورد استخدام يكي از وزارتخانه ها عنوان شده بود فقط از بين دانش آموختگان دانشگاه دولتي استخدام مي كنند لغو شد، برخي وزارتخانه ها مي گويند فقط فارغ التحصيلان برتر دانشگاه هاي دولتي را اجازه مي دهند در آزمون استخدامي شان شركت كند. اين كارها چه تناسبي با عدالت استخدامي دارد؟ آيا كسي كه دانشگاه آزاد درس خوانده يا معدل بالا ۱۸ نداشته حق ندارد در استخدام دولت دربيايد؟

از اينكه فرصتي براي ارائه توضيحات در اين زمينه فراهم شد تشكر مي كنم؛ البته موضوع به آن صورت كه گفتيد نيست و تاكنون هيچ آزمون استخدامي لغو نشده است بلكه در يك مورد در سال ۱۳۹۵ با دستور رييس جمهور براي رسيدگي و كنترل ظرفيت هاي پيش بيني شده از سوي دستگاههاي اجرايي آزمون با دو ماه تاخير برگزار شد و امسال نيز برگزاري يكي از آزمون ها ( كه مربوط به وزارت نفت بود ) با شكايت افرادي از سوي ديوان عدالت اداري تا رسيدگي به شكايت متوقف شده است . ولي تعبيري كه ما از عدالت استخدامي و شايسته گزيني داريم داريم كاملا روشن است . ما عدالت استخدامي را به اين معنا مي دانيم كه تمام كساني كه شرايط اوليه استخدام در دولت را دارند مانند تناسب رشته تحصيلي ، سن ، حداقل هاي تحصيلي مشترك و توانايي هاي تخصصي ، بايد بتوانند در آزموني كه ما مي گيريم شركت كنند و اگر در آزمون استخدامي حد نصاب لازم را كسب و قبول شوند ميتوانند در صورت كسب شرايط لازم در مصاحبه اختصاصي و دارا بودن شرايط گزينش به استخدام دولت درآيند ، لذا ، در مرحله اول براي ما ملاك ، فقط پذيرفته شدن در آزمون استخدامي است.

معدل مدرك تحصيلي داوطلبان چطور؟

معتقديم اگر كسي معدل بالاتر و دانش بيشتري دارد بايد بتواند روي ورقه آزمون استخدامي اين توانمندي را نشان دهد چون نظام آزمون در دانشگاه هاي ما بگونه اي نيست كه بشود معدل را مبناي مقايسه بين فارغ التحصيلان دانشگاه ها گرفت. مثلا در يك دانشگاه كوچك در يك شهرستان، مي بينيد همه افراد معدل بالاي ۱۷ دارند چون استادي كه به آنها درس مي دهد قابل مقايسه با استادي كه در دانشگاه صنعتي شريف درس مي دهد نيست، آزموني هم كه مي گيرند در آن سطح نيست. در نتيجه چون يك آزمون هماهنگ در دانشگاه ها وجود ندارد، معدل، مبناي مناسبي براي مقايسه داوطلبان نيست. از قديم هم مي گفتند اگر كسي در يك دانشگاه معتبر مانند دانشگاه صنعتي شريف يا اميركبير معدل ۱۴ مي آورد به مراتب سطح سواد بالاتري نسبت به كسي دارد كه در يك دانشگاه سطح پايين، معدل ۱۶ دارد. در نتيجه براي ما معدل مبنا نيست. آنچه براي ما در آزمون استخدامي مبناست، كسب حد نصاب آزموني است كه از طريق سازمان سنجش مي گيريم و كساني كه حد نصابهاي مورد نظر ما را كسب مي كنند و بتوانند در آزمون ما پذيرفته شوند از هر دانشگاهي كه فارغ التحصيل شده باشند، ما آنها را به عنوان پذيرفته شدگان آزمون خود تلقي مي كنيم.

ولي اينطور عنوان مي شود كه فارغ التحصيلان فلان دانشگاه سطح بالا، داراي شايستگي و دانش بيشتري هستند؟

ممكن است اينطور باشد و دانش آموختگان يك دانشگاه از سطح علمي و دانش بالاتري برخوردار باشند ، ولي با توجه به اين واقعيت كه اكثركساني كه به دانشگاه هاي كشور وارد مي شوند تمايل دارند در دولت خدمت كنند و نبايد اين امتياز اختصاص به يك عده داشته باشد ، به ويژه مردم به عنوان مشتريان و خدمات گيرندگان دولت حق دارند ازخدمات شايسته ترين افراد در دستگاه دولتي بهره مند شوند لازم است در استخدام دولت به اين حق براي مردم و داوطلبان استخدام توجه شود . دستگاه دولتي جايي نيست كه كسي بخواهد به خاطر مشكلات معيشتي خود استخدام شود يا كسي به خاطر گرفتاري خانوادگي استخدام شود، در دستگاه دولتي چون به مردم خدمت داده مي شود، بايد بهترين و شايسته ترين افراد استخدام شوند. براي همين ضمن تاكيد بر عدالت استخدامي ، در كنار آن به شايسته گزيني نيز اعتقاد داريم تا هم در مورد متقاضيان استخدام عدالت را رعايت كنيم و هم از باب گيرندگان خدمات، شايسته ترين افراد را استخدام كنيم. البته برخي از اقشار همانند ايثارگران و معلولان به موجب قوانين از مزايايي برخوردارند كه به اين موارد هم توجه مي شود .

روش كار سازمان امور اداري و استخدامي چيست؟

آنچه ما انجام ميدهيم در طي دو سال اخير برگزاري آزمون استخدامي بصورت عمومي با انتشار آگهي است كه سالي دو بار برگزار مي شود، بر اين مبنا، نه قيد دانشگاه خاصي مي گذاريم و نه قيد معدل متفاوت براي دانشگاه ها و رشته ها را عنوان و اعمال مي كنيم. فقط آزمون خودمان را مدنظر داريم.

پس چرا هنوز در برخي آزمون هاي استخدامي وزارتخانه ها عنوان مي كند فقط از دانشگاه هاي به خصوصي نيرو جذب مي كنند؟

البته لازم است در اين موارد مصاديق را بيان كنيد تا بصورت دقيق تر امكان بررسي و اظهار نظر فراهم شود ولي برخي دستگاه ها هستند كه متاسفانه بر اساس تصميم قانونگذار مقررات استخدامي خاص دارند ، مثلا وزارت نفت مقررات استخدامي خاص دارد، احتمال دارد برخي مواردي كه شما مي گوييد از جنس مقررات استخدامي خاص باشد، متقاضيا استخدام اداراتي كه تابع قانون مديريت خدمات كشوري باشد بايد در چهارچوبي كه عنوان شد وارد خدمت دولتي شوند. برخي دستگاه ها هم اخيرا آزمون استخدامي داشتند كه مي خواستند رويه هاي غلط قبلي را اصلاح كنند. مثلا در دستگاهي رويه شده بود از فارغ التحصيلان يك دانشگاه خاص استخدام كنند، اين دستگاه مي گفت بر اساس همين منطق عدالت استخدامي و اصل شايسته گزيني مي خواهد فرصت استخدامي را براي دانشجويان ساير دانشگاه ها هم فراهم كنم، متاسفانه دانشجويان آن دانشگاه خاص شكايت به ديوان عدالت اداري بردند و تا بررسي شكاين آنان آزمون وزارتخانه استخدامي آن وزارتخانه متوقف شد . در اين موارد عده اي كه مي خواهند از يك مزيت و رانت هميشگي بهره مند شوند، تن نمي دهند به اينكه همراه ديگران مورد سنجش دانش، آگاهي و توانمندي هاي تخصصي قرار گيرند.

برخي از داوطباني كه در آزمون استخدامي پذيرفته شده اند مي گويند روند جذب آنها را چند ماه طول مي دهند و احيانا براي گرفتن مدارك يا مراحل گزينش، خيلي معطل مي شوند؟

حالا مشكل چيست؟

مشكل اينجاست آيا طولاني شدن مراحل استخدام مربوط به سازمان امور اداري و استخدامي است يا مربوط به دستگاه دولتي است؟

ببينيد، استخدام يك فرايند قانوني دارد كه شامل ثبت نام در آزمون ، برگزاري آن ، اعلام نتايج آزمون ، انجام مصاحبه تخصصي و طي مراحل گزينش است و معمولا دستگاه ها اين فرايند را براي استخدام در يك سال بعد پيش بيني مي كنند . براي كسي كه در آزمون استخدامي شركت كرده است مهم اين است كه زودتر سر كار برود ولي براي دستگاه اجرايي حصول اطمينان از طي درست تمامي مراحل مهم تر است . لذا ، ممكن است داوطلبان استخدام براي شروع بكار عجله داشته باشند ، خب ، مي توانند اگرجاي ديگر كار پيدا مي كنند، بروند و مشغول شوند ، ما در واقع اعلام كرديم براي يك دستگاه دولتي كساني را با شرايط خاصي استخدام مي كنيم و استخدام مراحلي دارد كه بايد طي شود كه به اين مراحل اشاره كردم ، ضمن اينكه بايد براي افراد منتخب نهايي كلاسهاي قبل از خدمت نيز تشكيل شود، همچنين بايد اعتبار پرداخت حقوق و مزايا قبل از استخدام نيز تامين شود. به هر حال براي شروع اشتغال مراحلي بايد قانونا طي شود و داوطلبان بايد با دستگاه هاي اجرايي همكاري كنند . البته ما هميشه تاكيد داشته ايم كه كارها با سرعت بيشتري انجام شود ولي از اين فرايندي كه شرح دادم صرفا برگزاري آزمون و اعلام نتايج اوليه با سازمان اداري و استخدامي كشور است و بقيه مراحل بر عهده دستگاه هاي ذيربط است .

چرا اينها به داوطلبان خدمت اعلام نمي شود؟

چرا، به همه شان اعلام مي شود، از آن اول مي گويند امروز ثبت نام كنيد، آذرماه آزمون مي دهيد، تا عيد مصاحبه داريد و بعد از آن هم ممكن است تا ۶ ماه مراحل گزينش شما طول بكشد، اين را همه شان مي دانند ولي داوطلب پذيرفته شده چون در خانه نشسته و معمولا بعد از قبولي در آزمون به دليل جذابيت كار دولتي دنبال فرصت هاي شغلي ديگر نيز نيست هر روز مي آيد اداره و ميپرسد چي شد؟ طبعا به خاطر عجله اي كه متقاضيان دارند نمي توان نظامات اداري را بر هم زد و يا مراحلي از آن را حذف كرد.

يكي از سياستهاي دولت، كوچك سازي دولت است، از سوي ديگر طبق قانون برنامه ششم توسعه، دولت بايد سالانه ۹۵۰ هزار فرصت شغلي ايجاد كند، با توجه به اينكه استخدام دولتي حداكثر سالانه ۳۷ هزار نفر بيشتر نيست، سهم دولت در ايجاد فرصت اشتغال دولتي چقدر است؟

حدود همين ۳۷ هزار نفر كه گفتيد، سهم استخدام ساليانه در بخش عمومي بين ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر است.

يعني تقريبا هيچي!

خب، هيچي هم نيست، ولي قرار نيست دولت محل استخدام باشد، دولت بايد زمينه فعاليت اقتصادي را براي مردم كشور فراهم كند و مردم نيز از رهگذر اين فعاليت هاي اقتصادي، زمينه اشتغال جوانان را به وجود بياورند. خود دولت محل استخدام نيست، آن زماني كه دولت محل استخدام بود، زماني بود كه دولت خودش فعاليت اقتصادي انجام مي داد، دولت ذوب آهن و كارخانه هاي فولاد و پتروشيمي وسيمان مي ساخت و افراد را استخدام مي كرد. با اجراي سياستهاي اجرايي اصل ۴۴ قانون اساسي، فقط بخش تصدي هاي حاكميتي دولت باقي مانده و اين بخش به اندازه نياز خود بايد نيرو جذب كند، لذا به دولت نبايد به عنوان محل رفع مشكل بيكاري نگاه كرد. همانطور كه اشاره كردم استخدام بخش عمومي ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر است، اين در مقابل ۹۵۰ هزار نفر، ۴تا ۵ درصد افراد جوياي كار را شامل مي شود و عملا ۹۵ درصد اشتغال در بخش خصوصي است.

سهم دولت از بازار اشتغال فقط همين ۵ درصد است؟

با آمارهاي موجود، رقم بالاتر از اين است، با آمارهاي موجود اگر كل شاغلان را ۲۳ ميليون نفر و شاغلان دولت و بخش عمومي را ۳ ميليون و ۱۰۰ هزار نفر در نظر بگيريم در اصل حدود ۱۵ درصد اشتغال در كشور متعلق به دولت است. البته ۱۵ درصدي كه در طول ۴۰ سال و به تدريج شكل گرفته است ، آن زماني كه اين ۱۵ درصد شكل گرفته، ما نه تنها مشكل بيكاري به اين صورت نداشتيم بلكه هر كسي به دانشگاه مي رفت ، متعهد ميشد در دولت استخدام شود.

با اين حساب، جوانها منتظر كار دولتي نباشند؟

جوانهايي كه شايستگي حضور در دولت را دارند، انشالله در دولت جذب مي شوند