دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/ هیئت عامل و نمایندگان صاحب سهم دولت در شرکت‌ها
دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/ هیئت عامل و همچنین افرادی که به نمایندگی صاحب سهم دولت در شرکت‌ها به عنوان عضو هیئت مدیره/ هیئت عامل معرفی می‌شوند (تصویب‌نامه شماره ۱۷۴۱۱۹/ت۶۰۴۲۲هـ مورخ ۲۰/۹/۱۴۰۱ هیئت وزیران)
وزارت امور اقتصادی و دارایی
سازمان برنامه و بودجه کشور- سازمان اداری و استخدامی کشور
هیئت وزیران در جلسه ۲/۹/۱۴۰۱ به پیشنهاد شماره ۴۳۲۹۸ مورخ ۲۰/۶/۱۴۰۱ سازمان اداری و استخدامی کشور (با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی) و به استناد جزء (۳) بند (هـ) تبصره (۲) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/ هیئت عامل و همچنین افرادی که به نمایندگی صاحب سهم دولت در شرکت‌ها به عنوان عضو هیئت مدیره/ هیئت عامل معرفی می‌شوند را به شرح زیر تصویب کرد:
دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/ هیئت عامل و همچنین افرادی که به نمایندگی صاحب سهم دولت در شرکت‌ها به عنوان عضو هیئت مدیره/ هیئت عامل معرفی می‌شوند
ماده ۱- در این دستورالعمل، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱- قانون: قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور.
۲- شرکت دولتی: شرکت‌های موضوع ماده (۴) قانون مدیریت خدمات کشوری و قانون محاسبات عمومی کشور و شرکت‌هایی که شمول قوانین و مقررات عمومی بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است.
۳- شرکت تابع: شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل که بیش از پنجاه درصد (۵۰%) از سهام یا سرمایه آن مجتمعاً یا منفرداً متعلق به دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری یا شرکت‌های تابع آن باشد.
۴- شرکت وابسته: شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل که پنجاه درصد (۵۰%) یا کمتر از پنجاه درصد (۵۰%) از سهام یا سرمایه آن مجتمعاً یا منفرداً متعلق به دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری باشد و یا حداقل یکی از اعضای هیئت مدیره آنها توسط دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین می‌شود.
۵- شرکت تحت مدیریت: شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل که حداکثر پنجاه درصد (۵۰%) از سهام یا سرمایه آن متعلق به دولت یا یک شرکت دولتی بوده و یا اکثریت اعضای هیئت مدیره آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم توسط دولت (دستگاه‌های اجرایی) یا بر اساس نظر دولت (دستگاه‌های اجرایی) تعیین می‌گردد.
۶- تجربه خدمتی: آن قسمت از خدمات دولتی و یا غیردولتی فرد در مشاغل کارشناسی و همتراز که طی آن فرد مشغول به انجام مأموریت‌هایی بوده که با مأموریت‌های اختصاصی شرکت محل انتصاب مشابه باشد.
۷- تجربه مدیریتی: خدمات دولتی و یا غیردولتی فرد در سمت مدیریت حرفه‌ای و عناوین مشابه در:
الف- حوزه مأموریت اصلی شرکت (سطح یک).
ب- واحدهای ستادی و عملیاتی شرکت (سطح دو).
پ- سمت‌های موضوع ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری (سطح سه).
ت- مدیریت دستگاه‌های اجرایی (سطح چهار).
۸- شایستگی‌های عمومی مدیران: شایستگی‌های موضوع مصوبه شماره ۵۷۹۰۹۵ مورخ ۱/۴/۱۳۹۵ شورای عالی اداری با اصلاحات بعدی آن.
۹- کارگروه: کارگروه متشکل از سازمان اداری و استخدامی کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان برنامه و بودجه کشور و حسب مورد رییس دستگاه مربوط که در سازمان اداری و استخدامی کشور مستقر است.
ماده ۲- در اجرای جزء (۱) و ذیل جزء (۳) بند (هـ) تبصره (۲) قانون، اشخاص حقوقی مشمول این دستورالعمل به شرح زیر می‌باشد:
۱- شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت مندرج در پیوست شماره (۳) قانون، شرکت‌های تابع و وابسته به آنها.
۲- شرکت‌ها و مؤسسات دولتی که شمول قوانین و مقررات عمومی به آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است نظیر شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت وزارت نفت، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران.
۳- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی.
۴- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
۵- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت سازمان انرژی اتمی ایران.
۶- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریتی که در اجرای قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی -مصوب ۱۳۸۶- با اصلاحات بعدی آن، بخشی از سهام یا سرمایه آنها به بخش غیردولتی واگذار شده است تا مادامی که مدیر عامل و هیئت مدیره آنها بر اساس نظر دولت تعیین می‌گردد.
ماده ۳- اشخاص حقوقی موضوع این دستورالعمل مطابق مصوبات شورای حقوق و دستمزد به شرح زیر سطح‌بندی می‌شوند:
۱- شرکت (الف): شرکت‌های گروه الف (۱) و الف (۲).
۲- شرکت (ب): شرکت‌های گروه ب (۱) و ب (۲).
۳- شرکت (ج): شرکت‌های گروه ج (۱) و ج (۲) و (د).
تبصره- اشخاص حقوقی موضوع این دستورالعمل که سطح (رتبه) آنها تعیین شده است، بر اساس سطح مورد عمل با سطوح موضوع این ماده تطبیق داده می‌شوند. تغییر سطح (رتبه) و یا تعیین سطح (رتبه) شرکت‌های مشمول این دستورالعمل، با پیشنهاد رییس مجمع عمومی شرکت مربوط و از سوی بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذیربط (وزیر/ رییس سازمان‌های مستقل) و در شرکت‌های تحت مدیریت دولت یا مندرج در فهرست واگذاری با پیشنهاد وزیر تخصصی ذیربط و تأیید کارگروه صورت خواهد گرفت.
ماده ۴- شرایط عمومی لازم برای انتخاب و انتصاب افراد در پست‌های مدیریتی موضوع این دستورالعمل به شرح زیر می‌باشد:
۱- دارابودن تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
۲- تأیید صلاحیت اعتقادی، اخلاقی و رفتاری داوطلب برای انتصاب در یکی از عناوین پست‌های موضوع این دستورالعمل توسط مراجع قانونی ذیربط.
۳- عدم عضویت در هیئت مدیره شرکت‌های دیگر اعم از دولتی و غیردولتی.
۴- دارا بودن حداقل تجربه خدمتی و مدیریتی لازم برای تصدی پست‌های مدیریتی ذیربط مطابق با جداول زیر:
تبصره ۱- در شرکت‌های (الف) و (ب) برای انتصاب مدیرعامل و هیئت مدیره، در صورت نداشتن تجربه خدمتی لازم در سمت مدیرعامل یا هیئت مدیره، به همان میزان سال تجربه خدمتی تعیین شده در جداول شماره (۱) و (۲) به تجربه مدیریتی آنها اضافه می‌شود.
تبصره ۲- در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مستقل که شرکت سطح (ج) وجود ندارد برای انتصاب اعضای هیئت مدیره، افراد علاوه بر تجربه مدیریتی تعیین شده با دارا بودن حداقل سه سال تجربه خدمتی در حوزه مأموریت اصلی شرکت از تجربه خدمتی در سمت مدیرعامل یا هیئت مدیره معاف خواهند بود.
تبصره ۳- در شرکت‌هایی که دارای هر دو رکن هیئت مدیره و مدیرعامل و هیئت عامل هستند، رکن هیئت مدیره مورد نظر است.
تبصره ۴- در انتخاب مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری رعایت شرایط مندرج در بند (ت) ماده (۲۱) قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور – مصوب ۱۳۹۵ – الزامی می‌باشد.
تبصره ۵- به ازای دارابودن هر سه سال تجربه خدمتی، یک‌سال از تجربه مدیریتی سطوح دو تا چهار (حداکثر تا دو سال) به جز شرکت‌های سطح (الف) جداول فوق کسر خواهد شد.
تبصره ۶- در شرایط یکسان انتصاب، افراد با داشتن رشته تحصیلی مرتبط با مأموریت‌های شرکت و مقاطع تحصیلی بالاتر از اولویت برخوردار خواهند بود. همچنین در صورت دارا بودن مدرک تحصیلی دکتری در رشته تحصیلی تخصصی مورد نیاز برای انجام مأموریت‌های اختصاصی پست هدف به جز شرکت‌های سطح (الف)، یک‌سال از سوابق مدیریتی مورد نیاز کسر می‌شود.
تبصره ۷- رعایت شرایط این دستورالعمل، نافی الزامات و شرایط مندرج در قوانین و اساسنامه‌های مصوب مراجع قانونی نظیر مجلس شورای اسلامی و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نمی‌باشد.
تبصره ۸- در خصوص انتصاب نخبگان به عنوان اعضای غیرموظف هیئت مدیره، رعایت شرایط مندرج در جدول شماره (۳) این ماده الزامی نیست.
ماده ۵- برخورداری از شایستگی‌های عمومی سطح مدیریتی مرتبط (مدیران ارشد برای تمامی سطوح) براساس دستورالعمل اجرایی نحوه انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای (موضوع مصوبه شماره ۵۷۹۰۹۵ مورخ ۱۳۹۵/۴/۱ شورای‌عالی اداری با اصلاحات بعدی آن) و دستورالعمل، نحوه ارزیابی و توسعه شایستگی‌های عمومی مدیران حرفه‌ای موضوع بخشنامه شماره ۱۶۵۷۳۶۳ مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۴ سازمان اداری و استخدامی کشور، برای تصدی تمامی پست‌های مدیریتی موضوع این دستورالعمل الزامی است.
ماده ۶- وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مستقل موضوع قانون موظفند برای شرکت‌های مشمول خود شرایط و شایستگی‌های تخصصی متصدیان پست‌های یادشده و سازوکار احراز آنها و همچنین دوره‌های آموزشی بدو انتصاب مرتبط را با رعایت شرایط مندرج در قانون تشکیل یا اساسنامه شرکت‌ها، متناسب با مأموریت‌ها، ویژگی‌ها و ماهیت وظایف مشاغل اختصاصی شرکت، به تفکیک سطوح تعیین شده تدوین و به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی برسانند.
تبصره- در صورت احراز شایستگی‌های تخصصی نیازی به ارایه گواهینامه شایستگی‌های عمومی نمی‌باشد.
ماده ۷- وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مستقل مشمول این دستورالعمل، موظفند شاخص‌های مورد نظر شرکت‌های مشمول خود را برای ارزیابی عملکرد متصدیان پست‌های موضوع این دستورالعمل، برای هر سال مالی تدوین و پس از تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور برای اجرا ابلاغ نمایند.
ماده ۸- رؤسای مجامع عمومی، شوراهای‌عالی یا مقامات مسئول (طبق اساسنامه یا قانون تأسیس) و در شرکت‌های دولتی مندرج در فهرست مصوب هیئت واگذاری، وزیر تخصصی ذیربط، موظفند افراد پیشنهادی و جایگزین که حائز شرایط عمومی و اختصاصی برای احراز پست‌های موضوع این دستورالعمل می‌باشند را به مجامع عمومی، شوراهای‌عالی یا مراجع ذیربط (مطابق اساسنامه یا قانون تأسیس) جهت طی تشریفات مربوط معرفی نمایند .
تبصره ۱- هرگونه انتصاب در پست‌های موضوع این دستورالعمل، از تاریخ ابلاغ آن بر اساس سازوکار این ماده خواهد بود.
تبصره ۲- رؤسای مجامع عمومی، شوراهای عالی یا مقامات مسئول (طبق اساسنامه یا قانون تأسیس) و در شرکت‌های دولتی مندرج در فهرست مصوب هیئت واگذاری، وزیر تخصصی ذیربط، موظفند متصدیان فعلی پست‌های موضوع این دستورالعمل را با شرایط عمومی و اختصاصی پیش‌بینی شده ظرف یک‌ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل تطبیق دهند.
ماده ۹- شرکت‌های موضوع این دستورالعمل موظفند پس از انتصاب افراد در پست‌های مدیریتی مزبور، مشخصات مدیران یادشده را با رعایت جزء (۲) بند (هـ) تبصره (۲) ماده واحده قانون در سامانه کارمند ایران (پاکنا) مستقر در سازمان اداری و استخدامی کشور و سامانه یکپارچه ثبت اطلاعات شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی مستقر در وزارت امور اقتصادی و دارایی درج نمایند.
تبصره- سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است شرایط درج نمرات ارزیابی افراد و گواهینامه‌های شایستگی‌های عمومی و شرایط احراز شایستگی‌های تخصصی را در سامانه کارمند ایران (پاکنا) برای تأیید مجدد و انتصاب دوباره پیش‌بینی نماید.
ماده ۱۰- رعایت شرایط احراز عمومی و اختصاصی موضوع این دستورالعمل برای افرادی که به نمایندگی صاحب سهم اشخاص موضوع این دستورالعمل در شرکت‌ها به عنوان مدیرعامل یا عضو هیئت مدیره معرفی می‌شوند، الزامی است.
ماده ۱۱- کارگروه موظف است ضوابط رتبه‌بندی شرکت‌های مشمول را متناسب با رتبه‌های مختلف تصویب و ابلاغ نماید.
ماده ۱۲- نظارت بر اجرای این دستورالعمل بر عهده رؤسای مجامع عمومی، شوراهای عالی یا مقامات مسئول (طبق اساسنامه یا قانون تأسیس) و در شرکت‌های دولتی مندرج در فهرست مصوب هیئت واگذاری، برعهده وزیر تخصصی ذیربط می‌باشد.
معاون اول رئیس‌جمهور – محمد مخبر
این «شرکت تحت مدیریت»، همون شرکت های «خصولتی» هستن؟
که در ماده 1 آيين نامه «نحوه انتخاب حسابرس برای شركت های دولتی» هم بهش اشاره شد.