گزارش فصلی (صورت معاملات فصلی) ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم | سامانه گزارشات فصلی

صورت معاملات فصلی (ماده ۱۶۹) چیست؟

در این مطلب توضیحاتی  در مورد صورت معاملات فصلی، موارد غیرمشمول از ارسال معاملات فصلی (موارد معاف از ماده ۱۶۹)، جرایم مربوط به معاملات فصلی (ماده ۱۶۹)، نحوه رسیدگی به جرائم و سوالات رایج از گزارشات فصلی درج شده است.

صورت معاملات فصلی چیست؟

گزارشات فصلی طبق ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم به معنی ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش و قراردادها و هم چنین ارائه اطلاعات صادارات و واردات و بیمه و حمل و نقل و اجاره مربوط یک فصل می‌باشد که باید در بازه زمانی یک ماه و نیم پس از پایان هرفصل به صورت الکترونیکی از طریق سامانه ارسال صورت معاملات فصلی TTMS به اداره دارایی ارسال شود.

سامانه ارسال صورت معاملات فصلی در راستای ارائه خدمات الکترونیکی دستورالعمل اجرایی موضوع ماده ۱۶۹ ق.م.م ایجاد شده و توسط آن، مودیان مالیاتی می توانند نسبت به ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش و همچنین پرداخت و دریافت بابت قراردادها، صادرات، واردات، حق العمکاری و مدیریت پیمان، بیمه، اجاره اقدام نمایند.

مطابق بند ۴-۵ دستور العمل شماره ۲۰۰/۳۹۵۴ مورخ ۱۳۹۲/۰۳/۰۷ برای خرید های تا میزان ۵ در صد مبلغ حد نصاب معاملات کوچک موضوع تبصره یک ماده ۳ قانون برگزاری مناقصات، معاملات مذکور را طی یک سطر در فهرست سه ماهه (فرم شماره ۴) به صورت تجمیعی به شرح (معاملات کمتر از ۱۰% مبلغ حد نصاب) درج نمایید. لازم به ذکر است اگر معاملات اعلام شده به شرح فوق از ۵% مبلغ خرید سالیانه شما بیشتر باشد، شما به عنوان مودی دارای ریسک محسوب گردیده و در الویت رسیدگی قرار خواهید گرفت.

مستندات مربوط را ببینید:

– دستورالعمل اجرائی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم

– اصلاحیه دستورالعمل اجرایی ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم

کد فراگیر چیست؟

• هنگام ثبت سفارش در سایت رسمی وزارت صنعت معدن و تجارت شماره ای به عنوان شناسه (کد) فروشنده دریافت می گردد که شماره مذکور به عنوان شناسه اختصاصی اشخاص خارجی است و می بایست در سامانه صورت معاملات سازمان امور مالیاتی در هنگام ارسال اطلاعات واردات درج گردد.

• در سایت سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی.tax.gov.ir در بخش استعلام و اخذ کد فراگیر اتباع خارجی امکان دریافت کد فراگیر اتباع خارجی برای اشخاص حقیقی وجود دارد. (منظور از کد فراگیر اتباع خارجی همان شماره اختصاصی اشخاص خارجی است که برای افراد حقیقی بکار می رود.)

موارد عدم شمول ارسال فهرست معاملات فصلی

طبق بخشنامه: ۲۰۰/۲۳۹۹۷/ص موارد غیرمشمول از ارسال معاملات فصلی به صورت زیر است:

۱. خرید و فروش و سود و کارمزد اوراق بهادار.

۲. خرید و فروش سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام یا سهم‌الشرکه .

۳. سود و کارمزد و جریمه هاي بانکها، صندوق تعاون، صندوقهاي حمایت از توسعه بخش کشاورزي، مؤسسات

اعتباري غیربانکی مجاز و صندوق‌هاي قرض‌الحسنه.

۴. حق عضویت اعضاء مجامع حرفه‌اي، احزاب و انجمن‌ها و تشکل‌هاي غیردولتی داراي مجوز از مراجع ذي‌صلاح.

۵. دریافت و پرداخت هایی که به موجب قانون توسط دستگاه های اجرائی به تشکل های قانونی، نهادهای عمومی غیردولتی،مجامع حرفه ای، انجمن ها، انجمن های صنفی، اتحادیه ها، احزاب، اشخاص حقیقی و حقوقی انجام می‌شود.

۶. دریافت و پرداخت هایی که به موجب قانون توسط تشکل های قانونی،نهادهای عمومی غیردولتی، مجامع حرفه ای، انجمن ها، انجمن های صنفی، اتحادیه ها، احزاب به اشخاص حقیقی و حقوقی انجام می‌شود.

۷. کمک‌ها، جوائز و هدایاي بلاعوض.

۸. مبالغی که تحت عناوین جریمه یا خسارت، انواع عوارض و مالیات(به استثناء مالیات و عوارض قانون مالیات بر ارزش افزوده) حق ثبت، حق تمبر، حقوق گمرکی و موارد مشابه، به دستگاه‌هاي اجرائی پرداخت می‌شود.

۹. مال الاجاره های املاک موضوع ماده ۵۳ قانون مالیاتهای مستقیم.

۱۰. بنگاه های املاک و دفاتر اسناد رسمی ملزم به ارسال فهرست ثمن معاملات نبوده و فقط بابت حق الزحمه دریافتی و هزینه‌های مرتبط مشمول تکالیف ماده ۱۶۹ مکرر می‌باشند.

۱۱. حقوق و دستمزد پرداختی موضوع فصل سوم از باب سوم قانون مالیات‌هاي مستقیم؛ (اگر مبالغ پرداختی برای پرسنلی باشد که در فهرست حقوق بگیران قرار دارند، در اجرای ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم الزامی به ارائه مبالغ پرداختی به ایشان نیست و موارد مذکور در زمره مالیات بر حقوق می باشد.).

۱۲. وجوه پرداختی بابت حق نگه‌داري(شارژ) ساختمان محل فعالیت و آبونمان‌های پرداختی.

۱۳. معاملات نقل و انتقال املاک موضوع ماده ۵۹ قانون مالیاتهای مستقیم برای متعاملین.

فصل سوم از باب سوم مالیات های مستقیم به چه موضوعی اشاره دارد؟

ماده ۸۲ تا ۹۲ قانون مالیات های مستقیم در این فصل به درآمد حقوق اشاره دارد. اینکه برای چه نوع درآمدهایی که ناشی از حقوق می‌باشد باید مالیات محاسبه کرد و اینکه میزان معافیت مالیات حقوق چه مقدار است؟ و موارد این چنینی همگی در این ۱۰ ماده توضیح داده‌شده‌است. پس اگر در تلاش برای یادگیری مالیات هستید به‌نظرم اینگونه تفکیک نموده و به یادگیری اقدام نمایید.

هم‌چنین وام بانکی، هزینه استهلاک، هزینه حقوق موضوع تبصره ماده ۸۶ حقوق قانون مالیات‌های مستقیم، بیمه تامین اجتماعی و سایر مواردي که معامله محسوب نشده و یا معامله با مشاغل فصل چهارم باب سوم قانون مالیات های مستقیم و اشخاص حقوقی نباشد هم از موارد عدم شمول ارسال فهرست معاملات فصلی می‌باشد.

فصل چهارم از باب سوم قانون مالیات‌ها در مورد چه موضوعی صحبت می‌کند؟

مواد ۹۳ تا ۱۰۴ قانون مالیات‌های مستقیم به این موضوع اشاره دارد که درآمد چه نوع مشاغلی با چه نرخی برای محاسبه مالیات مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. مثلا در ماده ۱۰۵ ق م م بیان شده‌است که جمع درآمدهای شرکت که ناشی از فعالیت‌های انتفاعی می‌باشد بعد از اینکه زیان‌های سال قبل از آن کسر شد با نرخ ۲۵ درصد باید به آن مالیات تعلق گیرد.

معافیت کالا و خدمات ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده به معاملات فصلی ربطی ندارد.

جرائم ماده ۱۶۹ (معاملات فصلی) 

همه شما می دانید که در صورت عدم ثبت همه فعالیتها و وقایع و معاملات روزانه نمی توانید گزارش درستی به مدیریت ارائه دهید. شما به عنوان یک حسابدار علاوه بر تهیه گزارش به مدیریت،ملزم هستید به برخی ادارات و سازمان ها نیز گزارش ارائه دهید و در صورت عدم ارائه به موقع آن جریمه به شما تعلق می گیرد لذا بحث ارسال صورت معاملات فصلی بحث بسیار مهمی می باشد که حتی در برخی از سازمان ها و شرکت ها این وظیفه را به حسابداران رده بالاتر ارجاع می دهند. برخی از حسابداران نیز که تجربه کاری کمتری دارند خواستار این موضوع هستند که اطلاعات مفیدی در مورد ارسال اظهارنامه و صورت معاملات فصلی بدست آورند. 

کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی مکلفند فهرست معاملات خود را بصورت فصلی تا ۴۵ روز پس از پایان هر فصل بصورت الکترونیکی به اداره امور مالیاتی ذیرربط تحویل نمایند و عدم ارائه فهرست معاملات مشمول جریمه ای معادل ۱% مبلغ معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده خواهد بود.

عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای دیگران و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود، مشمول جریمه‌ای معادل دودرصد(۲%) مبلغ مورد معامله‌ می¬شود.

نحوه رسیدگی به جرائم موضوع ماده ۱۶۹ مکرر

• مهلت زمان رسیدگی به جرائم موضوع ماده ۱۶۹ برای هر سال ( فارغ از دوره های زمانی تسلیم فهرست هر سال) با توجه به مقررات ماده ۱۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم ، پنج (۵) سال از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی سال مربوط حسب مورد خواهد بود. به‌عنوان مثال مهلت رسیدگی به جرائم مربوط به عملکرد سال ۱۳۹۸ حداکثر تا تاریخ ۱۴۰۶/۰۴/۳۱ و مهلت ابلاغ برگ مطالبه آن حداکثر تا تاریخ ۱۴۰۶/۰۷/۳۰ می باشد.

• مبنای محاسبه جرائم مربوط به عدم رعایت تکالیف قانونی در ارسال فهرست معاملات، مبلغ معاملاتی است که تا آخرین مهلت تسلیم فهرست مورد نظر( با توجه به مهلت های تمدید شده) نسبت به ارسال فهرست مربوط اقدام نشده است.

• در مواردی که مودی در مهلت مقرر نسبت به تسلیم فهرست امتناع کند و متعاقب آن نسبت به تکمیل اطلاعات و ارسال آن اقدام کند صرف نظر از اینکه فهرست در مهلت مقرر یا خارج از آن ارائه شده باشد، مشمول جریمه عدم ارسال فهرست بابت این بخش نخواهد بود.

• ویرایش سال مربوط به اطلاعات ارسالی مشمول جریمه نخواهد بود.

• ویرایش یکی از اقلام اطلاعاتی مربوط  به اطلاعات هویتی مودیان از جمله نام یا شماره ملی که منجر به صحت اطلاعات ارسالی گردد فارغ از زمان ویرایش اطلاعات، مشمول جریمه نخواهد بود.

• تمامی ویرایش اطلاعاتی که منجر به تغییر طرف معامله یا افزایش مبلغ مورد معامله شده باشد اگر در مهلت مقرر ارسال صورت معاملات باشد مشمول جریمه نمی شود، در غیر این صورت نسبت به مودی جدید یا مابه تفاوت مبلغ افزایشی  مشمول جریمه عدم ارسال فهرست خواهد بود.

۱۰ نکته مهم در مورد گزارشات فصلی

۱. اگر فاکتوری برگشت شود به عنوان فاکتور مجزا در همان فصل که برگشت خورده باید ثبت گردد و گزینه برگشتی این فاکتور باید انتخاب گردد.

۲. هنگام خرید از اشخاص حقوقی همواره گزینه مشمول ثبت نام نظام مالیاتی انتخاب می شود و باید جمع کل فاکتورها به صورت تجمعی (جمع فاکتورهای یک شخص) ارائه شود حتی اگر مبلغ آن کمتراز حد نصاب باشد چون ثبت تجمیعی مربوط به اشخاص حقیقی است.

۳. اگر در سال ۱۳۹۹ جمع مبلغ صورتحساب خرید بالای ۲۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال بود گزینه مشمول ثبت نام در نظام مالیاتی انتخاب می‌شود و جمع فاکتورهای خرید از شخص حقیقی در یک رکورد با تمام مشخصات فروشنده ارسال می‌شود و اگر کمتر از این مبلغ بود گزینه تجمیع ۵% انتخاب شود و می‌توان جمع خریدها از شخص حقیقی را با هم جمع کرد و به صورت مجموع ارائه نمود فقط منظور از مجموع در اینجا این نیست که خرید از اشخاص حقیقی مختلف باهم جمع شود و باید مجموع خرید از اشخاص حقیقی مختلف جداگانه ارائه شود و مشخصات فروشندگان را نیز ذکر نمود. به عبارتی اگر معاملات خرید تا میزان ۵% حد نصاب معاملات کوچک باشد مشمولین می توانند فهرست معاملات مذکور را به صورت مجموع ارسال نمایند. شما میتوانید با کلیک بر روی استفاده از حدنصاب در گزارشات فصلی با حد نصاب در این گزارش آشنا شوید.

۴. حقوق و دستمزد پرداختی به پرسنل در اجرای موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم در زمره مالیات حقوق می باشد و نیازی به ارسال آن در صورت معاملات فصلی نمی باشد.

۵. یادتان باشد که همیشه یک گزارش اضافی خرید و یک گزارش اضافی فروش رد کنید یعنی بیش از یک گزارش برای هر مورد خرید یا فروش تا بتوانید بعدا اگر اصلاحاتی داشتید در قالب آن انجام دهید.

۶. همانطور که می دانید برخی از اشتباهات ممکن است سهوا ایجاد شده باشد و شما تا زمان رسیدگی متوجه آن نشده باشید بنابراین سعی نمایید اصلاح گزارش فصلی را تا زمان رسیدگی پرونده معوق کنید تا امکان انجام همه اصلاحات مورد نیاز بطور یکجا میسر باشد.

۷. در گزارش ماده ۱۶۹ مکرر تاریخ پرداخت ملاک تشخیص زمان معامله است ولی در ارزش افزوده تاریخ انجام معامله و این مغایرتی است که می تواند وجود داشته باشد و اگر مستند باشد موجب رد دفاتر نخواهد شد.

۸. گزارش تجمیعی صرفا برای خرید میسر هست نه برای فروش آن هم فقط برای دو گزینه، یکی مشمولین ماده ۸۱ قانون مالیات مستقیم(درآمد حاصل از کلیه فعالیت های کشاورزی،دامپروری،دامداری،پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور،صیادی و ماهیگیری،نوغان داری،احیای مراتع و جنگلها،باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف می باشند) و دیگری افرادی که ملزم به ثبت نام نیستند(برای آنها شماره اقتصادی و شناسه ملی و کد ملی فعال نمی باشد).

۹. کد اتباع خارجی را می توان از سامانه ثبت شرکتها و ثبت نام در وبسایت tax.gov.ir و انتظار به مدت ۴۸ ساعت دریافت نمایید.

۱۰. قراردادهای اجاره هم نیاز به ارسال گزارشات فصلی دارند اگر شرکت باشد برای موجر و مستاجر هر دو و اگر شخص باشد فقط مستاجر الزام به ارسال اطلاعات دارد.

اطلاع از معاملات فصلی اعلام شده توسط طرف مقابل

شاید شرکتهایی به طور اشتباه نام شرکت شما را در گزارش خرید یا فروش خود ثبت می کردند،یا شرکت شما فاکتور خرید یا فاکتور فروش شرکتی دیگر را در گزارش خرید و فروش فصلی ثبت نمی کرد و دیر متوجه این موضوع میشدید. خوشبختانه اخیرا سازمان امور مالیاتی گزارشی به نام “گزارش اطلاعات ارسال شده برای شما” در سایت https://e۳.tax.gov.ir ارائه کرده است که با دریافت آن از سایت میتوان به این موضوع پی برد که به نام شرکت شما،چه شرکتهایی خرید یا فروش ارسال نموده اند.

مزیت این گزارش در این است که شما میتوانید مودیانی که فاقد اعتبار بوده شناسایی نمایید،همچنین با بهره گیری از این گزارش می توان گزارش خرید یا فروش خود را کنترل نمایید و از فاکتورهای خرید یا فروشی که سهوا جا افتاده زودتر مطلع شوید. اداره امور مالیاتی برای کاهش مغایرت های موجود بین شرکت هایی که مبادلات خرید و فروش فیمابین دارند این گزارش را تعبیه نموده ،در این گزارش لیست تمام شرکت ها به همراه مبلغی که به نام شرکت شما ارسال شده ،موجود می باشد.همچنین زمانی که مغایرت های فیمابین شرکت ها کاهش یابد،از سوی سازمان امور مالیاتی نیز رسیدگی بهتری انجام خواهد شد.

نکته:

اشتباه نکنید! این گزارش برای این موضوع نیست که شما براساس آن، گزارش خرید یا فروش خود را تهیه نمایید. شما بایستی بر اساس تمام اسناد و فاکتورهای خرید یا فروش خود، گزارش خرید یا فروش را تهیه نمایید و با استفاده از این گزارش به کنترل بیشتر آن بپردازید.

پاسخگویی به ابهامات ماده ۱۶۹ صورت معاملات فصلی

۱) تکلیف خرید از فروشندگانی که شماره اقتصادی ارائه نمی‌دهند چیست؟

براساس دستورالعمل اجرایی در خصوص خرید به یکی از دو وضعیت ذیل می توان اقدام نمود:

الف)در صورتیکه مبلغ هرصورتحساب (فاکتور)، کمتر از ۵% حد نصاب معاملات کوچک باشد، لزومی به درج شماره اقتصادی فروشنده بر روی صورتحسابهای مذکور نمی باشد و می توان خریدهای مذکور را به صورت تجمیعی و در قسمت” معاملات کمتر از ۵% مبلغ حدنصاب” در سامانه معاملات فصلی وارد نمود. عدم درج شماره اقتصادی فروشنده بر روی صورتحسابهای مذکور در شمول جرائم متعلقه نخواهد بود.

ب ) در صورتیکه مبلغ صورتحساب هرخرید بالاتر از ۵ درصد معاملات کوچک باشد، می باید حتماً معامله مذکور دارای صورتحساب طبق فرم نمونه پیوست دستورالعمل اجرایی ماده ۱۶۹ مکرر ق.م.م به شماره ۲۴۴۶۸/۲۰۰/ص مورخ ۲۷/۱۰/۹۰ باشد و درج شماره اقتصادی خریدار و فروشنده بر روی صورتحسابهای صادره الزامی می باشد و عدم رعایت آن باعث تعلق جرائم مربوطه خواهد شد.

۲) تکلیف فروش به خریدارانی که کد اقتصادی ارائه نمی‌دهند چیست؟

براساس دستورالعمل اجرایی در خصوص فروش به یکی از وضعیتهای ذیل می توان اقدام نمود:

الف) در صورتیکه مبلغ هر صورتحساب(فاکتور) کمتر از ۵% حد نصاب معاملات کوچک باشد، در اینصورت الزامی به درج شماره اقتصادی خریدار بر روی صورتحساب نمی باشد و می توان فروش های مذکور را به صورت تجمیعی و در قسمت “معاملات کمتر از ۵% مبلغ حد نصاب” درسامانه معاملات فصلی وارد نمود عدم درج شماره اقتصادی خریدار بر روی صورتحسابهای مذکور در شمول جرائم متعلقه نخواهد بود.

ب) در صورتی‌که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری کند چنانچه فروشنده، مشخصات خریدار و موضوع مورد معامله را ظرف مهلت یک ماه از زمان انجام معامله در فهرست امتناع تکمیل و به اداره امور مالیاتی اعلام نماید، مشمول جریمه تخلف از این بابت نخواهد بود، در غیراینصورت طرفین معامله متضامناً مسئول خواهند بود.

نکته: فرم امتناع فقط مخصوص فروش کالا یا خدمات به خریداران می باشد که از ارائه شماره اقتصادی خود به فروشنده خودداری نموده‌اند و توسط فروشنده تکمیل و ارسال می‌گردد.

۳) فهرست پرداخت قراردادها برای ارسال چه اطلاعاتی است؟

الف) فهرست پرداخت قرارداد فقط در خصوص مواردی که پرداخت بابت قراردادی انجام می شود که برای هر فصل برای پرداخت های صورت گرفته بابت قراردادها تکمیل و ارسال می گردد.

به عنوان مثال: قراردادهائی که دارای کارفرما و پیمانکار/ مشاور می باشند، می بایست فقط کارفرما فرم قرارداد را پر نموده و در قسمت “مبلغ کل قرارداد” مبلغ اصلی قرارداد را ذکر نماید و در قسمت “پرداخت” هر گونه پرداخت از مبلغ مذکور را درج نماید و نیازی به درج مجدد اطلاعات در قسمت خرید نمی باشد و پیمانکار/ مشاور می باید در قسمت فروش مبلغ دریافتی را عنوان نمایند.

ب) اشخاصی که دریافت کننده مبلغ قرارداد هستند می باید قسمت فروش را تکمیل نموده و در قسمت شرح کالا شرح خدمت یا قرارداد را عنوان نمایند.

۴) در صورتی‌که سال مالی شرکت در اواسط یکی از فصول باشد ارسال اطلاعات چگونه انجام می‌پذیرد؟

چنانچه انتهای سال مالی اشخاص حقوقی در خلال یکی از فصلهای سال شمسی باشد، برای فصل شمسی مذکور دو فهرست معامله تنظیم و ارسال می نمایند، به گونه ای که از ابتدای فصل شمسی تا پایان سال مالی یک فهرست و همچنین از ابتدای سال مالی تا پایان فصل شمسی مذکور نیز یک فهرست جداگانه تسلیم می‌نمایند.

۵) چه فاکتورهایی را به صورت تجمیعی ارسال می‌کنند؟ 

یکی از ابهامات ماده ۱۶۹ صورت معاملات در خصوص نحوه تجمیعی ارسال کردن فاکتورهاست که مودیان باید در جریان باشند در صورتی که تعداد خریدهای ما زیاد باشد و کمتر از حد نصاب معاملات کوچک مثلا برای سال ۹۹ از ۲۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال کمتر باشد می‌توان به صورت تجمیعی اطلاعات را وارد نمود. وارد کردن تجمیعی اطلاعات تنها به فاکتورهای خرید ارتباط دارد. از طرف دیگر توجه به این مورد هم اهمیت دارد که سایت https://ilenc.ssaa.ir برای دریافت شناسه ملی شرکت‌هایی است که از ارائه شناسه اقتصادی خودداری می‌نمایند.

۶) آیا لزومی برای مهندسین ناظر در ارسال معاملات ماده ۱۶۹ وجود دارد یا خیر؟

برای این پرسش باید پاسخ داد که در سامانه صورت معاملات اگر مهندسین ناظر کارفرما می باشند اطلاعات قرارداد و اگر پیمانکار اطلاعات خرید و فروش را لازم است تا تکمیل نمایند.

۷) چه زمانی می بایست اطلاعات را بصورت تجمیع در سامانه صورت معاملات درج نمود؟

در صورتی که حجم معاملات کمتر از میزان حدنصاب اعلامی سازمان باشد میتوان به صورت تجمیعی این اطلاعات را وارد نمود. اگر بررسی انجام شد و مبلغ خرید سالیانه مودی بیشتر باشد، مودی به عنوان مودی دارای ریسک محسوب گردیده و در الویت رسیدگی قرار خواهد گرفت.

۸) آیا دفاتر اسناد رسمی مکلف به اجرای دستورالعمل ۱۶۹ مکرر می باشند؟

براساس دستورالعمل اجرایی ماده ۱۶۹ مکرر کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی موضوع (بند الف و ب ) ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم از جمله دفاتر اسناد رسمی مکلف به اجرای دستورالعمل مذکور می باشند. دفاتر اسناد رسمی می بایست مبالغ دریافتی بابت ثبت قراردادها، معاملات، اسناد و…. را که تحت هر عنوان از جمله (کارمزد) و (حق التحریر) از مشتریان برای انجام امور مربوطه دریافت می نمایند در فهرست فروش و تمامی هزینه ها بابت خریدهای انجام پذیرفته را در فهرست خرید ثبت و ارسال نمایند.

(لازم به توضیح است ارسال مبالغ قرارداد بین متعاملین، متصالحین و… به هیچ عنوان ضروری نیست و ارتباطی با تکالیف دفاتر اسناد رسمی در اجرای ماده مذکور را ندارد.)

۹) اگر کالایی مشمول ارزش افزوده نباشد و یا مبلغی به عنوان ارزش افزوده دریافت/پرداخت نشده باشد، در قسمت مالیات و عوارض چه مبلغی وارد کرد؟

در قسمت مالیات و عوارض ارزش افزوده باید مبلغ صفر درج گردد.

۱۰) درج شماره اشخاص خارجی در چه مواردی اجباری است؟

برای ارسال اطلاعات، واردات شماره مذکور باید درج شود؛ ولی در هنگام ارسال اطلاعات فروش به طرف معامله خارجی که در ایران اقامت و فعالیت ندارد، درج شماره مذکور ضروری نیست.

۱۱) چه کسانی می توانند معاملات را به صورت تجمیعی در سامانه وارد نمایند؟

برای خرید های تا میزان ۵ درصد مبلغ حد نصاب معاملات کوچک موضوع تبصره یک ماده ۳ قانون برگزاری مناقصات، معاملات را طی یک سطر در فهرست سه ماهه به صورت تجمیعی درج نمایید.

۱۲) اگر سال مالی شرکت در اواسط یکی از فصول باشد ارسال اطلاعات چگونه انجام میشود؟

چنانچه انتهای سال مالی اشخاص حقوقی در خلال یکی از فصل‌های سال شمسی باشد، برای فصل شمسی مذکور دو فهرست معامله تنظیم و ارسال می‌نمایند، به گونه‌ای که از ابتدای فصل شمسی تا پایان سال مالی یک فهرست و همچنین از ابتدای سال مالی تا پایان فصل شمسی مذکور نیز یک فهرست جداگانه تسلیم می‌نمایند.

۱۳) آیا اطلاعات پرداخت قرارداد باید مجدداً در قسمت فروش عنوان گردد؟

اگر اطلاعات پرداخت مبالغ بابت قراردادها در فهرست “پرداخت قرارداد” درج و ارسال شده بود نیازی به درج و ارسال مجدد آن در فهرست “فروش” نیست.

نکات مهمی در خصوص واردات و صادرات و گزارشات فصلی ماده ۱۶۹

طبق ماده ۱۲ تبصره ۳ آیین نامه اجرایی ماده ۱۶۹ ارسال اطلاعات واردات و صادرات باید با درج شماره کوتاژ اظهارنامه گمرکی و کد گمرک ترخیص کننده و شماره اختصاصی اشخاص خارجی انجام شود.

برخی از مبادلات ممکن است به همان ریال انجام شود در این صورت مشکلی برای اینکه چه رقمی باید در فهرست معاملات فصلی  گزارش شود به وجود نمی آید اما در مواقعی که در نرخ ارز تفاوتی وجود دارد قانون این نکته را بیان میدارد که :

” چنانچه معاملات انجام شده به صورت ارزی باشد مبالغ ارز و نوع ارز و نرخ برابری ارز یا نرخ مورد معامله و معادل ریالی معامله انجام شده در صورتحسابها و اسناد درامدی صادره و همچنین در فهرست معاملات ارسالی قید شود.”

در قسمت واردات مانند تصویر روبرو بخشی وجود دارد که سوال می‌شود نوع معامله شما کدام مورد زیر است: خرید از اشخاص خارجی بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی یا  واردات؟

واردات که مشخص است اما مورد اول منظور خدماتی‌ست که از طریق مبادی گمرکی و تشریفات مربوطه وارد نمیشود. مثل طراحی نرم افزاری که در خارج از کشور انجام شده است.

به طور کلی اینکه یک وارد کننده چه مبالغی را باید پرداخت کند امری مهم است، او باید حقوق و عوارض گمرکی + هزینه های متفرقه +مالیات+ عوارض را بپردازد ولی مبلغی که او در اسناد به عنوان بهای تمام شده برای کالا اعمال می‌کند رقمی دیگر است. وارد کننده کالا ارزش کالا به اضافه حقوق و عوارض گمرکی را در اسناد خود به عنوان خرید خود وارد می‌کند اما اگر از آن زمان تا فروش هزینه های دیگری متحمل شد باید برای بهای تمام شده خود آن هزینه ها را به آن بیافزاید.

نکته

• اگر یه شرکت مهندسی مشاور با شرکتی قرارداد ببندد و در ارتباط با این قرارداد با شخص حقیقی دیگری قرارداد منعقد کند چگونه باید گزارشات فصلی خود را اعلام کند؟ میبایست پیمان خود رادر سیستم گزارش فصلی ثبت نماید و در قسمت پیمانکاری سامانه پیمان دست ۲ رو انتخاب کرده و پیمانکار را اعلام نماید.