شرایط بازنشستگی تأمین اجتماعی
جزییات شرایط بازنشستگی در تأمین اجتماعی به زبان ساده
سن و سنوات کاری بیمه‌شده از مهم‌ترین عوامل در قانون بازنشستگی سازمان بیمه تامین اجتماعی هستند که بر اساس آن بیمه‌شده می‌تواند بازنشسته شود. این دو ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. بیمه‌شدگان به صورت عادی با رسیدن به سن ۶۰ سالگی برای مردان و ۵۵ سالگی برای خانم‌ها و به شرط داشتن حداقل۲۰ سال سنوات پرداخت حق بیمه می‌توانند بازنشسته شوند. اما این قانون قطعی نبوده و تحت شرایط مختلف متفاوت است. در ادامه مطلب شرح خواهیم داد که افراد تحت چه شرایطی می‌توانند بازنشسته شوند.
بیمه‌شدگان می‌توانند با رسیدن به سن ۶۰ سالگی برای مردان و ۵۵ سالگی برای زنان و داشتن ۲۰ سال سابقه بیمه، بازنشسته شوند.
مستند قانونی: قانون تأمین اجتماعی
شرایط بازنشستگی در مقررات بازنشستگی تأمین اجتماعی
شرایط بازنشستگی متغیر است و بسته به عوامل مختلفی مانند میزان سال‌های پرداخت حق بیمه، سن بیمه‌شده، سختی کار و شرایط بیمه‌شده و حتی جنسیت وی نیز بستگی دارد. به همین شرایط بازنشستگی را به طور جداگانه برای مردان و زنان بررسی می‌کنیم.
ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی
طبق این ماده به صورت معمول هر فرد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی چنانچه ۲۰ سال حق بیمه پرداخت کرده و به سن ۶۰ سال برای مردان و ۵۵ سال برای زنان که سن تعیین‌شده برای بازنشستگی است رسیده باشد، می‌تواند بازنشسته شود. اما این قانون دارای تبصره‌هایی است که افراد در شرایط مختلف می‌توانند مطابق آن بازنشسته شوند. هریک از این قوانین را به صورت مفصل در ادامه شرح خواهیم داد. البته زنان مشغول به کار در محیط‌های کاری مشمول قانون کار می‌توانند در ۴۲ سالگی در صورتی که ۲۰ سال سابقه کار داشته باشند درخواست بازنشستگی کنند. البته در این شرایط با احتساب ۲۰ روز حقوق مستمری دریافت خواهند کرد.
تبصره ۱ از ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی: افرادی که ۳۰ سال حق بیمه پرداخت کرده باشند در صورتی که به سن ۵۰ سالگی برای مردان و ۴۵ سالگی برای زنان رسیده باشند می‌توانند بازنشسته شوند.
بازنشستگی در مشاغل سخت تأمین اجتماعی
در قانون تأمین اجتماعی برخی مشاغل به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور تعریف شده‌اند چرا که فشار جسمی و روحی زیادی را به فرد شاغل وارد می‌کنند. کسانی که در این مشاغل فعالیت می‌کنند مطابق قانون بازنشستگی با داشتن سابقه ۲۰ سال متوالی در پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی می‌توانند بازنشسته شوند. در صورتی که سوابق بیمه‌شده به صورت متناوب باشد باید ۲۵ سال حق بیمه پرداخت کرده باشد تا مشمول بازنشستگی شود.
شاغلان به کار در مشاغل سخت می‌توانند با داشتن ۲۰ سال سابقه بیمه به صورت متوالی و بدون در نظر گرفتن شرط سنی بازنشسته شوند.
چنانچه بیمه‌شده در اثر سختی و فشار‌های کاری دچار آسیب‌های جسمی و روحی شود به نحوی که ادامه کار برای وی زیان‌آور باشد و این مسئله نیز توسط کمیسیون‌های پزشکی ماده ۹۱ قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی تأیید شده باشد، فرد می‌تواند تقاضای بازنشستگی کند. در این صورت هر سال از سنوات کاری وی ۱/۵ سال در نظر گرفته می‌شود.
ماده ۷۸ قانون تأمین اجتماعی
این قانون درباره پرداخت حق بیمه برای افراد بالاتر از ۶۰ سال است. مطابق این قانون کارفرما می‌تواند برای افرادی که حداقل ۵ سال بیشتر از سن بازنشستگی کار کرده‌اند درخواست بازنشستگی کند. حداکثر سن برای مردان ۶۵ سال و برای زنان ۶۰ سال است.
بازنشستگی جانبازان و آزادگان در تأمین اجتماعی
سن بازنشستگی برای این افراد ۱۰ سال کاهش یافته است و اگر سنوات پرداخت حق بیمه ۲۰ سال شده باشد بیمه‌شده اگر مرد باشد در سن ۵۰ سالگی و اگر زن باشد در سن ۴۵ سالگی می‌تواند بازنشسته شود.
بازنشستگی کارگران ساختمانی در تأمین اجتماعی
کارگران ساختمانی با رسیدن به سن ۶۰ سالگی و با ۲۰ سال سابقه کار بازنشسته می‌شوند. همچنین این گروه کاری با داشتن ۳۵ سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی می‌توانند بازنشسته شوند.
قانون بودجه سال ۸۶ تا ۹۱ درباره بازنشستگی
به موجب این قانون شرایطی ایجاد شده است تا بیمه‌شده با سوابق کمتر از ۲۰ سال نیز بتواند بازنشسته شود. در این شرایط بیمه‌شده باید حداقل ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد و چنانچه به سن بازنشستگی رسیده باشد که در مردان ۶۰ سالگی و در زنان ۵۵ سالگی است، بازنشسته می‌شود. نکته مهم در این خصوص این است که ماده ۱۱۱ قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی درباره این افراد اجرا نخواهد شد و میزان مستمری پرداختی بر اساس سنواتی که بیمه‌شده حق بیمه پرداخت کرده است محاسبه می‌شود. این افراد با ۲۰ روز حقوق بازنشسته می‌شوند که ممکن است رضایت‌بخش نباشد.
افرادی که کمتر از ۲۰ سال سابقه بیمه داشته باشند معادل ۲۰ روز کاری مستمری بازنشستگی دریافت خواهند کرد
ماده ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی بازنشستگی با ۳۵ سال سابقه بیمه
قبلاً به ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی اشاره کردیم و گفتیم که مطابق آن بیمه‌شده با رسیدن به سن ۶۰ سالگی و پرداخت ۲۰ سال حق بیمه بازنشسته می‌شود. در این شرایط محاسبه مستمری بازنشستگی، مستمری ازکارافتادگان و مجموع مستمری بازماندگان بر اساس ماده ۱۱۱ قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی باید به نحوی محاسبه شود که از حداقل دستمزد بیمه‌شده کمتر نباشد. این ماده‌قانون در خصوص افرادی که سوابقی کمتر از ۲۰ سال داشته باشند اجرا نخواهد شد. همچنین افرادی که ۳۰ سال سابقه کاری داشته باشند این سابقه در محاسبه مستمری آنان لحاظ خواهد شد.
بیمه‌شده در هر شغلی که باشد با پرداخت ۳۵ سال حق بیمه و بدون در نظر گرفتن سن او بازنشسته می‌شود. این میزان بالاترین مقدار محاسبه سنوات کاری در بیمه تامین اجتماعی است و اگر سوابق بیشتر از ۳۵ سال مورد پذیرش و محاسبه مستمری قرار نمی‌گیرد.
همه افراد در هر سنی با داشتن ۳۵ سال سابقه بیمه می‌توانند بازنشسته شوند.
ماده ۹۵ قانون تأمین اجتماعی
بیمه‌شدگان مرد می‌توانند سنوات خدمت سربازی را به سنوات بیمه تامین اجتماعی خود اضافه کنند. برای ضمیمه کردن سنوات سربازی به سنوات تامین اجتماعی دو حالت وجود دارد:
• حالت اول: بر اساس ماده ۹۵ قانون بیمه تامین اجتماعی اگر فرد قبل از شروع خدمت سربازی بیمه شده و حق بیمه پرداخت کرده باشد و بعد از پایان خدمت خود نیز در حال پرداخت حق بیمه باشد می‌تواند سنوات سربازی خود را به سنوات تامین اجتماعی ضمیمه کند. این دسته از بیمه‌شدگان اگر قبل از تاریخ ۷ مردادماه ۱۳۸۵ خدمت وظیفه خود را به پایان رسانده باشند نیازی به پرداخت حق بیمه ندارند.
• حالت دوم: اگر فرد قبل از شروع خدمت سوابق بیمه نداشته باشد و یا خدمت سربازی خود را بعد از تاریخ ۷ مرداد ۱۳۸۵ انجام داده باشد، به شرط داشتن دو سال سابقه بیمه و پرداخت حق بیمه سنوات سربازی، سال‌های خدمت وظیفه خود را نیز به سوابق بیمه تامین اجتماعی خود ضمیمه کنند.
