بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور- بودجه به زبان ساده
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس
بودجه معمولاً آینه مالی شیوه اداره حکومت خوانده می‌شود. سندی که برخلاف شعار و حرف و سخنرانی، با عدد و رقم نشان میدهد حکومت‌ها چگونه حکمرانی می‌کنند و مردم نیز چه وظایف متقابلی در قبال آن دارند. سند بودجه همچنین به‌عنوان یک میثاق عمومی نشان میدهد که دولت و مجلس چه برنامه‌هایی برای توسعه و بهبود امور دارند.
بودجه علاوه بر آنکه نشان‌دهنده شیوه حکمرانی در یک کشور است، قابلیت کف‌بینی فوق‌العاده‌ای نیز به ناظران عمومی و فعالان اقتصادی میدهد. كف‌بینی بودجهای، به‌معنای نگاه به ارقام بودجه برای پیشگویی چگونگی اداره اقتصادی (و حتی سیاسی و اجتماعی) کشور در سال آتی، تا حدود زیادی دقیق است، چراکه شیوه تنظیم بودجه، فروض استفاده شده برای تنظیم، اولویت‌های بودجهای، موارد درج شده و برجسته شده و حتی موارد درج نشده، همگی میتوانند حاوی نکته‌های فراوانی باشند.
همه ساله در این گزارش، به‌منظور آشنایی عموم، بر یکی از وجوه بودجه تمرکز بیشتری می‌شود.
برخی از محورهای برجسته شده در گزارش‌های سال‌های قبل عبارت بودند از: واقع‌نمایی در بودجه، شیوه تصمیمگیری در مورد درآمدهای نفتی، عمران در بودجه، شفافیت و بودجه، بودجههای چندگانه داخل بودجه، درآمدهای اختصاصی و متفرقه، کسری در بودجه، بودجه‌ریزی موسوم به »مبتنی بر عملکرد«، تحریم و بودجه، بودجههای استانی، بخش‌های اختیاری و صالحدیدی بودجه و…
در گزارش امسال برخلاف سالیان گذشته، بر یک جنبه سلبی بودجه متمرکز میشویم و خواهیم گفت که مجموع شرایط تحمیل‌شده بیرونی همراه با بی‌عملی، اهمال، تعلل‌های مکرر و خرابکاری‌های متعدد در بودجههای گذشته، بودجه‌ریزی در ایران را به جایی رسانده است که مهمترين كاركرد اصلی مورد انتظار از بودجه ۱۴۰۱ نه در آن چیزی است كه قرار است انجام دهد، بلکه در آن چیزی است كه نبايد انجام دهد.
در این گزارش، ابتدا کلیات ارقام بودجه را مرور می‌کنیم تا بدانیم وقتی از بودجه ۱۴۰۱ حرف میزنیم از چه حرف میزنیم. سپس معیارهای متعارف بررسی بودجه را مرور کرده و از آنجا به این نتیجه می‌رسیم که با توجه به کیفیت بودجه و شرایط گذشته و حال، معیار اصلی بررسی بودجه ۱۴۰۱ چه می‌تواند باشد. سپس با مرور مفهوم تورم و ارتباط آن با بودجه (در کنار سایر موتورهای تورم مانند نظام بانکی)، به کسری بودجه سال جاری پرداخته و درنهایت مسیرهای عمومی رفع آن را بررسی می‌کنیم.
گزارش امسال یک سؤال با جایزه نیز طرح کرده است!
[icon name=”check-double” style=”solid” class=”” unprefixed_class=””] دانلود فایل بودجه ۱۴۰۱ به زبان ساده
چکیده گزارش:
این گزارش، تصویری غیرفنی از لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ ارائه می کند. برای خواندن این گزارش، سواد مقدماتی مالی یا اقتصادی خاصی نیاز نیست. به منظور ساده سازی، اعداد گرد شده و جزئیات نادیده گرفته شده اند. ارقام به هزار میلیارد تومان (همت) است. موارد اندکی پیچیده تر یا نه چندان ضروری در داخل کادر نوشته شده تا در صورت تمایل، خواندن آن به وقت دیگری موکول شود. گزارش حاضر صرفاً در پی روایت بودجه به زبان غیرفنی برای عموم است تا بتوانند با تقویت دانش بودجه ای خود، همراه و دنبال کننده بهتری برای تصمیمات وکلایشان در مجلس بوده و با درک بهتر نسبت به شرایط موجود، انتظارات خود از فرایند بودجه را تعدیل کنند. گزارش های فنی و راهکارهای اصلاحی پیشنهادی مرکز پژوهش ها برای بررسی نمایندگان در گزارش های دیگر منتشر می شود.
این گزارش نشان می دهد اولویت اصلی قابل تصور برای بودجه ۱۴۰۱، … جلوگیری از تبدیل بودجه به بستر عملیات شبه برنهاردی علیه ریال و اقتصاد ایران (درنتیجه فشار ناشی از تحریم ظالمانه و تعلل های تاریخی برای اصلاح بودجه) است.
بیشتر بخوانید: