رأي شماره 161، 162 و 163 هيأت عمومي ديوان عدالت اداري درخصوص بازنشستگي اعضاء رسمي هيأت علمي دانشگاهها

شماره هـ/86/359

تاريخ : 29/04/1387

تاريخ: 20/3/1387

شماره دادنامه:…

كلاسه پرونده: ….

مرجع رسيدگي: هيأت عمومي ديوان عدالت اداري.

شكات: خانمها ….

موضوع شكايت و خواسته: اعلام تعارض آراء صادره از شعب اول، هشتم، سوم و چهارم بدوي و دوم تجديدنظر ديوان عدالت اداري.

مقدمه:

الف ـ شعبه سوم در رسيدگي به پرونده كلاسه 84/2122 موضوع شكايت آقاي رسول … به طرفيت دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به خواسته متن دادخواست به شرح دادنامه شماره 707 مورخ 24/2/1385 چنين رأي صادر نموده است، به موجب ماده 3 قانون بازنشستگي و وظيفه، دانشگاه مكلف است هر يك از اعضاي رسمي هيأت علمي را كه به سن 65 سال تمام رسيده باشد، بازنشسته كند و با توجه به اينكه شاكي با توجه به سن وي مشمول قانون مزبور نبوده و بازنشسته نمودن نامبرده بدون جلب رضايت او وجاهت قانوني نداشته است، فلذا به نظر مي‎رسد كه اقدامات انجام شده درباره وي متضمن تضييع حق و نافي حقوق قانوني وي باشد. بدين جهت شكايت شاكي را موجه تشخيص و رأي به ورود آن و ابطال حكم بازنشستگي وي صادر و اعلام مي‎گردد.

ب ـ شعبه دوم تجديدنظر در رسيدگي به پرونده كلاسه 85/986 موضوع تجديدنظرخواهي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي و درماني شهيد بهشتي نسبت به دادنامه شماره 707 مورخ24/2/1385 به شرح دادنامه 1284 مورخ 24/8/1385 چنين انشاء رأي نموده‎اند، دادنامه تجديدنظرخواسته لازم‌الفسخ است، زيرا مطابق ماده 34 آيين‎نامه استخدامي هيأت علمي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي كشور، اعضاء رسمي هيأت علمي اعم از آموزش و پژوهش از لحاظ بازنشستگي و وظيفه تابع قوانين و مقررات بازنشستگي و وظيفه مستخدمين رسمي كشور مي‎باشند و برابر مقررات ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگي و وظيفه قانون استخدام كشوري مصوب1368 بازنشستگي مستخدمين رسمي و وزارتخانه‎ها و مؤسسات دولتي با حداقل 30 سال سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگي صورت مي‎گيرد و با توجه به اينكه در هيچ يك از مقررات و قوانين رضايت واجدين شرايط بازنشستگي پيش‎بيني نشده است. بنابراين اقدام دانشگاه تجديدنظر خواه در زمينه بازنشسته نمودن تجديدنظرخوانده مغايرتي بـا مقررات مذكور نداشته و بـر اساس ضوابط و مقررات صورت گرفته است ومقررات ماده 36 آيين‎نامه استخدامي فوق‌الاشاره بيانگر تكليف و الزام دانشگاه به بازنشسته شدن هر يك از اعضاء هيأت علمي مي‎باشد كه به سن 65 سال تمام رسيده باشد و به هيچ وجه نافي مقررات ماده 34 آيين‎نامه فوق الاشاره نمي‎باشد و با عنايت به اينكه دادنامه تجديدنظرخواسته بدون توجه به موارد مذكور صادر گرديده مخدوش تشخيص و با فسخ آن حكم به رد شكايت صادر مي‎گردد.

ج ـ شعبه سوم در رسيدگي به پرونده كلاسه 83/2123 موضوع شكايت اكرم ابوالحسن زاده به طرفيت دانشگاه علوم پزشكي بهشتي به شرح دادنامه قطعي شماره 2900 مورخ 9/11/1384 با عنايت به اينكه دلايل و مدارك مثبت ادعاي شاكيه موثر در مقام و موافق اصول و موازين قانوني نبوده و كليه اقدامات واحد دولتي مذكور مثبت و متضمن سالب حق قانوني شاكيه و نافي حقوق مكتسب وي مي‎باشد از اين حيث با احراز استحقاق شاكيه نسبت به مورد ادعا شكايت وي را كه في‎نفسه متضمن تضييع حقوق حقه وي بوده را وارد دانسته با توجه به جميع جهات رأي به ورود شكايت و الزام مشتكي‎عنه به لغو حكم بازنشستگي و اعاده به محل خدمت وي و اجراي مصوبه هيأت وزيران به شرح منعكس در دادخواست صادر و اعلام مي‎دارد.

د- شعبه هشتم در رسيدگي به پرونده كلاسه 84/1682 موضوع شكايت خانم نسرين ثروتيان به طرفيت دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به خواسته صدور حكم بر لغو بازنشستگي و اعاده به خدمت و اشتغال واجراي مصوبه54102/ت31941 ه‍ مورخ 15/10/1383 هيأت دولت به شرح دادنامه 264 مورخ 19/2/1386 با التفات به اينكه حسب ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگي وظيفه مصوب 13/12/1368 وزارتخانه‎ها و مؤسسات و غيره مي‎توانند مستخدمين رسمي را كه حداقل 30 سال سابقه خدمت داشته باشند، بازنشسته نمايند و توجهاً به اينكه سابقه خدمت شاكيه بيش از 37 سال بوده و از اين جهت تخلفي از مقررات صورت نگرفته، حكم به رد شكايت صادر نموده است.

ه‍ـ ـ شعبه سوم در رسيدگي به پرونده كلاسه 84/3859 موضوع شكايت خانم خديجه فرجادنيا به طرفيت دانشگاه علوم پزشكي ايران به شرح دادنامه 709 مورخ 24/2/1385 با توجه به اينكه شاكي به سن 65 سالگي نرسيده و مشمول ماده 3 قانون بازنشستگي وظيفه نبوده و بازنشسته نمودن وي بدون جلب رضايت او وجاهت قانوني نداشته، چون اقدامات انجام‌شده درباره وي متضمن تضييع حق و نافي حقوقي قانوني او مي‎باشد بدين جهت شكايت شاكي را با توجه به جميع جهات موجه تشخيص و رأي به ورود آن و ابطال حكم بازنشستگي وي صادر نموده است. وـ شعبه دوم تجديدنظر در رسيدگي به پرونده كلاسه 85/884 موضوع تجديدنظرخواهي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي و درماني ايران به خواسته اعتراض به دادنامه 709 مورخ 24/2/1385 صادره از شعبه سوم ديوان به شرح دادنامه شماره 886 مورخ 6/6/185 چنين رأي صادر نموده است، نظر به اينكه خواسته و شكايت تجديدنظرخوانده در دادخواست تقديمي مرحله بدوي لغو احكام شماره 108615 مورخ 19/1/1384 و شماره 134874 مورخ 11/3/1384 مبني بر صدور حكم بازنشستگي بوده است كه بعد از تسليم دادخواست مذكور و در خلال رسيدگي حكم ديگري در اين زمينه به شماره 10925835 مورخ 16/12/1384 از سازمان بازنشستگي كشوري مبني بر تاييد حكم بازنشستگي تجديدنظرخوانده صادر گرديده است. بدين ترتيب حكم اخيرالذكر جايگزين احكام قبلي فوق‌الاشاره گرديده و مآلاً وضعيت استخدامي و حقوقي تجديدنظرخوانده تغيير كرده است و حتي در حكم اخيرالذكر ميزان حقوق بازنشستگي و تاريخ اجراي آن نيز تعيين و مشخص گرديده است. بدين ترتيب حقوق ماهيانه نيز از حالت زمان اشتغال به حقوق دوران بازنشستگي تغيير يافته است. بنابراين تغيير وضعيت مزبور مستلزم اين بوده كه شعبه بدوي قرار رد شكايت صادر نمايد كه تجديدنظر خواه بتواند در صورت بقاي به شكايت علاوه بر دانشگاه تجديدنظرخواه سازمان بازنشستگي كشوري را نيز با تقديم دادخواست طرف شكايت قرار داده و نسبت به حكم موخر تقديم دادخواست نمايد. زيرا در غير اين صورت با لغو احكام قبلي حكم اخيرالصدور فوق‌الاشاره به قوت خود باقي مي‎ماند با توجه به اينكه در دادنامه تجديدنظرخواسته توجه نشده است، عليهذا با فسخ دادنامه اخيرالذكر قرار رد شكايت تجديدنظرخوانده صادر مي‎گردد.

زـ شعبه چهارم در رسيدگي به پرونده كلاسه 85/1163 موضوع شكايت خانم خديجه فرجادنيا به طرفيت سازمان بازنشستگي كشوري و دانشگاه علوم پزشكي ايران به شرح دادنامه 3579 مورخ 7/9/1385 چنين رأي صادر نموده‎است، شاكي با دارا بودن 30 سال و 2 ماه و 19 روز سابقه خدمتي دولتي و قابل قبول براي بازنشستگي به استناد ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگي و وظيفه پرداختي بازنشستگي نائل آمده است و تاريخ بازنشستگي وي از 1/4/1384 بـرقرار شده است و اقـدامات خواندگان وفـق مقررات قانون بوده است و لـذا شكايت وي را وارد ندانسته و حكم به رد شكايت صادر نموده است. ح ـ شعبه اول تجديدنظر در رسيدگي به پرونده كلاسه 85/4717 موضوع تجديدنظرخواهي خانم خديجه فرجادنيا به طرفيت دانشگاه علوم پزشكي ايران به خواسته، تجديدنظر در دادنامه 3579 مورخ 7/9/1385 شعبه چهارم به شرح دادنامه 1782 مورخ 22/5/1386 چنين رأي صادر نموده است، با توجه به ماده 34 آيين‎نامه استخدامي اعضاي هيأت علمي دانشگاهها، دانشگاه در صورت رسيدن سن عضو هيأت علمي به 65 سال مكلف بازنشسته نمودن عضو مي‎باشد و اين بدان معني نيست كه اگر كمتر از 65 سال داشت نتواند او را بازنشسته نمايد و نظر به مفاد بند (ب) تبصره يك ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگي و وظيفه مصوب سال 1368 كه تجويز نموده، زنان با 20 سال سابقه نيز قابل بازنشسته شدن مي‎باشند و با عنايت به ميزان سابقه خدمتي تجديدنظر خواه و با توجه به محتويات پرونده نظر به اينكه از طرف تجديدنظرخواه نسبت به دادنامه تجديدنظرخواسته اعتراضي به عمل نيامده حكم به رد تجديدنظرخواهي و تاييد حكم بدوي صادر نموده است.
ط ـ شعبه سوم در رسيدگي به پرونده كلاسه 85/1914 موضوع شكايت خانم ليدا نوايي به طرفيت دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به شرح دادنامه 3112 مورخ 7/8/1385 چنين رأي صادر نموده است، مطابق ماده 34 آيين‎نامه استخدام هيأت علمي اعضاء رسمي هيأت علمي جز در مواردي كه در آيين‎نامه فوق تصريح گرديده از لحاظ بازنشستگي تابع قانون استخدام كشوري مي‎باشند. در آيين‎نامه مذكور دانشگاه مكلف گرديد اعضاء رسمي هيأت را كه به سن 65 سال رسيده‎اند بازنشسته كند، اما در خصوص افراد كمتر از 65 سال اظهار نظري ننموده و طبيعتاً اين امر تابع قواعد عمومي حاكم مي‎باشد كه براساس تبصره يك ماده 20 قانون اصلاح مقررات بازنشستگي و وظيفه قانون استخدام كشوري معلوم مي‎گردد كه بازنشسته شدن اينگونه افراد منوط به تقاضاي آنان و موافقت دستگاه متبوع مي‎باشد كه اين امر در خصوص مانحن فيه حاصل نگرديده است. لذا با توجه به جميع جهات معنونه ابلاغ براساس قوانين صادر نشده و حكم به ورود شكايت و لغو حكم ابلاغ بازنشستگي فوق‎الذكر صادر و اعلام مي‎گردد. ضمناً اجراي مصوبه مورخ 14/11/1383 هيأت دولت محمول بر صحت است.

ي ـ شعبه اول تجديدنظر در رسيدگي به پرونده كلاسه 85/4140 و 85/4180 موضوع تقاضاي تجديدنظر دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني شهيد بهشتي نسبت به دادنامه شماره 2112 مورخ 7/8/1385 دادنامه بدوي را تاييد نموده است. هيأت عمومي ديوان عدالت اداري در تاريخ فوق با حضور رؤساء و مستشاران و دادرسان علي‎البدل شعب ديوان تشكيل و پس از بحث و بـررسي و انجام مشاوره با اكثريت آراء بـه شرح آتي مبادرت بـه صدور رأي مي‎نمايد.

رأي هيأت عمومي

مطابق تبصره يك ماده 2 قانون استخدام كشوري اعضاء رسمي هيأت علمي دانشگاه‎ها و مؤسسات عالي علمي دولتي در هر مورد كه قانوني براي تعيين تكليف آنان وجود نداشته باشد. يا طبق قوانين مربوط تابع احكام عمومي قوانين استخدام كشوري شده باشند، مشمول مقررات قانون مذكور خواهند بود. نظر به اينكه در آيين‎نامه استخدامي اعضاء رسمي هيأت علمي دانشگاه و مؤسسات آموزش عالي مقرراتي در خصوص بازنشستگي اشخاص مذكور بر مبناي تقاضاي آنان و يا اختيار مؤسسه علمي ذيصلاح در بازنشسته كردن نامبردگان به لحاظ داشتن حداقل 30 سال سابقه خدمت پيش‎بيني نشده است و ماده 36 آيين‎نامه مزبور مبني بر الزام دانشگاه به صدور حكم بازنشستگي اعضاء رسمي هيأت علمي پس از رسيدن به سن 65 سال تمام نافي اعتبار احكام مقنن در مورد ساير شقوق بازنشستگي به شرح ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگي و وظيفه قانون استخدام كشوري مصوب 1368 نيست، بنابراين دادنامه‎هاي مبني بر رد شكايت شاكيان كه متضمن اين معني است، موافق اصول و موازين قانوني مي‎باشد. اين رأي به استناد بند يك ماده 19 و ماده 43 قانون ديوان عدالت اداري براي شعب ديوان و ساير مراجع اداري ذيربط در موارد مشابه لازم‎الاتباع است.

هيأت عمومي ديوان عدالت اداري

معاون قضائي ديوان عدالت اداري ـ مقدسي فرد