آیین‌نامه شناسه ملی اشخاص حقوقی
آیین‌نامه اختصاص شناسه ملی (كد یگانه، كد یونیک، unique code) به كلیه اشخاص حقوقی ایرانی (مصوبه ۱۶۱۶۹/ت۳۹۲۷۱هـ مورخ ۲۹/۱/۱۳۸۸ هیأت وزیران)
وزارتخانه‌های کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات،
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهوری، معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس‌جمهوری
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۰/۶/۱۳۸۷ بنا به پیشنهاد شماره ۱۴۷۴۴۴/۱۰۰ مورخ ۲۴/۱۱/۱۳۸۶، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهوری و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آیین‌نامه اختصاص شناسه ملی به تمام اشخاص حقوقی ایرانی را به شرح زیر تصویب کرد.
آیین‌نامه اختصاص شناسه ملی به تمام اشخاص حقوقی ایرانی
ماده یک- تعاریف و اصطلاحات به کار رفته در این آیین‌نامه به شرح زیر است:
الف- شخص حقوقی: هر شخص یا تشکلی که به موجب قوانین و مقررات، شخص حقوقی تلقی می‌شود.
ب- سازمان: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور.
پ- سازمان ثبت‌کننده: هر وزارتخانه، سازمان یا مرجعی دیگر که مطابق قوانین و مقررات مسؤولیت ثبت شخص حقوقی را دارد.
ت- نشانی دفتر مرکزی: آخرین نشانی دفتر مرکزی (اقامتگاه قانونی) شخص حقوقی که حسب مورد به سازمان ثبت‌کننده اعلام می‌شود و مطابق قوانین می‌توان به آن استناد کرد و با کد پستی اختصاص یافته، قابل شناسایی است.
ث- پایگاه: پایگاه اطلاعات شناسه ملی اشخاص حقوقی.
ج- شناسه ملی: عددی که توسط پایگاه تنها به یک شخص حقوقی اختصاص داده می‌شود.
چ- دستگاه‌های اجرایی: تمام دستگاه‌های موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری.
ح- کارت: کارت شناسایی ملی شخص حقوقی که برای شخص حقوقی براساس نمونه مندرج در پایگاه توسط سازمان ثبت‌کننده صادر می‌شود و حداقل حاوی نام، شناسه ملی و کدپستی دفتر مرکزی (اقامتگاه قانونی) شخص حقوقی و تاریخ صدور و مدت اعتبار و نیز مهر و امضای مجاز سازمان ثبت‌کننده است.
ماده ۲- تمام اشخاص حقوقی موظف‌اند، طبق برنامه زمانی اعلامی سازمان‌های ثبت‌کننده، فرم درخواست شناسه ملی را تکمیل و همراه اسناد و مدارک لازم که توسط سازمان ثبت‌کننده اعلام می‌شود، به سازمان‌های یادشده ارایه کنند.
تبصره ۱- در مواردی که مطابق قوانین و مقررات مربوط، ایجاد یا ثبت شخص حقوقی موکول به صدور مجوز دستگاه‌های اجرایی باشد، باید مجوزهای یادشده ضمیمه مدارک و اسناد موضوع این ماده شود و در پایگاه اختصاصی سازمان‌های ثبت‌کننده امکان ورود اطلاعات مرجع قانونی ایجاد شخص حقوقی یا صدور مجوز ایجاد آن فراهم و اطلاعات مربوط درج شود.
تبصره ۲- در مواردی که مرجع ثبت شخص حقوقی در قوانین و مقررات تعیین نشده است، سازمان مسؤولیت ثبت آن را به‌عهده خواهد داشت و تا زمانی که دیگر سازمان‌های ثبت‌کننده به تشخیص هیأت موضوع ماده ۱۶ این آیین‌نامه شرایط نرم افزاری ورود اطلاعات یادشده را در پایگاه فراهم نکرده باشند، ثبت در پایگاه با اخذ مدارک مورد نیاز از سازمان ثبت‌کننده توسط سازمان صورت خواهد گرفت.
ماده ۳- سازمان‌های ثبت‌کننده باید امکان ثبت شماره ملی اشخاص حقیقی و شناسه ملی اشخاص حقوقی ایرانی و شماره فراگیر اشخاص خارجی تشکیل‌دهنده شخص حقوقی را در پایگاه اختصاصی خود ایجاد کنند به نحوی که اختصاص شناسه ملی به شخص حقوقی منوط به درج شماره‌ها و شناسه یادشده شود.
ماده ۴- سازمان ثبت‌کننده پس از اختصاص شناسه ملی در پایگاه باید کارت شخص حقوقی را صادر و از طریق دفاتر پستی تحویل دهد.
تبصره ۱- هیچیک از پایگاه‌های اختصاصی سازمان‌های ثبت‌کننده و نیز بانک‌های اطلاعاتی دستگاه‌های اجرایی مجاز نیستند شناسه ملی را برای شخص حقوقی دیگر استفاده کنند یا اختصاص دهند.
تبصره ۲- مدت اعتبار کارت شخص حقوقی حسب مورد توسط هیأت موضوع ماده ۱۶ این آیین‌نامه تعیین و به سازمان‌های ثبت‌کننده و سازمان اعلام می‌شود تا در کارت و پایگاه درج شود.
ماده ۵- شخص حقوقی دارنده کارت مکلف است، با تغییر هر یک از اقلام اطلاعاتی مندرج در کارت یا صاحبان امضای مجاز شخص حقوقی و نیز پایان مدت اعتبار کارت، مراتب را با ارایه اسناد و مدارک به سازمان ثبت‌کننده اعلام کند تا حسب مورد نسبت به تعویض کارت یا اصلاح اطلاعات پایگاه مربوط اقدام شود.
تبصره- تمام دستگاه‌های موضوع ماده ۲ این آیین‌نامه و تبصره‌های آن نیز موظف‌اند، هر گونه تغییر اطلاعات پایگاه را که با تأیید یا تسجیل آنان انجام یافته است، همراه مدارک مربوط به سازمان ثبت‌کننده اعلام کنند.
ماده ۶- تمام دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند،پایگاه اطلاعات خود را به نحوی سامان دهند که هر شخص حقوقی با شناسه ملی و کد پستی نشانی آخرین دفتر مرکزی( اقامتگاه قانونی)، در سیستم اختصاصی مربوط شناخته شود.
ماده ۷- سازمان موظف است، ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به راه اندازی پایگاه اقدام کند.
تبصره- سازمان‌های ثبت‌کننده نیز باید پایگاه اختصاصی خود را طبق برنامه زمانی که هیأت موضوع ماده ۱۶ این آیین‌نامه تعیین می‌کند، ایجاد و راه اندازی کنند.
ماده ۸- مشخصات اشخاص حقوقی به نحوی که هیأت موضوع ماده ۱۶ این آیین‌نامه تعیین می‌کند به‌ترتیب زیر در پایگاه ثبت و شناسه ملی به آنها اختصاص داده می‌شود:
الف- در مورد اشخاص حقوقی که مطابق قوانین مرجع خاصی برای ثبت آنها در نظر گرفته شده است، سازمان ثبت‌کننده مسؤول ورود و بهنگام نگهداشتن اطلاعات یادشده است.
ب- در مورد سایر اشخاص حقوقی و نیز قسمت اخیر تبصره ۲ ماده ۲ این آیین‌نامه مسؤولیت ورود و بهنگام نگاه داشتن اطلاعات با سازمان خواهد بود.
تبصره- در مواردی که در تشخیص مرجع ثبت‌کننده قانونی اختلاف نظر باشد، موضوع در هیأت ماده ۱۶ این آیین‌نامه بررسی خواهد شد.
ماده ۹- پایگاه، مرجع اختصاصی اطلاعات شناسه ملی اشخاص حقوقی است.
ماده ۱۰- سازمان موظف است، امکان دسترسی پایگاه‌های اختصاصی دستگاه‌های اجرایی و نیز دسترسی عمومی را به اطلاعات پایگاه از طریق پایانه و محیط‌های مغناطیسی یا بر اساس سایر روش‌ها در حدودی که در چارچوب قوانین و مقررات به تأیید هیأت ماده ۱۶ این آیین‌نامه می‌رسد، ایجاد و ترتیبی فراهم کند که تمام استعلام‌ها و نیز عملیات ثبت اطلاعات در پایگاه به‌صورت مکانیزه انجام شود.
ماده ۱۱- تمام دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند، پس از اعلام هیأت ماده ۱۶ این آیین‌نامه، نسبت به درج شناسه ملی اشخاص حقوقی و کدپستی دفتر مرکزی (اقامتگاه قانونی) در هر گونه کارت، مجوز یا گواهی فعالیت اعم از کارت شناسایی اداری و صنفی و غیره اقدام و از ارایه هر گونه مجوز، تسهیلات، امکانات، عقد قرارداد و قبول شرکت در مناقصه برای اشخاص حقوقی فاقد شناسه ملی خودداری کنند.
ماده ۱۲- تمام دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند، پس از اعلام هیأت ماده ۱۶ این آیین‌نامه نسبت به اصلاح و تکمیل مشخصات اشخاص حقوقی موجود در بانک‌های اطلاعاتی خود اقدام و شناسه ملی اشخاص حقوقی و کد پستی اقامتگاه قانونی آنان را از طریق پایگاه اخذ و در سیستم‌های خود ثبت کنند.
ماده ۱۳- معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهوری موظف است، بودجه لازم برای اجرای این آیین‌نامه را در لوایح بودجه سالانه پیش‌بینی کند.
ماده ۱۴- تمام اشخاص حقوقی پس از اعلام هیأت ماده ۱۶ این آیین‌نامه موظف‌اند، روی هر گونه کارت، سربرگ اوراق تبلیغاتی، پروانه، گواهی‌های صادر شده، اوراق مالی و حسابداری (به‌ویژه فاکتورهای فروش) و موارد مشابه آن، شناسه ملی و کدپستی دفتر مرکزی (اقامتگاه قانونی) خود را قید کنند.
ماده ۱۵- واحدهای تابع سازمان از جمله دفترخانه‌های اسناد رسمی، بنگاه‌های معاملاتی وسایر واحدهای ذی‌ربط موظف‌اند، پس از اعلام هیأت ماده ۱۶ این آیین‌نامه در هنگام تنظیم اسناد در صورتی که هر یک از متعاملان یا مورد معامله مربوط شخص حقوقی باشد، نسبت به درج شناسه ملی وکدپستی شخص حقوقی در اسناد مربوط اقدام کنند.
ماده ۱۶- به‌منظور برنامه‌ریزی و تنظیم و ابلاغ دستورالعمل‌های اجرایی و نظارت بر اجرای این آیین‌نامه، هیأتی مرکب از نمایندگان تام‌الاختیار سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، وزارت کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهوری و به مسؤولیت معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس‌جمهوری تشکیل می‌شود.
تبصره ۱- دبیرخانه هیأت در معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس‌جمهوری خواهد بود.
تبصره ۲- هیأت حسب مورد از نمایندگان تام‌الاختیار سایر دستگاه‌های ذی‌ربط با حق رأی دعوت به‌عمل خواهد آورد.
تبصره ۳- هیأت باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که حداکثر ظرف هجده ماه از ابلاغ این آیین‌نامه تمام تکالیف مقرر در آن اجرا شود.
ماده ۱۷- هیأت موضوع ماده ۱۶ این آیین‌نامه موظف است، هر سه ماه یک بار گزارش عملکرد این آیین‌نامه را به هیأت وزیران ارایه کند. گزارش مزبور باید به‌صورت صریح و روشن عملکرد دستگاه‌ها و مدیران را در اجرای این آیین‌نامه مشخص سازد.
محمدرضا رحیمی- معاون اول رییس جمهور
