مرخصی زایمان زنان

مرخصی زایمان زنان

آرای صحیح شعب دیوان عدالت اداری

مباحث حقوقی و نکات کاربردی

۱- الزام به افزایشمرخصی زایمان بابت وضع حمل و زایمان به کارگران و کارمندان زن تعلق می‌گیرد. مدت استفاده از این مرخصی ۶ ماه بود، اما بعد از تصویب «قانون تنظیم جمعیت خانواده» در سال ۱۳۹۲ ، مدت آن به ۹ ماه افزایش یافت. در ابتدای امر، تنها برخی از نهادهای دولتی نسبت به اجرای این قانون اقدام نموده و شرکت‌های خصوصی وسازمان تامین اجتماعی تنها با شش ماه مرخصی زایمان موافقت می‌کردند که به مرور زمان وبا صدور آراء متعدد از سوی هیات عمومی دیوان عدالت اداری، همه دستگاه های دولتی و غیر دولتی موظف به اعطاء مرخصی ۹ ماهه شدند و سازمان تامین اجتماعی نیز مکلف گردید، حقوق و فوق‌العاده‌‌های ایام مرخصی زایمان زنان شاغل در  بخش‌های غیردولتی را به طور کامل به صورت ۹ ماه پرداخت کند.

۲. مدت مرخصی زایمان: براساس تبصره ۲ ماده واحده قانون اصلاح قوانین جمعیت و خانواده مورخ ۱۳۹۲/۳/۲۰ و مصوبه شماره ۹۲۰۹۱ ت ۴۶۵۲۷ ه مورخ ۱۳۹۲/۴/۱۹ هیات وزیران و رای ايجاد رويه شماره ۶۴ مورخ ۱۳۹۴/۲/۱۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مدت مرخصي زايمان زنان شاغل در بخش هاي دولتي و غيردولتي ۹ ماه تمام با پرداخت حقوق و فوق العاده هاي مربوط است.

۳. اعطاء مرخصی با کارفرما است و نه صندوق بیمه: اعطاء مرخصی به مستخدم بیمه شده، چه در بخش دولتی و چه در بخش غیر دولتی بر عهده کارفرما است و صندوق بازنشستگی دراین زمینه تکلیفی بر عهده ندارد.

۴. مسول پرداخت حقوق در ایام مرخصی: مستفاد از آراء وحدت رویه شماره ۱۳۲۸ مورخ ۱۳۹۳/۸/۱۹ و شماره ۲۸۸ الی ۳۰۵ و۳۰۷ مورخ ۳۱/۰۲/۱۳۹۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، پرداخت حقوق ومزایای مستخدم بیمه شده در دوران مرخصی زایمان، در بخش دولتی بر عهده دستگاه مربوط ودر بخش غیر دولتی بر عهده سازمان تامین اجتماعی است. در رای شماره ۱۳۲۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری تاکید شده است، در مواردی که کارفرمایان طبق قوانین و مقررات دیگری مکلف به پرداخت حقوق یا مزد بیمه شدگان باشند، سازمان تأمین اجتماعی تکلیفی به پرداخت حقوق ایام مذکور ندارد.

۵.زنان غیر شاغل و برخورداری از کمک هزینه بارداری مرخصی ۹ماهه زایمان مخصوص کارمندان و کارگران شاغل است و شامل زنان بیمه شده غیر شاغل و  یا زنانی که بعد از اتمام قرارداد وضع حمل می کنند نمی شود و شخص بیمه شده در صورت داشتن شرایط مذکور در مواد۶۷ و ۶۸  قانون تأمین اجتماعی فقط می تواند از کمک بارداری بهره مندشود.

۶. غیر قابل ذخیره سازی مرخصی زایمان: برابر رأی وحدت‌رویه شماره ۱۳۰۶ مورخ ۲۶/۰۶/۱۳۹۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، استفاده از مرخصی زایمان به جهت مصلحت مادر و فرزند برای دوره نه ماهگی پس از تولد فرزند است و قابل ذخیره سازی یا مطالبه پس از مدت ۹ ماهگی نمی باشد.

۷. احتساب مرخصی زایمان جزو سوابق بیمه شده: مرخصی زایمان جزء سوابق بیمه شده محسوب می‌شود و دراین مدت پاداش و عیدی نیز به بیمه‌شده تعلق می‌گیرد.

۸. اعاده به خدمت پس از اتمام مرخصی: مدت مرخصی زایمان، جز ایام تعلیق از کار محسوب می‌شود و پس از مرخصی، شخص کارمند یاکارگر به کار سابق خود بازمی گردد.

۹. عدم احتساب مرخصی زایمان به عنوان بخشی از تعهدات دوره تخصصی پزشکان: مطابق رأی وحدت‌رویه شماره ۱۵۰۵ مورخ ۳۰/۰۷/۱۳۹۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مرخصی زایمان قابل احتساب به عنوان بخشی از تعهدات دوره تخصصی پزشکان نمی باشد.

مستندات مربوط:

قوانین

مقررات

آراء هیئت عمومی

نظرات مشورتی