ابطال صورتجلسه شورای تحول اداری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور در خصوص تغییر و افزایش تفاوت تطبیق کارمندان (رأی شماره ۷۳ مورخ ۷/۲/۱۳۹۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری)
تاریخ دادنامه : ۷/۲/۱۳۹۴
شماره دادنامه: ۷۳
کلاسه پرونده : ۹۱/۷۰۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : دیوان محاسبات کشور
موضوع شکایت و خواسته : ابطال صورتجلسه شماره ۱۴۰۳/۵۳/دـ۳۰/۱۱/۱۳۹۰ شورای تحول اداری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور
گردش کار: معاون حقوقی، مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور، طی شکایت نامه شماره ۳۹۶/۲۰۰۰ـ۴/۵/۱۳۹۱ اعلام کرده است که:
«سلام علیکم،
احتراماً، همان گونه که مستحضرند، مفاد صورتجلسه شماره ۱۴۰۳/۵۳/دـ ۳۰/۱۱/۱۳۹۰ شورای تحول اداری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور مبتنی بر بخشنامه شماره ۱۴۵۹۳/۲۰۰ـ ۲۱/۲/۱۳۸۸ که به موجب آن دستور اصلاح احکام کارگزینی شاغلین پستهای مدیریت و سرپرستی از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۸ بدون در نظر گرفتن امتیاز فوق‌العاده مدیریت و برقراری فوق‌العاده مذکور به موجب حکم جداگانه برای این گروه از کارکنان کرده است، بنا به دلایل ذیل مخالف با قانون است:
۱- وفق حکم مقرر در تبصره ذیل ماده (۷۸) قانون مدیریت خدمات کشوری: «در صورتی که با اجرای این فصل، حقوق ثابت و فوق‌العاده‌های مشمول کسور بازنشستگی هر یک از کارمندان که به موجب قوانین و مقررات قبلی دریافت می‌نمودند کاهش یابد، تا میزان دریافتی قبلی، تفاوت تطبیق دریافت خواهند نمود و این تفاوت تطبیق ضمن درج در حکم حقوقی با ارتقاءهای بعدی مستهلک می‌شود. این تفاوت تطبیق در محاسبه حقوق بازنشستگی یا وظیفه نیز منظور می‌گردد.» از آن جا که فوق‌العاده مدیریت نیز به موجب تبصره (۲) ماده (۶۸) قانون اخیرالذکر که مقرر می‌دارد: «کلیه عناوین مدیریت و سرپرستی متناسب با پیچیدگی وظایف و مسؤولیتها، حیطه سرپرستی و نظارت و حساسیتهای شغلی و سایر عوامل مربوط در یکی از طبقات جدول فوق‌العاده مدیریت که حداقل امتیاز آن (۵۰۰) و حداکثر آن (۵۰۰۰) است، قرار می‌گیرند.» لذا به موجب تبصره ذیل ماده (۷۸) قانون مارالذکر با اجرایی شدن قانون مدیریت خدمات کشوری تا میزان دریافتی قبلی تفاوت تطبیق دریافت نمایند.
۲- به صراحت بند (۸) بخشنامه شماره ۱۴۵۹۳/۲۰۰ـ ۲۱/۲/۱۳۸۸ شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، حقوق و مزایای کارمندان در سال ۱۳۸۸ در دو مرحله به شرح زیر تطبیق و تعیین می‌شود:
مرحله اول:
الف- در مرحله امتیاز حق شغل، شاغل و فوق‌العاده مدیریت کارمندان بر اساس این دستورالعمل تعیین و سپس با ضریب موضوع ماده (۱۲۵) قانون مدیریت خدمات کشوری [ضریب پانصد (۵۰۰) ریال] محاسبه می‌شود.
مرحله دوم:
الف- برای تعیین حقوق و مزایای کارمند در سال ۱۳۸۸، کل امتیازات مکتسبه کارمند (در ردیف «الف» مرحله اول) با ضریب مصوب دولت برای سال ۱۳۸۸ با [ضریب ششصد(۶۰۰) ریال] محاسبه شده و سپس میزان تفاوت تطبیق موضوع بند «ب» و سایر پرداختیهایی که به موجب این دستورالعمل به کارمندان تعلق می‌گیرد (نظیر عائله مندی و اولاد، سختی کار و ..) به آن افزوده می‌شود. علی هذا عدم لحاظ فوق‌العاده مدیریت و سرپرستی از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۸ در یک حکم و تجمیع حکم بعدی به لحاظ فوق‌العاده مدیریت مغایر با مواد صدرالاشاره است.
مع‌الوصف در اجرای مواد (۱۹) و (۲۰) قانون دیوان عدالت اداری ابطال صورتجلسه مبحوث عنه صادر شده از تاریخ صدور مورد استدعاست.»
متن صورتجلسه مورد اعتراض به قرار زیر است:
«صورتجلسه مورخ ۳۰/۱۱/۱۳۹۰ شورای تحول اداری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور
حسب دستور ریاست سازمان شورای تحول اداری سازمان مفاد نامه شماره ۱۹۹۶۴/۴۶۰/۷ـ ۳/۹/۱۳۹۰ اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای آذربایجان شرقی در خصوص اجرای فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری موضوع بخشنامه شماره ۱/۱۴۵۹۳/۲۰۰ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی و نحوه تطبیق وضع کارکنان و نحوه محاسبه فوق‌العاده مدیریت شاغلین پستهای مدیریتی و سرپرستی را مورد بررسی قرار داد از آن جا که به استناد تبصره ماده ۷۸ قانون مذکور می‌بایست «تفاوت تطبیق ضـمن درج در حکم حقوقی با ارتـقاهای بعدی مستهلک گردد» و از طرفی با توجه به قانون بودجه سال ۱۳۹۰ و ۱۳۸۹ تفاوت تطبیق کارکنان ثابت مانده و موجب اختلاف دریافتی با کارکنانی شده است که پس از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری (۱/۱/۱۳۸۸ به بعد) به پستهای سرپرستی و مدیریت انتصاب یافته‌اند لذا پس از بحث و بررسی و از آن جا که برخی از دستگاههای اجرایی نیز اقدامات مشابهی را در این خصوص انجام داده‌اند بنابراین به منظور رفع مشکل این قبیل از کارکنان سازمان و کاهش اختلاف حقوق بین کارکنان مشابه مقرر شد به ترتیب ذیل اقدامات لازم صورت پذیرد.
۱- بر اساس بخشنامه مذکور احکام کارگزینی شاغلین پستهای مدیریت و سرپرستی از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۸ بررسی و تفاوت تطبیق این قبیل از کارکنان بدون لحاظ نمودن امتیاز فوق‌العاده مدیریت محاسبه و احکام کارگزینی شاغلین مذکور صادر شود.
۲- پس از اجرای بند یک فوق‌العاده مدیریت شاغلین پستهای مدیریتی و سرپرستی طی حکم جداگانه و بدون اعمال در فرمول محاسبه و بدون تغییر در تفاوت تطبیق از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۸ برقرار و احکام بعدی به تبع آن اصلاح شود.
۳- در اجرای بندهای ۱ و ۲ در صورت انتصاب شاغلین پستهای مدیریتی و سرپرستی به پستهای کارشناسی از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۸ فوق‌العاده مدیریت این قبیل از کارکنان حذف و در تفاوت تطبیق آنان تغییری داده نخواهد شد. »
در پاسخ به شکایت شاکی، معاون وزیر و رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به موجب لایحه شماره ۲۷۳۱۲/۱۰۰ـ ۳/۸/۱۳۹۲ اعلام کرده است که:
«با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد
احتراماً، بازگشـت بـه کلاسه پرونـده شـماره ۹۱/۷۰۷ و شمـاره پـرونده ۹۱۰۹۹۸۰۹۰۰۰۴۰۱۷۷ ـ ۲۵/۶/۱۳۹۱، منضم به دادخواست شماره ۳۹۶/۲۰۰۰۰ـ ۴/۵/۱۳۹۱ دیوان محاسبات کشور، در خصوص اصلاح احکام کارگزینی کارکنان این سازمان، بدین وسیله موارد زیر را به آگاهی می‌رساند:
۱- در اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری، موضوع بخشنامه شماره ۱/۱۴۵۹۳/۲۰۰ـ ۲۱/۲/۱۳۸۸ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، کلیه کارکنان سازمان با قانون مذکور تطبیق و حقوق و مزایای آن بر اساس قانون فوق‌الذکر برقرار گردیده است.
۲- در زمان تطبیق، تعدادی از فوق‌العاده‌ها حذف و مواردی به احکام کارگزینی اضافه شد و فوق‌العاده مدیریت یکی از مواردی است که در قانون مدیریت خدمات کشوری، لحاظ شده است. کارکنانی که قبل از اجرای قانون مذکور، دارای پستهای سرپرستی و مدیریت بودند، فوق‌العاده مدیریت آنان به دلیل محاسبه در فرمول از تفاوت تطبیق کسر شد و کارکنانی که پس از اجرای قانون مدیریت (۱/۱/۱۳۸۸) به پستهای مذکور انتصاب یافته‌اند، فوق‌العاده مدیریت بدون آن که از تفاوت تطبیق کسر شود، جهت آنان برقرار شده است.
۳- در بند (ب) و (پ) مرحله دوم بخشنامه شماره ۱/۴۵۹۳۱/۲۰۰ـ ۲۱/۲/۱۳۸۸ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، مبنای محاسبه حقوق و مزایای کارمندان در سال ۱۳۸۷ است و افزایش حقوق و مزایای کارکنان در سال ۱۳۸۸ نباید کمتر از ۱۵ درصد حقوق و مزایای مشمول کسور بازنشستگی آنان در سال ۱۳۸۷ باشد و همچنین چنـانچه میـزان افزایش حقوق ثابت و فوق‌العاده‌های مشمول کسور و کمک هـزینه عائله‌منـدی و اولاد مندرج در آخرین حکم کارگزینی سال ۱۳۸۷ کمتر از یک میلیون ریال باشد، به استناد جزء ب بند (۱۱) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۸۸ کل کشور، این تفاوت تا سقف مذکور، به تفاوت موضوع جزء (ب) مرحله دوم افزوده خواهد شد. بنابراین کارکنانی که در سال ۱۳۸۷ پستهای سرپرستی و غیرمدیریتی را بر عهده داشته‌اند و پس از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری، به پستهای کارشناسی و غیرمدیریتی انتصاب یافته‌اند، پس از کسر فوق‌العاده مدیریت، افزایش حقوق آنان نسبت به حقوق سال قبل کمتر از ۱۵ درصد (حداقل افزایش قید شده در بخشنامه) است. که این موضوع با بخشنامه تطبیق وضع، مغایر بوده و مراتب طی نامه شماره ۴۶۰۱۰/۴۵۰/۸۸ ـ ۲۱/۹/۱۳۸۸ به دفتر امور نظامهای جبران خدمت معاونت مذکور اعلام شد.
۴- با توجه به ارزیابی عملکرد کارکنان شاغل در پستهای سرپرستی و مدیریت، تعدادی از آنان بعد از اجرایی شدن قانون مدیریت خدمات کشوری، به پستهای کارشناسی و غیرمدیریتی منصوب شده اند. کسر فوق‌العاده مدیریت و عدم محاسبه آن در تفاوت تطبیق موجب شد، حقوق این قبیل کارکنان از حقوق کارشناسان همتراز نیز کمتر شود و با ارائه شکوائیه‌های متعدد، برای جبران کاهش حقوق خود خواستار محاسبه تفاوت تطبیق همانند کارشناسان مشابه بودند.
۵- در این خصوص، مراتب مجدداً طی نامه شماره ۴۲۰۸/د/۴۵۰ـ۵/۶/۱۳۹۰ به دفتر امور نظامهای جبران خدمت معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور اعلام و خواستار ارائه طریق شدیم و دفتر مذکور در پاسخ طی نامه شماره ۱۴۱۸۲/۹۰/۲۲۲ـ ۲۰/۶/۱۳۹۰ اعلام کرد، موضوع نحوه جبران کاهش حقوق و مزایای افرادی که از پستهای مدیریتی به پستهای کارشناسی منصوب می‌شوند، به مراجع ذی ربط منعکس شده است. لکن علی رغم مراجعات حضوری و پیگیری کارشناسان اداره کل امور اداری و منابع انسانی سازمان، تاکنون در این خصوص راهکاری از طرف معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی اعلام نشده و همچنین بخشنامه یا اقدام خاص دیگری صورت نپذیرفته است.
۶- بعضی از دستگاههای اجرایی، از جمله سازمان جهاد کشاورزی و راه و ترابری، با اخذ دستور از مسؤولین دستگاه مربوطه، کارکنان خود را بدون فوق‌العاده مدیریت، با قانون مدیریت خدمات کشوری (۱/۱/۱۳۸۸) تطبیق داده و سپس فوق‌العاده مدیریت را از همان تاریخ و یا یک روز بعد برقرار و احکام کارگزینی کارکنان خود را نیز اصلاح کرده اند.
۷- در بررسیهای انجام شده، مشخص شده است، برخی از دستگاههای دولتی، همانند وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان زندانها، با بهره مندی از فرایندهای مختلف، اقدام به اعمال ضرایب خاصی در احکام کارگزینی کارکنان مربوط کرده‌اند، که در مقایسه با حقوق و مزایای کارکنان سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، افزایشی بین پانزده تا سی درصد (۱۵% تا ۳۰%) را ایجاد کرده است، که این نوع اقدامات می‌تواند جامعیت قانون مدیریت خدمات کشوری را، تحت‌الشعاع قرار دهد.
۸- با توجه به این اکثر شاغلین پستهای مدیریت و سرپرستی، در زمره کارکنان رسمی سازمان بوده و حقوق آنان نسبت به کارکنان پیمانی، به مراتب کمتر است، لذا در صورت کسر فوق‌العاده مذکور، تفاوت حقوق کارکنان رسمی و پیمانی، به طرز فزاینده‌ای بیشتر و معنی دار خواهد بود.
۹- به منظور شفاف سازی موضوع و در راستای اثبات ضرورت و لزوم محاسبه تفاوت تطبیق بدون در نظر گرفتن امتیاز فوق‌العاده مدیریت، به درج یک نمونه مثال عینی پرداخته می‌شود.
حق سرپرستی یا مسؤولیت یک نفر کارمند منصوب در پست معاون مدیرکل در سال۱۳۸۷ با دارا بودن گروه ۱۲ (ناشی از اجرای قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت) به میزان ۱۵ درصد حقوق مبنا که مبلغ ریالی آن ۱۶۹۲۳۱ ریال بوده، تعیین می‌شده است.
در اجرای فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری، موضوع بخشنامه شماره ۱/۱۴۵۹۳/۲۰۰ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، فوق‌العاده مدیریت کارمند مزبور با ۱۷۰۰ امتیاز و مبلغ آن با ضریب ریالی همان سال معادل یک میلیون و بیست هزار ریال (۱،۰۲۰،۰۰۰ ریال) تعیین و تفاوت تطبیق با لحاظ فوق‌العاده مدیریت، محاسبه و در حکم کارگزینی درج شده است.
پس از انتصاب همان فرد به پست کارشناسی در تاریخ ۲۴/۴/۱۳۸۸، فوق‌العاده مدیریت متعلقه به مبلغ یک میلیون و بیست هزار ریال (۱،۰۲۰،۰۰۰ ریال) از حکم کارگزینی کسر و حقوق و مزایای وی به مراتب کمتر از یک کارشناس همتراز خواهد بود.
تصدیق خواهند فرمود، مبلغ حق سرپرستی یا مسؤولیت در قانون نظام هماهنگ پرداخت، با مبلغ امتیاز فوق‌العاده مدیریت در قانون مدیریت خدمات کشوری قابل مقایسه نیست و تفاوت تطبیق کارکنان شاغل در پستهای مدیریتی و سرپرستی، می‌بایست بدون در نظر گرفتن امتیاز فوق‌العاده مدیریت محاسبه می‌گردید.
با عنایت به موارد مشروحه فوق و مستندات پیوست و از آن جا که شاغلین پستهای مدیریتی و سرپرستی این سازمان، بیش از هزار نفر می‌باشند و کسر فوق‌العاده مدیریت از تفاوت تطبیق، علاوه بر ایجاد نارضایتی موجبات دلسردی آنان را نیز فراهم خواهد کرد. لذا خواهشمند است به منظور ایجاد انگیزه در بین کارکنان سازمان جهت تصدی مشاغل مدیریت و سرپرستی نسبت به تداوم شیوه اعمال شده دستور مساعد صادر فرمایید. ضمناً چنانچه حسب تشخیص آن مرجع، نیاز به حضور مدیران و کارشناسان مرتبط با موضوع، به منظور تبیین دقیقتر موضوع مورد نظر باشد این سازمان آمادگی لازم را دارد.»
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می کند.
رأی هیأت عمومی
طبق مـاده ۷۸ قانون مدیریت خدمات کشوری و تبصـره ذیـل آن مصـوب سـال ۱۳۸۶، ضوابط پرداخت برای کارکنان مشمول به صورت معین و مشخص مقرر شده است و با اجرای فصل دهم قانون مذکور از ۱/۱/۱۳۸۸، چنانچه حقوق ثابت و فوق‌العاده‌های مشمول کسور بازنشستگی هر یک از کارمندان که به موجب قوانین و مقررات قبلی دریافت می‌کردند کاهش یابد تا میزان دریافتی قبلی استحقاق دریافت تفاوت تطبیق خواهند داشت. مطابق شق الف بند ۸ بخشنامه شماره ۱/۱۴۵۹۳/۲۰۰ـ ۲۱/۲/۱۳۸۸ معاون وقت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور نیز در مرحله اول امتیاز حق شغل، شاغل و فوق‌العاده‌های مدیریت، ایثارگری، نشانهای دولتی و خدمت اداری در مناطق جنگزده در زمان جنگ کارمندان طبق شرایط قانونی فوق‌الذکر مشمول محاسبه تفاوت تطبیق شده است. نظر به این که در صورتجلسه مورخ ۳۰/۱۱/۱۳۹۰ شورای تحول اداری سازمـان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور برخـلاف مقررات فوق‌الذکر فرآیند دیگری در خصوص تفاوت تطبیق فوق‌العاده مدیریت پیش‌بینی شده است، صورتجلسه مذکور خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب تشخیص داده می‌شود و به استناد بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی‌دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری