مزایای جنبی مستمری بگیران تأمین اجتماعی (تلخیص و تنقیح بخشنامه‌ها)

تلخیص و تجمیع بخشنامه ها، دستورالعمل ها و دستورهای اداری مربوط به مزایای جنبی مستمری بگیران تأمین اجتماعی (بخشنامه شماره ۱۱۵۸۰/۹۹/۱۰۰۰ مورخ ۶/۱۲/۱۳۹۹ سازمان تأمین اجتماعی)

بخشنامه مزایای جنبی مستمری بگیران تأمین اجتماعی

فصل اول: مقدمه، کلیات، تعاریف و مواد قانونی

۱- مقدمه

تنوع اقدامات حوزه مستمری‌ها، مستلزم ایجاد وحدت رویه در اجرای مقررات، آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و دستورات اداری مرتبط به منظور تسهیل در ارائه خدمات، روانسازی امور، افزایش رضایتمندی و از همه مهمتر حفظ حقوق قانونی متقابل سازمان تأمین اجتماعی و بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران می‌باشد. لذا در راستای شفافسازی مقررات سازمانی، تسهیل در ارائه خدمات، ایجاد وحدت رویه در انجام امور، بهبود مستمر و روزآمد در اصلاح، روانسازی و تلخیص کلیه بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به مزایای جنبی مستمری‌بگیران و همچنین جهت اطلاع‌رسانی مناسب و تبیین یکپارچه موضوع، با لحاظ چشمانداز سازمان در افق برنامه ۱۴۰۴ به عنوان سازمانی پایدار، پویا، چابک و سرآمد در پاسخگویی، با فرآیندهای هوشمند، ارائه خدمات کیفی و بهنگام و رضایتمندی ذینفعان، توجه ادارات کل استانها و واحدهای تابعه را به رعایت و اجرای دقیق مفاد این بخشنامه جلب می‌نماید.

۲- کلیات

یکی از مهمترین اهداف و اولویتهای سازمان، ارتقای وضعیت معیشتی مستمری‌بگیران با درنظرداشتن قوانین و مقررات مربوطه می‌باشد. وفق ماده (۹۶) قانون تأمین اجتماعی، سازمان موظف است همه‌ساله با توجه به افزایش هزینه‌های زندگی و مطابق با تصویبنامه هیأت‌وزیران، مجموع مستمری مستمری‌بگیران را حداقل سالی یکبار افزایش دهد که در این راستا و به منظور برقراری عدالت در پرداخت مستمری، هماهنگ‌سازی‌هایی نیز در سالهای مختلف صورت پذیرفته است.

افزایش سالیانه مستمری‌ها در اجرای ماده (۹۶) قانون از سال ۱۳۵۵ لغایت سال ۱۳۹۹، هماهنگ‌سازی سالهای ۱۳۸۱ و ۱۳۸۵ و متناسب‌سازی سال ۱۳۹۹ حقوق مستمری‌بگیران وفق مجموعه پیوست اعمال گردیده است. در راستای بهبود وضعیت معیشتی و افزایش درآمد خانوار مستمری‌بگیران، در طی سالیان گذشته علاوه بر مستمری ماهیانه، پرداخت کمک‌هزینه‌های دیگری با عناوین مختلف به مستمری‌بگیران سازمان مورد تصویب قرار گرفته و پرداخت شده است. این کمک‌هزینه‌ها و پرداختیها در سازمان تأمین اجتماعی با عنوان مزایای حوزه: معاونت بیمهای موضوع: تلخیص و تجمیع بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و دستورهای اداری مربوط به مزایای متعلقه به مستمری‌بگیران ) جنبی شناخته می‌شوند. پرداخت این مزایا به استناد مصوبات هیأت‌وزیران، شورایعالی تأمین اجتماعی و متناسب با افزایش‌های سالیانه موضوع ماده (۹۶) قانون و شرایط معیشتی مستمری‌بگیران، همهساله و برخی نیز چندسال یکبار مشمول افزایش گردیده‌اند.

تاکنون علاوه بر افزایشهای سالیانه مستمری‌ها، چندین مرحله هماهنگ‌سازی با استفاده از منابع داخلی سازمان صورت گرفته و به موجب بند (۳۹) قانون بودجه سال ۱۳۸۸ کل کشور و تصویبنامه شماره ۲۶۵۸۰/ت/۴۲۴۷۱ه مورخ ۹/۲/۱۳۸۸ هیأت‌وزیران، از سال ۱۳۸۸ تاکنون همه‌ماهه مبالغی به میزان تعیین شده در آیین‌نامه قانون مذکور به مستمری‌بگیران پرداخت شده است. در آخرین اقدام نیز در اجرای بند (ب) ماده (۱۲) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و با عنایت به مصوبه شماره ۱۷۵۱/۹۹ مورخ ۱۳/۵/۱۳۹۹ هیأت امنای سازمان و مصوبه شماره 604/99/1100 مورخ 4/5/1399 هیأت مدیره سازمان، متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران اجرا گردید.

لذا جهت آشنایی با مزایای جنبی پرداختی به مستمری‌بگیران، فرآیند پرداخت مستمری بصورت متمرکز و کنترل‌های لازم بدین منظور، این بخشنامه تهیه و از این تاریخ جایگزین کلیه بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های صادره در این زمینه خواهد شد.

۳- مواد قانونی و تعاریف

قوانین، دادنامه‌ها و تعاریف مرتبط به شرح ذیل می‌باشد:

۳-۱- قانون: قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 با آخرین اصلاحات (مواد 2، 89، 96 و 111)

۳-۲- بند (۲) ماده (۲) قانون تأمین اجتماعی: خانواده بیمه‌شده شخص یا اشخاصی هستند که به تبع بیمه‌شده از مزایای موضوع این قانون استفاده میکنند.

۳-۳- بند (16) ماده (۲) قانون تأمین اجتماعی: مستمری عبارت از وجهی است که طبق شرایط مقرر در قانون به منظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد به بیمه‌شده و در صورت فوت او برای تامین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می‌شود.

۳-۴- ماده (89) قانون تأمین اجتماعی: افرادی که به موجب قوانین سابق بیمههای اجتماعی یا به موجب قانون بازنشسته و یا ازکارافتاده شده یا می‌شوند و افراد بالفصل خانواده آنها همچنین افرادی که مستمری بازماندگان دریافت میدارند با پرداخت 2% از مستمری دریافتی از خدمات درمانی مذکور در بندهای (الف) و (ب) ماده (3) این قانون توسط سازمان تامین خدمات درمانی برخوردار خواهند شد. مابه‌التفاوت وجوه پرداختی توسط بیمه‌شدگان موضوع این ماده تا مبالغی که طبق ضوابط قانون تامین درمان مستخدمین دولت باید پرداخت شود از طرف سازمان تامین خواهد شد. (سازمان تأمین اجتماعی جایگزین سازمان تامین خدمات درمانی شده است.)

۳-۵- ماده (96) قانون تأمین اجتماعی: سازمان مکلف است میزان کلیه مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی و مجموع مستمری بازماندگان را در فواصل زمانی که حداکثر از سالی یکبار کمتر نباشد با توجه به افزایش هزینه زندگی با تصویب هیأت‌وزیران به همان نسبت افزایش دهد.

توجه: در تاریخ 15/10/1362 براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی افزایش مستمری دریافت‌کنندگان مستمری ازکارافتاده جزئی ناشی ازکار نیز مشمول این ماده قانونی گردید لذا سازمان تأمین اجتماعی مکلف شد افزایش‌های قبلی را که براساس ماده فوقالذکر صورت پذیرفته بود، در مورد مستمری‌بگیران ازکارافتاده جزئی ناشی از کار نیز اعمال نماید.

۳-6- ماده (۱۱۱) قانون تأمین اجتماعی: مستمری ازکارافتادگیکلی و مستمری بازنشستگی و مجموع مستمری بازماندگان در هر حال نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد.

تعاریف:

۳-۷- کمک‌هزینه عائله‌مندی: به منظور جبران قسمتی از افزایش هزینه‌های موضوع ماده (96) قانون تأمین اجتماعی و بنابر پیشنهاد این سازمان، هیأت‌وزیران با عنایت به اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمودند که به تمامی مستمری‌بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی حائز شرایط، از تاریخ 1/1/1371 کمک‌هزینه عائله‌مندی پرداخت شود.

۳-8- کمک‌هزینه اولاد: جهت جبران قسمتی از هزینه‌های موضوع ماده (96) قانون، از تاریخ 1/1/1371 به تمامی مستمری‌بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی که دارای فرزند واجد شرایط هستند، پرداخت می‌گردد. این کمک‌هزینه مشمول بازماندگان واجد شرایط نیز می‌باشد.

۳-9- حق سنوات: بنا به پیشنهاد سازمان و براساس مصوبه جلسه مورخ 7/11/1377 هیأت‌وزیران (تصویبنامه شماره 71055/ت19102ه مورخ 12/11/1377) به تمامی مستمری‌بگیران بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازماندگان که دارای سابقه پرداخت حق بیمه مازاد بر بیست سال می‌باشند، از ابتدای سال 1376 مبلغی به عنوان حق سنوات پرداخت می‌شود.

۳-10- کمک‌هزینه مسکن: با توجه به پیشنهاد هیاتمدیره سازمان، شورایعالی تأمین اجتماعی در جلسه مورخ 8/12/1380 پرداخت کمک‌هزینه مسکن را مورد تایید قرار داده است. این کمک‌هزینه از تاریخ 1/1/1381 به تمامی مستمری‌بگیران بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازماندگان پرداخت می‌شود.

۳-۱۱- عیدی: براساس پیشنهاد شماره 64851/3-2 مورخ 20/11/1369 سازمان که در دویست و سی و هشتمین جلسه شورایعالی تأمین اجتماعی در تاریخ 20/11/1396 مورد تصویب قرار گرفت، از سال 1369 به مناسبت آغاز سال جدید، مبلغی به عنوان عیدی به مستمری‌بگیران بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازماندگان پرداخت می‌گردد.

۳-۱۲- کمک‌هزینه تامین معیشت مستمری‌بگیران: تمامی مستمری‌بگیران بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازماندگان از 1/71366 به بعد همه‌ساله از این کمک سازمان برخوردار می‌شوند. اعتبار این کمک‌ها هر سال در تبصره‌های بودجه پیش‌بینی و میزان ریالی آن، حسب مورد توسط شورایعالی تأمین اجتماعی یا هیات‌امنا، تصویب شده و می‌شود.

۳-۱۳- کمک‌هزینه همسر متکفل فرزند: با توجه به پیشنهاد هیاتمدیره سازمان، شورایعالی تأمین اجتماعی در جلسه مورخ 19/5/1381 پرداخت کمک‌هزینه همسر متکفلفرزند را مورد تایید قرار داده که براساس آن، تمامی مستمری‌بگیران بازمانده زن که دارای حداقل یک فرزند هستند و همزمان در ردیف مستمری‌بگیران قرار دارد، مشمول دریافت این کمک خواهند بود. میزان کمک مذکور معادل 50% کمک‌هزینه عائله‌مندی پرداختی به مستمری‌بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی در هر سال می‌باشد.

توجه: سوابق اصلی مستمری‌بگیران مبنای محاسبه مزایای جنبی بوده که با توجه به دادنامه شماره 202 الی 204 هیاتعمومی دیوان عدالت اداری از تاریخ 10/4/1386 سوابق ارفاقی نیز به همراه سوابق اصلی به عنوان مبنای محاسبه سنوات مازاد بر 20 سال قرار گرفت.

۴- دادنامه‌های صادره از مراجع قضایی:

۴-۱- دادنامه شماره ۴۱۱- ۴۱۱ مورخ ۱۳/۱۱/۱۳۹۱ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: تعیین شرایط مربوط به عقد بیمه بین سازمان تأمین اجتماعی و صاحبان حرف و مشاغل آزاد و ضرورت استفاده بیمه‌شدگان از خدمات مراکز درمانی

دادنامه مذکور طی دادنامه شماره ۱۵۱ مورخ ۰۳/۴۴/۴۵۳۰ نیز مورد تایید هیاتعمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است. ۴-۲- دادنامه شماره ۲۷۱ و ۲۷۷ مورخ ۲۷/۷/۱۳۹۲ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: ممنوعیت تسری افزایش سنواتی موضوع ماده (۶۹) قانون تأمین اجتماعی نسبت به یکسوم مکسوره به ماقبل از سال ۴۵۲۶) از سال ۴۵۲۵ لغایت ۴۵۲۳) دادنامه مذکور طی دادنامه شماره ۰۳۳ مورخ ۱/۳/۴۵۳۰ نیز مورد تایید هیاتعمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است. ۴-۳- دادنامه شماره ۴۱۸ ،۴۱۱ و ۴۱۱ مورخ ۲۱/۹/۱۳۹۳ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: افزایش سالانه کلیه مستمری‌ها متناسب با هزینه زندگی دادنامه مذکور طی دادنامه شماره ۹۲۴ مورخ ۰۵/۴۰/۴۵۳۵ نیز مورد تایید هیاتعمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است. ) ۴-۴- دادنامه شماره ۲۲ مورخ ۲۱/۱/۱۳۹۴ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: در خصوص لزوم پرداخت حق بیمه مقرر در ماده (۰۶) قانون تأمین اجتماعی در قبال برخورداری از خدمات درمانی توسط بیمه‌شدگان حرفومشاغلآزاد ۴-۵- دادنامه شماره ۳۱۳ الی ۳۷۱ مورخ ۱۷/۷/۱۳۹۴ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: افزایش سالانه کلیه مستمری‌ها متناسب با هزینه زندگی دادنامه مذکور طی دادنامه شماره ۱۱۵ مورخ ۰۴/۹/۴۵۳۱ نیز مورد تایید هیاتعمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است. ۴-۱- دادنامه شماره ۹۱۱ مورخ ۱۴/۱۲/۱۳۹۵ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: عدم شمول افزایش سالانه مستمری به افرادی که تا آخرین روز سال قبل، اشتغال داشته و در فروردینماه سال بعد بازنشسته شدهاند ۴-۷- دادنامه شماره ۲۱۲ الی ۲۱۴ مورخ ۱۱/۴/۱۳۹۱ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: لحاظ نمودن مدت سنوات ارفاقی اشتغال در مشاغل سختوزیانآور، در محاسبه مستمری و مزایای جنبی ۴-۹- دادنامه شماره ۳۱۸ الی ۳۱۳ مورخ ۲/۵/۱۳۹۱ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: افزایش سالانه کلیه مستمری‌ها متناسب با هزینه زندگی دادنامه مذکور طی دادنامه شماره ۵۱۴ مورخ ۰۰/۱/۴۵۳۲ نیز مورد تایید هیأت تخصصی بیمه قرار گرفته است. بیمه هیأت تخصصی ۱۳۹۱/۹/۲۷ مورخ ۹۱۱ الی ۹۴۵ شماره دادنامه- ۸-۴ موضوع: افزایش سالانه کلیه مستمری‌ها متناسب با هزینه زندگی بیمه هیأت تخصصی ۱۳۹۷/۱/۱۷ مورخ ۴۲۵ شماره دادنامه- ۱۱-۴ موضوع: عدم شمول افزایش سالانه مستمری به افرادی که تا آخرین روز سال قبل، اشتغال داشته و در فروردینماه سال بعد بازنشسته شدهاند ۴-۱۱- دادنامه شماره ۴۸۹ الی ۵۱۴ مورخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۱ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: افزایش سالانه کلیه مستمری‌ها متناسب با هزینه زندگی بیمه هیأت تخصصی ۱۳۸۳/۴/۲۵ مورخ ۵۲ شماره دادنامه- ۱۲-۴ موضوع: افزایش سالانه کلیه مستمری‌ها متناسب با هزینه زندگی بیمه هیأت تخصصی ۱۳۸۴/۲/۳۱ مورخ ۹۱ شماره دادنامه- ۱۳-۴ موضوع: عدم شمول افزایش سالانه مستمری به افرادی که تا آخرین روز سال قبل، اشتغال داشته و در فروردینماه سال بعد بازنشسته شدهاند ) ۴-۱۴- دادنامه شماره ۵۸ مورخ ۳۱/۳/۱۳۸۵ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری موضوع: افزایش سالانه کلیه مستمری‌ها متناسب با هزینه زندگی

فصل دوم : مزایای جنبی مستمری‌بگیران

در راستای بهبود و ارتقای وضعیت معیشتی مستمری‌بگیران، طی سالیان گذشته علاوه بر مستمری ماهیانه، پرداخت کمک‌هزینه‌هایی با عناوین مختلف به مستمری‌بگیران سازمان مورد تصویب قرار گرفتهاند. این کمک‌هزینه‌ها و پرداختیها در سازمان تأمین اجتماعی با عنوان مزایای جنبی شناخته می‌شوند. پرداخت این مزایا به استناد مصوبات هیأت‌وزیران، شورایعالی تأمین اجتماعی و هیاتمدیره سازمان تأمین اجتماعی از محل منابع داخلی صورت پذیرفته است. همچنین متناسب با افزایشهای سالیانه موضوع ماده (96) قانون و شرایط معیشتی مستمری‌بگیران، همه‌ساله و برخی نیز چندسال یکبار مشمول افزایش گردیده‌اند. در ذیل به شرح مختصری از این مزایا به همراه مستندات مربوطه، نحوه پرداخت، تغییرات ایجاد شده، مبالغ مصوب هر سال و توضیحات تکمیلی هر یک از مزایای جنبی اشاره گردیده است:

۵- سنوات مازاد بر ۲۱ سال سابقه پرداخت حق بیمه:

براساس مصوبه جلسه مورخ ۲/۴۴/۴۵۲۲ هیأت‌وزیران (تصویبنامه شماره ۲۴۴۱۱/ت۴۶۴۴۰ه مورخ ۴۰/۴۴/۴۵۲۲) و به منظور تامین بخشی از هزینه زندگی مستمری‌بگیران نحوه محاسبه و پرداخت سنوات مازاد بر ۰۴ سال از ابتدای سال ۴۵۲۹ به شرح ذیل تعیین و اجرا گردید:

مستمری‌بگیران بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازمانده برقرارشده تا پایان اسفند ۴۵۲۱ ،از ابتدای سال ۴۵۲۹ و مستمری‌های برقراری از سال ۴۵۲۹ به بعد، از ابتدای سال بعد از سال برقراری، به ازای هر سال سابقه مازاد بر ۰۴ سال معادل ۱۴۴،۴ ریال حق سنوات دریافت نموده و پس از آن در ابتدای هر سال مبلغ ۱۴۴ ریال به مبلغ مذکور اضافه و محاسبه می‌گردد. مبلغ حقسنوات در پایان هر سال پرداخت میشد لیکن از ابتدای سال ۴۵۳۰ این مبلغ نیز بصورت ماهیانه و همزمان با پرداخت مستمری انجام می‌شود. مصوبات و مستندات مربوط به سنوات مازاد بر ۰۴ سال و افزایشهای سالیانه آن با لحاظ تغییرات صورتگرفته براساس مصوبات سالهای بعد به همراه توضیحات لازم در جدول پیوست شماره ۴ قابل مشاهده است.

6- عیدی پایان سال:

براساس پیشنهاد شماره ۹۱۳۱۴/۵-۰ مورخ ۰۴/۴۴/۴۵۹۶ سازمان که در دویست و سی و هشتمین جلسه شورایعالی تأمین اجتماعی در تاریخ ۰۴/۴۴/۴۵۹۶ مورد تصویب قرار گرفت، مبلغ ۴۴۴،۱۴ ریال در پایان سال ۴۵۹۶ به هر یک از مستمری‌بگیران به عنوان عیدی پرداخت گردید و این روال تاکنون همهساله ادامه یافته است. ) عیدی به تمامی مستمری‌بگیران به جز مستمری‌بگیران ازکارافتادهجزئی، به مناسبت آغاز سال نو با رعایت نکات مشروحه ذیل پرداخت می‌گردد: ۹-۴- مبلغ عیدی صرفا به پرونده‌های مستمری فعال پایان همان سال، اعم از بازنشستگی، ازکارافتادگیکلی و بازماندگان (مجموع سهام) تعلق می‌گیرد و مشمول کسر ۰ %ماده (۳۶) قانون تأمین اجتماعی نمی‌باشد. ۹-۰- در خصوص پرونده‌های مستمری برقرارشده جدید و یا پرونده‌های مستمری که به هر علت در طول سال مجددا فعال شدهاند، میزان عیدی پرداختی متناسب با ماه‌های دریافت مستمری در سال مربوطه، پرداخت می‌گردد. ۹-۵- تاریخ برقراری مستمری‌های بازنشستگی و ازکارافتادگیکلی که وفق بندهای (۴) و (۰) ماده (۳۴) قانون تأمین اجتماعی در طول سال به مستمری بازماندگان تبدیل گردیدهاند، عینا تاریخ برقراری اولیه آنان می‌باشد.

۹-۱- مبلغ عیدی مشمولین بند (۶۴ (قانون بودجه سال ۴۵۶۴ کل کشور، بند (۹۹ (قانون بودجه سال ۴۵۶۴ کل کشور و قانون «تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند» ، به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه آنان خواهد بود. مصوبات و مستندات مربوط به عیدی و افزایشهای سالیانه آن با لحاظ تغییرات صورتگرفته براساس مصوبات سالهای بعد به همراه توضیحات لازم در جدول پیوست شماره ۰ قابل مشاهده است.

۷- کمک‌هزینه عائله‌مندی و اولاد : به منظور جبران قسمتی از افزایش هزینه‌های موضوع ماده (۶۹ (قانون تأمین اجتماعی و بنابر پیشنهاد سازمان، هیأت‌وزیران در جلسه مورخ ۴۴/۴۰/۴۵۲۴ و با توجه به اصل ۴۵۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمودند که از تاریخ ۴/۴/۴۵۲۴ به مستمری‌بگیران سازمان، به شرح ذیل کمک‌هزینه عائله‌مندی و اولاد پرداخت گردد:

۲-۴- به مستمری‌بگیران مرد بازنشسته و از کارافتاده کلی که دارای همسر دایم می‌باشند، کمک‌هزینه عائله‌مندی تعلق می‌گیرد. تشخیص و احراز داشتن همسر دایم می‌بایست مستند به مدارک مثبته (عقدنامه رسمی و شناسنامه، گواهی سازمان ثبت احوال و حکم دادگاه صالحیتدار حسب مورد) با واحد مستمری‌های شعب باشد. داشتن بیش از یک همسر دایم تاثیری در میزان کمک‌هزینه عائله‌مندی ندارد. پرداخت کمک‌هزینه عائله‌مندی به مردان دریافتکننده مستمری بازنشستگی و ازکارافتادگیکلی که همسر آنان شاغل یا مستمری‌بگیر باشد، بلامانع است.

۲-۰- مستمری‌بگیران زن بازنشسته و از کارافتاده کلی به شرط نداشتن شوهر و وجود فرزندان تحت تکفل، چنانچه به تنهایی متکفل مخارج فرزندان مذکور باشند، مشمول دریافت کمک‌هزینه عائله‌مندی هستند. ) نداشتن شوهر با ارائه مدارک معتبر از قبیل گواهی فوت، طلاق‌نامه رسمی به انضمام شناسنامه، احکام دادگاههای صالحیتدار و گواهی سازمان ثبت احوال حسب مورد، اثبات می‌گردد. در خصوص فرزندان علاوه بر اخذ شناسنامه، حسب مورد گواهی تحصیلی معتبر، صورتجلسه کمیسیونهای پزشکی، تعهدنامه مبنی بر نداشتن شغل و شوهر و در صورت لزوم بازرسی تحقیقی شعبه، مالک تشخیص خواهد بود. در رابطه با تامین مخارج فرزند یا فرزندان توسط مستمری‌بگیر زن بازنشسته یا از کارافتاده کلی، احکام صادره از سوی مراجع قضایی یا گواهی اداره سرپرستی دادگستری مبنای اقدام خواهد بود.

۲-۵- به مستمری‌بگیران مرد بازنشسته و از کارافتاده کلی که فرزند تحت تکفل داشته باشند، کمک‌هزینه اولاد برای هر فرزند و حداکثر تا سه فرزند واجد شرایط پرداخت می‌شود. چنانچه کمک‌هزینه اولاد به علت فقدان شرایط مقرر برقرار نشده و یا قطع شده باشد، از هر زمان که فرزند یا فرزندان، بار دیگر شرایط لازم را احراز نمایند، پرداخت کمک مذکور بلامانع می‌باشد. ۲-۱- فرزندان بیمه‌شده متوفی که مستمری بازماندگان دریافت مینمایند، مشمول دریافت کمک‌هزینه اولاد حداکثر تا ۵ فرزند برای هر پرونده می‌باشند. ۲-۱- با عنایت به بند (ب) تبصره ۵۱ قانون بودجه کل کشور سال ۴۵۲۱ :کمک‌هزینه عائله‌مندی موضوع قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت در سال ۴۵۲۱ نسبت به سال ۴۵۲۱ به میزان هفتادوپنج درصد (۲۱ (% افزایش می‌یابد. » همچنین مستخدمین زن شاغل و بازنشسته و وظیفهبگیر که همسر آنها معلول می‌باشد و قادر به کار نبوده و تحت تکفل عیال خود باشند، از کمک‌هزینه عائله‌مندی موضوع قانون مذکور استفاده خواهند نمود». بنابراین از ابتدای سال مذکور (۴۵۲۱ ،)چنانچه مستمری‌بگیر زن بازنشسته یا از کارافتاده کلی دارای شوهری باشد که اوال تحت تکفل زن بوده و ثانیا به تشخیص کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده (۶۴ (قانون از کارافتاده کلی باشد پرداخت کمک‌هزینه عائله‌مندی به زن مذکور بلامانع خواهد بود.

فرزندان تحت تکفل مستمری‌بگیر بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازماندگان:

۹- فرزند اناث: فرزند اناث در صورت نداشتن شغل و شوهر میتواند تحت تکفل مستمری‌بگیر قرار گیرد.

۳-۴- فرزند اناثی که به دلیل ازدواج و اشتغال در ردیف افراد تحت پوشش قرار نگرفته و یا از ردیف خارج شده باشد در صورت احراز شرایط مجدد (نداشتن شغل و شوهر(، از تاریخ استحقاق بر اساس مدارک و مستندات ارائه‌شده و بررسیهای صورتگرفته، میتواند از حمایتهای سازمان بهرهمند گردد. ۳-۰- در خصوص فرزندان اناث مستمری‌بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی، مشاهده اصل شناسنامه فرزند و اطمینان از نداشتن شوهر و اخذ تعهدنامه عادی (پیوست شماره ۲ (از مستمری‌بگیر اصلی مبنی بر نداشتن شغل و شوهر فرزند، مکفی است. ) ۳-۵- فرزند اناثی که تحت تکفل مستمری‌بگیر بازنشسته یا از کارافتاده کلی قرار گرفته، همزمان میتواند بیمهپرداز اختیاری، زنان خانهدار و یا دانشجویان نیز باشد. ۳-۱- به موجب مفاد دادنامه شماره ۴۵۱ مورخ ۰۴/۰/۴۵۶۱ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری، بازنشستگی و ازکارافتادگیکلی فرزندان اناث مانع احراز شرایط بهرهمندی از خدمات به تبع والدین خواهد بود. بدیهی است در صورت برقراری مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگیکلی فرزند اناث تحت تکفل، به اعتبار بیمهپردازی به صورت اختیاری، زنان خانهدار یا دانشجویان، از ردیف افراد تحت کفالت والدین خود خارج خواهد شد. ۸- فرزند ذکور: وفق مفاد بند (۵ (ماده (۱۳ (قانون حمایت خانواده فرزند ذکور در صورت احراز شرایط ذیل استحقاق دریافت حمایتها را خواهد داشت: فرزندان ذکور تا سن بیست سالگی (حداکثر ۴۶ سال تمام) و بعد از آن منحصرا در صورتی که از کارافتاده کلی/معلول ازکارافتاده نیازمند باشند یا منحصرا اشتغال به تحصیالت دانشگاهی داشته باشند. ۶-۴- در صورت ترک تحصیل فرزند ذکور مستمری‌بگیر بازنشسته و از کارافتاده کلی، استفاده از مزایای مذکور متوقف خواهد شد. بدیهیاست واحدهای اجرایی می‌بایست به نحو مقتضی از اشتغال به تحصیل و عدم اشتغال به کار فرزند مورد نظر، اطمینان حاصل نمایند. در خصوص عدم اشتغال به کار فرزند ذکور، اخذ تعهدنامه عادی (پیوست شماره ۳ (از مستمری‌بگیر اصلی مکفی است. ۶-۰- چنانچه فرزند ذکور به علت اشتغال به تحصیل مجدد متقاضی بهرهمندی از خدمات به تبع والدین مستمری‌بگیر خود باشد، در صورتی که وقفه تحصیلی، وفق مقررات آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری و دانشگاه محل تحصیل، موجه تشخیص داده شود، موضوع با ارائه مدارک و مستندات مربوطه و تایید مراجع مذکور در کمیتهای که به منظور بررسی موارد خاص وقفه تحصیلی (از جمله تغییر رشته، مرخصی تحصیلی به علت بیماری یا موارد خارج از اختیار فرد، تعلیق تحصیلی و … در دورههای زمانی متعارف) در ادارات کل استانها تشکیل می‌گردد، قابل بررسی بوده و تصمیم کمیته مالک ارائه تعهدات به فرزند ذکور متقاضی خواهد بود. اعضای تشکیلدهنده کمیته بررسی وقفه تحصیلی در ادارات کل استانها عباتند از: ۴- معاون تعهدات بیمهای (رییس کمیته) ۰- رییس اداره مستمری‌ها (دبیر و عضو کمیته) ۵- رییس اداره حقوقی (عضو کمیته) ۱- رییس اداره نامنویسی و حسابهای انفرادی (عضو کمیته) ۱- رییس اداره نظارت بر مصارف (عضو کمیته) ) به منظور نظارت بر عملکرد کمیته‌های استانی، کمیته متناظر ستادی متشکل از اعضای ذیل تشکیل و ضمن نظارت بر عملکرد کمیته‌های استانی، در خصوص مواردی که کمیته‌های مزبور در تصمیمگیری با ابهام مواجه میگردند، اظهارنظر خواهند نمود: ۴- نماینده ادارهکل مستمری‌ها ۰- نماینده ادارهکل امور حقوقی و قوانین ۵- نماینده ادارهکل نامنویسی و حسابهای انفرادی ۱۱- فرزندخوانده: در اجرای قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست مصوب ۴۴/۲/۴۵۶۰ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به مفاد تبصره ماده (۹ (آیین‌نامه اجرایی آن مصوب ۴۱/۱/۴۵۶۱ هیأت‌وزیران (تصویبنامه شماره ۱۳۲۲۵/ت۱۴۴۲۳ مورخ ۰۴/۱/۴۵۶۱ (کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران جزو عائله تحت تکفل آنان محسوب شده و از زمان قرار سرپرستی آزمایشی از کلیه حمایتهای مندرج در قانون تأمین اجتماعی همانند سایر فرزندان تحت تکفل بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه برخوردار خواهند گردید. با توجه به مفاد ماده (۴۳ (قانون مذکور، صدور حکم سرپرستی، مانع پرداخت مستمری که به موجب قانون به کودک یا نوجوان بی سرپرست یا بدسرپرست تعلق گرفته نخواهد گردید. بنابراین چنانچه در راستای قانون تأمین اجتماعی و … مستمری به کودک یا نوجوان بیسرپرست یا بدسرپرست (همانند مستمری بازماندگان به واسطه فوت پدر یا مادر اصلی) تعلق گرفته باشد، صدور حکم سرپرستی منجر به قطع آن نخواهد گردید. پرداخت مستمری متعلقه به کودک یا نوجوان بیسرپرست و بدسرپرست به شرح پیشگفت، مانعی جهت پرداخت حق اولاد یا عائله‌مندی (حسب مورد) که بر اساس مقررات جاری به سرپرست تعلق خواهد گرفت، نمی‌باشد. ۱۱-میزان کمک‌هزینه عائله‌مندی: مبلغ کمک‌هزینه عائله‌مندی و اولاد براساس مصوبه مورخ ۴۴/۴۰/۴۵۲۴ هیأت‌وزیران بدون لحاظ میزان سابقه پرداخت حق بیمه و نوع مستمری بصورت یکسان به کلیه مستمری‌بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی و بازمانده دارای فرزند واجدشرایط، پرداخت میگردید لیکن شورایعالی تأمین اجتماعی در جلسه مورخ ۱/۴۴/۴۵۲۲ براساس پیشنهاد هیاتمدیره سازمان تأمین اجتماعی طی مصوبه شماره ۶۱۴۱/۴۴۴ مورخ ۳/۴۴/۴۵۲۲ افزایش کمک‌هزینه عائله‌مندی کلیه بازنشستگان و ازکارافتادگانکلی، متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه و همچنین افزایش حقاولاد آنان را مورد تصویب قرار داد و از تاریخ ۴/۴۴/۴۵۲۲ به مورد اجرا گذاشته شد. لازم به ذکر است مبنای محاسبه و پرداخت عائله‌مندی، سوابق اصلی مستمری‌بگیران بود که با توجه به دادنامه شماره ۰۴۰ الی ۰۴۱ هیاتعمومی دیوان عدالت اداری از تاریخ ۴۴/۱/۴۵۳۹ سوابق ارفاقی نیز به همراه سوابق اصلی به عنوان مبنای محاسبه و پرداخت عائله‌مندی قرار گرفت. ) افزایش مبالغ کمک‌هزینه‌های عائله‌مندی و اولاد همه ساله متناسب با افزایشهای سالیانه مستمری موضوع ماده (۶۹ (و با توجه به مصوبات هیاتمدیره تعیین گردیده است. جدول مربوط به تلخیص بخشنامه‌های عائله‌مندی و حق اولاد توضیحات ردیف تاریخ اجرا نحوه پرداخت یا افزایش مستند قانونی ۱۳۷۱/۱/۱ ۱ عائله‌مندی ۱۱۱،۲۱ ریال و حق اولاد ۱۱۱،۴ ریال (حداکثر سه فرزند ) ۱۳۷۱/۱۲/۱۱ مورخ مصوبه هیأت‌وزیران پرداختها به صورت هر شش ماه یکبار ۱۳۷۵/۱/۱ ۲ عائله‌مندی ۱۱۱،۴۲ ریال و حق اولاد ۲۱۱،۷ ریال (حداکثر سه فرزند ) تبصره ۳۵ قانون بودجه سال ۱۳۷۵ ۱۳۷۱/۱/۱ ۳ عائله‌مندی ۹۱۱،۴۴ ریال و حق اولاد ۸۱۱،۹ ریال (حداکثر سه فرزند ) مصوبه شماره ۵۱۸۲۲/ت۱۷۱۴۲/ه مورخ هیأت‌وزیران۱۳۷۱/۱/۱۹ ۱۳۷۷/۱۱/۱ ۴ افزایش عائله‌مندی و حق اولاد بازنشستگان متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه طبق توضیحات مصوبه ۸۵۱۵/۱۱۱ مورخ عالی شورای ۱۳۷۷/۱۱/۹ تامیناجنماعی مدت پرداخت حق بیمه مبلغ افزایش ماهیانه کمک هزینه عائله‌مندی ۱۳۷۷/۱۱/۱ ۵ تعمیم افزایش عائله‌مندی و حق اولاد به مستمری بگیران از کارافتاده کلی طبق توضیحات مصوبه جلسه ۲۸۹ مورخ عالی شورای ۱۳۷۹/۲/۲۱ تأمین اجتماعی ۳۱ سال و بیشتر ۱۱۱،۸۱ ۷۵،۱۱۱ سال ۲۵-۳۱ ۱۱،۱۱۱ سال ۲۱-۲۵ کمتر از ۲۱ سال ۱۱۱،۳۱ حق اولاد مبلغ ۱۱۱،۲۱ ریال نیز به عنوان افزایش حقاولاد برای تمام سطوح سابقه تعیین گردید ۱۲- کمک‌هزینه همسر متکفلفرزند : پرداخت این کمک‌هزینه با توجه به پیشنهاد هیاتمدیره سازمان و با تایید در جلسه مورخ ۴۶/۱/۴۵۳۴ شورای عالی تأمین اجتماعی صورت پذیرفت و براساس آن کلیه مستمری‌بگیران بازمانده همسر دارای حداقل یک فرزند (که همزمان در ردیف مستمری‌بگیران قرار دارند) از ۴/۲/۴۵۳۴ مشمول دریافت این کمک‌هزینه گردیدند. میزان کمک مذکور در هر سال معادل ۱۴ %کمک هزینه عائله‌مندی (بدون احتساب مبلغ افزایش متناسب با سنوات) می‌باشد. ) در جدول پیوست شماره ۵ مبالغ مربوط به کمک‌هزینه عائله‌مندی، اولاد و همسر متکفلفرزند با درنظرگرفتن افزایشهای متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه مشخص گردیده است. کمک‌هزینه‌های عائله‌مندی، همسران متکفلفرزند و اولاد مستمری‌بگیران در گذشته به صورت ششماه یکبار پرداخت میشد لیکن به موجب بند (۱ (یکهزار و هفتمین جلسه هیاتمدیره مورخ ۰/۲/۴۵۳۹ ،پرداخت این مبالغ از تاریخ ۴/۴۴/۴۵۳۹ تاکنون به صورت ماهیانه انجام می‌گیرد. ۱۳- کمک به تامین معیشت: هیأت‌وزیران در جلسه مورخ ۰۴/۳/۴۵۹۹ بنا به پیشنهاد مشترک شماره ۱۱۳۶ مورخ ۲/۳/۴۵۹۹ وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی و به استناد ماده (۶۹ (قانون تأمین اجتماعی (تصویبنامه شماره ۲۶۰۰/ت/۹۹۰ مورخ ۰۶/۳/۴۵۹۹ هیأت‌وزیران(، تصویب نمودند که از تاریخ ۴/۲/۴۵۹۹ به کلیه مستمری‌های بازماندگان (اعم از یک یا چندنفره(، بازنشستگی و ازکارافتادگیکلی که لغایت شهریور ۴۵۹۹ برقرار گردیدهاند، مبلغ ۴۴۴،۵ ریال معادل بهای بن ارزاق و کاالهای تخصیصی توسط ستاد بسیج اقتصادی کشور افزوده گردد و سازمان تأمین اجتماعی مکلف شد هر ماه مبلغ ۴۴۴،۵ ریال را بطور مقطوع از کلیه پرونده‌های مستمری (به استثنای مستمری‌های ازکارافتادگیجزئی(، کسر نموده و یکجا به اتحادیه امکان پرداخت نماید. از تاریخ ۴/۴/۴۵۹۳ این مبلغ از مستمری کسر نگردید. پرداخت این کمک در سنوات مختلف بصورت نقدی یا غیرنقدی انجام گرفته است لیکن از سال ۴۵۳۳ به دلیل درخواستهای مکرر کانونهای بازنشستگی مقرر گردید کمک مزبور به صورت نقدی پرداخت گردد. میزان پرداخت کمک به تامین معیشت براساس مبالغ مصوب در بودجه سالانه سازمان صورت می‌گیرد و طی سنوات گذشته به شرح جدول پیوست شماره ۱ بوده است. ۱۴- کمک‌هزینه مسکن : باتوجه به پیشنهاد هیاتمدیره سازمان، شورایعالی تأمین اجتماعی در جلسه مورخه ۳/۴۰/۴۵۳۴ پرداخت » کمک هزینه مسکن» را مورد تایید قرار داد. بر این اساس تمامی مستمری‌بگیران به استثنای مستمری‌بگیران ازکارافتادهجزئی از تاریخ ۴/۴/۴۵۳۴ مشمول دریافت این کمک‌هزینه گردیدند. تغییرات و افزایشهای اعمالشده در مورد کمک‌هزینه مسکن در جدول پیوست شماره ۱ به نمایش درآمده است. ۱۵- بند (۳۸ (قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور: در اجرای بند (۵۶ (قانون بودجه سال ۴۵۳۳ کل کشور و به استناد مصوبه شماره ۰۹۱۳۴/ت۱۰۱۲۴ه مورخ ۶/۰/۴۵۳۳ هیأت‌وزیران، جهت ارتقای سطح معیشت و قدرت خرید مستمری‌بگیران مقرر گردید که مبلغی به عنوان یارانه دولت در طول سال ۴۵۳۳ همراه با مستمری ماهیانه آنان پرداخت گردد. ) این پرداختها با توجه به مستمری ماهیانه اسفند ۴۵۳۲ مستمری‌بگیران و طبق جدول ضمیمه مصوبه فوق (پیوست شماره ۴۴ ،)متناسب با مبلغ مستمری صورت پذیرفت به گونهای که برای مستمری‌های کمتر از حداقل ۳۴۴،۴۴۴معادل(، ریال ۰،۵۱۴،۴۴۴) حداقل مستمری‌های برای و ریال ۳۰۴،۴۴۴ معادل) ریال ۰،۵۱۴،۴۴۴) ریال در نظر گرفته شده و برای سایر سطوح، با افزایش مبلغ مستمری از مبلغ یارانه کاسته شده تا اینکه برای مبالغ ۴۴۴،۴۴۴،۴۴ ریال و بیشتر معادل ۴۴۴،۴۱۹ ریال منظور گردید. پرداخت این کمک‌هزینه به مستمری‌های برقرارشده درسالهای ۴۵۳۶ ،۴۵۶۴ و ۴۵۶۴ نیز تسری یافت. ۱۱- کمک به سبدخانوار: به منظور ارتقای قدرت خرید و ترمیم مستمری و کمکهای جنبی مستمری‌بگیران کمدرآمد، چنانچه پس از اعمال افزایش سالیانه مستمری و کمکهای جنبی در سال ۴۵۶۴ ،مجموع این افزایشها کمتر از ۴۴۴،۴۴۴،۴ ریال باشد، مابهالتفاوت مبلغ افزایشیافته تا مبلغ اخیرالذکر محاسبه و تحت عنوان » کمک به سبدخانوار» به مستمری‌بگیران ذینفع پرداخت می‌گردد. ۱۷- بند (۲ (مصوبه افزایش سال ۱۳۸۲: جهت آن دسته از مستمری‌بگیرانی که میزان سابقه پرداخت حق بیمه آنها با احتساب سنوات ارفاقی، سی سال و باالتر بوده و مجموع دریافتی ماهیانه آنها در سال ۴۵۶۰ ،پس از اعمال افزایشهای مستمری و کمکهای جنبی، کمتر از هفت میلیون (۴۴۴،۴۴۴،۲ (ریال باشد، مابهالتفاوت مجموع دریافتی تا مبلغ اخیرالذکر محاسبه و تحت عنوان «بند (۰ (مصوبه افزایش سال ۴۵۶۰ «پرداخت می‌گردد. ۱۹- تفاوت ترمیم افزایش سال ۱۳۸۵: در خصوص پرونده‌های مستمری که لغایت سال ۴۵۶۱ برقرار شده و مجموع دریافتی ماهیانه آنان شامل مستمری و سایر مبالغ پرداختی، پس از اعمال افزایش مذکور کمتر از نه میلیون (۴۴۴،۴۴۴،۶ (ریال باشد، مابهالتفاوت مبلغ دریافتی تا مبلغ اخیرالذکر محاسبه و تحت عنوان «تفاوت ترمیم افزایش سال ۴۵۶۱ «پرداخت می‌شود. توجه : لازم به ذکر است درخصوص مستمری‌بگیران مشمول بند (۶۴ (قانون بودجه سال ۴۵۶۴ کل کشور، بند (۹۹ (قانون بودجه سال ۴۵۶۴ کل کشور و قانون «تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت نمودهاند«، کمک‌هزینه‌های عائله‌مندی و حقاولاد، کمک به تامین معیشت، حق‌مسکن و عیدی در صورت شمول، به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه پرداخت می‌گردد. قابل ذکر است مبنای پرداخت عائله‌مندی به نسبت سنوات، مبلغ عائله‌مندی برای سابقه ۵۴ سال می‌باشد. )

فصل سوم : کسورات قانونی

۱۸- دودرصد ماده (۹۸ ) قانون: به موجب ماده (۳۶) قانون تأمین اجتماعی، افرادی که به موجب قوانین سابق بیمههای اجتماعی یا به موجب این قانون بازنشسته و یا از کارافتاده کلی شده یا می‌شوند و افراد بالفصل خانواده آنها همچنین افرادی که مستمری بازماندگان دریافت میدارند، با پرداخت ۰ %از مستمری دریافتی از خدمات درمانی سازمان بهرهمند خواهند شد. توجه: چنانچه مبلغ مستمری ماهیانه بازنشسته، ازکارفتادهکلی و مجموع مستمری بازماندگان، از حداقل مستمری سال کمتر باشد، از ابتدای سال ۴۵۶۳ ،مبلغ ۰ %ماده (۳۶) قانون براساس حداقل مستمری سال کسر می‌گردد. ۲۱- سرانهدرمان: ماده (۱۳) الیحه قانونی راجع به بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب ۳/۹/۱۳۷۳ مجلس شورای اسلامی: سهم مشموالن این قانون از حق بیمه سرانه خدمات درمانی بر حسب گروههای شغلی به ترتیب زیر خواهد بود: «… بند ۱ :صاحبان حرف و مشاغل آزاد: تا %۴۴۴ حق بیمه سرانه، به پیشنهاد شورایعالی تأمین اجتماعی و تصویب هیأت‌وزیران « به موجب بند (۱) ماده (۴۵) الیحه قانونی راجع به بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب ۵/۳/۴۵۲۵ مجلس شورای اسلامی، وصول حق بیمه از صاحبان حرفومشاغلآزاد و ادامه بیمهپردازی بصورت اختیاری می‌بایست در قالب سرانهدرمان مصوب هیأت‌وزیران و تغییرات بعدی آن صورت پذیرد لذا از تاریخ ۴/۴/۴۵۲۱ وصول حق بیمه بابت درمان از بیمه‌شدگان مذکور به ترتیب مقرر در تبصره ۴ ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون بیمه صاحبان حرفومشاغلآزاد و تبصره ۴ ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی بیمه اختیاری مورد نداشته و همچنین در خصوص مستمری‌بگیرانی که بخشی از سوابق پرداخت حق بیمه ایشان از طریق بیمه صاحبان حرفومشاغلآزاد یا اختیاری ادامه یافته، براساس بخشنامه شماره ۴۲ امور فنی بیمه‌شدگان (موضوع: بازبینی، تجمیع و تلخیص بخشنامه‌ها و دستورات اداری بیمه صاحبان حرفومشاغلآزاد) لازم است موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد: الف) کلیه مستمری‌بگیرانی که مستمری آنان قبل از ۴/۴/۴۵۲۱ برقرار شده در صورتی که در زمان ارتباط خود با سازمان از طریق بیمه صاحبان حرفومشاغلآزاد و بیمه اختیاری امر درمان مورد قرارداد آنان بوده است کماکان با کسر ۰ %مستمری از خدمات درمانی همانند سایر مستمری‌بگیران برخوردار خواهند شد. ب) بازماندگان مستمری‌بگیران موصوف (مستمری‌بگیر بازنشسته و از کارافتاده کلی) که مستمری آنان بعد از ۴/۴/۴۵۲۱ برقرار شده یا می‌شود از لحاظ برخورداری از حمایت درمان مشمول بند مذکور خواهند بود. ج) کلیه مستمری‌بگیران بازنشسته، از کارافتاده کلی و بازماندگان بیمه‌شده متوفی که مستمری آنان قبل از ۴/۴/۴۵۲۱ برقرار شده، در صورتی که در زمان ارتباط خود با سازمان از طریق بیمه صاحبان حرفومشاغلآزاد و ) بیمه اختیاری، امر درمان مورد قرارداد آنان نبوده باشد و تمایل به استفاده از درمان دارند، از تاریخ ۴/۵/۴۵۲۳ با پرداخت سرانهدرمان همانند سایرین، از مزایای درمانی برخوردار میگردند. د) افرادی که بعد از تاریخ ۴/۴/۴۵۲۱ در ردیف مستمری‌بگیران قرار گرفته یا میگیرند، هرچند در زمان بیمهپردازی امر درمان مورد قرارداد آنان بوده یا نبوده باشد، در صورت تمایل به استفاده از مزایای خدمات درمانی، با پرداخت حق سرانهدرمان از این مزایا برخوردار میگردند. ه) مستمری‌بگیران موضوع بندهای (ج) و (د) مذکور که بدون احتساب سابقه بیمه اختیاری و صاحبان حرف ومشاغلآزاد دارای حداقل ۴۴ سال سابقه پرداخت حق بیمه می‌باشند، از تاریخ ۴/۴/۴۵۲۶ از پرداخت حق سرانه درمان معاف خواهند بود و طبق ماده (۳۶) قانون با کسر ۰ %از مستمری پرداختی، حق استفاده از مزایای درمان را خواهند داشت. افرادی که مستمری آنان با احتساب مدت پرداخت حق بیمه حرفومشاغلآزاد و یا بیمه اختیاری از تاریخ ۴/۵/۴۵۲۳ به بعد برقرار گردیده و یا می‌گردد و سابقه پرداخت حق بیمه آنان بدون در نظر گرفتن سابقه بیمه صاحبان حرفومشاغلآزاد و بیمه اختیاری (با نرخهای ۴۰ ،%۴۱ ،%۴۳ %و ۰۴ ،)%کمتر از ۴۴ سال می‌باشد، از تاریخ ۴/۴/۴۵۲۶ کسر حق سرانهدرمان از مستمری آنان در صورت گزینش درمان سازمان، الزامی خواهد بود. و) در صورتی که مستمری‌بگیران از کارافتاده کلی و بازماندگان مشمول شرایط مندرج در بندهای (ج(، (د) و (ه) نبوده لیکن بدون لحاظ سوابق حرفومشاغلآزاد (بعد از تاریخ ۴/۴/۴۵۲۱ (و به اعتبار سوابق پرداخت حق بیمه اجباری (اعم از سوابق اشتغال، بیمهبیکاری، ایام بیماری و …(، رانندگان حمل بار و مسافر بینشهری، انتقالی از سایر صندوقها، خدمت نظام وظیفه و حضور در جبهه، قالیبافان، بافندگان فرش و شاغالن صنایع دستی شناسهدار و سوابق پرداخت حق بیمه اختیاری و صاحبان حرفومشاغلآزاد مربوط به قبل از تاریخ ۴/۴/۴۵۲۱ و همچنین سوابق پرداخت حق بیمه با ماهیت اختیاری (با نرخ های ۰۹ %و ۰۲ (%نیز به تنهائی شرایط ماده (۲۱ (قانون برای ازکارافتادگیکلی و اصلاحیه بند (۵ (ماده (۳۴ (قانون برای بیمه‌شده متوفی را احراز نمایند، جهت برخورداری از حمایت درمان مشمول ماده (۳۶ (قانون (کسر ۰ (%بوده و از پرداخت حق سرانهدرمان معاف خواهند بود. براساس آیین‌نامه بیمه اختیاری موضوع تبصره ماده (۳ (قانون تأمین اجتماعی مصوب سیصد و چهل و ششمین جلسه شورایعالی تأمین اجتماعی مورخ ۴۱/۹/۴۵۳۱ ،درمان مستمری‌بگیران بیمه اختیاری از تاریخ ۴/۳/۴۵۳۱ با کسر ۰ %از مستمری مربوطه مطابق ماده (۳۶ (قانون انجام می‌گیرد و کسر حق سرانهدرمان موردی نخواهد داشت. در خصوص اشخاصی که مطابق «قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ۴۴ سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند« کمتر از ۴۴ سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند و با پرداخت مابهالتفاوت، سابقه بیمهپردازی خود را به حداقل مذکور رساندهاند، با عنایت به این که در خصوص نامبردگان، حق بیمه کامل دریافت می‌گردد لذا سوابق ناشی از قانون مذکور (کسری سابقه تا ۴۴ سال) در حکم سابقه بیمهپردازی غیرحرفومشاغلآزاد محسوب می‌شود. ) نکته: در خصوص مستمری‌بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی مشمول کسر سرانهدرمان، مادامی که همسر و یا فرزندان وی راسا مشمول مقررات حمایتی خاص یا قانون تأمین اجتماعی باشند، نیازی به کسر حق سرانهدرمان بابت آن افراد و ارائه خدمات درمانی به تبع مستمری‌بگیر اصلی نمی‌باشد. کسر سرانه درمان و استفاده از خدمات درمانی مستمری‌بگیر مشمول سرانه درمان و افراد تحت تکفل وی اختیاری بوده لیکن بهرهمندی مجدد از خدمات درمانی این دسته از مستمری‌بگیران و افراد تحت تکفلشان منوط به پرداخت حق سرانه درمان کل دوران انقطاع خواهد بود. بنابراین چنانچه مستمری‌بگیر یا افراد تبعی وی درخواست عدم بهرهمندی از خدمات درمانی سازمان داشته باشند، از تاریخ ارائه درخواست، کسر سرانه درمان فرد متقاضی موضوعیت نخواهد داشت. جدول حق سرانهدرمان بیمه‌شدگان صاحبان حرفومشاغلآزاد و ادامه بیمه بصورت اختیاری مستند به قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب ۵/۳/۴۵۲۵ مجلس شورای اسلامی به شرح جدول پیوست شماره ۹ می‌باشد. قابل ذکر است تعیین میزان حق سرانهدرمان طی دادنامه شماره ۱۴۴-۱۴۴ مورخ ۴۵/۴۴/۴۵۳۴ مورد تایید هیات عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است. ۲۱- حق سرانهدرمان فرزند چهارم فرزند چهارم به فرزندی اطالق می‌گردد که بعد از تاریخ ۰۹/۰/۴۵۲۵ متولد و طبق مندرجات سجلی فرزند و بیمه‌شده اصلی و یا تطبیق تاریخ تولد سایر فرزندان به عنوان فرزند یا فرزندان چهارم خانواده محسوب می‌شوند. به استناد بند (ج) ماده یک قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب ۰۹/۰/۴۵۲۰ مجلس شورای اسلامی که در تاریخ ۰/۵/۴۵۲۰ مورد تایید شوراینگهبان قرار گرفته، امتیازاتی که در مقررات مربوطه براساس تعداد فرزندان پیشبینی شده است، در مورد فرزندان چهارم و بعد که پس از یک سال از تاریخ تصویب قانون متولد شدهاند، متوقف گردید. ازاینرو بیمه‌شدگان می‌توانند سرانهدرمان ماهیانه فرزندان چهارم و بعد خود را منطبق با حق سرانهدرمان تعیینشده در هر سال با رعایت مقررات مربوطه راسا به سازمان پرداخت نمایند و در این صورت دفترچه درمان مربوطه برای مدتی که حق بیمه آن پرداخت شده تامیناعتبار میگردید. براساس قانون اصلاح قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب ۰۰/۰/۴۵۳۳ مجلس شورای اسلامی مبنی بر الحاق یک تبصره به عنوان تبصره ۵ به ماده یک قانون مذکور، چنانچه یکی از سه فرزند مشمول واجد شرایط بیمه‌شدگان یا مستمری‌بگیران به دلیل زایل شدن شرایط قانونی از شمول خارج شده و یا بشود، از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون مذکور (۴۵/۱/۴۵۳۳ (صرفا فرزند یا فرزندان چهارم خانواده در صورت احراز شرایط به عنوان جایگزین فرزند خارج شده قرار خواهند گرفت. ) و چنانچه تاریخ خروج احدی از فرزندان مشمول واجد شرایط فوق بعد از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون مزبور باشد، مبنای ارائه تعهدات قانونی به مستمری‌بگیر اصلی و فرزند یا فرزندان جایگزینشده، از تاریخ خروج فرزند خارجشده و احراز شرایط لازم خواهد بود. با استناد به قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب ۰۴/۵/۴۵۶۰ مجلسشورایاسلامی مقرر گردیده از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون (۰۶/۱/۴۵۶۰ (کلیه محدودیتهای مقرر در قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب ۰۹/۰/۴۵۲۰ و اصلاحات آن و سایر قوانین که براساس تعداد فرزند برای والدین شاغل یا فرزندان آنان ایجاد شده است، لغو شود. لذا از تاریخ ۰۶/۱/۴۵۶۰ وصول حق سرانهدرمان جهت فرزند یا فرزندان چهارم و به بعد کلیه بیمه شدگان و مستمری‌بگیران فاقد موضوعیت خواهد بود و با ایشان نیز مطابق سایر فرزندان رفتار خواهد شد. ۲۲- یک درصدحق‌مسکن: براساس مصوبه شماره ۵۶۱۰۹/۴۴۴۴ مورخ ۰/۱/۴۵۳۴ هیاتمدیره سازمان، از تاریخ ۴/۴/۴۵۳۴ مبلغ ۴ %از حق مسکن بازنشستگان و مستمری‌بگیران به عنوان حق‌عضویت در کانونهای بازنشستگی کسر می‌گردد. براساس مصوبه شماره ۴۱۳۵۱/۴۴۴۴/۹۰۴۳۴۰ مورخ ۱/۰/۴۵۳۶ هیاتمدیره از تاریخ ۴/۵/۴۵۳۶ کسر مبلغ مذکور منوط به موافقت مستمری‌بگیر جهت عضویت می‌باشد. در راستای اجرای مصوبه شماره ۴۴۳۳/۴۴۴۴/۲۴۲۳۱ مورخ ۵۴/۹/۴۵۳۶ هیاتمدیره از تاریخ ۴/۲/۴۵۳۶ کسر حق عضویت مذکور از حق‌مسکن کلیه مستمری‌بگیران بدون اخذ رضایت کتبی بلامانع بوده و براساس اطلاع‌رسانی انجامشده توسط کانونهای مربوطه، چنانچه هر یک از مستمری‌بگیران رضایت نداشته باشند، کانونها می‌بایست مراتب عدم رضایت آنان را کتبا اخذ نموده و درخواستهای عدم رضایت را به شعبه مربوطه ارائه نمایند، در این صورت شعب از کسر حق عضویت افراد مذکور و سایر افرادی که درخواستهای خود را راسا به شعب سازمان تامین اجتماعی ارائه مینمایند، خودداری به عمل خواهند آورد. بدیهی است شعب سازمان موظفند پس از اخذ درخواست کتبی مستمری‌بگیران مبنی بر عدم رضایت از کسر آن، نسبت به قطع کسر آن از اولین مستمری پرداختی پس از تاریخ تقاضا اقدام و مراتب را به کانون بازنشستگی مربوطه اعالم نمایند. ضمنا حق‌عضویت کسرشده قبلی قابل استرداد نمی‌باشد. همچنین حسب تبصره ۴ ماده (۰ ) ضوابط و نحوه اداره مبالغ مکسوره از کمک‌هزینه مسکن بازنشستگان و مستمری‌بگیران موضوع بند (۰ (یکهزار و پانصد و نهمین جلسه هیات مدیره به شماره ۰۳۹۱/۶۵/۴۴۴۴ مورخ ۴۶/۴۴/۴۵۶۵ ،افرادی که از عضویت در کانونها خارج شدهاند می‌توانند با تقاضای کتبی به عضویت مجدد درآیند و شعب مکلفند از تاریخ دریافت تقاضا نسبت به کسر ۴ %حق‌مسکن از اولین مستمری پرداختی پس از تاریخ تقاضا اقدام نمایند.

فصل چهارم: مبادی پرداخت مستمری

۲۳- در سنوات گذشته نحوه پرداخت مستمری با توجه به شرایط و امکانات سازمان دستخوش تغییرات متعددی بوده و به روشهای گوناگونی از قبیل پرداخت در شعبه، پرداخت از طریق بانکها، شرکت پست، قراردادهای خاص با مراجع بیرونی نظیر مخابرات و بنیاد شهید صورت گرفته است که در ادامه به صورت مختصر تاریخچه این تغییرات ذکر می‌گردد: ۰۵-۴- از سال ۴۵۱۹ با افزایش تعداد مستمری‌بگیران و مشکالتی که در نتیجه تراکم کار و ازدحام مراجعین جهت دریافت مستمری در شعب سازمان به وجود می‌آید وفق بخشنامه شماره ۴۴۲ فنی مورخ ۰۵/۱/۴۵۱۱ ،با انعقاد قراردادی با بانک رفاه کارگران امکان پرداخت مستمری‌های بازنشستگی و ازکارافتادگی حسب تمایل مستمری‌بگیر از طریق بانک مزبور نیز فراهم گردید. ۰۵-۰- به موجب دستور اداری شماره ۰۶۲۱۲/۹ مورخ ۰۱/۱/۴۵۹۴ صرفا مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی و بازماندگان تکنفره از طریق بانک رفاه پرداخت شده و سایر بازماندگان چندنفره کماکان از طریق شعب سازمان مستمری خود را دریافت می‌نمودند. ۰۵-۵- به منظور تامین رفاه مستمری‌بگیران و نیز کاستن از تراکم کار واحدها براساس مصوبه شورایعالی تامین اجتماعی در جلسه مورخ ۰۹/۳/۴۵۹۶ و قرارداد منعقده فیمابین پست و سازمان در نخستین مرحله از تاریخ ۴/۴۴/۴۵۹۶ در استانهای تهران و خراسان پرداخت مستمری از طریق پست آغاز و به تدریج از تاریخ ۴/۴۴/۴۵۲۰ به سراسر کشور تسری یافت. ۰۵-۱- از تاریخ ۴/۴۴/۴۵۲۱ با تشکیل شرکت پستبانک، امور پست مالی منجمله پرداخت مستمری‌ها به این شرکت محول شده و از مهرماه سال ۴۵۳۳ پرداخت از طریق پست کامال متوقف گردید. در حال حاضر فرآیند پرداخت مستمری از طریق پستبانک، مشابه با سایر بانکها صورت می‌پذیرد. ۰۵-۱- به موجب بند (ج) ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۹ قانون حالت اشتغال مستخدمین شهید، جانباز ازکارافتاده و مفقوداالثر انقالب اسلامی و جنگ تحمیلی مصوب ۵۴/۹/۴۵۲۰ مصوب ۰۹/۶/۴۵۲۱ مجلس شورای اسلامی، از تاریخ ۴/۲/۴۵۲۱ پرداخت مستمری بازماندگان شهدا از طریق بنیاد مذکور صورت می‌گیرد. ۰۵-۹- با توجه به موافقتنامه منعقده با شرکت مخابرات ایران که طی بند (۴ (هفتصد و پنجاه و سومین جلسه مورخ ۴۴/۴۰/۴۵۲۶ هیاتمدیره مورد تصویب قرار گرفته بود، از تاریخ ۴/۵/۴۵۳۴ لیست پرداخت مستمری بازنشستگان شرکت مخابرات ایران از سایر مستمری‌بگیران بازنشسته منفک و همزمان با پرداخت سایر مستمری‌ها ) به شرکت مخابرات تحویل میگردید که در حال حاضر با توجه به اتمام تاریخ توافقنامه و عدم تمدید آن پرداخت مستمری به این روش صورت نمی‌پذیرد. ۰۵-۲- از تاریخ ۴/۲/۴۵۳۰ پرداخت مستمری در محل شعب متوقف شده و کلیه وجوه مربوط به مستمری و مزایای جانبی صرفا از طریق مبادی ذیربط (بانک رفاه، پست، بنیاد شهید و …) پرداخت می‌گردد. ۰۵-۳- از فروردین ماه ۴۵۳۱ مقرر گردید واحدهای اجرایی طرف قرارداد با پست جمهوری اسلامی ایران اطلاعات مکانیزه پرداخت مستمری و مزایای جنبی مستمری‌بگیران را در قالب دیسکت به همراه لیست پرداخت بصورت ماهیانه به پست بانک ایران تحویل نمایند. ۰۵-۶- درحال حاضر تمامی پرداختهای مربوط به حوزه تعهدات بلندمدت اعم از مستمری ماهیانه، عیدی، غرامت مقطوع نقص عضو و غرامت مقطوع فوت و سهم‌الارث (ماترک) بصورت متمرکز و از طریق اداره کل امور مالی انجام می‌شود. ۲۴- پرداخت مستمری از طریق شعب بانک رفاه کارگران به منظور ایجاد تمهیدات و امکانات وسیعتر در شیوه پرداخت مستمری و در جهت رفاه بیشتر مستمری‌بگیران و با توجه به اعالم آمادگی بانک رفاه کارگران، توافقنامهای به شرح ذیل بین بانک مذکور و سازمان منعقد گردید: ۰۱-۴- کلیه مستمری‌هایی که از تاریخ ۴/۴۴/۴۵۲۳ به بعد برقرار شدهاند پرداخت مستمری از طریق بانک رفاه کارگران انجام می‌شود و در این راستا واحدهای اجرایی موظفند پس از تنظیم فرم وکالتنامه مربوطه، نسبت به ارسال آن به بانک رفاه کارگران اقدام نمایند. ۰۱-۰- مستمری‌بگیرانی که قبل از تاریخ ۴/۴۴/۴۵۲۳ برقرار شده و مستمری خود را از طریق پست دریافت می نمایند، در صورت تمایل می‌توانند مستمری خود را از بانک دریافت نمایند. ۰۱-۵- بانک پس از افتتاح حساب، شماره حساب مربوطه را در فرم وکالتنامه ثبت و به واحد اجرایی اعاده مینماید. ۰۱-۱- واحدهای اجرایی مکلفند لیست حاوی مشخصات مستمری‌بگیران را با ذکر شماره حساب بانکی، حداقل ۴۴ روز قبل از شروع پرداخت ماه، به همراه چک مربوطه به بانک ارسال نمایند. ۰۱-۱- بانک موظف است لیست اسامی مستمری‌بگیرانی که ۱ ماه متوالی جهت دریافت مستمری مراجعه ننموده اند را با ذکر اطلاعات مربوطه به واحد اجرایی ذیربط اعالم و واحد اجرایی نیز موظف است پس از بررسی، چنانچه به دالیلی از جمله فوت مستمری‌بگیر یا زایل شدن شرایط قانونی توقف پرداخت مستمری را ضروری تشخیص دهد، درخواست برگشت وجوه مربوطه را به بانک اعالم نماید. متعاقبا بانک موظف است در مواقعی که واحد اجرایی عدم ) پرداخت مستمری را لازم و ضروری تشخیص دهد، پس از اعالم کتبی آن از طرف واحد اجرایی، در اسرع وقت نسبت به برگشت مبلغ مستمری اقدام نماید. ۰۱-۹- در مواردی که مستمری‌بگیران دارای قیم یا وکیل باشند، می‌بایست معرفینامه افتتاح حساب به نام شخص مستمری‌بگیر (واجد شرایط دریافت مستمری) صادر و از معرفی افراد غیر، جهت افتتاح حساب خودداری گردد. ۰۱-۲- از تاریخ ۴/۱/۴۵۶۴ جهت مستمری‌بگیرانی که به دالیل مختلف اعم از برقراری جدید، ارجاع پرونده، تغییر بانک و… به شعب بانک رفاه کارگران معرفی شدهاند، منحصرا حساب پس‌انداز همراه افتتاح و پس از آن به منظور پرداخت متمرکز مستمری حسابهای قرضالحسنه مستمری‌بگیران به حساب پس‌انداز همراه تبدیل گردید. توجه: قابل ذکر است در حال حاضر با عنایت به امکان بررسی حیات و ممات و سایر کنترلهای لازم بدون حضور مستمری‌بگیران و همچنین غیرحضوری شدن ارائه شماره حساب بانکی، ضرورتی جهت ارائه معرفینامه و اخذ وکالتنامه از مستمری‌بگیران وجود نخواهد داشت. ۲۵- پرداخت مستمری از طریق سایر بانکها ۰۱-۴- به منظور ارائه خدمات بهتر به مستمری‌بگیران و ارتقای سطح رضایتمندی مخاطبین، استفاده بهینهتر سازمان از وجوه در اختیار، امکان پرداخت متمرکز وجوه و …، براساس دستور اداری شماره ۱۴۴۹/۰۴۰۴ مورخ ۴۴/۴۴/۴۵۳۲ جهت استفاده از خدمات سایر بانکها در راستای پرداخت مستمری‌ها، تفاهمنامه‌هایی با بانکهای تجارت، ملت، ملی، سپه، صادرات و کشاورزی منعقد گردید. ۰۱-۰- وفق توافقات، بانکهای مزبور موظفند بیستم هر ماه نسبت به پرداخت مستمری مستمری‌بگیران اقدام نمایند و به محض وصول دستور قطع مستمری از شعب سازمان از پرداخت آن ممانعت و نسبت به برگشت وجوه به شعبه مربوطه اقدام نمایند. ۲۱- پرداخت مستمری از طریق بنیاد شهید و امور ایثارگران به موجب بند (ج) ماده واحده «قانون اصلاح تبصره ۹ قانون حالت اشتغال مستخدمین شهید، جانباز ازکارافتاده و مفقوداالثر انقالب اسلامی و جنگ تحمیلی مصوب ۵۴/۹/۴۵۲۰ «مصوب ۰۹/۶/۴۵۲۱ مجلس شورای اسلامی مقرر گردید «سازمان تأمین اجتماعی موظف است اعتبارات مربوط به مستمری فوت موضوع قانون راجع به برقراری مستمری درباره بیمه‌شدگانی که به علت همکاری با نیروهای مسلح شهید یا معلول شده یا می‌شوند، ) مصوب۴۳/۴۴/۴۵۹۴ را در اختیار بنیاد شهید قرار دهد« لذا در زمان پرداخت مستمری‌ها، لیست مستمری بازماندگان شهدا از سایر لیستهای پرداخت مستمری منفک و همزمان با پرداخت مستمری سایر مستمری‌بگیران، به همراه مبالغ مربوطه به بنیاد شهید تحویل داده می‌شود. با عنایت به استقرار سامانه متمرکز مستمری، پرداخت این مبالغ بصورت متمرکز و از طریق اداره کل امور مالی انجام خواهد شد. قابل ذکر است، علیرغم اینکه مستمری این بازماندگان از طریق بنیاد شهید پرداخت می‌گردد لیکن مسؤولیت کنترل و بررسی شرایط دریافت مستمری افراد، کماکان به عهده واحدهای اجرایی سازمان می‌باشد و چنانچه هر یک از افراد مورد نظر شرایط لازم جهت دریافت مستمری را از دست بدهند، ضروری است سریعا نسبت به قطع مستمری آنان اقدام گردد.

فصل پنجم: فرآیند پرداخت مستمری

۲۷- ثبت اطلاعات نحوه پرداخت ثبت اطلاعات مربوط به شماره حساب بانکی مستمری‌بگیر در منوی نحوه پرداخت پایگاه اطلاعات احکام، پس از برقراری مستمری از الزامات تکمیل پایگاه اطلاعات و آمادگی جهت پرداخت مستمری بوده و لازم است ضمن راهنمایی مستمری‌بگیر جهت ارائه شماره حساب بانکی متمرکز مربوط به بانکهای طرف حساب سازمان، حتیالمقدور از طریق سامانه خدمات غیرحضوری، در اسرع وقت نسبت به ثبت شماره حساب بانکی در پایگاه اطلاعات سیستم متمرکز مستمری اقدام گردد. قابل ذکر است صحتسنجی شماره حساب ارائه‌شده، هنگام ثبت در سامانه خدمات غیرحضوری توسط مستمری‌بگیر و همچنین موقع ثبت در سامانه متمرکز مستمری از طریق ارتباط با سامانه بانکهای طرف حساب بصورت هوشمند صورت خواهد پذیرفت.

۲۹- فعالسازی وضعیت پرونده پس از صدور حکم و برقراری مستمری، ثبت وضعیت پرونده به حالت «فعال« در پایگاه اطلاعات مستمری‌بگیر صورت می‌پذیرد تا امکان پرداخت مستمری برای مستمری‌بگیر فراهم گردد. در خصوص پرونده‌های واصله از سایر شعب، می‌بایست جهت فعالسازی وضعیت پرونده، صرفا از ثبت وضعیت «واصله« استفاده گردد. با توجه به اهمیت موضوع نظارت بر پرداخت مستمری، فعالسازی پرونده‌ها پس از تایید مسؤول مستمری‌ها/مسؤول تعهدات بلندمدت و رییس/معاون شعبه، امکانپذیر می‌باشد. ) ۲۸- صدور اسناد معوقه با عنایت به این که عموما زمان صدور حکم یا اجرای آن منطبق بر تاریخ برقراری مستمری نبوده و مستمری‌بگیران از تاریخ برقراری تا ماه قبل از اولین پرداختی مستمری، مبالغی را از سازمان بستانکار می‌شوند، در این موارد می‌بایست مستمری و مزایای جنبی قابل پرداخت به ایشان از طریق ثبت سند معوقه پرداخت شود. اسناد معوقه ثبتشده پس از تایید مسؤول مستمری‌ها/مسؤول تعهدات بلندمدت و رییس/معاون شعبه قابل پرداخت خواهد بود. هنگام ثبت اسناد معوقه رعایت نکات ذیل الزامی است:

۴- دوره عملکرد براساس آخرین ماه محاسبهشده لیست مستمری ماهیانه تعیین می‌گردد.

۰- در خصوص مواردی که مقرر است یک مبلغ ثابت بصورت معوقه ثبت شود، از انتخاب گزینه «محاسبه طبق تاریخ« جلوگیری شود.

۵- برای مواردی که مقرر است معوقه یک نوع پرداخت با مبلغ پایه معین، برای یک دوره زمانی مشخص ثبت شود، انتخاب گزینه «محاسبه طبق تاریخ« الزامی است.

۱- قبل از انجام محاسبه گروهی لیست مستمری ماهیانه از تایید کلیه اسناد معوقه صادره توسط مسؤول مستمری‌ها/مسؤول تعهدات بلندمدت و رییس/معاون شعبه اطمینان حاصل شود.

۳۱- ثبت کسورات علاوه بر کسورات قانونی مستمری‌بگیران از قبیل ۰ %ماده (۳۶ (قانون و ۴ %حق‌مسکن، بعضا مبالغ دیگری نیز حسب ضرورت اعم از آرای صادره از مراجع قضایی، بیمه تکمیلی درمان، بدهی ناشی از ارائه تعهد کسراقساط به بانک و یا استرداد وجوه اضافه‌پرداختی، از مستمری‌بگیر بایستی کسر گردد که در خصوص نحوه ثبت این کسورات لازم است موارد ذیل رعایت شود: ۴- دوره عملکرد ثبت بدهی به تاریخ بعد از آخرین ماه محاسبه لیست مستمری باشد.

۰- مبلغ اقساط نباید از مبلغ پرداختی به مستمری‌بگیر بیشتر باشد تا موجب منفی شدن مبلغ خالص پرداختی نگردد. ۵- در خصوص نامه‌های اجرای احکام قضایی بایستی به نحوه کسورات قیدشده در نامه از مستمری‌بگیر، دقت شود. ۱- به منظور مدیریت هزینه‌های مربوط به تعهدات بلندمدت، شفافسازی بیشتر در صدور اسناد حسابداری و یکسانسازی رویه‌ها در فرآیندهای اجرایی و همچنین جلوگیری از بروز خطاهای احتمالی در تطبیق کدهای مالی، حسب نوع کسورات صرفا از کدهای کسور ذیل استفاده نمایند: الف) ثبت کسورات مربوط به بدهیهای اعالمشده از سوی بانکها، موسسات اعتباری و … حسب گواهیهای کسر اقساط صادره، با استفاده از کد کسور ۴۴۴۹۴ – تعهد بدهی افراد و با تعیین نام طرف حساب و شماره شبای اعالمی از سوی بانک ) ب) ثبت کسورات مربوط به بدهیهای اعالمشده از سوی مراجع قضایی (دادگستری، شورای حل اختلاف و …) با استفاده از کد کسور ۴۴۴۹۴- اجرای احکام قضایی و با تعیین نام طرف حساب و شماره شبای اعالمی از سوی مرجع قضایی ت) ثبت کسورات مربوط به حق سرانه درمان با استفاده از کد کسور ۴۴۴۴۰ ث) ثبت کسورات بیمه عمر و بیمه درمان تکمیلی به ترتیب با کد کسور ۴۴۴۱۱ و ۴۴۴۲۳ ج) ثبت کسورات مربوط به وام غیرشمول پرداختی از سوی ستاد مرکزی به مستمری‌بگیران غیرهمکار، با کد کسور ۴۴۴۱۲ ح) ثبت کسورات مربوط به آیتمهای اضافه‌پرداختی به مستمری‌بگیر به تفکیک نوع پرداخت براساس جدول ذیل: ردیف کد کسور عنوان ۴ ۴۴۴۴۴ اضافه‌پرداختی کمک‌هزینه عائله‌مندی ۰ ۴۴۴۴۰ اضافه‌پرداختی کمک‌هزینه اولاد ۵ ۴۴۴۴۵ اضافه‌پرداختی عیدی ۱ ۴۴۴۴۱ اضافه‌پرداختی کمک به تامین معیشت ۱ ۴۴۴۴۲ اضافه‌پرداختی متناسبسازی ۹ ۴۴۴۴۳ اضافه‌پرداختی ضریب ترغیب ۲ ۴۴۴۴۶ اضافه‌پرداختی تفاوت تطبیق متناسبسازی ۳ ۴۴۴۰۴ اضافه‌پرداختی مبلغ مستمری ۶ ۴۴۴۰۱ اضافه‌پرداختی کمک‌هزینه همسر متکفلفرزند ۴۴ ۴۴۴۰۲ اضافه‌پرداختی تفاوت افزایش سال ۴۵۶۹ ۴۴ ۴۴۴۰۳ اضافه‌پرداختی مصوبه افزایش سال ۴۵۶۹ ۴۰ ۴۴۴۲۴ اضافه‌پرداختی حقسنوات ۴۵ ۴۴۴۳۴ اضافه‌پرداختی کمک‌هزینه مسکن ) ۴۱ ۴۴۴۳۰ اضافه‌پرداختی تفاوت ترمیم سال ۴۵۶۱ ۴۱ ۴۴۴۳۵ اضافه‌پرداختی بند (۰ (مصوبه افزایش سال ۴۵۶۰ ۴۹ ۴۴۴۳۱ اضافه‌پرداختی کمک به سبد خانوار ۴۲ ۴۴۴۳۱ اضافه‌پرداختی بند (۵۶ (قانون بودجه سال ۴۵۳۳ کل کشور ۴۳ ۴۴۴۴۵ اضافه‌پرداختی بیمه بیکاری ۳۱- اخذ لیست پرداخت در سامانه متمرکز مستمری محاسبه لیست مستمری ماهیانه مستمری‌بگیران نیز طی سالیان گذشته دستخوش تغییراتی شده و در حال حاضر با توجه به استقرار سامانه متمرکز مستمری، نحوه اخذ لیست به شرح ذیل می‌باشد: ابتدا کنترلهای قبل از محاسبه لیست انجام شده سپس با استفاده از گزینه «محاسبه گروهی« در منوی «محاسبات و پرداختها«، پس از تکمیل فیلدهای مربوطه اقدام به محاسبه لیست مستمری ماهیانه می‌گردد. پس از تولید لیست مستمری و ثبت در منوی «عملکرد ماهیانه شعب« و تایید توسط مسؤول مستمری‌ها/مسؤول تعهدات بلندمدت، مسؤول امور مالی و رییس/معاون شعبه، نهایتا لیست آماده پرداخت تمامی بانکها و بنیادشهید مربوط به کلیه شعب استان، در منوی «کارتابل محاسبات« لغایت سیزدهم هر ماه توسط ادارهکل استان تایید شده و از طریق ادارهکل مستمری‌ها جهت پرداخت، تحویل ادارهکل امور مالی می‌گردد. ۳۲- کنترل و نظارت بر پرونده‌های تکنفره نظر به اهمیت موضوع کنترل و نظارت در برقراری و پرداخت انواع مستمری‌ها و جلوگیری از استفاده منغیرحق از مزایای قانونی، کلیه واحدهای اجرایی می‌بایست نسبت به بازبینی و کنترل تمام پرونده‌های بازماندگان تکنفره و همچنین بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی که فاقد فرد یا افراد تبعی بوده و یا تاریخ خروج افراد تبعی آنان مربوط به گذشته می‌باشد، با عنایت به گزارش ماخوذه از سیستم مکانیزه مستمری‌ها (کنترل وضعیت مستمری بگیران- کنترل قبل از افزایش و پرداخت) به جهت اطمینان از حیات و ممات و استمرار شرایط احرازشده قانونی افراد موصوف، اقدام نموده و در صورت عدم امکان بررسی سیستماتیک شرایط احرازشده، بررسی لازم حسب ضوابط و مقررات صورت پذیرد. ثبت اقدامات انجامشده در خصوص هر مستمری‌بگیر و اخذ گزارشات مربوطه و همچنین آمار تجمیعی کل مستمری‌بگیران تکنفره، موارد بررسیشده و بررسینشده نیز در همین سامانه امکانپذیر می‌باشد. ) ۳۳- استعالم مکانیزه وضعیت مستمری‌بگیران از سازمان ثبت احوال امکان بررسی و استعالم آنی و برخط حیات و ممات مستمری‌بگیران و افراد تبعی آنها از سامانه ثبت احوال توسط گزینه مربوطه در پایگاه اطلاعات احکام مستمری‌بگیران تعبیه شده و همچنین گزارش مستمری‌بگیران و افراد تبعی آنها که در ثبت احوال به عنوان فوتی ثبت شده لیکن وضعیت پرونده ایشان در پایگاه اطلاعات مستمری‌بگیران فعال یا واصله می‌باشد هر ماه طی دو مرحله (پانزدهم و سیام ماه) توسط مرکز فنآوری اطلاعات، آمار و محاسبات اخذ و در منوی مربوطه در سیستم قرار می‌گیرد لذا واحدهای اجرایی می‌بایست به محض بارگذاری لیستها نسبت به بررسی موارد مربوطه اقدام نمایند تا از پرداختهای منغیرحق جلوگیری بعمل آید. ۳۴- کنترل مکانیزه وضعیت ازدواج و طالق با استفاده از بانکهای اطلاعاتی و با عنایت به تعامل صورتپذیرفته با سازمان ثبت احوال کشور، امکان استعالم وضعیت ازدواج و طالق مستمری‌بگیران و بیمه‌شدگان فراهم شده، لذا به منظور بهرهبرداری بهینه از امکان مذکور در ارایه تعهدات بلندمدت می‌بایست یه شرح ذیل اقدام گردد: الف) اعمال تغییرات وضعیت ازدواج و طالق مستمری بگیران و افراد تبعی آنان تغییرات وضعیت ازدواج و طالق فرزندان اناث و همسران مستمری‌بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی و همچنین فرزندان اناث بازمانده که مشخصات آنان در بانک اطلاعات هویتی سازمان ثبت شده باشد، در مقاطع زمانی حداکثر یک ماهه توسط مرکز فنآوری اطلاعات، آمار و محاسبات، اخذ و در سامانه متمرکز مستمری در مسیر گزارشات و آمارها- بررسی ازدواج و طالق، بروزرسانی شده و قابل مشاهده خواهد بود. با بروزرسانی اطلاعات، تاریخ ازدواج/طالق در پایگاه اطلاعات مستمری‌بگیران قابل مشاهده بوده و تاریخ مربوطه به عنوان تاریخ خاتمه کفالت و شرح خروج از تکفل با عنوان «اطلاعات اخذشده از سازمان ثبت احوال درخصوص ازدواج/طالق« به صورت هوشمند ثبت خواهد شد. واحدهای اجرایی مکلفند قبل از انجام محاسبه لیست ماهیانه مستمری‌بگیران گزارش مزبور را مشاهده و حسب مورد نسبت به صدور احکام تغییرات مستمری، محاسبه مبالغ اضافه‌پرداختی، ثبت کسورات مربوطه، اصلاح علت خروج از تکفل و … اقدام نمایند. ب) استعالم موردی وضعیت ازدواج و طالق مستمری‌بگیران و افراد تبعی آنان این استعالم در سامانه متمرکز مستمری از مسیر تعهدات بلندمدت – پایگاه اطلاعات مستمری – کلید استعالم ازدواج و طالق به صورت برخط از پایگاه اطلاعات سازمان ثبت احوال صورت می‌گیرد. ) ج) کنترل وضعیت ازدواج و طالق افراد تبعی در هنگام صدور حکم برقراری/تغییرات مستمری بازماندگان در هنگام صدور احکام مربوط به مستمری‌بگیران/بیمه‌شدگان متوفی می‌بایست تاریخهای ازدواج و طالق افراد تبعی با توجه به تاریخ فوت مستمری‌بگیر/بیمه‌شده، با استفاده از تطبیق اطلاعات موجود در بانکهای اطلاعاتی هویتی بیمه‌شدگان و سازمان ثبت احوال به صورت هوشمند و مکانیزه کنترل و در صورت بروز هر گونه مغایرت از صدور احکام مستمری بازماندگان تا زمان رفع آن جلوگیری گردد. نکته ۱ :در صورت وجود هرگونه مغایرت بین تاریخ درجشده در سامانه متمرکز و اسناد و مدارک ارائه‌شده توسط بازماندگان، لازم است ابتدا از درج صحیح اطلاعات هویتی افراد تبعی (خصوصا کد ملی و تاریخ تولد) اطمینان حاصل شده و درصورت نیاز بازماندگان جهت رفع مغایرت و اصلاح اطلاعات به ادارات ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان خدمات دولت (ارائه دهنده خدمات ثبت احوال) راهنمایی گردند. نکته ۲ :به منظور کاهش مراجعات مستمری‌بگیران بهویژه فرزندان اناث مستمری‌بگیران بازمانده، تا زمان فراهم شدن امکانات لازم در خصوص بررسی وضعیت اشتغال آنان به صورت برخط در سایر صندوقهای بیمهای، واحدهای اجرایی می‌بایست با کنترل وضعیت بیمهپردازی آنان در سازمان، اقدامات لازم در رابطه با بررسی استمرار شرایط پرداخت مستمری را معمول نموده و در هنگام برقراری مستمری با ارائه فرم پیوست شماره ۶ ،فرم اصلاحشده مربوط به بخشنامه شماره ۲۳۰۲/۶۱/۴۴۴۴ مورخ ۴/۳/۴۵۶۱) موضوع: شرایط و نحوه برخورداری بازماندههای بیمه‌شدگان از خدمات و تعهدات قانون سازمان) که در سامانه خدمات غیرحضوری به نشانی اینترنتی ir.tamin.eservices:https تعبیه خواهد شد، اطلاع‌رسانی لازم را در خصوص شرایط بهرهمندی از تعهدات بلندمدت اعالم نمایند. ۳۵- پرونده‌های مستمری بازماندگان چندقسمتی چنانچه با توجه به محل سکونت بازماندگان لازم باشد پرداخت مستمری از طریق دو یا چند شعبه صورت پذیرد، اطلاعات تمامی بازماندگانی که در ردیف مستمری قرار دارند باید در پایگاه اطلاعات مستمری‌بگیران هر یک از شعب بطور کامل ثبت و وضعیت هر یک از بازماندگان واجد شرایط، حسب مورد «فعال« یا «واصله« و نحوه پرداخت در مورد بازماندگانی که از سایر شعب مستمری دریافت مینمایند، «پرداخت سایر شعب« انتخاب گردد. هر گونه تغییر در وضعیت مستمری‌بگیران ذینفع می‌بایست به انضمام مستندات لازم به شعبهای که پرونده اصلی را در اختیار دارد اعالم شود تا آن شعبه نسبت به اعمال تغییرات، صدور حکم و ارسال حکم به سایر شعب مربوطه اقدام نماید. بدیهی است تمامی اطلاعات ثبتشده در مورد این قبیل پرونده‌ها در هر دو یا چند شعبه مربوطه می‌بایست یکسان باشد. )

فصل ششم : کنترل‌های قبل و بعد از محاسبه لیست مستمری ماهیانه

با توجه به اینکه یکی از عوامل مؤثر به منظور اطمینان از صحت و سقم پرداخت مستمری و کمکهای جنبی مستمری‌بگیران، کنترل و بررسی دقیق گزارشات تولیدشده در سیستم مکانیزه می‌باشد، بنابراین توجه واحدهای اجرایی را به لزوم رعایت نکات ذیل جلب می‌نماید:

۳۱- کنترل‌های قبل از محاسبه گروهی در سامانه متمرکز مستمری

قبل از انجام محاسبه گروهی و در طول ماه منتهی به زمان محاسبه لیست ماهیانه مستمری‌ها می‌بایست کنترلهای ذیل صورت پذیرد:

1- کلیه اسناد معوقه صادره در هر دوره از نظر استحقاق (دوره و مبلغ) و محاسبه در لیست ماهیانه دوره مربوطه مورد بررسی و تایید قرار گیرد.

2- کسورات ثبتشده در دوره عملکرد ماه محاسبه لیست بصورت کامل و دقیق مورد بررسی قرار گرفته و توجه شود که مبلغ قسط از مستمری ماهیانه مستمری‌بگیر کمتر باشد.

3- کلیه احکام تغییرات و همچنین وضعیت پرونده (فعال، واصله، تعلیق و …) در پایگاه اطلاعات مستمری‌بگیران ثبت و تایید شود.

4- گزارش تغییرات دورهای در طول ماه تهیه و بروزرسانی آن بصورت مکرر با عنایت به پویایی فعالیت‌های حوزه مستمری‌ها و بررسی مورد به مورد مغایرت‌های موجود در گزارش تهیه‌شده صورت پذیرد.

در سامانه متمرکز مستمری امکان گزارشگیری لیست تغییرات دورهای به دفعات متعدد و در طول ماه وجود داشته و تغییراتی که در لیست اولین ماه پرداخت مستمری نسبت به ماه قبل بوجود خواهد آمد، قابل مشاهده می‌باشد لذا می‌بایست این گزارش قبل از محاسبه گروهی لیست ماهیانه، بررسی و در صورت لزوم اصلاحات مربوطه صورت گیرد. در گزارش لیست تغییرات دورهای، هر رکورد که مغایرت آن مورد تایید شعبه باشد باید توسط شعبه تایید شود و هر رکورد که مغایرت آن مورد تایید نباشد و نیاز به اصلاح در اطلاعات سیستم می‌باشد، بدون تایید در لیست، لازم است اصلاحات صورت گیرد. بدیهی است در صورت انجام اصلاحات و محاسبه مجدد لیست تغییرات دورهای، رکوردهایی که مغایرت آنها اصلاح شده باشد در گزارش بعدی قرار نخواهند گرفت. نهایتا پس از تایید گزارش تغییرات دورهای در سیستم، امکان انجام محاسبه گروهی و تهیه لیست مستمری ماهیانه خواهد بود.

ازآنجاکه امکان حذف لیست مستمری ماهیانه محاسبهشده وجود ندارد، می‌بایست تمامی بررسیهای لازم قبل از محاسبه، بصورت دقیق و کامل انجام شود. ) ۳۷- کنترلهای بعد از محاسبه گروهی در سامانه متمرکز مستمری بعد از محاسبه گروهی لیست ماهیانه و قبل از تایید آن نیز به منظور بررسی صحت پرداختی مستمری‌بگیران لازم است کنترلهای ذیل صورت پذیرد: ۴- بررسی دقیق لیست مستمری محاسبهشده از حیث مبالغ پرداختی و عدم وجود رکوردهای پرداخت مستمری با مبالغ منفی یا صفر با مرتبسازی ستون مبلغ پرداختی در منوی ریز عملکرد بعد از محاسبه گروهی بصورت صعودی و نزولی، امکان بررسی بیشترین و کمترین مبالغ پرداختی به مستمری‌بگیران وجود خواهد داشت. چنانچه در لیست مزبور مستمری‌بگیرانی با مبلغ پرداختی منفی یا صفر وجود داشته باشد، قبل از تایید لیست توسط مسؤول مستمری‌ها، می‌بایست رکورد موصوف از لیست خارج شود. ۰- گزارشات لیست تفکیکی عملکرد: با عنایت به امکان گزارشگیری در خصوص هریک از آیتمهای پرداخت یا کسور مستمری‌بگیران در یک دوره زمانی خاص، برای یک مستمری‌بگیر یا کلیه مستمری‌بگیران، ضروری است به منظور حصول اطمینان از صحت و سقم محاسبه گروهی، نسبت به استخراج گزارشات لازم و مرتبسازی ستونهای مربوطه بصورت صعودی یا نزولی و بررسی آن اقدام گردد. ۳۹- ارائه فیش مستمری و احکام افزایش سالانه در راستای شفافسازی سطح پرداختها و اطلاع‌رسانی بهتر و ارتقای سطح آگاهی مستمری‌بگیران سازمان از میزان مستمری ماهیانه و سایر مزایای جانبی، پیشنهاد «ارائه فیش مستمری با درج کلیه مبالغ قابل پرداخت« از سوی معاونت فنی و درآمد وقت به هیاتمدیره تقدیم گردید که موضوع در هفتصد و ششمین جلسه هیاتمدیره مطرح و مورد تصویب قرار گرفت و مقرر گردید همزمان با پرداخت مستمری از آذرماه سال ۴۵۳۴ ،برای کلیه مستمری بگیرانی که مستمری خود را از پست و بانک دریافت مینمایند، فیش مستمری صادر شود. در شرایط فعلی مستمری‌بگیران می‌توانند فیش مستمری ماهیانه خود را (به تفکیک پرداخت ماهیانه، عیدی و تفاوت افزایش مستمری) از طریق سامانه خدمات غیرحضوری سازمان به آدرس ir.tamin.eservices:https دریافت و جهت ارائه و مشاهده مراجع برونسازمانی، کد رمز موقت دریافت نمایند. ۳۸- نحوه وصول اضافه‌پرداختی از مستمری‌بگیران ۵۶-۴- شعبه به محض اطالع از وجوه اضافه‌پرداختی به دریافتکننده وجه منغیرحق (ناروا) به منظور تداوم در پرداخت مستمری ماهیانه، مکلف است طی نامه (پیوست شماره ۴۴ (میزان اضافه پرداختی و لزوم استرداد آن را بصورت کتبی به وی ابالغ تا ظرف یک هفته کاری از تاریخ ابالغ، نسبت به تعیین نحوه بازپرداخت و استرداد آن اقدام نماید. ) ۵۶-۰- در خصوص پرونده‌های مختومه چنانچه ظرف مهلت یک هفته کاری از تاریخ ابالغ بدهی به وراث قانونی، نحوه بازپرداخت و استرداد آن تعیینتکلیف نگردد، واحد اجرایی موظف است بالفاصله مستندات مربوط به اضافه‌پرداختی و آدرس پستی و اقامتگاه مستمری‌بگیر و سایر اطلاعات لازم که در وصول مطالبات مؤثر می‌باشند، از جمله مشخصات مربوط به اموال و داراییها را جهت پیگیری حقوقی به اداره حقوقی استان ارسال نماید. واحدهای حقوقی ادارات کل استانها مکلفند پس از وصول مستندات مربوط به اضافه‌پرداختی و سایر اطلاعات، بالفاصله طی اظهارنامه رسمی مراتب لزوم استرداد وجوه اضافهدریافتی را به مستمری‌بگیر با تعیین مهلت یک هفته ابالغ نمایند. در صورت مراجعه و استرداد وجه یا تعیین نحوه بازپرداخت، پرونده تعیین تکلیف شده و به شعبه اعاده می‌گردد. در غیر این صورت بالفاصله نسبت به طرح دعوی در مراجع قضایی مربوطه و پیگیری حصول نتیجه و صدور حکم قطعی اقدام خواهند نمود. ۵۶-۵- در خصوص تعیینتکلیف وضعیت بدهی مستمری‌بگیران و خسارات وارده به سازمان و نحوه بازپرداخت وجوه اضافه‌پرداختی، ضروری است گزارش جامع و کاملی در ارتباط با علت ایجاد بدهی، دوره بدهی و میزان آن، معرفی عامل یا عوامل مقصر در ایجاد بدهی و وضعیت تمکن و معیشت مدیون توسط واحد مستمری‌ها تهیه و جهت اتخاذ تصمیم به رییس شعبه ارائه نماید. روسای شعب مجاز خواهند بود تا براساس گزارشات واصله و با درنظرگرفتن تمامی جوانب از جمله مصالح سازمان و وضعیت مالی مدیون، پس از اخذ ضمانت و تعهدنامه معتبر، با تقسیط بدهی مستمری‌بگیران حداکثر در ۰۱ قسط موافقت و سپس تمهیدات لازم جهت وصول مطالبات سازمان را فراهم نمایند . ۵۶-۱- در صورت احراز ناتوانی بازپرداخت بصورت یکجا، چنانچه حداکثر طی ۰۱ ماه پرداخت مستمری، استرداد کامل مبالغ پرداختی منغیرحق (ناروا) از سوی مستمری‌بگیر امکانپذیر نباشد، ادارات کل استانها می‌توانند با تشکیل کارگروهی متشکل از «رییس اداره مستمری‌ها، امور بیمه‌شدگان، امور مالی و حقوقی و مدیرکل/معاون تعهدات بیمهای« و با در نظر گرفتن ۴- علت ایجاد اضافه‌پرداختی ۰- وضعیت معیشتی مستمری‌بگیر ۵- استطاعت مالی ۱- قصور یا عدم قصور ۱- بیماری و سایر موارد مرتبط با عنایت به مدارک و مستندات قابل اتکا، ضمن بررسی کامل موضوع، مجوز کسر وجوه مربوطه را حداکثر تا ۹۴ قسط، با اخذ تضمین (سفته/چک معادل مبلغ اضافه‌پرداختی) صادر نمایند. بدیهی است درصورتیکه مستمری‌بگیران به دلیل قطع مستمری دارای مطالباتی باشند، مبالغ مذکور به عنوان پیشقسط منظور و باقیمانده بدهی تقسیط خواهد شد. )

فصل هفتم : لیست متمم مستمری ماهیانه

۴۱- به منظور مساعدت با مستمری‌بگیرانی که به هر نحو در لیست مستمری ماهیانه قرار نگرفته و یا از لیست مذکور خارج شده و استحقاق دریافت مستمری را دارند، حسب ضرورت، لیست متمم ماهیانه تهیه و جهت پرداخت به اداره کل امور مالی تحویل می‌گردد. نحوه محاسبه و فرایند انجام آن به شرح ذیل می‌باشد: ابتدا واحد اجرایی می‌بایست اسناد معوقهای که برای ماه بعد صادر نموده را تایید و سپس لیست تغییرات دورهای مربوطه را محاسبه نماید. این لیست شامل گزینههای زیر می‌باشد: ۴- متمم جدید ۰- متمم جامانده از لیست ۵- متمم برگشت از لیست ۱-متمم خروج از لیست صرفا مستمری‌بگیرانی در محاسبه گروهی لیست متمم قرار خواهند گرفت که در لیست تغییرات دورهای متمم با یکی از گزارشهای مذکور، رکورد مربوط به آن مستمری‌بگیر توسط واحد اجرایی تایید شده باشد لذا مواردی از لیست تغییرات دورهای متمم که شعبه تایید ننموده باشد، در محاسبه گروهی لیست یادشده، قرار نخواهند گرفت. استانهایی که متقاضی اخذ لیست متمم ماهیانه یک یا چند شعبه باشند، امکان تهیه لیست مربوطه را صرفا با هماهنگی ادارهکل مستمری‌ها خواهند داشت. در صورت وجود ضرورت در تهیه لیست متمم ماهیانه، این موضوع پس از بررسی توسط ادارهکل مستمری‌ها به ادارات کل استانها اعالم خواهد شد.

فصل هشتم : اسناد پرداختی

۴۱- صدور سند غرامت

اسناد غرامت مقطوع نقص عضو و غرامت مقطوع فوت، پس از صدور حکم غرامت، در منوی مربوطه ثبت می‌گردد. هر سند بایستی توسط مسؤول مستمری‌ها/ مسؤول تعهدات بلندمدت، مسؤول امور مالی و رییس/معاون شعبه تایید شده و اسناد مربوط به هر ماه در منوی عملکرد ماهیانه شعب در لیستی با عنوان نوع پرداخت «غرامت« و با دوره عملکرد همان ماه، درج می‌گردد.

۴۲- صدور سند سهم‌الارث (ماترک) مستمری‌بگیران

از آنجا که در بعضی موارد پس از فوت مستمری‌بگیر و مختومه شدن وضعیت پرونده مرحوم، وی مبالغی از سازمان بستانکار شده که بایستی به عنوان سهم‌الارث (ماترک) متوفی به ورثه پرداخت شود لذا به منظور ایجاد راهکار مناسب جهت محاسبه و پرداخت سهم‌الارث مستمری‌بگیر متوفی از طریق سیستم مکانیزه مستمری‌ها، نحوه اقدام شعب در سیستم بیمه‌ای الکترونیک (سبا) و سامانه متمرکز مستمری به شرح ذیل تعیین می‌گردد:

واحد اجرایی می‌بایست کلیه مبالغ معوقه و پرداخت‌نشده به مستمری‌بگیر متوفی تا تاریخ فوت را محاسبه نموده و برای هر یک از وراث مرحوم با توجه به گواهی انحصار وراثت ارائه‌شده و مطابق با قانون ارث بین آنان تسهیم و چنانچه وارث در ردیف مستمری‌بگیران پرونده قرار داشته باشد با ثبت سند معوقه در اولین لیست مستمری ماهیانه پرداخت خواهد شد و در صورتیکه وارث در ردیف مستمری‌بگیران پرونده قرار نداشته باشد، پس از نامنویسی به ) عنوان فرد تبعی بیمه‌شده اصلی پرونده با نوع نسبت «غیرمشمول» و ثبت اطلاعات حساب بانکی وی در پایگاه اطلاعات مستمری‌بگیران یا نامنویسی متمرکز حسب مورد، طی سند پرداخت در سیستم مکانیزه ثبت نماید.

چنانچه واحد اجرایی در تشخیص وراث یا میزان سهم ایشان از ماترک وفق گواهی انحصار وراثت ارائه‌شده ابهام داشته باشد، لازم است موضوع را از اداره حقوقی استان استعالم نماید.

در صورت ارائه وکالتنامه رسمی از سوی وراث، صرفا پرداخت سهم‌الارث وراثی که وکالت داده‌اند، به وکیل بلامانع است و سهم سایر ورثه بایستی به خود آنها پرداخت شود.

۴۳- پرداخت اسناد صادره:

پس از ثبت سند و تایید توسط مسؤول مستمری‌ها/مسؤول تعهدات بلندمدت، مسؤول امور مالی و رییس/معاون شعبه، در منوی عملکرد ماهیانه شعب در لیستی با عنوان نوع پرداخت = غرامت»، کلیه اسناد غرامت مقطوع فوت، غرامت نقص عضو و سند سهم‌الارث تجمیع میگردند که پس از تایید این لیست توسط مسؤول مستمری‌ها/مسؤول تعهدات بلندمدت، مسؤول امور مالی و رییس/ معاون شعبه، لغایت بیست و هفتم هرماه همانند لیست مستمری ماهیانه در منوی «کارتابل محاسبات» توسط اداره کل استان تایید و آماده پرداخت بصورت متمرکز توسط ادارهکل امور مالی می‌باشد.

احکام مقرر در این بخشنامه جایگزین کلیه احکام و موضوعات مرتبط در کلیه بخشنامه‌ها، دستورات اداری و دستورالعملهایی می‌باشد که قبل از این بخشنامه صادر شده است.

مسؤول حسن اجرای این بخشنامه معاونت بیمه‌ای، معاونت برنامه‌ریزی، مالی و پشتیبانی، مرکز فنآوری اطلاعات، آمار و محاسبات و مدیریت فنآوری و تحول دیجیتال در ستاد مرکزی، شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تامین، مدیران کل، معاونین تعهدات بیمهای و رؤسای ادارات مستمری‌ها، نظارت بر مصارف، حقوقی، مالی و فنآوری اطلاعات در ادارات کل استانها، رؤسا، معاونین و مسؤولین ذیربط در واحدهای اجرایی خواهند بود.

مصطفی سالاری- مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی