ضوابط ساختار سازمانی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مستقل وابسته به رياست جمهوری
ضوابط ساختار سازماني وزارتخانه ها و سازمان هاي مستقل وابسته به رياست جمهوري (بخشنامه شماره ۱۰۵/۲۸۲۱۶ مورخ ۲۵/۱۲/۱۳۸۱ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور)
در اجراي بند ب ماده ۱۰۴ و تبصره ۲ ماده ۸ قانون استخدام كشوري، به منظور نظام بخشيدن به تشكيلات حوزه مركزي وزارتخانه ها و سازمان هاي مستقل تحت نظر رئيس جمهور و ايجاد هماهنگي در ساختار سازماني آن ها و اجتناب از ايجاد واحدهاي سازماني مشابه و جلوگيري از گسترش غيرضرور تشكيلات دولت، تعاريف و ضوابط تشكيلاتي واحدهاي سازماني فوق‌الذكر را به شرح زير ابلاغ مي‌نمايد:
(۱) سياست‌ها:
۱/۱- جلوگيري از توسعه كمي تشكيلات دستگاههاي دولتي و كاهش تصدي‌هاي دولت و واگذاري تصدي‌هاي اقتصادي و اجتماعي به بخش غيردولتي.
۲/۱- توسعه ارائه خدمات اجتماعي دولت از طريق بخش غيردولتي با استفاده از روش هاي پيش‌بيني شده در ماده ۸۸ قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت.
۳/۱- كاهش سطوح سازماني (سلسله مراتب اداري) به منظور تسهيل در امر تصميم‌گيري.
۴/۱- تجميع واحدهاي سازماني و كاهش تعداد پست هاي مديريتي تا پايان برنامه سوم توسعه به ميزان ۲۰% وضعيت موجود.
۵/۱- رعايت اصل عدم تمركز در توزيع وظايف ملي و استاني.
۶/۱- تعيين وظايف سياستگذاري، برنامه‌ريزي هدايت و نظارت براي حوزه مركزي دستگاه هاي اجرائي و پيش‌بيني وظايف اجرائي براي واحدهاي استاني.
۷/۱- حذف واحدهاي غيرضرور از ساختار تشكيلاتي دستگاه هاي اجرائي.
۸/۱- واگذاري امور عمومي و خدماتي به بخش غيردولتي (در اجراي مصوبات شماره ۴۶/۱۴ مورخ ۲۱/۱/۱۳۷۹ و شماره ۴۲۹/۰۱۳ط مورخ ۲۳/۱۲/۱۳۷۹ شوراي عالي اداري) و حذف پست هاي مربوط به فعاليت هاي مذكور.
۹/۱- عدم افزايش پست هاي سازماني (با احتساب حذف پست هاي مذكور در بند ۸/۱)، جز در مواردي كه به موجب قوانين و مقررات ترتيب ديگري مقرر شده باشد.
(۲) تعاريف اصطلاحات تشكيلاتي:
۱/۲ـ توزيع وظايف:
وظايف دستگاه با در نظر گرفتن پيوستگي و سنخيت فعاليت ها تجزيه و تفكيك مي‌شود و در قالب معاونت ها و سپس واحدهاي سازماني تقسيم و توزيع مي‌گردد، به نحوي كه در اين تقسيم‌بندي بين وظايف واحدهاي سازماني تداخل و تشابه وجود نداشته باشد.
۲/۲- ضوابط تشكيلاتي:
معيارهائي كه چگونگي توزيع وظايف، تعداد سطوح و تعداد واحدهاي سازماني را تعيين مي‌نمايد.
۳/۲- ساختار سازماني:
روابط ميان واحدهاي سازماني كه حدود اختيارات، سلسله مراتب، سطوح فرماندهي و نحوه تقسيم و توزيع وظايف ميان واحدها را نشان مي‌دهد و شامل شرح وظايف، نمودار سازماني و پست هاي سازماني مي‌باشد.
۲/۲- سطح سازماني:
هر يك از مقاطع تشكيل دهنده سلسله مراتب سازماني است كه جزء رده فرماندهي قرار مي‌گيرد. براساس اين ضوابط، سطوح سازماني حداكثر ۴ سطح به ترتيب زير مي‌باشد:
۱/۴/۲- وزير يا بالاترين مقام سازمان.
۲/۴/۲- معاونت.
۳/۴/۲- اداره كل – دفتر ـ مديريت.
۴/۴/۲- معاون مديركل (در صورتي كه اداره يا گروه در دفتر و اداره كل وجود نداشته باشد). در غير اين صورت گروه و اداره سطح چهارم را تشكيل خواهد داد
۵/۲- واحد سازماني:
از اجزاي ساختار سازماني است كه در قالب يكي از انواع تشكل‌هاي سازماني، معاونت، اداره كل، دفتر، مديريت، اداره و ساير موارد مذكور در بندهاي بعدي اين ضوابط، عهده‌دار انجام وظايف متجانس و مرتبط با اهداف دستگاه اصلي مي‌باشد. در راس هر واحد، پست سازماني متناسب با اختيارات آن پيش‌بيني مي‌شود.
۶/۲- واحد تابعه:
واحدي است كه از نظر سياست ها و خط مشي‌ها و نيز امور اداري و مالي و تشكيلاتي تابع دستگاه اصلي مي‌باشد.
۷/۲- دستگاه:
منظور از دستگاه در اين ضوابط كليه وزارتخانه‌ها و سازمانهاي مستقل تحت نظر رئيس جمهور به استثناي وزارت اطلاعات و وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح مي‌باشند.
(۳) عنوان و تعريف واحدهاي سازماني:
۱/۳- گروه:
۱/۱/۳- گروه چهارمين سطح سازماني است كه عهده‌دار انجام چند وظيفه از وظايف دفتر يا مديريت مي‌باشد. ماهيت وظايف گروه مطالعاتي و تحقيقاتي است. گروه فاقد واحد تابعه است و در راس آن رئيس گروه قرار دارد.
۲/۱/۳- هر گروه متناسب با وظايف و ماموريت هاي محوله حداقل داراي ۵ پست سازماني خواهد بود.تركيب پست هاي سازماني گروه مشتمل بر پستهاي كارشناسي و كارداني است.
۲/۳- اداره:
۱/۲/۳- اداره چهارمين سطح سازماني است كه عهده‌دار انجام چند وظيفه از وظايف اداره كل و مديريت مي‌باشد. وجه غالب وظايف «اداره» اجرايي است. اداره فاقد واحد تابعه است و در راس آن «رئيس» قرار مي‌گيرد.
۲/۲/۳- اداراتي كه عهده‌دار امور اجرائي يا پشتيباني مي‌باشند براساس تنوع و تعداد فعاليتها حداقل با ۱۵ پست سازماني ايجاد مي‌شوند.
۳/۲/۳- هر اداره كه انجام فعاليتهاي آن مستلزم ايجاد پستهاي كارشناسي باشد متناسب با ماموريتها و وظايف محوله حداقل با ۷ پست سازماني، سازماندهي خواهد شد كه در اين صورت حداقل ۴ پست آن كارشناسي خواهد بود.
۴/۲/۳- در تشكيلات ادارات اجرائي بر حسب تنوع و تعدد فعاليتهاي هر اداره پست «مسوول» پيش‌بيني مي‌شود.
۳/۳- دفتر:
۱/۳/۳- دفتر سومين سطح سازماني است، كه عهده‌دار انجام بخشي از وظايف متجانس معاونت و يا دستگاه مي‌باشد و وجه غالب وظايف آن مطالعاتي، آموزشي ياتحقيقاتي است. در راس دفتر «مديركل» قرار مي‌گيرد.
۲/۳/۳- هر دفتر مي‌تواند با حداقل ۲۵ پست سازماني كه حداقل ۷۰% پستهاي آن كارشناسي باشد، تشكيل گردد.
۳/۳/۳- در هر دفتر يك پست سازماني با عنوان معاون پيش‌بيني مي‌گردد.
۴/۳/۳- وظايف دفتر در قالب گروه سازماندهي مي‌گردد. چنانچه در تشكيلات دفتر «گروه» پيش‌بيني نشود در اين صورت در دفتر مي‌توان پستهاي «كارشناس مسوول» و كارشناس ايجاد نمود. در اين حالت به ازاء كاهش هر سه گروه يك پست معاون را مي‌توان به پستهاي معاون اضافه نمود.
۵/۳/۳- چنانچه در ساختار داخلي دفتر، گروه ايجاد نشده باشد و پستهاي كارشناس مسوول و كارشناس مستقيما تحت نظر معاون دفتر يا مديركل قرار گيرند و تعداد پستهاي دفتر حداقل ۵/۱ برابر حداقل مذكور در بند ۲/۳/۳ باشند، حسب پيچيدگي و سنخيت وظايف دفاتر، تا ۳ معاون براي دفتر قابل پيش‌بيني خواهد بود.
۶/۳/۳- در صورتي كه وظايف دفتر در قالب گروه سازماندهي شود، معاون نقش دستيار و مشاور مديركل را خواهد داشت و در سلسله مراتب فرماندهي قرار نمي‌گيرد و حسب ارجاع مديركل وظايف محوله را انجام خواهد داد.
۴/۳- اداره كل:
۱/۴/۳- اداره كل سومين سطح سازماني است كه عهده دار انجام بخشي از وظايف متجانس معاونت و يا دستگاه مي‌باشد و وجه غالب وظايف آن اجرايي است. در راس اداره كل، مديركل قرار مي‌گيرد.
۲/۴/۳- وظايف اداره كل در قالب «اداره» سازماندهي مي‌شود.
۳/۴/۳- براي هماهنگي و نظارت بر فعاليتهاي ادارات، براي حداقل ۵ اداره يك اداره كل پيش‌بيني مي‌شود.
۴/۴/۳- در هر اداره كل ۲ پست معاون پيش‌بيني مي‌گردد.
۵/۳- مديريت:
۱/۵/۳- مديريت سومين سطح سازماني است كه انجام بخشي از وظايف معاونت يا دستگاه را در زمينه فعاليتهاي مطالعاتي، تحقيقاتي و اجرايي بر عهده دارد و در مقايسه با دفتر و اداره كل از نظر اندازه و حجم فعاليتها در حد نازلتري است. در راس «مديريت»، مدير قرار مي‌گيرد.
۲/۵/۳- در صورتي كه دستگاه داراي وظايفي باشد كه از نظر حجم وظايف در سطح «دفتر» يا «اداره كل» قابل سازماندهي نباشد وظايف مورد نظر را مي‌توان در سطح مديريت سازماندهي نمود.
۳/۵/۳- تعداد پستهاي هر مديريت حداقل در سطح چهار اداره و يا چهار گروه مي‌باشد لكن براي ايجاد مديريت الزاما وجود اداره و گروه ضروري نمي‌باشد و حسب ماموريتها و وظايف محوله، پستهاي سازماني را مي‌توان مستقيما تحت نظارت مدير و يا معاون وي سازماندهي نمود.
۴/۵/۳- در هر مديريت در صورت عدم وجود گروه يا اداره، حداكثر يك پست سازماني معاون پيش‌بيني مي‌شود.
توضيح – در صورت عدم پيش‌بيني اداره يا گروه پست كارشناس مسوول را مي‌توان در تشكيلات دفتر، اداره كل و مديريت كه وجه غالب وظايف آنها كارشناسي باشد، ايجاد نمود. مشروط بر آنكه حداقل 2 پست كارشناس يا كاردان را تحت نظارت داشته باشد.
۶/۳ـ مركز:
۱/۶/۳- مركز واحد سازماني است كه انجام بخشي از وظايف دستگاه يا معاونت را در زمينه فعاليتهاي مطالعاتي، تحقيقاتي، آموزشي يا اجرايي به صورت متمركز در سطح ملي بر عهده دارد و در مقايسه با ساير واحدها از اختيارات بيشتري برخوردار مي‌باشد.
۲/۶/۳- در ساختار داخلي مركز متناسب با نوع وظايف آن، گروه يا اداره پيش‌بيني مي‌شود. تعداد گروه‌ها يا ادارات تشكيل دهنده مركز، حسب نوع وظايف حداقل ۲ برابر تعداد آنها در دفتر و اداره كل مي‌باشد.
تبصره – در صورت عدم پيش بيني اداره يا گروه در مركز تعداد پستهاي اين واحدهاي سازماني ملاك محاسبه ايجاد مركز مي‌باشد.
۳/۶/۳- تعداد معاونان مركز حسب نوع وظايف برابر تعداد تعيين شده براي دفتر و اداره كل مي‌باشد.
۴/۶/۳- مركز براساس اين ضوابط، در ساختار تشكيلاتي واحد تابعه تلقي مي‌شود.
۵/۶/۳- هر دستگاه مي‌تواند يك مركز، كه زيرمجموعه آن «مديريت» باشد، تشكيل دهد. در اين صورت به ازا ايجاد هر مديريت يكي از پستهاي معاون مركز كاهش مي‌يابد.
۷/۳- معاونت:
۱/۷/۳- معاونت بالاترين سطح سازماني پس از وزير يا بالاترين مقام دستگاه اجرائي مي‌باشد كه انجام بخشي از وظايف، مرتبط با اهداف دستگاه را برعهده دارد.
۲/۷/۳- هر معاونت از حداقل ۴ واحد سازماني در سطح دفتر، اداره كل و يا مركز تشكيل مي‌شود
تبصره – در صورتي كه معاونت امور مجلس با ساير معاونتها قابل ادغام نباشد براي تشكيل اين معاونت با واحدهاي سازماني كمتري مي‌توان اقدام نمود.
۳/۷/۳- تعداد معاونتهاي دستگاههاي مشمول اين ضوابط، حداكثر 5 معاونت تعيين مي‌گردد.
تبصره ۱- چنانچه دستگاهي به معاونت بيشتري نياز داشته باشد مي‌تواند دلايل افزايش تعداد معاونتها را براي تاييد به كميته هماهنگي تشكيلات دستگاههاي دولتي در سازمان مديريت و برنامه‌ريزي ارائه نمايد. در صورتي كه دلايل مورد تاييد كميته سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور نباشد، با توجه به قسمت اخير تبصره ۲ ماده ۸ قانون استخدام كشوري، هيات وزيران نسبت به موضوع تصميم مقتضي اتخاذ خواهد كرد.
تبصره ۲- معاونتهاي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور براساس بندهاي ۴ و ۵ مصوبه شماره ۴۵۰/۱۴ مورخ ۱۶/۱۲/۱۳۷۸ شوراي عالي اداري تعيين و تاييد خواهد شد.
(۴) فعاليتهاي تحت نظر بالاترين مقام دستگاه:
۱/۴- روابط عمومي
۲/۴- حراست
۳/۴- گزينش
۴/۴- ارزيابي عملكرد، بازرسي و پاسخگوئي به شكايات
۵/۴- اموري كه حسب قوانين موضوعه، اداره آنها لزوما تحت نظر بالاترين مقام دستگاه صورت مي‌پذيرد.
تبصره – وزير و يا رئيس سازمان مستقل حسب مورد مي‌تواند برخي از امور تحت نظر خود را به معاونتها محول نمايد.
۶/۴- بمنظور جلوگيري از تعدد و پراكندگي واحدهاي سازماني تحت نظارت بالاترين مقام مسئول دستگاه، امور ستاد شخصي وزير شامل دفتر وزير و ارزيابي عملكرد، بازرسي و پاسخگوئي به شكايات در يك واحد سازماني سازماندهي شوند.
(۵) مشاوران
بمنظور همفكري و مساعدت به وزرا و معاونين دستگاه‌ها (اولين و دومين سطح سازماني) در اداره واحدهاي سازماني پست مشاور براي سطوح فوق الذكر با ضوابط ذيل قابل پيش بيني مي‌باشد
۱/۵- به ازا هر ۲ دفتر يا اداره كل يا مركز تحت نظارت معاونت يك پست مشاور براي معاون دستگاه
۲/۵- تعداد ۳ مشاور براي وزرا و روساي دستگاه
(۶) ساير موارد
۱/۶- حداقل‌هاي تعيين شده در تعداد پستهاي واحدهاي سازماني براي مواردي است كه سنخيت وظايف جديد، تجميع واحدها را ميسر نسازد. در صورت وجود سنخيت وظايف، تا تكميل ۲ برابر حداقل‌هاي تعيين شده، براي تشكيل واحد سازماني مجزا اقدام نخواهد شد.
تبصره- تشكيل واحدهاي سازماني با بيش از ۲ برابر پستهاي تعيين شده در صورت وجود توجيه و پيشنهاد دستگاه قابل بررسي و تاييد مي‌باشد.
۲/۶- كميته هماهنگي امور تشكيلات دستگاههاي دولتي متشكل از معاونت مديريت و منابع انساني، معاونين بخشي ذيربط و مديران ستادي و بخشي ذيربط و صاحبنظران در امور سازماندهي در سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، نظارت بر اجراي دقيق اين بخشنامه را برعهده دارد و نمايندگان دستگاه‌ها، حسب مورد در جلسات كميته شركت خواهند نمود.
۳/۶- از تاريخ تصويب و ابلاغ اين بخشنامه هر گونه تغيير و اصلاح در ساختارسازماني وزارتخانه‌ها و سازمانهاي مستقل بر مبناي اين ضوابط خواهد بود و دستگاههاي مشمول آن مكلفند با توجه به تكاليف مذكور در برنامه سوم توسعه تا پايان سال ۱۳۸۲ نسبت به اصلاح ساختار تشكيلاتي خود براساس مفاد اين ضوابط اقدام نمايند.
کتاب‌های استخدامی انتشارات آراه
|
|
کتاب‌های استخدامی سامان سنجش
|
|
|
|
کتاب‌های استخدامی از انتشارات معتبر را می‌توانید از فروشگاه اینترنتی اداری‌ها تهیه کنید.