مصوبه «چارچوب تدوین اسناد ملی حوزه فرهنگ» (تصویبنامه شماره ۱۶۹۸۲ مورخ ۱۳۹۹/۲/۲۴ هیئت وزیران)
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
مصوبه «چارچوب تدوین اسناد ملی حوزه فرهنگ» در ۱۰ ماده که بنا به پیشنهاد آن دبیرخانه و در جلسه چهارم ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور در تاریخ ۱۳۹۸/۱۲/۵ به تصویب رسیده است، به شرح پیوست برای انعکاس به مراکز و دستگاه‌های ذیربط جهت اجرا ابلاغ میشود.
اجرای این مصوبه منوط به رعایت الزامات متناظر اعم از عدم اختصاص منابع مالی و تشکیلاتی جدید و عدم مغایرت با مقررات لازم‌الاجرای مرتبط میباشد.
معاون اول رئیس جمهور و رئیس ستاد هماهنگی و راهبری اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور ـ اسحاق جهانگیری
مصوبه «چارچوب تدوین اسناد ملی حوزه فرهنگ»
(جلسه ۴ مورخ ۱۳۹۸/۱۲/۰۵ ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور)
مقدمه
در اجرای مصوبه جلسه سوم مورخ ۱۳۹۸/۸/۲۸ ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور، چارچوب استاندارد تدوین اسناد ملی حوزه فرهنگ به شرح مواد زیر به تصویب میرسد. این چارچوب به مرحله تدوین اسناد میپردازد و شامل تعریف، اصول، ارکان، مقدمات و فرآیند تدوین، هماهنگی بین اسنادی، اجزاء، نهاییسازی، تصویب و روزآمدسازی اسناد است.
ماده ۱- تعریف سند
کلیه سندهای تخصصی و موضوعی مندرج در نقشه مهندسی فرهنگی کشور است که مشتمل بر عناوین مختلف، اعمّ از منشور، منشور جامع، سند، سند ملی، سند راهبردی، سند توسعه، سند جامع، نقشه راه، برنامه ملی، طرح ملی، برنامه جامع یا طرح جامع میباشد و طبق ساختار و فرآیند آمده در این چارچوب تهیه و به تصویب میرسد.
ماده ۲- اصول
تدوین اسناد، به اصول پنجگانه‌ی؛ پایبندی به اصول و مبانی اسلامی ایرانی، انسجام نظری، مسئله‌محوری، مشارکت‌جویی و عملگرایی متعهد است.
ماده ۳- ارکان
ارکان تدوین سند عبارتند از:
۱. شورای عالی انقلاب فرهنگی که در این چارچوب «شورای عالی» نامیده میشود.
۲. ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور که در این چارچوب «ستاد» نامیده میشود.
۳. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که در این چارچوب «دبیرخانه» نامیده میشود.
۴. کمیته تدوین سند که در این چارچوب «کمیته تخصصی» نامیده میشود.
۵. دستگاه مسئول تدوین سند که در این چارچوب «دستگاه مسئول» نامیده میشود.
ماده ۴ـ مقدمات تدوین سند
مقدمات تدوین سند شامل فرآیندهای زیر است:
۱. تعیین دستگاه مسئول و تشکیل کمیته تخصصی: با توجه به همپوشانی قلمروی موضوعی اسناد، دبیرخانه، خوشهبندی اسناد (اعمّ از مصوب قبلی یا غیرمصوب) را تهیه و بر اساس آن دستگاه مسئول را انتخاب و جهت تصویب به ستاد ارائه میکند. اعضای کمیته تخصصی شامل رئیس یا معاون دستگاه مسئول (رئیس کمیته)، نماینده دبیرخانه، نماینده سازمان برنامه و بودجه، نمایندگان دستگاه‌های همکار، یک نفر صاحبنظر دانشگاهی یا حوزوی و یک نفر فعال مردمی (سمن) مرتبط میباشد که توسط ستاد تعیین میشوند. دبیرخانه کمیته تخصصی در محل دستگاه مسئول مستقر بوده و دبیر آن نیز توسط رئیس دستگاه مسئول معرفی می‌گردد.
تبصره ۱ـ ستاد میتواند انتخاب همه یا بعضی از اعضای کمیته را به دبیرخانه واگذار کند.
تبصره ۲ـ دستگاه مسئول موظف است، تیم تحقیقی را جهت انجام مطالعات کارشناسی و تهیه پیشنویس دستور جلسات کمیته تشکیل دهد.
تبصره ۳ـ کمیته تخصصی موظف است در فرآیند تدوین سند مشارکت سایر دستگاه‌های ذیربط، مراکز علمی، بخش خصوصی و نهادهای مردمی را جلب کند.
تبصره ۴ـ کمیته تخصصی، پس از تصویب سند نیز نقش اصلی را در اجراییسازی بر‌عهده خواهد داشت.
۲. تبیین چارچوب مبانی اسناد: دبیرخانه موظف است مبانی، ارزشها و اصول حاکم بر هر یک از اسناد را مبتنی بر مفاد نقشه و سایر اسناد بالادستی به ویژه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و سند چشم انداز تدوین و برای کمیته تخصصی تبیین نماید.
ماده ۵- فرآیند تدوین سند
فرآیند تدوین به شرح زیر است:
۱. تعیین اهداف و شناسایی مسائل: کمیته تخصصی موظف است بر اساس چارچوب مبانی و با استفاده از مطالعات انجام شده و بررسیهای کارشناسی، پیشنویس اهداف و مسائل مربوط به حوزه مأموریت سند را تدوین کند.
۲. بررسی پیشینه مسائل: کمیته تخصصی موظف است همزمان با تعیین مسائل، ضمن تبارشناسی مسئله، گزارش پیشینه تصمیمات، اسناد قبلی و سابقه مداخلههای کشور برای رفع مسئله و دلایل تداوم مسئله و همچنین بررسی تجربیات سایر کشورها را تهیه کند.
۳. انتخاب مدل نظری حل مسائل: کمیته تخصصی موظف است بر اساس چارچوب مبانی و با بررسی اسناد بالادستی و دیدگاه‌های صاحبنظران علمی و اجرایی، رویکردهای مختلف برای حل مسائل را در قالب مدل نظری تدوین نماید.
۴. تأیید اهداف، مسائل و مدل نظری: کمیته تخصصی موظف است بسته اهداف، مسائل و مدل نظری مطلوب را به منظور بررسی انطباق با چارچوب مبانی اسناد، ظرف مدت حداکثر دو ماه تدوین و به ستاد ارسال کند. ستاد موظف است ظرف مدت حداکثر یک ماه نتیجه بررسی را به کمیته اعلام نماید.
۵ . تدوین پیشنویس اولیه سند: کمیته تخصصی موظف است ظرف مدت سه ماه پس از دریافت نظر ستاد، متن پیشنویس اولیه سند را متناسب با این چارچوب، تدوین و به دبیر ستاد ارائه کند.
تبصره ـ مرجع تفسیر نقشه مهندسی فرهنگی، دبیرخانه است که این شأن را از طریق ارائه چارچوب مبانی، بررسی پیشنویس اسناد و برگزاری جلسات هماهنگی و آموزش پیگیری میکند.
ماده ۶- هماهنگی بین اسنادی
هماهنگی بین اسنادی از طریق بهره‌گیری از سامانه جمع‌نویسی و جلسات هماهنگی اسناد در دبیرخانه انجام میشود:
۱. دبیرخانه موظف است فرآیندهای تدوین و تصویب را از طریق سامانه جمع‌نویسی اطلاع رسانی نماید.
۲. دستگاهها موظفند به طور مستمر خروجی تصمیمات کمیته تخصصی را در سامانه جمع‌نویسی جهت اطلاع یافتن سایر دستگاهها برای هماهنگی بیشتر وارد نمایند.
ماده ۷- اجزای سند
سند دارای پنج فصل است: ۱ـ چارچوب مبانی (مبانی، ارزشها و اصول)؛ ۲ـ اهداف (مشخص، قابل اندازهگیری، تحققپذیر، منطقی و زمانمند)؛ ۳ـ مسائل (معطوف به اهداف)؛ ۴ـ سیاستها (معطوف به حل مسائل)؛ ۵ ـ برنامه‌های اجرایی
تبصره۱ـ برای هر مسئله شناسنامه مسئله تدوین میشود که شامل مؤلفههای: هدف(های) مرتبط، فوریت و اهمیت مسئله، پیشینه مسئله، علل و عوامل ایجاد کننده مسئله، تحلیل روندها، مدل نظری حل مسئله، تحلیل حقوقی، بررسی و انتخاب سیاستها و برنامه‌های اجرایی است و در ضمیمه سند میآید.
تبصره۲ـ برنامه‌های اجرایی باید دربردارنده: مسئله(های) مرتبط، افق زمانی، اهداف کمّی و دستاوردهای ملموس، نهاد مجری و نهادهای همکار و نقش هر یک از آنها، برآورد بودجه، شاخصها، مدل نظارت و ارزیابی و سایر الزامات اجرا است که در ضمیمه سند میآید و به تصویب میرسد.
تبصره۳ـ برنامه‌های اجرایی باید به گونهای طراحی شود که قابلیت درج در عناوین برنامهها و فعالیتهای لوایح بودجه سالانه دستگاهها را داشته باشد.
ماده ۸- نهاییسازی و تصویب اسناد
متن پیشنویس نهایی هر یک از اسناد، پس از تأیید در کمیته تخصصی، به منظور طرح و بررسی در ستاد به دبیر ستاد، ارسال میشود. ستاد موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از دریافت سند نسبت به بررسی اشکالات احتمالی و ارجاع به کمیته تخصصی یا طی مراحل تصویب در ستاد ویا شورای عالی اقدام کند.
تبصره ـ اهداف، سیاستها، برنامه‌های اجرایی سند ملی مصوب، به منظور لحاظ نمودن مراتب به ترتیب در قوانین، برنامه‌های توسعه و قوانین بودجه سنواتی، به دولت ارائه میشود.
ماده ۹- روزآمدسازی
روزآمدسازی اسناد با توجه به مرحله تصویب به نحو ذیل انجام میشود:
۱. اسناد مصوب قبلی: روزآمدسازی اسنادی که قبل از تصویب و ابلاغ این چارچوب، به تصویب شورای عالی رسیده است، مطابق فرآیند مندرج در سند مصوب یا بر اساس فرآیند مصوب ستاد برای هر یک از اسناد انجام میشود. دبیرخانه یا کمیتههای تخصصی میتوانند به منظور یکپارچهسازی اسناد مصوب قبلی با اسناد جدید، پیشنهادهای اصلاحی خود را به ستاد تقدیم کنند.
۲. اسناد تدوین شده غیرمصوب: متن اسناد مذکور، همراه با مستندات علمی و کارشناسی آن، با توجه به خوشهبندی انجام شده در اختیار کمیتههای تخصصی مسئول تدوین اسناد قرار میگیرد.
۳. اسناد جدید: کمیتههای تخصصی یا دبیرخانه میتوانند پس از تصویب اسناد، بر اساس نتایج نظارت و ارزیابی صورت گرفته و سایر اقتضائات، به صورت سالانه نسبت به ارائه پیشنهادهای لازم برای روزآمدسازی اسناد به ستاد اقدام نمایند.
ماده ۱۰- سایر موارد
چنانچه دستگاه مسئول نتواند به وظایف خود در تدوین سند عمل کند، موضوع بررسی واگذاری ریاست کمیته به دستگاه دیگر در ستاد تصمیم‌گیری میشود.
این چارچوب در یک مقدمه، ده ماده و نه تبصره در جلسه چهارم ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور مورخ ۱۳۹۸/۱۲/۵ به تصویب رسید.