آیین نامه اجرایی بند «الف» ماده 26 قانون برگزاری مناقصات (تصویبنامه شماره 84217/ت33772هـ مورخ 1385/07/16 هیئت وزیران)
هيئت وزيران در جلسه مورخ 5 /7 /1385 بنا به پيشنهاد شماره 94309 /101 مورخ 26 /5 /1384 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور و به استناد بند «الف» ماده (26) قانون برگزاري مناقصات -مصوب 1383- آيين نامه اجرايي بند ياد شده را به شرح ذيل تصويب نمود:
آيين نامه اجرايي بند «الف» ماده (26) قانون برگزاري مناقصات
مصوب 1385,07,05با اصلاحات و الحاقات بعدی
فصل اول- كليات
ماده 1- هدف و كاربرد
الف- هدف: در اجراي بند «الف» ماده (26) قانون برگزاري مناقصات كه در اين آيين نامه به اختصار قانون ناميده مي شود، ضوابط، موازين و معيارهاي تهيه فهرست مناقصه گران صلاحيت دار براي مناقصات محدود به منظور تحقق موارد زير تعيين مي شود:
1- رعايت اصل رقابت بين تمام مناقصه گران صلاحيت دار و توانمند
2- مشاركت مناقصه گزاران در فرايند ارزيابي صلاحيت
3- تسريع در فرايند انتخاب مناقصه گران
ب- كاربرد: تمام دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (1) قانون بايد مقررات اين آيين نامه را در مناقصات محدود رعايت كنند.
ماده 2- تعاريف
الف- در اين تصويب نامه، واژه ها و عبارتهاي زير به جاي واژه ها و عبارتهاي مشروح مربوط به كار مي روند:
1- قانون: قانون برگزاري مناقصات
2- مناقصه گزار: دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (1) قانون
3- اسناد ارزيابي صلاحيت: كاربرگهايي كه به منظور ارزيابي صلاحيت مناقصه گران به طور يكسان بين همه متقاضيان توزيع و اطلاعات مورد نياز از آنها دريافت مي شود.
4- آگهي ارزيابي: فراخوان براي ارزيابي صلاحيت متقاضيان، موضوع ماده (5) اين آيين نامه كه در روزنامه هاي كثيرالانتشار منتشر مي شود.
5- فهرست بلند: فهرست مناقصه گران صلاحيت دار كه از بين متقاضيان بر اساس معيارهاي از پيش تعيين شده، ارزيابي صلاحيت و معرفي مي شوند.
6- سازمان: سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور.
7- دستگاه مركزي: واحد مركزي دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (1) قانون كه طبق مقررات، وظيفه راهبري واحدهاي تابع را بر عهده دارند. شناسايي واحدهاي مركزي بر عهده دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (1) قانون و با تأييد سازمان مي باشد.
8- تأمين كالا: تأمين مصالح، تجهيزات، كالا و خدمات مرتبط كه در قالب قرارداد خريد مشتمل بر يك يا چند مورد زير باشد:
8-1- توليد يا عرضه
8-2- حمل
8-3- نصب
8-4- پشتيباني
به شرط آنكه مجموع برآورد خدمات نصب و پشتيباني كمتر از بيست و پنج درصد مبلغ برآوردي موضوع معامله باشد.
9- تأمين كننده: شخصي حقيقي يا حقوقي كه براي تأمين كالا قبول تعهد كند.
10- بهره برداري: مجموعه فعاليتهايي كه به منظور راهبري، تعمير و نگهداري سامانه ها، ابنيه، تأسيسات، تجهيزات يا خدمات تكميلي مرتبط انجام مي شود.
ب- ساير اصطلاحاتي كه در اين آيين نامه به كار رفته است، به ترتيب بر اساس قانون برگزاري مناقصات، آيين نامه نظام مستند سازي و اطلاع رساني مناقصات، آيين نامه ارزيابي كيفي مناقصه گران، قانون محاسبات عمومي كشور و ساير قوانين تعريف و تفسير مي شوند.
فصل دوم- ضوابط و مقررات
ماده 3- طبقه بندي فهرستهاي بلند
الف- انواع فهرستهاي بلند عبارتند از:
1- فهرست سازمان
2- فهرست دستگاههاي مركزي
3- فهرست سازمانهاي حرفه اي
ب- براي رشته ها و زمينه هاي تخصصي كه از سوي سازمان تشخيص صلاحيت مي شوند، فهرست دارندگان گواهينامه صلاحيت سازمان، مبناي تهيه فهرست بلند مي باشد.
پ- براي رشته ها و زمينه هاي تخصصي نظير تأمين كالا، پيمانكاري و بهره برداري تا زماني كه براي آن رشته ها فهرست واجدان صلاحيت از سوي سازمان منتشر نشده باشد، فهرست بلند از سوي دستگاه مركزي يا به تشخيص وي توسط كميته فني- بازرگاني دستگاه مركزي تهيه و منتشر مي شود.
ت- به منظور تحقق اصل رقابت در تهيه فهرست مناقصه گران صلاحيت دار، ضمن رعايت لايحه قانوني راجع به منع مداخله وزراء و نمايندگان مجلسين و كارمندان دولت در معاملات دولتي و كشوري ـ مصوب 1337ـ تمام اشخاص مذكور در فهرست بلند بايد داراي شخصيت حقوقي مستقل نسبت به دستگاه مركزي باشند.
تبصره 1- مناقصاتي كه با حضور شركتهاي وابسته، تعاونيهاي كاركنان، صندوقهاي بازنشستگي و نظاير آن انجام مي شود، بايد به صورت عمومي برگزار شوند.
تبصره 2- تعاونيهاي كاركنان و صندوقهاي بازنشستگي نمي توانند با دستگاههاي ذي ربط خود قرارداد منعقد كنند.
تبصره 3(الحاقي 19ˏ12ˏ1386)- وزارت امورخارجه از شمول تبصره هاي (1) و (2) اين بند مستثني مي باشد.
ث- تهيه فهرست بلند اشخاص حقيقي صلاحيت دار در رشته ها و زمينه هاي تخصصي مختلف بر عهده سازمانهاي حرفه اي مربوط نظير سازمانهاي نظام مهندسي و كنترل ساختمان، نظام مهندسي كشاورزي، نظام مهندسي معدن و نظاير آن مي باشد.
ج- فهرست بلند مناقصه گران صلاحيت دار در صورت عدم انتشار فهرست جديد، دو سال اعتبار دارد.
ماده 4- مراحل تهيه فهرست بلند توسط دستگاههاي مركزي
مراحل تهيه و انتشار فهرست بلند دستگاه مركزي به شرح زير مي باشد:
1- تعيين اعضاي كميته فني- بازرگاني دستگاه مركزي
2- انتشار آگهي ارزيابي صلاحيت
3- تحويل اسناد ارزيابي صلاحيت به متقاضيان و دريافت پاسخ از آنها
4- ارزيابي صلاحيت متقاضيان و تعيين امتياز ارزيابي
5- انتشار فهرست بلند (موضوع بند «2» ماده «9» اين آيين نامه)
ماده 5- آگهي ارزيابي صلاحيت
الف- دستگاه مركزي براي تهيه فهرست بلند، بايد آگهي ارزيابي صلاحيت را در پايگاه ملي اطلاع رساني و دو تا سه نوبت حداقل در يكي از روزنامه هاي كثيرالانتشار كشوري منتشر كند.
تبصره- دستگاه مركزي مي تواند علاوه بر موارد مذكور در بند فوق، از طريق ساير رسانه هاي گروهي و رسانه هاي ارتباط جمعي يا پايگاه هاي اطلاع رساني، آگهي ارزيابي صلاحيت را منتشر كند.
ب- آگهي ارزيابي صلاحيت بايد حداقل شامل موارد زير باشد:
1- نام و نشاني دستگاه مركزي
2- رشته يا زمينه تخصصي ارزيابي صلاحيت
3- تاريخ، مهلت و نشاني دريافت و تحويل اسناد ارزيابي صلاحيت
4- نحوه دريافت اسناد ارزيابي و هزينه آن در صورت لزوم
5 ـ تاريخ اعلام نتايج ارزيابي كيفي
ماده 6- اسناد ارزيابي صلاحيت
الف- اسناد ارزيابي صلاحيت بايد حداقل حاوي موارد زير باشد:
1- نام و نشاني دستگاه مركزي
2- رشته و زمينه تخصصي براي ارزيابي صلاحيت
3- مجوزها و گواهينامه هاي لازم، حسب مورد
4- معيارهاي ارزيابي
5- اهميت وزني معيارهاي ارزيابي در صورتي كه ارزيابي صلاحيت به روش وزني انجام شود
6- مدارك و مستندهاي لازم براي تعيين امتيازهاي مربوط به هر يك از معيارها، حسب مورد
7- روش محاسبه امتيازهاي مربوط به هر يك از معيارها
8- حداقل امتياز قابل قبول براي هر پايه يا زمينه تخصصي
9- محل، زمان و مهلت دريافت و تحويل اسناد
ب- در ارزيابي صلاحيت، مفاد و نحوه توزيع اسناد ارزيابي بايد براي همه متقاضيان يكسان باشد و هر گونه تبعيض در توزيع اسناد و يا انجام فرايند ارزيابي موجب ابطال ارزيابي صلاحيت مي شود.
پ- اگر ثابت شود كه متقاضيان ارزيابي صلاحيت از مدارك جعلي يا اطلاعات خلاف واقع، تهديد، تطميع، رشوه و نظاير آن استفاده كرده اند، علاوه بر مجازاتهاي قانوني به مدت دو سال از ارزيابي صلاحيت محروم مي شوند.
ماده 7- معيارهاي ارزيابي صلاحيت
الف- دستگاههاي مركزي كه ارزيابي صلاحيت تأمين كنندگان (ارزيابي كيفي به طور عام) را براي انواع كالاهاي مختلف انجام مي دهند، بايد حداقل معيارهاي زير را منظوركنند:
1- توان مالي
2- ارزيابي مشتريان قبلي
3- استانداردهاي توليد
4- نظام كيفيت و نحوه تضمين محصولات (گارانتي)
5- ظرفيت توليد
6- كيفيت قطعات مصرفي و ارزيابي سازندگان مربوط
تبصره- محاسبه امتياز ارزيابي صلاحيت تأمين كنندگان طبق فصل چهارم آيين نامه ارزيابي كيفي مناقصه گران انجام مي شود.
ب- در امور پيمانكاري، بهره برداري و نگهداري، چنانچه در رشته مربوط تشخيص صلاحيت از سوي سازمان به عمل نيامده باشد، با رعايت ترتيبات مقرر در بند «پ» ماده (3)، ارزيابي صلاحيت توسط دستگاه مركزي و حداقل بر اساس معيارهاي زير انجام مي شود:
1- تجربه (سابقه اجرايي).
2- حُسن سابقه در كارهاي قبلي.
3- توان تجهيزاتي.
4- توان فني و برنامه ريزي.
5- دانش فني در زمينه مطالعه و طراحي.
6- تجربه در زمينه تأمين كالا.
7- كيفيت، نيروي انساني بهره بردار.
تبصره- تعيين وزن معيارهاي صلاحيت، روش محاسبه و نصاب امتيازها براي هر پايه، طبق فصل سوم آيين نامه ارزيابي كيفي مناقصه گران بر عهده كميته فني- بازرگاني دستگاه مركزي است.
ماده 8- ارزيابي و تعيين امتياز صلاحيت
الف- استعلامهاي ارزيابي بايد توسط متقاضيان تكميل و در موعد مقرر به دستگاه مركزي تحويل شوند. رعايت مقررات زير در تكميل اسناد ارزيابي ضروري است:
1- استعلامها بايد توسط اشخاص مجاز امضاء و مهر شوند.
2- حسب مورد، اطلاعات مربوط به گواهينامه هاي صلاحيت و رتبه بندي ارائه شود.
3- اسناد و مدارك درخواست شده پيوست شود.
4- اطلاعات صحيح و كامل باشد.
ب- امتيازدهي به متقاضيان از سوي دستگاه مركزي يا به تشخيص وي توسط كميته فني- بازرگاني دستگاه مركزي انجام مي شود.
پ- روش ترجيحي در ارزيابي صلاحيت، روش وزني مي باشد. در اين روش، مجموع ضريب وزني معيارها معادل صد در صد مي باشد و هر مناقصه گر در ازاي هر معيار، امتيازي بين صفر تا صد كسب مي نمايد. امتياز كل هر متقاضي، معادل مجموع حاصل ضرب امتياز كسب شده براي هر معيار در ضريب وزني مربوط مي باشد.حداقل امتياز قابل قبول (براي امتياز كل يا براي هر معيار) و نحوه تعيين امتياز بايد در اسناد ارزيابي صلاحيت ذكر شود.
ماده 9- اطلاع رساني فهرست بلند
الف- سازمان موظف است فهرست مناقصه گران تشخيص صلاحيت شده را به تفكيك رشته و پايه در پايگاه ملي اطلاع رساني مناقصات منتشر كند.
ب- دستگاههاي مركزي بايد ضوابط و روش ارزيابي صلاحيت و همچنين فهرست تأمين كنندگان و پيمانكاران بهره برداري صلاحيت دار را با ذكر رشته و زمينه تخصصي، امتياز و پايه صلاحيت در پايگاه ملي اطلاع رساني مناقصات منتشر كنند.
ماده 10- ترجيح متقاضيان داخلي
الف- امتياز ارزيابي صلاحيت متقاضيان خارجي با رعايت قانون حداكثر استفاده از توان فني و مهندسي توليدي و صنعتي و اجرايي كشور در اجراي پروژه ها و ايجاد تسهيلات به منظور صدور خدمات ـ مصوب 1375ـ به ترتيب زير تنزيل مي شود:
1- امتياز ارزيابي پيمانكاران خارجي همكار پيمانكاران داخلي به نسبت سهم همكاران داخلي آنها در عدد 9 /0 ضرب مي شود.
2- امتياز ارزيابي تأمين كنندگان خارجي همكار تأمين كنندگان داخلي به نسبت سهم تأمين كنندگان داخلي آنها در عدد 85 /0 ضرب مي شود.
ب- ترجيح مناقصه گران داخلي كه بخشي از سهام يا سهم الشركه آنها متعلق به اشخاص خارجي باشد، مشروط بر آن است كه ميزان سهم يا مشاركت سهامداران يا شركاي داخلي در سود و زيان مشخص و بيش از بيست و پنج درصد باشد.
ماده 11- مقررات دعوت به مناقصه محدود
الف- قبل از برگزاري مناقصه محدود، اجراي تمهيدهاي زير ضروري است:
1- تهيه گزارش توجيهي برگزاري مناقصه محدود (موضوع جزء «2» بند «ب» ماده «4» قانون)، نظير دلايل فني- بازرگاني، محدود بودن مناقصه گران صلاحيت دار يا شرايط اضطراري.
تبصره- گزارش ياد شده بايد توسط واحد متقاضي معامله تهيه و توسط بالاترين مقام دستگاه مناقصه گزار تأييد شود.
2- مرجع صدور فهرست بلند مناقصه گران صلاحيت دار و نوع فهرست بلند بايد مشخص شده باشد.
3- گزارش ياد شده و فهرست بلند توسط بالاترين مقام دستگاه مناقصه گزار به تصويب رسيده باشد.
ب- حداقل تعداد مناقصه گران واجد شرايط (فهرست كوتاه) براي دعوت به مناقصه محدود به شرح زير تعيين مي شود:
1- پنج مناقصه گر در كارهاي پيمانكاري در صورت استفاده از فهرست بهاي پايه
2- سه مناقصه گر در ساير مناقصات
پ- در صورتي كه تعداد مناقصه گران صلاحيتدار كمتر از تعداد مذكور در بند «ب» باشد، از همه اشخاص صلاحيت دار دعوت مي شود.
ت- در صورتي كه در فرايند ارزيابي صلاحيت مشخص شود كه تنها يك متقاضي واجد صلاحيت در رشته يا زمينه تخصصي مورد نياز وجود دارد، طبق جزء (2) بند «ط» ماده (2) قانون، تأمين كننده ياد شده انحصاري تلقي و معامله طبق بند «الف» ماده (29) قانون انجام مي شود.
ث ـ. در صورتي كه از فهرست بلند سازمان استفاده شده باشد، به منظور تهيه فهرست كوتاه بايد از آيين نامه ارزيابي كيفي مناقصه گران استفاده شود.
ج- در صورتي كه فهرست بلند را مرجعي به جز سازمان (دستگاههاي مركزي و سازمانهاي حرفه اي) تهيه كرده باشند، فهرست تهيه شده همان فهرست كوتاه تلقي شده و نيازي به ارزيابي كيفي مجدد نمي باشد.
ماده 12-اجراي مقررات و استانداردها
الف- دستگاههاي مناقصه گزار از تاريخ ابلاغ اين آيين نامه، حداكثر شش ماه فرصت دارند تا كارهاي در دست انجام را با مقررات جديد تطبيق دهند.
ب- در صورت ضرورت، سازمان بايد دستورالعملها، استانداردها و راهنماي تهيه فهرست مناقصه گران صلاحيت دار براي مناقصات محدود را تهيه، به نگام و در پايگاه ملي اطلاع رساني مناقصات منتشر كند.
معاون اول رئيس جمهور- پرويز داودي