آيين‌نامه اجرايي بند «الف» ماده (۲۶) قانون برگزاري مناقصات در خصوص تهیه فهرست مناقصه گران صلاحیتدار برای مناقصات محدود (مصوبه ۸۴۲۱۷/ت۳۳۷۷۲هـ مورخ ۱۶/۷/۱۳۸۵ هیأت وزیران)
فصل اول – كليات
ماده ۱- هدف و كاربرد
الف- هدف: در اجراي بند «الف» ماده (۲۶) قانون برگزاري مناقصات كه در اين آيين‌نامه به اختصار قانون ناميده مي‌شود، ضوابط، موازين و معيارهاي تهيه فهرست مناقصه‌گران صلاحيت‌دار براي مناقصات محدود به منظور تحقق موارد زير تعيين مي‌شود:
۱- رعايت اصل رقابت بين تمام مناقصه‌گران صلاحيت‌دار و توانمند
۲- مشاركت مناقصه‌گزاران در فرايند ارزيابي صلاحيت
۳- تسريع در فرايند انتخاب مناقصه‌گران
ب- كاربرد: تم-ام دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون بايد مقررات اين آيين‌نامه را در مناقصات محدود رعايت كنند.
ماده ۲- تعاريف
الف- در اين تصويب‌نامه، واژه‌ها و عبارتهاي زير به جاي واژه‌ها و عبارتهاي مشروح مربوط به كار مي‌روند:
۱- قانون: قانون برگزاري مناقصات
۲- مناقصه‌گزار: دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون
۳- اسناد ارزيابي صلاحيت: كاربرگهايي كه به منظور ارزيابي صلاحيت مناقصه‌گران به طور يكسان بين همه متقاضيان توزيع و اطلاعات مورد نياز از آنها دريافت مي‌شود.
۴- آگهي ارزيابي: فراخوان براي ارزيابي صلاحيت متقاضيان، موضوع ماده (۵) اين آيين‌نامه كه در روزنامه‌هاي كثيرالانتشار منتشر مي‌شود.
۵- فهرست بلند: فهرست مناقصه‌گران صلاحيت‌دار كه از بين متقاضيان براساس معيارهاي از پيش تعيين شده، ارزيابي صلاحيت و معرفي مي‌شوند.
۶- سازمان: سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور.
۷- دستگاه مركزي: واحد مركزي دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون كه طبق مقررات، وظيفه راهبري واحدهاي تابع را برعهده دارند. شناسايي واحدهاي مركزي برعهده دستگاههاي موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون و با تأييد سازمان مي‌باشد.
۸- تأمين كالا: تأمين مصالح، تجهيزات، كالا و خدمات مرتبط كه در قالب قرارداد خريد مشتمل بر يك يا چند مورد زير باشد:
۸-۱- توليد يا عرضه
۸-۲- حمل
۸-۳- نصب
۸-۴- پشتيباني
به شرط آنكه مجموع برآورد خدمات نصب و پشتيباني كمتر از بيست وپنج درصد مبلغ برآوردي موضوع معامله باشد.
۹- تأمين‌كننده: شخصي حقيقي يا حقوقي كه براي تأمين كالا قبول تعهد كند.
۱۰- بهره‌برداري: مجموعه فعاليتهايي كه به منظور راهبري، تعمير و نگهداري سامانه‌ها، ابنيه، تأسيسات، تجهيزات يا خدمات تكميلي مرتبط انجام مي‌شود.
ب- ساير اصطلاحاتي كه در اين آيين‌نامه به كار رفته است، به ترتيب براساس قانون برگزاري مناقصات، آيين‌نامه نظام مستندسازي و اطلاع‌رساني مناقصات، آيين‌نامه ارزيابي كيفي مناقصه‌گران، قانون محاسبات عمومي كشور و ساير قوانين تعريف و تفسير مي‌شوند.
فصل دوم- ضوابط و مقررات
ماده ۳- طبقه‌بندي فهرستهاي بلند
الف- انواع فهرستهاي بلند عبارتند از:
۱- فهرست سازمان
۲- فهرست دستگاههاي مركزي
۳- فهرست سازمانهاي حرفه‌اي
ب- براي رشته‌ها و زمينه‌هاي تخصصي كه از سوي سازمان تشخيص صلاحيت مي‌شوند، فهرست دارندگان گواهينامه صلاحيت سازمان، مبناي تهيه فهرست بلند مي‌باشد.
پ- براي رشته‌ها و زمينه‌هاي تخصصي نظير تأمين كالا، پيمانكاري و بهره‌برداري تا زماني كه براي آن رشته‌ها فهرست واجدان صلاحيت از سوي سازمان منتشر نشده باشد، فهرست بلند از سوي دستگاه مركزي يا به تشخيص وي توسط كميته فني – بازرگاني دستگاه مركزي تهيه و منتشر مي‌شود.
ت- به منظور تحقق اصل رقابت در تهيه فهرست مناقصه‌گران صلاحيت‌دار، ضمن رعايت لايحه قانوني راجع به منع مداخله وزراء و نمايندگان مجلسين و كارمندان دولت در معاملات دولتي و كشوري -مصوب ۱۳۳۷- تمام اشخاص مذكور در فهرست بلند بايد داراي شخصيت حقوقي مستقل نسبت به دستگاه مركزي باشند.
تبصره ۱- مناقصاتي كه با حضور شركتهاي وابسته، تعاونيهاي كاركنان، صندوقهاي بازنشستگي و نظاير آن انجام مي‌شود، بايد به صورت عمومي برگزار شوند.
تبصره ۲- تعاونيهاي كاركنان و صندوقهاي بازنشستگي نمي‌توانند با دستگاههاي ذي‌ربط خود قرارداد منعقد كنند.
تبصره ۳- وزارت امور خارجه از شمول تبصره هاي (۱) و (۲) اين بند مستثني مي باشد .
ث- تهيه فهرست بلند اشخاص حقيقي صلاحيت‌دار در رشته‌ها و زمينه‌هاي تخصصي مختلف برعهده سازمانهاي حرفه‌اي مربوط نظير سازمانهاي نظام مهندسي و كنترل ساختمان، نظام مهندسي كشاورزي، نظام مهندسي معدن و نظاير آن مي‌باشد.
ج- فهرست بلند مناقصه‌گران صلاحيت‌دار در صورت عدم انتشار فهرست جديد، دو سال اعتبار دارد.
ماده ۴- مراحل تهيه فهرست بلند توسط دستگاههاي مركزي
مراحل تهيه و انتشار فهرست بلند دستگاه مركزي به شرح زير مي‌باشد:
۱- تعيين اعضاي كميته فني – بازرگاني دستگاه مركزي
۲- انتشار آگهي ارزيابي صلاحيت
۳- تحويل اسناد ارزيابي صلاحيت به متقاضيان و دريافت پاسخ از آنها
۴- ارزيابي صلاحيت متقاضيان و تعيين امتياز ارزيابي
۵- انتشار فهرست بلند (موضوع بند «۲» ماده «۹» اين آيين‌نامه)
ماده ۵- آگهي ارزيابي صلاحيت
الف- دستگاه مركزي براي تهيه فهرست بلند، بايد آگهي ارزيابي صلاحيت را در پايگاه ملي اطلاع‌رساني و دو تا سه نوبت حداقل در يكي از روزنامه‌هاي كثيرالانتشار كشوري منتشر كند.
تبصره- دستگاه مركزي مي‌تواند علاوه بر موارد مذكور در بند فوق، از طريق ساير رسانه‌هاي گروهي و رسانه‌هاي ارتباط جمعي يا پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني، آگهي ارزيابي صلاحيت را منتشر كند.
ب- آگهي ارزيابي صلاحيت بايد حداقل شامل موارد زير باشد:
۱- نام و نشاني دستگاه مركزي
۲- رشته يا زمينه تخصصي ارزيابي صلاحيت
۳- تاريخ، مهلت و نشاني دريافت و تحويل اسناد ارزيابي صلاحيت
۴- نحوه دريافت اسناد ارزيابي و هزينه آن در صورت لزوم
۵- تاريخ اعلام نتايج ارزيابي كيفي
ماده ۶- اسناد ارزيابي صلاحيت
الف- اسناد ارزيابي صلاحيت بايد حداقل حاوي موارد زير باشد:
۱- نام و نشاني دستگاه مركزي
۲- رشته و زمينه تخصصي براي ارزيابي صلاحيت
۳- مجوزها و گواهينامه‌هاي لازم، حسب مورد
۴- معيارهاي ارزيابي
۵- اهميت وزني معيارهاي ارزيابي در صورتي كه ارزيابي صلاحيت به روش وزني انجام شود
۶- مدارك و مستندهاي لازم براي تعيين امتيازهاي مربوط به هر يك از معيارها، حسب مورد
۷- روش محاسبه امتيازهاي مربوط به هر يك از معيارها
۸- حداقل امتياز قابل قبول براي هر پايه يا زمينه تخصصي
۹- محل، زمان و مهلت دريافت و تحويل اسناد
ب- در ارزيابي صلاحيت، مفاد و نحوه توزيع اسناد ارزيابي بايد براي همه متقاضيان يكسان باشد و هرگونه تبعيض در توزيع اسناد و يا انجام فرايند ارزيابي موجب ابطال ارزيابي صلاحيت مي‌شود.
پ- اگر ثابت شود كه متقاضيان ارزيابي صلاحيت از مدارك جعلي يا اطلاعات خلاف واقع، تهديد، تطميع، رشوه و نظاير آن استفاده كرده‌اند، علاوه بر مجازاتهاي قانوني به مدت دو سال از ارزيابي صلاحيت محروم مي‌شوند.
ماده ۷- معيارهاي ارزيابي صلاحيت
الف- دستگاههاي مركزي كه ارزيابي صلاحيت تأمين‌كنندگان (ارزيابي كيفي به‌طور عام) را براي انواع كالاهاي مختلف انجام مي‌دهند، بايد حداقل معيارهاي زير را منظور كنند:
۱- توان مالي
۲- ارزيابي مشتريان قبلي
۳- استانداردهاي توليد
۴- نظام كيفيت و نحوه تضمين محصولات (گارانتي)
۵- ظرفيت توليد
۶- كيفيت قطعات مصرفي و ارزيابي سازندگان مربوط
تبصره- محاسبه امتياز ارزيابي صلاحيت تأمين‌كنندگان طبق فصل چهارم آيين‌نامه ارزيابي كيفي مناقصه‌گران انجام مي‌شود.
ب- در امور پيمانكاري، بهره‌برداري و نگهداري، چنانچه در رشته مربوط تشخيص صلاحيت از سوي سازمان به عمل نيامده باشد، با رعايت ترتيبات مقرر در بند «پ» ماده (۳)، ارزيابي صلاحيت توسط دستگاه مركزي و حداقل براساس معيارهاي زير انجام مي‌شود:
۱- تجربه (سابقه اجرايي).
۲- حُسن سابقه در كارهاي قبلي.
۳- توان تجهيزاتي.
۴- توان فني و برنامه‌ريزي.
۵- دانش فني در زمينه مطالعه و طراحي.
۶- تجربه در زمينه تأمين كالا.
۷- كيفيت، نيروي انساني بهره‌بردار.
تبصره- تعيين وزن معيارهاي صلاحيت، روش محاسبه و نصاب امتيازها براي هر پايه، طبق فصل سوم آيين‌نامه ارزيابي كيفي مناقصه‌گران برعهده كميته فني – بازرگاني دستگاه مركزي است.
ماده ۸- ارزيابي و تعيين امتياز صلاحيت
الف- استعلامهاي ارزيابي بايد توسط متقاضيان تكميل و در موعد مقرر به دستگاه مركزي تحويل شوند. رعايت مقررات زير در تكميل اسناد ارزيابي ضروري است:
۱- استعلامها بايد توسط اشخاص مجاز امضاء و مهر شوند.
۲- حسب مورد، اطلاعات مربوط به گواهينامه‌هاي صلاحيت و رتبه‌بندي ارائه شود.
۳- اسناد و مدارك درخواست شده پيوست شود.
۴- اطلاعات صحيح و كامل باشد.
ب- امتيازدهي به متقاضيان از سوي دستگاه مركزي يا به تشخيص وي توسط كميته فني – بازرگاني دستگاه مركزي انجام مي‌شود.
پ- روش ترجيحي در ارزيابي صلاحيت، روش وزني مي‌باشد. در اين روش، مجموع ضريب وزني معيارها معادل صددرصد مي‌باشد و هر مناقصه‌گر در ازاي هر معيار، امتيازي بين صفر تا صد كسب مي‌نمايد. امتياز كل هر متقاضي، معادل مجموع حاصل ضرب امتياز كسب شده براي هر معيار در ضريب وزني مربوط مي‌باشد. حداقل امتياز قابل قبول (براي امتياز كل يا براي هر معيار) و نحوه تعيين امتياز بايد در اسناد ارزيابي صلاحيت ذكر شود.
ماده ۹- اطلاع‌رساني فهرست بلند
الف- سازمان موظف است فهرست مناقصه‌گران تشخيص صلاحيت‌شده را به تفكيك رشته و پايه در پايگاه ملي اطلاع‌رساني مناقصات منتشر كند.
ب- دستگاههاي مركزي بايد ضوابط و روش ارزيابي صلاحيت و همچنين فهرست تأمين‌كنندگان و پيمانكاران بهره‌برداري صلاحيت‌دار را با ذكر رشته و زمينه تخصصي، امتياز و پايه صلاحيت در پايگاه ملي اطلاع‌رساني مناقصات منتشر كنند.
ماده ۱۰- ترجيح متقاضيان داخلي
الف- امتياز ارزيابي صلاحيت متقاضيان خارجي با رعايت قانون حداكثر استفاده از توان فني و مهندسي توليدي و صنعتي و اجرايي كشور در اجراي پروژه‌ها و ايجاد تسهيلات به منظور صدور خدمات -مصوب ۱۳۷۵- به ترتيب زير تنزيل مي‌شود:
۱- امتياز ارزيابي پيمانكاران خارجي همكار پيمانكاران داخلي به نسبت سهم همكاران داخلي آنها در عدد ۹/۰ ضرب مي‌شود.
۲- امتياز ارزيابي تأمين‌كنندگان خارجي همكار تأمين‌كنندگان داخلي به نسبت سهم تأمين‌كنندگان داخلي آنها در عدد ۸۵/۰ ضرب مي‌شود.
ب- ترجيح مناقصه‌گران داخلي كه بخشي از سهام يا سهم‌الشركه آنها متعلق به اشخاص خارجي باشد، مشروط بر آن است كه ميزان سهم يا مشاركت سهامداران يا شركاي داخلي در سود و زيان مشخص و بيش از بيست وپنج درصد باشد.
ماده ۱۱- مقررات دعوت به مناقصه محدود
الف- قبل از برگزاري مناقصه محدود، اجراي تمهيدهاي زير ضروري است:
۱- تهيه گزارش توجيهي برگزاري مناقصه محدود (موضوع جزء «۲» بند «ب» ماده «۴» قانون)، نظير دلايل فني-بازرگاني، محدود بودن مناقصه‌گران صلاحيت‌دار يا شرايط اضطراري.
تبصره- گزارش يادشده بايد توسط واحد متقاضي معامله تهيه و توسط بالاترين مقام دستگاه مناقصه‌گزار تأييد شود.
۲- مرجع صدور فهرست بلند مناقصه‌گران صلاحيت‌دار و نوع فهرست بلند بايد مشخص شده باشد.
۳- گزارش يادشده و فهرست بلند توسط بالاترين مقام دستگاه مناقصه‌گزار به‌تصويب رسيده باشد.
ب- حداقل تعداد مناقصه‌گران واجد شرايط (فهرست كوتاه) براي دعوت به مناقصه محدود به شرح زير تعيين مي‌شود:
۱- پنج مناقصه‌گر در كارهاي پيمانكاري در صورت استفاده از فهرست بهاي پايه
۲- سه مناقصه‌گر در ساير مناقصات
پ- در صورتي كه تعداد مناقصه‌گران صلاحيت‌دار كمتر از تعداد مذكور در بند «ب» باشد، از همه اشخاص صلاحيت‌دار دعوت مي‌شود.
ت- در صورتي كه در فرايند ارزيابي صلاحيت مشخص شود كه تنها يك متقاضي واجد صلاحيت در رشته يا زمينه تخصصي مورد نياز وجود دارد، طبق جزء (۲) بند «ط» ماده (۲) قانون، تأمين‌كننده يادشده انحصاري تلقي و معامله طبق بند «الف» ماده (۲۹) قانون انجام مي‌شود.
ث- در صورتي كه از فهرست بلند سازمان استفاده شده باشد، به منظور تهيه فهرست كوتاه بايد از آيين‌نامه ارزيابي كيفي مناقصه‌گران استفاده شود.
ج- در صورتي كه فهرست بلند را مرجعي به جز سازمان (دستگاههاي مركزي و سازمانهاي حرفه‌اي) تهيه كرده باشند، فهرست تهيه شده همان فهرست كوتاه تلقي شده و نيازي به ارزيابي كيفي مجدد نمي‌باشد.
ماده ۱۲- اجراي مقررات و استانداردها
الف- دستگاههاي مناقصه‌گزار از تاريخ ابلاغ اين آيين‌نامه، حداكثر شش ماه فرصت دارند تا كارهاي در دست انجام را با مقررات جديد تطبيق دهند.
ب- در صورت ضرورت، سازمان بايد دستورالعملها، استانداردها و راهنماي تهيه فهرست مناقصه‌گران صلاحيت‌دار براي مناقصات محدود را تهيه، به هنگام و در پايگاه ملي اطلاع‌رساني مناقصات منتشر كند.