آیین نامه اجرایی مؤسسات حسابرسی موضوع ماده ۲۷ اساسنامه جامعه حسابداران رسمی ایران
شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران
در اجرای مفاد ماده ۲۷ اساسنامه جامعه حسابداران رسمی ایران (جامعه) و به منظور سامان بخشی تعاملات درون و برون سازمانی مؤسسات حسابرسی عضو، آیین نامه اجرایی حاضر تهیه و از تاریخ ۲۷/۳/۱۳۸۳ لازم الاجراست.
فصل اول- کلیات
ماده ۱- با توجه به وظایف جامعه طبق ” قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی‌صلاح به عنوان حسابدار رسمی “ و ماده (۲) آیین نامه اجرایی آن ، مؤسسات حسابرسی عضو جامعه ، مسئولیت خطیری در اعتبار بخشی ، اطمینان افزایی و شفافیت اطلاعات ارائه شده به نظام اقتصادی کشور برای تصمیمگیری دارند و باید با پایبندی خود به رفتار و اخلاق حرفه‌ای ، مقررات جامعه حسابداران رسمی ایران و مفاد این آیین نامه اجرایی، این مسئولیت را پاسداری کنند.
ماده ۲- مؤسسات حسابرسی، به عنوان شاکله اصلی جامعه حسابداران رسمی ایران، نقش با اهمیتی در زمینه دستیابی به اهداف جامعه دارند ، بنابراین، پایبندی شرکای آنها به مقررات اهمیت ویژه ای می یابد. کسب، حفظ و ارتقای صلاحیت حرفه‌ای مؤسسات حسابرسی عضو جامعه و شرکای آنها ، عامل بقای حرفه و عامل اصلی در جلب اعتماد جامعه اقتصادی کشور است. جامعه حسابداران رسمی ایران و مؤسسات حسابرسی عضو ، موظفند با همکاری یکدیگر در این زمینه تلاش کنند. این موضوع بخشی از خط مشی جامعه حسابداران رسمی ایران است.
فصل دوم- روابط مؤسسات حسابرسی با جامعه حسابداران رسمی ایران
ماده ۳- مؤسسات حسابرسی که بر اساس مفاد ماده ۲۴ اساسنامه جامعه تشکیل می شوند ، عضو جامعه اند و بر اساس مفاد ماده ۲۶ اساسنامه موظفند کلیه مقرراتی را که در مورد تشکیل ، اداره و نحوه فعالیت آنها توسط جامعه وضع می شود ، رعایت کنند .
ماده ۴- جامعه پس از حصول اطمینان از تشکیل و ثبت مؤسسه حسابرسی در چارچوب ضوابط مصوب ، طبق ماده ۵۵ اساسنامه نسبت به صدور پروانه کار برای مؤسسه اقدام می‌نماید . همچنین جامعه مطابق ماده ۵۷ اساسنامه هر سال یکبار فهرست مؤسسات حسابرسی عضو جامعه را در روزنامه رسمی و حداقل یک روزنامه کثیرالانتشار منتشر خواهد کرد.
ماده ۵- مشارکت مؤسسات حسابرسی در برنامه‌های جامعه و تدوین ضوابط و مقررات ضروری است . این امر علاوه بر حسن اجرای ضوابط و مقررات ، در ارزیابی عملکرد مؤسسات حسابرسی نیز مؤثر خواهد بود . هیأت مدیره جامعه موظف است زمینه لازم برای این گونه همکاری‌ها را فراهم آورد.
فصل سوم- روابط مؤسسات حسابرسی عضو با یکدیگر
ماده ۶- مؤسسات حسابرسی عضو می‌توانند کار مشترک انجام دهند . انجام کار مشترک منوط به انعقاد قرارداد کتبی فیمابین دو یا چند مؤسسه حسابرسی و مشخص شدن حدود کار و وظایف هر مؤسسه است . کلیه شرکای دو یا چند مؤسسه طرف قرارداد ، در کار انجام شده مسئولیت تضامنی دارند.
ماده ۷- واگذاری تمام یا بخشی از خدمات حرفه‌ای توسط مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی به مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی دیگر ممنوع است. همچنین پذیرش تمام یا بخشی از خدمات حرفه‌ای توسط مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی از مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی دیگر ممنوع است.
ماده ۸- هرگونه استفاده موقت از خدمات حرفه‌ای کارکنان مؤسسات حسابرسی دیگر صرفاً با توافق کتبی دو مؤسسه حسابرسی ذیربط مجاز است.
ماده ۹- انجام کارهای تحقیقاتی، آموزشی و پژوهشی توسط دو یا چند مؤسسه حسابرسی، با توافق کتبی طرفین مجاز است.
ماده ۱۰- روابط حسابرس پیشین و حسابرس جایگزین همچنین روابط حسابرس اصلی و حسابرس دیگر تابع ضوابط ”آیین رفتار حرفه‌ای“ و ”استانداردهای حسابرسی“ است .
فصل چهارم- روابط مؤسسات حسابرسی با حسابداران رسمی
ماده ۱۱- ارتباط مؤسسات حسابرسی با حسابداران رسمی به صورت یکی از موارد الف- شراکت در مؤسسه حسابرسی، ب- اشتغال تمام وقت (حسابداران رسمی تحت استخدام ) و ج- همکاری نیمه وقت یا پاره وقت (حسابداران رسمی شاغل انفرادی و غیر شاغل) خواهد بود.
تبصره- همکاری نیمه‌وقت یا پاره وقت حسابداران رسمی با مؤسسات حسابرسی عضو در صورتی مجاز است که این افراد هیچ‌گونه روابط مالی، شغلی و شخصی و خانوادگی با واحدهای مورد رسیدگی یا مسئولین ارشد آن نداشته باشند .
ماده ۱۲- هر گونه اختلاف حرفه‌ای فیمابین مؤسسات حسابرسی یا حسابداران رسمی عضو جامعه از طریق مراجعه به داور مرضی‌الطرفین و در صورت عدم حصول توافق، ارجاع به جامعه حسابداران رسمی ایران حل و فصل خواهد شد.
فصل پنجم- روابط مؤسسات حسابرسی با مؤسسات حرفه‌ای غیرعضو داخلی
ماده ۱۳- واگذاری خدمات حرفه‌ای غیرحسابرسی توسط مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی به اشخاص و مؤسسات غیر عضو جامعه تا میزان یک سوم مبلغ قرارداد بلامانع است.
ماده ۱۴- پذیرش بخشی از خدمات حرفه‌ای غیرحسابرسی توسط مؤسسات حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی از اشخاص و مؤسسات غیرعضو جامعه بلامانع است.
ماده ۱۵- مؤسسات حسابرسی می توانند پس از کسب مجوز از جامعه در مؤسسات حرفه‌ای غیر عضو مشارکت کنند . در این صورت ، مؤسسه حسابرسی و مؤسسه حرفه‌ای غیر عضو نمی‌توانند به طور همزمان خدمات تخصصی و حرفه‌ای ، موضوع بند ت ماده یک اساسنامه جامعه را با خدمات سه گانه به یک صاحبکار ارائه دهند.
فصل ششم- روابط مؤسسات حسابرسی عضو با مؤسسات حسابرسی بین المللی
ماده ۱۶- مؤسسات حسابرسی عضو جامعه می توانند با مؤسسات حسابرسی بین المللی، قراردادهای همکاری منعقد کنند. این همکاری می تواند به صورت پذیرش انواع نمایندگی حرفه‌ای توسط مؤسسه حسابرسی ، انعقاد قراردادهای بلندمدت همکاری و قراردادهای مشارکت موردی (در مورد تمام یا بخشی از خدمت حرفه‌ای خاصی که مشمول مفاد ماده ۲ آیین نامه اجرایی تبصره ۴ قانون استفاده خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی‌صلاح به عنوان حسابدار رسمی نیست) انجام شود.
ماده ۱۷- انجام هرگونه همکاری مؤسسات حسابرسی عضو با مؤسسات حسابرسی بین المللی ، از جمله موارد اشاره شده در ماده ۲۱ بالا و غیر آن، تنها پس از انعقاد قراردادهای مربوط مجاز است . نوع و حدود همکاری باید به اطلاع جامعه حسابداران رسمی ایران برسد .
ماده ۱۸- بررسی پرونده های حرفه‌ای مؤسسات حسابرسی توسط مؤسسات بین المللی طرف قرارداد، به منظور کنترل کیفیت ، با رعایت اصول حرفه‌ای بلامانع است.
فصل هفتم- سایر موارد
ماده ۱۹- مؤسسات حسابرسی مکلفند کلیه وظایف قانونی در مورد کارکنان خود، از جمله قوانین و مقررات مالیاتهای تکلیفی ، کار و تأمین اجتماعی را رعایت کنند.
ماده ۲۰- مؤسسات حسابرسی باید دارای آیین نامه رده بندی شغلی و آموزش برای کارکنان خود باشند. در این مورد رعایت مقررات و رهنمودهای جامعه ضروری است.
ماده ۲۱- سربرگهای مکاتباتی مؤسسات حسابرسی باید شامل نام ”مؤسسه حسابرسی“ و به دنبال آن عبارت ”حسابدار رسمی“ باشد. درج اسامی شرکا در سربرگ بلامانع است.
ماده ۲۲- مؤسسات حسابرسی می توانند رده بندی مؤسسه خود را از جامعه درخواست کنند. ضوابط امتیازبندی بر اساس آیین نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد مشترک کارگروههای مؤسسات حسابرسی و کنترل کیفیت و تأیید هیأت مدیره، توسط شورای عالی جامعه تصویب خواهد شد.
ماده ۲۳- مفاد مواد ۵ تا ۲۰ این آیین نامه برای حسابداران رسمی شاغل انفرادی نیز لازم‌الاجراست.
ماده ۲۴- این آیین نامه در ۲۴ ماده در تاریخ ۲۷/۳/۱۳۸۲ به تصوی-ب شورای عالی رسیده است. هر گونه تغییر در مفاد این آیین نامه با پیشنهاد کارگروه مؤسسات حسابرسی، تأیید هیأت مدیره و تصویب شورای عالی جامعه انجام خواهد شد.