مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ و پروتکل ۲۰۰۲
لایحه “تصویب مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) (شماره ۱۵۵) و پروتکل ۲۰۰۲ (شماره ۱۳۸۱) مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی”
نامه شماره ۱۱۴۹۲۴/۵۸۲۰۷ مورخ ۱۰/۱۰/۱۳۹۹
جناب آقای دکتر قالیباف
رییس محترم مجلس شورای اسلامی
لایحه “تصویب مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) (شماره ۱۵۵) و پروتکل ۲۰۰۲ (شماره ۱۳۸۱) مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی”که به پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جلسه ۲۳/۹/۱۳۹۹ هیئت وزیران به تصویب رسیده است، برای طی تشریفات قانونی به پیوست تقدیم می‌شود.
حسن روحانی- رییس جمهور
مقدمه توجیهی:
با عنایت به ضرورت پیشگیری از حوادث ناشی از کار، مرتبط با کار یا در حین کار و تأمین شرایط شغلی سالم و با هدف کاهش عوامل خطرزا در محیط کار، لایحه زیر برای طی مراحل قانونی تقدیم می‌شود:
لایحه “تصویب مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) (شماره ۱۵۵) و پروتکل ۲۰۰۲ (شماره ۱۳۸۱) مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی”
ماده واحده- مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) (شماره ۱۵۵) مشتمل بر یک مقدمه و سی ماده و پروتکل ۲۰۰۲ (شماره ۱۳۸۱) مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشتی شغلی مشتمل بر یک مقدمه و دوازده ماده به شرح پیوست، تصویب و اجازه تسلیم اسناد آن داده می‌شود.
تبصره ۱- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان مقام صلاحیتدار موضوع مقاوله‌نامه و پروتکل یادشده تعیین می‌شود.
تبصره ۲- آیین‌نامه اجرایی این قانون ظرف شش ماه پس از تصویب این قانون، توسط شورای عالی حفاظت فنی تهیه و با پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰)
(شماره ۱۵۵)
مقدمه:
فراهمایی (کنفرانس) عمومی بین‌المللی کار،
که به دعوت هیئت مدیره دفتر بین‌المللی کار در ژنو منعقد شد و شصت و هفتمین نشست خود را در ۳ ژوئن ۱۹۸۱ (۱۳ خرداد ۱۳۶۰) برگزار کرد؛
با تصمیم‌گیری درباره تصویب برخی پیشنهادهای مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط کار که ششمین موضوع دستور کار اجلاس می‌باشد، و
با تصمیم به این‌که این پیشنهادها باید در قالب مقاوله‌نامه‌ای بین‌المللی تدوین شود،
این مقاوله‌نامه را که مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) نامیده می‌شود، در بیست و دومین روز ژوئن هزار و نهصد و هشتاد و یک (اول تیرماه ۱۳۶۰) تصویب می‌نماید:
بخش یکم: دامنه شمول و تعاریف
ماده ۱
۱- این مقاوله‌نامه در مودر همه بخش‌های فعالیت اقتصادی اعمال می‌شود.
۲- عضوی که این مقاوله‌نامه را تصویب می‌کند، در نخستین فرصت ممکن پس از مشورت با تشکل‌های کارفرمایی و کارگری ذی‌نفع منتخب، می‌تواند همه یا بخش‌های خاص فعالیت اقتصادی مانند کشتیرانی دریایی یا ماهیگیری را با توجه به مشکلات خاص ناشی از ماهیت ذاتی آنها، از شمول اعمال این مقاوله‌نامه مستثنی سازد.
۳- هر عضوی که این مقاوله‌نامه را تصویب می‌کند، در اولین گزارش خود درباره اجرای این مقاوله‌نامه که به موجب ماده (۲۲) اساسنامه سازمان بین‌المللی کار تسلیم می‌شود، هر بخشی را که ممکن است بر اساس بند (۲) این ماده مستثنی شده باشد با ذکر علل استثنای مزبور فهرست اقدامات اتخاذ شده برای ارائه حمایت کافی به کارگران در شاخه‌های مستثی شده را توصیف و در گزارش‌های بعدی هر گونه پیشرفت در جهت اعمال گسترده‌تر مقاوله‌نامه را بیان خواهد کرد.
ماده ۲
۱- این مقاوله‌نامه شامل همه کارگران تحت پوشش بخش‌های فعالیت اقتصادی می‌شود.
۲- هر عضوی که این مقاوله نامه را تصویب می‌کند، در نخستین فرصت ممکن پس از مشورت با تشکل‌های کارفرمایی و کارگری ذی‌نفع منتخب می‌تواند همه یا بخشی از گروه‌های محدودی از کارگران را با توجه به مشکلات ویژه‌ای که در خصوص آنها وجود دارد، از اجرای مقاوله‌نامه مستثنی سازد.
۳- هر عضوی که این مقاوله نامه را تصویب می‌کند، در اولین گزارش خود درباره اجرای این مقاوله‌نامه که به موجب ماده (۲۲) اساسنامه سازمان بین‌المللی کار تسلیم می‌شود، هر گروه محدودی را که ممکن است بر اساس بند (۲) این ماده مستثنی شده باشد با ذکر علل استثنای مزبور فهرست و در گزارش‌های بعدی هر گونه پیشرفت در جهت اعمال گسترده‌تر را بیان خواهد کرد.
ماده ۳
از نظر این مقاوله‌نامه:
الف) اصطلاح «بخش‌های فعالیت اقتصادی» شامل همه بخش‌هایی می‌شود که در آن کارگران به کار اشتغال دارند، از جمله مشاغل دولتی؛
ب) اصطلاح «کارگران» شامل همه اشخاص شاغل از جمله کارمندان دولتی است؛
پ) اصطلاح «محل کار» شامل همه محل‌هایی است که تحت کنترل مستقیم یا غیرمستقیم کارفرما قرار دارد و کارگران باید به سبب کار خود در آنجا حاضر باشند یا به آنجا آمد و شد کنند؛
ت) اصطلاح «مقررات» شامل همه مقرراتی است که مقام یا مقام‌های صلاحیتدار به آن قوت قانونی بخشیده‌اند؛
ث) اصطلاح «سلامت» در ارتباط با کار نه تنها مشخص کننده عدم وجود بیماری یا ضعف و سستی است بلکه شامل عوامل جسمی و فکری مؤثر بر سلامت است که مستقیماً به ایمنی و بهداشت شغلی مربوط می‌شود.
بخش دوم: اصول سیاست ملی
ماده ۴
۱- هر کشور عضو با توجه به شرائط و رویه ملی و با مشورت با تشکل‌های کارفرمایی و کارگری منتخب، سیاست ملی منسجمی را در خصوص ایمنی و بهداشت شلی و محیط کار تدوین و اجرا و به طور دوره‌ای ان را بازنگری خواهد کرد.
…
پروتکل ۲۰۰۲ (شماره ۱۳۸۱) مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشتی شغلی
مقدمه:
فراهمایی (کنفرانس) عمومی سازمان بین‌المللی،
که به دعوت هیئت مدیره دفتر بین‌المللی کار در ژنو منعقد شد و نودمین نشست خود را در ۳ ژوئن ۲۰۰۲ (۱۳ خرداد ۱۳۸۱) برزار کرد؛
با یادآوری مفاد ماده (۱۷) مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) (از این پس «مقاوله‌نامه» نامیده می‌شود) به ویژه آنجا که اشعار می‌دارد:
«به‌منظور قابل اجرا کردن سیاست موضوع ماده (۴) مقاوله‌نامه، مقام یا مقام‌های صلاحیتدار اطمینان حاصل خواهند کرد که وظایف زیر به تدریج انجام خواهد شد:
…
پ) تدوین و اجرای رویه‌های مربوط به اعلام حوادث و بیماری‌های شغلی از سوی کارفرمایان و در صورت اقتضاء از سوی مؤسسات بیمه و سایر مؤسساتی که مستقیماً در این امر دخیل هستند و تهیه آمارهای سالانه درباره حوادث و بیماری‌های شغلی؛
…
ث) انتشار اطلاعات سالانه درباره اقدام‌هایی که در اجرای سیاست موضع ماده (۴) این مقاوله‌نامه به عمل آمده است، همچنین درباره حوادث و بیماری‌های شغلی و آسیب‌های دیگری که در هنگام کار یا در ارتباط با کار سلامتی را به مخاطره می‌اندازد»؛
و با توجه به نیاز به تقویت رویه‌های ثبت و اعلام حوادث و بیماری‌های شغلی و ترغیب هماهنگی سامانه‌های ثبت و اعلام به منظور تشخیص علل آنها و ارایه تدابیر پیشگیرانه؛
با تصمیم‌گیری درباره تصویب برخی پیشنهادهای مربوط به ثبت و اعلام حوادث و بیماری‌های شغلی که پنجمین موضوع دستور کار اجلاس می‌باشد؛
با تصمیم به این که این پیشنهادها باید در قالب پروتکل مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی، ۱۹۸۱ (۱۳۶۰)، تدوین شود؛
پروتکل زیر را که پروتکل ۲۰۰۲ (۱۳۸۱) مقاوله‌نامه ایمنی و بهداشت شغلی، ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) نامیده می‌شود، در بیستمین روز ژوئن سال دو هزار و دو (۳۰ خرداد ۱۳۸۱) تصویب می‌نماید:
۱- تعاریف
ماده ۱
از نظر این پروتکل:
الف) اصطلاح «حادثه شغلی» مشتمل بر حادثه‌ای است که در نتیجه کار یا هنگام کار منتهی به صدمه منجر به فوت یا غیرفوت می‌شود؛
ب) اصطلاح «بیماری شغلی» شامل هر نوع بیماری است که در نتیجه قرار گرفتن در معرض عوامل خطرناک ناشی از فعالیت کاری ایجاد می‌شود.
ب) اصطلاح «پیشامد خطرناک» به معنای حادثه‌ای است که به موجب قوانین و مقررات ملی به آسانی قابل تشخیص است و بالقوه می‌تواند افرادی که کار می‌کنند یا مردم را در معرض صدمه یا بیماری قرار دهد.
ت) عبارت «حادث رفت و آمدی» به معنای حادثه منجر به فوت یا صدمه جسمانی است که در مسیر مستقیم محل کار و محل‌های زیر به وقوع می‌پیوندد:
۱- اقامتگاه اصلی یا موقت کارگر؛ یا
۲- محلی که کارگر معمولاً در آنجا غذا می‌خودر؛ یا
۳- محلی که کارگر معمولاً در آنجا حقوق و دستمزد خود را دریافت می‌کند.
۲- سامانه‌های ثبت و اعلام
ماده ۲
مقام صلاحیتدار از طریق قوانین یا مقررات یا هر شیوه دیگر متناسب با شرایط و رویه ملی و پس از مشورت با تشکل‌های حایز اکثریت نمایندگی کارفرمایان و کارگران، رویه‌ها و الزامات زیر را تدوین و به طور دوره‌ای مورد بازنگری قرار خواهد داد:
الف) ثبت حوادث شغلی، بیماری‌های شغلی، و در صورت اقتضاء، پیشامدهای خطرناک، حوادث رفت و آمدی و موارد مشکوک بیماری‌های شغلی؛ و
ب) اعلام حوادث شغلی، بیماری‌های شغلی و در صورت اقتضاء پیشامدهای خطرناک، حوادث رفت و آمدی و موارد مشکوک بیماری‌های شغلی
