دستورالعمل کارورزی (بخشنامه سال ۱۳۹۸)
دستورالعمل اجرایی دوره کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی (بخشنامه شماره ۶۳۱۵۶ مورخ ۱۲/۴/۱۳۹۸ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی)
استانداران محترم سراسر کشور
نظر به تصویب آیین نامه اجرایی ماده (۷۱) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع تصویب‌نامه شماره ۳۲۷۲۶/ت۵۵۹۵۹هـ مورخ ۲۱/۳/۱۳۹۸ هیئت محترم وزیران (پیوست)، نسخه جدید “دستورالعمل اجرایی دوره کارورزی دانش‌آموختگی دانشگاهی” در تطابق با آیین نامه اجرایی مذکور جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
شایان ذکر است دستورالعمل پیوست این ابلاغیه، جایگزین دستورالعمل ابلاغی به شماره ۶۱۲۵۳ مورخ ۷/۴/۱۳۹۶ شده و تا پایان برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنای اجرای دوره کاروزی و اعمال معافیت حق بیمه سهم کارفرما در خصوص بکارگیری دانش‌آموختگان دانشگاهی بیکار می‌باشد. استفاده از ظرفیت تشکل‌های تعاونی و خصوصی، اتاقها و دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی در استان برای پیشبرد این دستورالعمل، مورد تأکید می‌باشد.
محمد شریعتمداری- وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
دستورالعمل اجرايي دوره كارورزي فارغ التحصیلان دانشگاهي
موضوع آیین نامه اجرایی ماده (۷۱) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
تعاریف و مفاهیم
ماده ۱: در این دستورالعمل اصطلاحات و تعاریف در معانی مشروحه زير بکار می‌رود:
فارغ التحصیل دانشگاهی: دانش آموخته دانشگاهها و مراكز آموزش عالی داخل و خارج از کشور كه مدرك تحصيلی آنها مورد تأييد وزارت علوم ، تحقيقات و فناوری و یا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مي باشد.
كارورز: شخص حقیقی دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی حداقل کارشناسی که در زمان ثبت نام کمتر از ۳۵ سال تمام سن داشته و در چارچوب این دستورالعمل جذب شود.
کارفرمایان و کارآفرینان: اشخاص حقیقی یا حقوقی که در ماده ۳ قانون کارجمهوری اسلامی ایران و بند ۲ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی تعریف شده و اداره کارگاه را بر عهده دارند.
دستگاه هماهنگ کننده: وزارت تعاون،کارو رفاه اجتماعی و واحدهای استانی/شهرستانی
دوره کارورزی: دوره زمانی حداکثر( ۲ ) ساله است که طی آن کارورز به منظور تبادل دانش ،کسب تجربه و ارتقاء مهارت در کارگاه مشغول است .
دوره مقدماتی کارورزی: دوره زمانی حداکثر سه (۳) ماهه که کارورز به منظور آمادگی برای جذب در کارگاه صرفاً برای یک دوره سپری می‌نماید .
کمک هزینه کارورزی: وجهي است كه در پایان دوره مقدماتی كارورزي و متناسب با مدت آن توسط دولت به كارورز پرداخت مي شود.
برنامه ششم: برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی
موسسه عامل: بانك ها، موسسات مالي و اعتباري و صندوق هاي داراي مجوز از بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران که برای اجرای دوره کارورزی، دارای قرارداد عاملیت با دستگاه هماهنگ کننده می‌باشند.
معافیت : معافیت حق بیمه سهم کارفرما موضوع ماده (۷۱) قانون برنامه ششم که صرفاً شامل سهم بیمه کارفرما (۲۰درصدمزد) موضوع تبصره (۱)ماده (۲۸) قانون تأمین اجتماعی می‌شود که توسط دستگاه هماهنگ کننده به نمایندگی از دولت در چارچوب این دستورالعمل به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کند .
اهداف
ماده ۲: اهداف اجرای این طرح عبارتند از:
الف- افزایش قابلیت جذب و اشتغال دانش آموختگان از طریق انتقال مهارت و تجربه
در محیط کار براي ورود به بازار کار.
ب- ایجاد انگیزه کارآفرینی و کسب و کار در دانش آموختگان.
ج- ارتقاء اخلاق و صلاحیت حرفه ای دانش آموختگان.
د- فراهم ساختن زمینه انتقال دانش از دانش آموخته به کارگاه
ه-کاهش هزینه بکارگماری نیروی کار برای کارفرما
دامنه پوشش
ماده ۳: تمامی دانش آموختگان دانشگاهی دارای حداقل مدرک کارشناسی ، جویای کار و متقاضی کارورزی تحت پوشش این دوره می‌باشد .
تبصره ۱: دانشجويان در حال تحصيل از شمول طرح خارج مي باشند.
تبصره۲: اتباع خارجی، موظفین به گذراندن طرح کارورزی در رشته های گروه علوم پزشکی و متعهدین به اشتغال در دستگاه های اجرايي، سازمان ها و نهادهای انقلاب اسلامی و بورسيه كليه دستگاه ها، سازمان ها و نهادهاي دولتي از دامنه پوشش طرح خارج می‌باشند.
شرایط احراز
ماده ۴: دانش آموخته دانشگاهي براي برخورداري از مزاياي طرح باید دارای شرایط زیر باشد:
الف- در سامانه کارورزی دستگاه هماهنگ کننده ثبت نام کرده باشند .
ب – دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی حداقل کارشناسی باشند .
ت- در زمان ثبت نام در سامانه کارورزی کمتر از ۳۵ سال تمام سن داشته باشند .
د-متقاضیان مذکور دارای کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت نظام وظیفه باشند .
هـ-سابقه کامل در دوره کارورزی (دوره مقدماتی و برخورداری از معافیت مجموعاً تا سقف ۲۴ ماه ) نداشته باشند .
تبصره ۱: کارورزانی که کمتراز یک ماه از شروع دوره مقدماتی کارورزی انصراف کتبی خود را اعلام کرده باشند، برای یک بار از موضوع بند(هـ) مستثنی می‌باشد .
تبصره ۲: متقاضی کارورزی در صورتی که در طول دوسال قبل از ثبت نام دارای سوابق بیمه ای به مدت سه ماه یا بیشتر بوده و یا سابقه بیمه پردازی در شغلی که بابت آن طی دوره کارورزی جذب کارگاه می‌شود، داشته باشد ،مشمول این دستورالعمل نمی باشد .
ماده ۵: کارگاه باید درسامانه کارورزی ثبت نام کرده باشد.
ماده ۶: چنانچه کارگاه پس از گذشت یک ماه از شروع دوره مقدماتی ، بدون دلیل موجه و مورد تایید دستگاه هماهنگ کننده از ادامه همکاری با کارورز امتناع نماید تا مدت یک سال از پذیرش کارورز جدید برای دوره مقدماتی محروم می‌گردد .
ماده ۷: مبنای تعیین تعدادکارورز در کارگاههای دایر دارای لیست بیمه و بازرسی تامین اجتماعی ، بر اساس میانگین تعداد بیمه شدگان(۱۲)ماه گذشته آنها طبق صورت مزد و حقوق ارسالی توسط کارفرما به سازمان تامین اجتماعی می‌باشد.
ماده ۸: مبنای تعیین تعداد کارورز در کارگاههای جدید التاسیس که در طول برنامه ششم ایجاد می‌شوند، تعداد کارکنان مندرج در لیست ارسالی کارفرما و کارآفرین به سازمان تامین اجتماعی پس از حداقل سه ماه فعالیت و یا بازرسی انجام شده و توسط سازمان مذکور می‌باشد .
تبصره۱ : درصورت وجود مغایرت بین لیست ارسالی کارفرما و نتیجه بازرسی تامین اجتماعی ،نظر بازرسی معیار عمل قرار می‌گیرد.
تبصره ۲: در صورت وقوع هرگونه تغییر در نوع شخصیت کارفرما (حقیقی یا حقوقی)یا انتقال مالکیت بنگاه ، نیروی کارقبلی به منزله نیروی کار موجود محسوب می‌گردد.
تبصره۳:در صورت جابجایی کارورز و جایگزینی کارورز با کارورزان دیگر طی دوره برخورداری از مزایای این دستورالعمل ،مدت زمان برخورداری کارفرما از معافیت به ازای کارورز جایگزین با احتساب مدت معافیت بابت کارورز قبلی، مجموعاً از سقف دو سال نباید بیشتر شود .
ماده ۹ : چنانچه به هردلیل تعداد بیمه شدگان کارگاه پس از برقراری معافیت ، کاهش یابد و فرد یا افرادی که طبق تاییدیه دستگاه هماهنگ کننده (شهرستان)یا نماینده آن به عنوان کارورز در کارگاه شاغل شده اند از صورت مزد ارسالی کارفرما حذف گردند، کارگاه به نسبت کاهش کارورز از شمول معافیت خارج می‌شود .
ماده ۱۰ : در صورتیکه به هر طریقی محرز شود کارورز معرفی شده در کارگاه شاغل نیست یا بدون رعایت شرایط این دستورالعمل مشغول به کار شده است ، دستگاه هماهنگ کننده (استان/ شهرستان) و سازمان تامین اجتماعی مکلفند طبق قوانین و مقررات مربوط اقدامات قانونی لازم را انجام دهند.
ماده۱۱ : سقف بهره مندی هر کارگاه برای استفاده از کارورز معادل حداکثر ۵۰ درصد نیروی کار موجود می‌باشد.
تبصره ۱ : در صورت کاهش نیروی کار بیمه شده کارگاه به هر دلیل بجز فوت، بازنشستگی و از کارافتادگی در طول مدت مشارکت در اجرای دوره کارورزی ،کارگاه یاد شده برای مدت دوسال حق مشارکت در دوره کارورزی را نخواهد داشت.
تبصره ۲: چنانچه کارگاه پس از دو دوره متوالی یا سه دوره متناوب دوره مقدماتی نسبت به افزایش نیروی کار خود اقدام ننماید از شمول مشارکت کنندگان اجرای دوره کارورزی خارج می‌شود. ملاک تشخیص افزایش نیروی کار، لیست بیمه کارگاه است.
مدت دوره کارورزی
ماده ۱۲ : طول دوره کارورزی(شامل دوره مقدماتی و معافیت)حداکثر(۲۴)ماه می‌باشد
تبصره ۱ : مدت حضور کارورز در کارگاه برای دوره مقدماتی هر ماه حداقل(۱۰۰)ساعت و در روز حداقل(۴) و حداکثر(۸) ساعت (در حدفاصل ساعت ۶ الی ۲۰)تعیین می‌گردد.
حمایت ها:
ماده ۱۳ : دستگاه هماهنگ کننده براساس مقررات جاري صنعت بيمه و در قالب قرارداد با يكي از شركت هاي بيمه گر مورد تاييد بيمه مركزي كشور نسبت به پوشش بيمه مسئوليت مدني كارورزان اقدام مي نماید.
تبصره: در مواردي كه هزينه پرداخت شده به شركت بيمه گر طرف قرارداد براساس فرايند اجرايي طرح و انقضاي شرايط پوشش بيمه كارورز مازاد باشد مبلغ مازاد بر حق بیمه قابل پرداخت متناسب با تعداد کارورزان دوره مقدماتی به دستگاه هماهنگ کننده برگشت داده مي شود.
ماده ۱۴ : سقف كمك هزينه آموزشي كارورز به تناسب مقطع تحصیلی و حضور کارورز برای مقطع کارشناسی تا( ۵،۰۰۰،۰۰۰ )ريال و كارشناسي ارشد( ۶،۰۰۰،۰۰۰) ریال و دکتری تا (۷،۰۰۰،۰۰۰)ریال به صورت ماهیانه تعیین می‌گردد و در پایان دوره مقدماتی پس از تائید دستگاه هماهنگ کننده به حساب کارورز واریز می‌شود.
تبصره۱ : کمک هزینه کارورزی حداکثر برای مدت (۳) ماه قابل پرداخت می‌باشد و میزان آن هر سال توسط دستگاه هماهنگ کننده متناسب با منابع اعتباری تخصیص داده شده تعیین و ابلاغ می‌شود.
تبصره۲: کارفرمایان و کارآفرینان در دوره مقدماتی مجازند براساس توافق با کارورز مبلغی را به عنوان کمک هزینه به کارورز پرداخت نمایند.
تبصره۳: متقاضيان دوره كارورزي كه درسامانه كارورزي ، عدم نياز به دريافت كمك هزينه را اعلام نموده اند، در اولويت معرفي برای جذب در واحدهای اقتصادی قرار می‌گیرند.
ماده ۱۵: چنانچه ارتباط کارورز وکارگاه قبل از اتمام دوره مقدماتی کارورزی به هر دلیلی به استثناء جذب و اشتغال کارورز قطع گردد،کمک هزینه کارورزی به کارورز تعلق نخواهد گرفت.
ماده ۱۶:دوره مقدماتی کارورزی یک دوره آموزش علمی و کاربردی است و هیچگونه حقی برای کارورز و تعهدی برای کارگاه جهت جذب و استخدام موقت یا دائمی کارورز و مشمولیت قوانین کار و تامین اجتماعی برای وی ایجاد نمی کند.
ماده ۱۷:کارفرمایان و کارآفرینان در صورت جذب کارورز از معافیت حق بیمه سهم کارفرما به مدت حداکثر دو سال تا پایان برنامه ششم برخوردار می‌شوند.
ماده ۱۸: کارفرمایان و کارآفرینان در صورت جذب کارورز حداکثر تا یک هفته از تاریخ جذب مکلفند نسبت به اعلام رسمی اتمام دوره مقدماتی و جذب کارورز به دستگاه هماهنگ کننده (شهرستان) اقدام نموده و به منظور برقراری معافیت مشخصات کارورز جذب شده را در لیست ارسالی خود به شعبه تامین اجتماعی درج و نسبت به پرداخت حق بیمه سهم کارگر اقدام نمایند.
تبصره : کارفرمایان و کارآفرینان پس از ثبت نام در سامانه می‌توانند به منظور جذب کارورزانی که دوره مقدماتی را در سایر کارگاه ها گذرانده و جذب نشده اند از طریق معرفی دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیر دولتی و یا دستگاه هماهنگ کننده (شهرستان) اقدام نمایند.
ماده ۱۹: نحوه ارائه آموزش عملی در دوره مقدماتی از سوی کارگاه به کارورز در قالب قرارداد آموزشی تنظیم می‌شود که به صورت الکترونیکی در اختیار ذینفعان (دستگاه هماهنگ کننده(شهرستان)کارگروه،کارورز و سازمان تامین اجتماعی)قرارا می‌گیرد.
منابع مالی
ماده ۲۰: منابع مالی مورد نياز اجرای طرح از موارد زیر قابل تأمین می‌باشد:
الف- منابع اشتغالزايي بودجه هاي سنواتي براي كمك هزينه كارورزی و معافیت
ب- بودجه سنواتي دستگاههای اجرایی ملي يا استاني برای توانمندسازی و اشتغال پذیری دانش آموختگان موضوع این دستورالعمل.
ج-کمک های بلاعوض مردمی، سازمان های حمایتی، موسسات خیریه، نهادهای عمومی
غیر دولتی ویا واحدهای اقتصادی.
موارد توقف و فسخ قرارداد دوره کارورزی
ماده ۲۱: در صورت تعطيلی موقت کارگاه برای حداقل يك هفته و حداكثر یک ماه دوه کارورزی بطور موقت متوقف می‌شود.
تبصره: در صورت اعلام مراتب فوق از سوی واحد پذیرنده یا کارورز به دستگاه هماهنگ کننده ظرف مدت حداکثر دو هفته بعد از تعطیلی، مدت توقف به طول دوره کارورزی اضافه خواهد شد.
ماده ۲۲: در موارد زیر قرارداد دوره مقدماتی کارورزی بین کارورز و کارگاه فسخ می‌گردد:
الف- احراز اشتغال همزمان کارورز در کارگاه دیگر
ب- غیبت غيرموجه کارورز در کارگاه بيش از ۵ روز.
ج -تعطیلی بیش از یکماه یا دائم کارگاه.
د- اعلام كتبی کارگاه مبنی بر توقف دوره مقدماتی كارورزی به دستگاه هماهنگ کننده (شهرستان).
هـ- انصراف کتبی کارورز از ادامه شرکت در دوره مقدماتی.
و- عدم رعایت مقررات انضباطی از سوی کارورز و کارگاه .
ز- فوت و از کار افتادگی کارورز.
اجرا و نظارت (پایش و ارزیابی):
ماده ۲۳: کارفرمایان و کارآفرینان مشمول دستوالعمل پس از جذب کارورز اطلاعات مربوط به برقراری معافیت را براساس فرایند اجرای دستورالعمل و در قالب فرمها و کاربرگاهای پیوست به دستگاه هماهنگ کننده ارائه می‌نمایند تا پس از تایید جهت برقراری معافیت ازپرداخت حق بیمه سهم کارفرما به سازمان تامین اجتماعی ارسال نماید.
ماده ۲۴: سازمان تامین اجتماعی مکلف است پس از برقراری معافیت بیمه، گزارش سه ماهه میزان معافیت وتعداد کارورز مشمول معافیت را در سطوح استانی وملی جهت کنترل و نظارت به دستگاه هماهنگ کننده ارایه نماید .
تبصره- محاسبه معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما، متناسب با اعتبار تخصیص یافته از سوی دولت به دستگاه هماهنگ کننده و بر اساس گزارش اعلامی از سوی تامین اجتماعی بصورت واریز نقدی به حساب سازمان تامین اجتماعی می‌باشد.
ماده ۲۵: دستگاه هماهنگ کننده موظف است موارد مربوط به تامین کمک هزینه کارورزی، هزینه های پایش و ارزیابی و پیاده سازی شامل راه اندازی و پشتیبانی سامانه نرم افزاری مورد نیاز دوره کارورزی ، بیمه مسئولیت و حوادث دوره مقدماتی کارورزی و معافیت را درلایحه بودجه سنواتی پیش بینی و جهت تصویب وتخصیص اعتبار به سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام نماید.
ماده ۲۶ : استانداران و اعضای شورای برنامه ریزی و توسعه استان در راستای اجرای صحیح و دقیق این دستورالعمل با بهره گیری از ظرفیت دستگاههای اجرایی و کارگروه تخصصی مربوطه، تشکل های تعاونی و خصوصی، اتاقها و دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی هماهنگی،همکاری و مساعدت لازم را بعمل می‌آورند.
ماده ۲۷: مسئولیت هماهنگی، اطلاع رسانی و نظارت عملیاتی(پایش) نسبت به حسن اجرای این دستورالعمل در استان ها برعهده دستگاه هماهنگ کننده و واحدهای استانی/شهرستانی آن و نظارت عالیه نیز به عهده سازمان برنامه و بودجه کشور می‌باشد.
سایر موارد
ماده ۲۸: کارورزان موضوع این دستورالعمل براساس تبصره ذیل ماده (۵) آیین نامه اجرایی ماده (۷۱) قانون برنامه ششم از شمول قانون بیمه بیکاری خارج می‌باشند و در صورت بروز اختلاف در سایر موارد بین کارفرمایان و کارآفرینان با کارورزان موضوع توسط مراجع ذیصلاح قانونی رسیدگی خواهد شد .
ماده۲۹: در صورت بروز هرگونه اختلاف بین کارفرمایان و کارآفرینان با کارورز در دوره مقدماتی کارورزی، نظر کمیته ای متشکل از نمایندگان دستگاه هماهنگ کننده استان ،دستگاه اجرایی، کارفرما و کارآفرین و کارورز لازم الاجرا خواهد بود.
ماده ۳۰: در صورت بروز اختلاف بین کارفرمایان و کارآفرینان با کارورز پس از جذب کارورز موضوع توسط مراجع ذیصلاح قانونی رسیدگی خواهد شد.
این دستورالعمل مشتمل بر ۳۰ماده و ۱۷ تبصره ذیل برنامه سیاستهای فعال بازار کار تنظیم شده و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می‌باشد.
