آیین نامه صدور پروانه مشاوره روابط کار (بخشنامه ۱۳۶۶۵۸ مورخ ۱۱/۸/۱۳۹۲ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی)
مقدمه:
در اجرای ماده (۲۰۱) قانون کار جمهوری اسلامی ایران و مواد (۹) و (۱۳) قانون مدیریت خدمات کشوری و به منظور جلب مشارکت بخش خصوصی در جهت تعمیم و توسعه فرهنگ روابط کار، ایجاد سازوکار نظام‌مند و اعمال نظارت بر مشاوران روابط کار، ایجاد وحدت رویه در ارائه مشاوره در زمینه مسائل مربوط به قانون کار و کاهش مراجعات کارگران و کارفرمایان به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مراجع حل اختلاف، نحوه صدور پروانه مشاوره روابط کار به شرح موارد مندرج در این آیین‌نامه خواهد بود.
آیین نامه صدور پروانه مشاوره روابط کار
فصل اول- کلیات و تعاریف
ماده ۱- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌رود:
الف- وزارتخانه: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
ب- مشاوره: ارائه آگاهی‌های لازم به کارفرمایان و کارگران در زمینه روابط کار
ج- روابط کار: آن بخش از مقررات اجرایی قانون کار و مقررات تبعی و آیین‌نامه‌های مربوط در زمینه قراردادهای کار فردی و پیمان‌های جمعی، قرارداد کارآموزی، آیین‌نامه انضباطی، امور رفاهی کارگران، شرایط کار، مراجع حل اختلاف و آیین دادرسی کار و حقوق کیفری کار.
د- کارگاه: محلی که مطابق با تعریف مندرج در ماده (۴) قانون کار، کارگر بنا به درخواست کارفرما در آنجا کار می کند.
هـ- مشاور: شخص حقیقی یا حقوقی که با اخذ پروانه مشاوره از وزارتخانه به ترتیب مقرر در این آیین‌نامه مجاز به انجام فعالیت در زمینه ارائه مشاوره در محدوده موضوعات مقرر در بند (ج) این ماده می‌گردد.
و- اداره کل ستاد: اداره کل روابط کار و جبران خدمت
ز- اداره کل استان: اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان
ح- پروانه مشاوره: اجازه نامه صادره بر اساس این آیین‌نامه برای ارائه مشاوره روابط کار
ط- هیأت مرکزی: هیأتی که به شرح مندرج در ماده (۱۴) این آیین‌نامه در وزارتخانه تشکیل می شود.
ی- هیأت استانی: هیأتی که به شرح مندرج در ماده (۱۶) این آیین‌نامه در اداره کل استان مربوط تشکیل می‌شود.
ماده ۲- برای مشاوران، پس از قبولی در آزمون و سایر مراحل پیش‌بینی شده در این آیین‌نامه پروانه مشاوره به امضای مدیر کل ستاد و معاون روابط کار صادر خواهد شد.
مدت اعتبار پروانه سه سال و تمدید آن با رعایت ضوابط این آیین‌نامه بلامانع است.
ماده ۳- اشخاص حقوقی که در اساسنامه آنان انجام مشاوره حقوقی و یا مدیریت پیش‌بینی شده باشد و همچنین مؤسسات کاریابی غیردولتی به شرط در اختیار داشتن حداقل یک مشاور ذی‌صلاح و رعایت سایر ضوابط این آیین‌نامه می‌توانند تقاضای دریافت پروانه مشاوره نمایند.
تبصره- اعتبار پروانه این مؤسسات قائم به مشاور یا مشاوران حقیقی آنان است و این مشاوران حقیقی نیز مستقلاً نمی‌توانند قرارداد مشاوره منعقد نمایند.
فصل دوم- تأیید صلاحیت مشاوران
ماده ۴- اشخاص حقیقی متقاضی پروانه باید دارای شرایط زیر باشند:
الف- داشتن تابعیت ایران
ب- اعتقاد به دین مبین اسلام یا یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
ج- التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
د- دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ترجیحاً در یکی از رشته‌های علوم انسانی.
هـ- انجام خدمت دوره ضرورت یا معافیت قانونی برای مردان.
و- عدم اعتیاد به مواد مخدر و عدم اشتهار به فساد اخلاقی.
ز- نداشتن سابقه محکومیت جزایی مؤثر.
ح- عدم وابستگی به احزاب و گروه‌های سیاسی غیرقانونی.
ط- نداشتن رابطه استخدامی با دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری.
تبصره- کارکنان بازنشسته و مستعفی و بازخرید شده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به غیر از محکومان مراجع قضایی و یا هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری که به بازنشستگی یا بازخریدی و یا اخراج از خدمت محکوم شده‌اند (جز کسانی که دلیل محکومیت آنان غیبت بوده است)، به شرط داشتن حداقل ده سال اشتغال (اعم از متناوب یا متوالی) در یکی از پست‌های کاردانی، کارشناسی و بالاتر قابل تخصیص به رشته شغلی کاردان یا کارشناس روابط کار و یا مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادارات اجرایی یا ستادی وزارتخانه، با تأیید اداره کل امور اداری و با رعایت سایر شروط مندرج در این ماده، از محدودیت حداقل مدرک تحصیلی معاف می‌باشند.
ماده ۵- متقاضیان علاوه بر داشتن شرایط مندرج در ماده (۴) برای اخذ پروانه مشاوره باید در آزمون تخصصی و مصاحبه حضوری شرکت نمایند.
ماده ۶- پذیرفته‌شدگان در آزمون کتبی و مصاحبه باید در دوره آموزش توجیهی که طبق برنامه تنظیمی اداره کل ستاد و با همکاری مؤسسه کار و تأمین اجتماعی برگزار می‌گردد، شرکت و موفقیت حاصل نمایند.
ماده ۷- آزمون کتبی متقاضیان دریافت پروانه مشاوره در محدوده قانون کار جمهوری اسلامی ایران و آیین‌نامه‌‌ها و مقررات تبعی آنها و سایر مقررات مرتبط توسط اداره کل استان برگزار می‌گردد.
ماده ۸- اداره کل ستاد سئوالات آزمون را تهیه می‌نماید و در موعد مقرر و به روش مقتضی در اختیار اداره کل استان قرار می‌دهد. حد نصاب امتیازات برای قبولی نیز توسط هیأت مرکزی تعیین می‌گردد.
ماده ۹- سرفصل‌های تفصیلی و منابع آزمون کتبی باید قبل از آزمون تعیین و در فاصله زمانی مناسب به اطلاع داوطلبان برسد.
ماده ۱۰- آزمون کتبی برای صدور پروانه مشاوره در صورت ضرورت به تشخیص هیأت مرکزی هر سه سال یک بار برگزار خواهد شد. چنانچه تعداد داوطلبان و سایر شرایط ایجاب نماید با پیشنهاد اداره کل ستاد و تأیید هیأت مذکور برگزاری آزمون و صدور پروانه در فواصل زمانی کوتاه تر نیز قابل انجام خواهد بود.
ماده ۱۱- در صورت قبولی در آزمون کتبی، مصاحبه حضوری در موضوعات مربوط به فن بیان، گزارش نویسی، اطلاعات مربوط به روابط کار و اطلاعات عمومی و موارد مشابه و مرتبط توسط هیأت استانی انجام می پذیرد. نتایج مصاحبه همراه با خلاصه‌ای از مشخصات داوطلبان برای اتخاذ تصمیم نهایی به هیأت مرکزی ارسال می‌گردد.
ماده ۱۲- اشخاص حقیقی و حقوقی متقاضی پروانه مشاوره باید مشخصات محل سکونت یا فعالیت خود را که اقامتگاه قانونی آنان محسوب می‌شود در اختیار اداره کل استان قرار دهند و هرگونه تغییر در آن را بلافاصله به اطلاع اداره کل استان مربوط برسانند.
تبصره ۱- انتقال پروانه مشاوره به غیر ممنوع است.
تبصره ۲- فعالیت مشاوران در استان‌هایی غیر از استان محل اقامت بلامانع است.
فصل سوم – هیأت های بررسی و نظارت
ماده ۱۳- به منظور سیاستگذاری و هماهنگی، بررسی شرایط متقاضیان، تأیید صلاحیت تخصصی آنان، نظارت و ارزیابی و رسیدگی به عملکرد مشاوران و نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه هیأت هایی به شرح مواد آتی تشکیل می‌گردد.
ماده ۱۴- هیأت مرکزی در وزارتخانه با ترکیب زیر تشکیل می‌گردد:
الف- معاون روابط کار وزارتخانه به عنوان رییس هیأت
ب- مدیر کل روابط کار و جبران خدمت
ج- مدیر کل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات
د- مدیر کل توسعه منابع انسانی
ه- رئیس مؤسسه کار و تأمین اجتماعی و یا معاون وی.
و- رییس مرکز حراست
ز- یک نفر کارشناس روابط کار با پیشنهاد مدیر کل روابط کار و جبران خدمت و تأیید معاون روابط کار
تبصره ۱- دبیرخانه هیأت مرکزی در اداره کل ستاد مستقر می‌شود و دبیر هیأت مدیر کل روابط کار و جبران خدمت خواهد بود.
تبصره ۲- جلسات هیأت مرکزی با دعوت کتبی دبیر تشکیل و با حضور اکثریت اعضا رسمیت می‌یابد و تصمیمات آن با اکثریت آرای اعضای حاضر معتبر است.
ماده ۱۵- وظایف هیأت مرکزی به شرح ذیل می‌باشد:
الف- سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌های لازم برای برگزاری آزمون از قبیل تعیین تاریخ آزمون، حد نصاب امتیازات برای قبولی در آزمون، تعداد مشاوران هر استان متناسب با تعداد کارگران و واحدهای آن استان.
ب- دعوت از متقاضیان واجد شرایط برای انجام آزمون از طریق آگهی در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و سایر روش‌های اطلاع رسانی.
ج- نظارت کلی بر روند برگزاری آزمون.
ح- رسیدگی به اعتراضات متقاضیان اخذ پروانه مشاوره در خصوص مراحل مختلف آزمون.
د- تأیید صلاحیت نهایی مشاوران و صدور پروانه مشاوره با رعایت ضوابط مقرر در ماده ۲ این آیین‌نامه.
هـ- رسیدگی به تخلفات مشاوران.
و- نظارت بر هیأت های استانی.
ز- بررسی پیشنهاد اصلاح این آیین‌نامه.
ح- انجام سایر وظایفی که به موجب مقررات این آیین‌نامه بر عهده این هیأت قرار گرفته است.
ماده ۱۶- هیأت استانی در اداره کل استان و با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
الف- مدیر کل استان به عنوان رییس هیأت
ب- معاون روابط کار اداره کل
ج- رییس اداره روابط کار
د- مسئول حراست
هـ- یک نفر کارشناس روابط کار با انتخاب مدیر کل استان
تبصره ۱- در اداراتی که معاون روابط کار وجود ندارد، یکی دیگر از معاون‌های مدیر کل با انتخاب وی عضو هیأت خواهد بود.
تبصره ۲- معاون روابط کار، دبیر هیأت نیز می‌باشد.
تبصره ۳- تشکیل جلسات و نحوه تصمیم‌گیری هیأت استانی، به ترتیب مقرر در تبصره (۲) ماده (۱۴) است.
ماده ۱۷- وظایف هیأت استانی به شرح ذیل است:
الف- اطلاع رسانی به متقاضیان اخذ پروانه مشاوره.
ب- بررسی شرایط متقاضیان از حیث دارا بودن شرایط مقرر در ماده (۴) این آیین‌نامه.
ج- برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر اجرای آزمون.
د- مصاحبه با پذیرفته‌شدگان آزمون و تأیید صلاحیت مقدماتی مشاوران و اعلام نتایج به هیأت مرکزی.
هـ- نظارت بر عملکرد مشاوران استان و بررسی تخلفات مشاوران و ارائه گزارش به هیأت مرکزی.
و- ارائه نظرات و پیشنهادهای اصلاحی در زمینه مفاد این آیین‌نامه به هیأت مرکزی.
ز- انجام سایر امور مرتبط با آیین‌نامه.
فصل چهارم – تکالیف عمومی مشاوران
ماده ۱۸- هر یک از مشاوران باید دارای مکانی مشخص که قابل دسترسی و مراجعه برای مراجعان در ساعات اداری بوده و نیز حداقل یک خط تلفن ثابت و دورنگار باشند و مشخصات مذکور را هنگام صدور پروانه مشاوره به اداره کل ستاد ارائه و هرگونه تغییرات بعدی را ظرف یک هفته به اداره کل ستاد و اداره کل استان اطلاع دهند.
ماده ۱۹- مشاوران صرفاً در محدوده موضوعات مندرج در بند (ج) ماده (۱) و در موضوع قرارداد مشاوره خود مجاز به اقدام و اظهارنظر می‌باشند و حق مداخله در سایر امور کارگاه را ندارند.
ماده ۲۰- مشاوران بدون قرارداد مشاوره، حق مراجعه به کارگاه، کارفرمایان و یا کارگران و تشکلات کارگری و کارفرمایی برای اظهارنظر یا مداخله در امور آنان را ندارند. در غیر این صورت اقدام آنان سوءاستفاده از پروانه مشاوره محسوب و با آنان طبق مفاد ماده (۲۵) این آیین‌نامه رفتار خواهد شد.
ماده ۲۱- همزمان در یک موضوع نمی‌توان طرف مشاوره کارگر و کارفرما یا تشکل کارگری و کارفرمایی قرار گرفت مگر آنکه طرفین از این امر آگاه شده و مورد قبول آنان باشد.
تبصره ۱- قبول نمایندگی همزمان طرفین یک پرونده در دعاوی کارگری و کارفرمایی در هر صورت مطلقاً ممنوع است.
تبصره ۲- ارائه مشاوره همزمان در یک موضوع بدون آگاهی و رضایت طرفین و قبول نمایندگی همزمان طرفین یک پرونده در دعاوی کارگری و کارفرمایی سوءاستفاده از پروانه مشاوره محسوب و با متخلف طبق مفاد ماده (۲۵) این آیین‌نامه رفتار خواهد شد.
ماده ۲۲- مشاوران در قبال اعمال، اقدامات و اظهارنظرهای خود رأساً مسؤولند. در خصوص اشخاص موضوع ماده (۳) شخص حقوقی و مشاور حقیقی هر دو مسؤول خواهند بود.
ماده ۲۳- مشاوران باید در دوره‌های آموزشی که توسط اداره کل ستاد برنامه‌ریزی و با همکاری مؤسسه کار و تأمین اجتماعی برگزار می‌گردد، شرکت نمایند.
فصل پنجم – نظارت و رسیدگی به تخلفات
ماده ۲۴- انواع تخلفات به شرح ذیل است:
الف- عدم رعایت مفاد آیین‌نامه
ب- هرگونه اقدام غیرقانونی که منجر به ایجاد تنش یا اختلاف یا بی‌نظمی در کارگاه شود.
ج- عدم رعایت شؤون حرفه‌ای و شغلی
د- عدم شرکت در دوره‌های آموزشی
هـ- عدم همکاری با وزارتخانه در چارچوب وظایف مشاور
و- واگذاری تمام یا بخشی از تعهدات قرارداد مشاوره
ز- هرگونه سوءاستفاده از پروانه مشاوره
ماده ۲۵- هیأت مرکزی متخلف را حسب مورد به یکی از تنبیهات انضباطی زیر محکوم می‌نماید:
الف- تذکر کتبی
ب- تعلیق پروانه حداکثر تا یکسال
ج- لغو یا عدم تمدید پروانه
تبصره- چنانچه تخلف مشاور موجب تعقیب در مراجع قضایی شود، مانع از اعمال تنبیهات انضباطی این ماده نخواهد بود.
ماده ۲۶- اداره کل ستاد ضوابط رتبه‌بندی مشاوران را با توجه به عملکرد، امکانات اداری و دفتری، سوابق تجربی و نظایر آن تهیه و پس از تأیید هیأت مرکزی موضوع ماده (۱۴) نسبت به رتبه‌بندی آنان اقدام می‌نماید.
فصل ششم- سایر مقررات
ماده ۲۷- اداره کل ستاد با همکاری ادارات کل استان نسبت به ارزیابی مشاوران اقدام می‌نماید و در صورتی که در پایان هر دوره امتیازات مکتسبه کمتر از میزان تعیین شده از طرف اداره کل ستاد باشد منجر به عدم تمدید پروانه خواهد شد.
تبصره- ضوابط موضوع این ماده توسط اداره کل ستاد تدوین و به تصویب هیأت مرکزی خواهد رسید.
ماده ۲۸- تمدید پروانه مشاوره مستلزم تقاضای مشاور و دارا بودن شرایط مندرج در آیین‌نامه است. برای تمدید پروانه، طی مراحل آزمون کتبی و مصاحبه و دوره آموزشی ضرورتی ندارد اما چنانچه هیأت مرکزی تشخیص دهد می‌تواند تمدید پروانه را موکول به طی دوره بازآموزی نماید.
ماده ۲۹- در صورت لغو یا عدم تمدید پروانه مشاوره چنانچه مؤسسه مشاوره‌ای یا مشاوری که پروانه وی لغو گردیده یا تمدید نشده است متقاضی دریافت پروانه باشد، طی کلیه مراحل دریافت پروانه الزامی خواهد بود.
ماده ۳۰- اداره کل ستاد بانک اطلاعات مشاوران روابط کار را تهیه و همواره تغییرات را در آن اعمال می‌نماید. این بانک اطلاعات باید قابل دسترسی برای عموم باشد.
ماده ۳۱- ادارات کل استانی و اداره کل ستاد مسؤول اجرای مفاد آیین‌نامه بوده و در صورت بروز هر گونه ابهام، نظر هیأت مرکزی لازم‌الاتباع می‌باشد.
این آیین‌نامه در۳۱ ماده و ۱۳ تبصره در تاریخ ۸/۸/۱۳۹۲به تصویب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسید.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی- علی ربیعی