ابطال بخشنامه دانشگاه علوم پزشکی شیراز از حیث تصریح به لزوم داشتن 50 سال سن جهت قبول درخواست بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور (دادنامه شماره 848 مورخ 1/5/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)
شماره دادنامه: 848
تاریخ دادنامه: 1؍5؍1398
شماره پرونده: 97؍804
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای حسین کاویانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص لزوم داشتن 50 سال سن جهت قبول درخواست بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص لزوم داشتن 50 سال سن جهت قبول درخواست بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان آور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
“احتراماً به استحضار می رساند اینجانب حسین کاویانی متولد 10؍4؍1348 و 27 سال و اندی سابقه خدمت و شغل پـرستار کارمند دانشگاه علوم پزشکی شیراز و شاغل در بیمارستان امام خمینی شهرستان آباده هستم و دارای 4 ماه خدمت داوطلبانه در جبهه در سال 1366 و یک ماه در سوریه در سال 1395 هستم و بر اساس مفاد قوانین فوق الذکر و چون پرستاری از مشاغل سخت و زیان آور محسوب شده و شاغلان آن حداقل با 20 سال سابقه خدمت و حسب مورد 5 سال ارفاق می توانند بازنشسته شوند (وفق تبصره 1 ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری) و مـاده 27 قانون جامـع ایثارگران، مـدت خـدمت داوطلبانـه جانبازان، رزمنـدگان، آزادگان و شهـدا در جبهه قبل از استخدام و اشتغال در صورت تمایل جزء سنوات قابل قبول از لحاظ بیمه و بازنشستگی به ماخذ مشاغل سخت و زیان آور (یک به یک و نیم) محسوب می گردد. نظر به اینکه تقاضاهای بازنشستگی در سال 1395 و مهر ماه 1936 به دانشگاه علوم پزشکی و بیمارستان بدون پاسخ مانده و به طور شفاهی و پس از پیگیریهای مکرر اظهار داشتند که باید سن من 50 سال باشد. با عنایت به اینکه مقنن در بند ج تبصره 18 قانون بودجه سال 1394 و مواد 28 و 29 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1393، هیچ گونه اختیاری به دستگاه های اجرایی به منظور تعیین هرگونه شرط نظیر حدنصاب سن متقاضیان اعطاء نکرده تا از صدور احکام بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت ممانعت کنند، بنابراین اقدام دانشگاه علوم پزشکی شیراز خارج از حدود اختیارات قانونی مربوط بوده و در صلاحیت آن نمی باشد. لذا با عنایت به متن قانون و شرایط مقرر که در زیر آورده می شود از محضر قضات شریف و دلسوز دیوان عدالت اداری تقاضا دارد نسبت به ابطال بخشنامه تعیین سن متقاضیان دانشگاه و الزام به پذیرش و صدور ابلاغ بازنشستگی اینجانب اوامر لازم صادر فرمایند.
متن بخشنامه نحوه موافقت با بازنشستگی ( مصوبه 50960-3؍4؍1394 سازمان مدیریت، قانون بازنشستگی و بند «ج» تبصره 18 قانون بودجه 1394) و تنها شروط مندرج و قابل اجرا:
1- با مسئولیت بالاترین مقام (موضوع مواد 52 و 53 قانون محاسبات عمومی)
2- بدون سنوات ارفاقی
3- پرداخت کامل پاداش پایان خدمت و ذخیره مرخصی (ماده 107 قانون مدیریت خدمات کشوری) حداکثر 5% اعتبارات هزینه ای. ”
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
“«بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور» « شرایط متقاضیان»
– فقط مشمولین صندوق بازنشستگی کشوری
– مرد: 25 سال سابقه خدمت و 50 سال سن
– زن: 25 سال سابقه خدمت بدون شرایط سنی
– زن: 20 سال سابقه خدمت و داشتن بیماری خاص و صعب العلاج با داشتن گواهی پزشک و تایید پزشک معتمد دانشگاه
– شاغل بودن دو سوم از کل خدمت در پست یا رشته شغلی مشاغل سخت و زیان آور الزامی است
– آخرین پست سازمانی در پستهای مشاغل سخت و زیان آور باشد
« توضیحات به متقاضی قبل از ارائه درخواست»
– حقوق بازنشستگی بر اساس سابقه خدمت اصلی + سنوات ارفاقی
– پاداش پایان خدمت بر اساس سابقه خدمت اصلی (تعهد محضری حداقل 18 ماهه اخذ می گردد)
– بابت سنوات ارفاقی بدهی سهم مستخدم 9% آخرین حقوق* ماههای ارفاقی به عهده مستخدم می باشد
– حقوق بازنشستگی به نسبت حقوق شاغلی کاهش چشمگیری دارد
« مدارک لازم»
– موافقت واحد محل خدمت بدون درخواست جایگزین همزمان و غیر همزمان و بدون قید و شرط
– موافقت معاونت مربوطه بدون درخواست جایگزین همزمان و غیر همزمان و بدون قید و شرط
– تعهد محضری فقط گواهی امضا در دفترخانه شود و نیازی به صدور سند نیست
– تکمیل فرم درخواست بازنشستگی
– پرونده خلاصه شده طبق چک لیست + کلیه جلدهای پرونده پرسنلی
– صدور حکم بازنشستگی با نوع حکم بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور
– ارائه پرونده خلاصه شده طبق چک لیست به همراه حکم بازنشستگی جهت امضاء حکم الزامی است
– تاریخ اجرای حکم بازنشستگی 29؍12؍1396
– پرونده ها به طور کامل تا پایان آذر ماه تحویل اداره بازنشستگی شود.”
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر امور حقوقی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی استان فارس به موجب لایحه شماره ص؍97؍پ؍9؍208؍24346-21؍6؍1397 توضیح داده است که:
” مدیر دفتر محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شماره پرونده: 9709980905800331 شماره بایگانی شعبه: 92092
با سلام و احترام و با صلوت بر محمد و آل محمد (ص)
بازگشت به ابلاغ نامه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری موضوع شماره پرونده صدر الذکر در خصوص دادخواست آقای حسین کاویانی به خواسته ابطال بخشنامه دانشگاه ضمن ایفاد نامه شماره 97؍2108738-19؍6؍1397 مدیریت منابع انسانی دانشگاه به استحضار می رساند دستگاه های اجرایی فقط مجری قوانین و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی و هیأت وزیران می باشند و از خود قانون وضع نمی کنند و به استناد تبصره 7 ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 10؍2؍1385 موضوع تصویب نامه 22686ت؍33750هـ-6؍3؍1385 هیأت وزیران و دستورالعمل نحوه بازنشستگی و محاسبه سنوات ارفاقی مربوط به مشاغل سخت و زیان آور (پرستار و بهیار) حداقل سن برای مردان 50 سال پیش بینی شده، بنابراین دانشگاه در چارچوب مقررات سن بازنشستگی جهت بازنشستگی مردان به استناد مشاغل سخت و زیان آور مصوب 5؍6؍1386 نیز به استحضار می رساند این قانون در تاریخ 5؍6؍1394 منقضی شده و از سوی مجلس شورای اسلامی تمدید نشده بنابراین خواسته های شاکی مغایر قوانین است و رد شکایت مورد استدعاست.”
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1؍5؍1398 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً: مطابق تبصره 3 ماده 3 قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال 1367 که مقرر شده است: «شاغلین مشاغل سخت و زیان آور که وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتی های جسمی و روحی می گردد، می توانند با داشتن حداقل بیست سال سابقه خدمت و بر اساس درخواست کتبی خود با حداکثر پنج سال ارفاق بازنشسته شوند.» و در تبصره 1 ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 نیز مقرر شده است: «سابقه مذکور در بند الف و همچنین شرط سنی مزبور در بند (ب) برای متصدیان مشـاغل سخت و زیـان آور و جانبازان و معلـولان تا پنج سال کمتر می باشد و شرط سنی برای زنان منظور نمی گردد.» این حکم به مفهوم آن است که سن شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مشمول بازنشستگی بند (الف) ماده 103: «حداقل سی سال سابقه خدمت برای مشاغل غیر تخصصی و سی و پنج سال برای مشاغل تخصصی با تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد و بالاتر با درخواست کارمند برای سنوات بالاتر از 30 سال.» پنج سال خدمتی کاهش می یابد و در هیچ یک از این دو مقرره مذکور شرطی برای برخورداری از جهت سن فرد متقاضی پیش بینی نشده است.
ثانیاً: تبصره 7 ماده 1 آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال 1385 هیأت وزیران که در آن مقرر شده بود: «حداقل سن بازنشستگی برای کلیه معلولین عادی، بیماران ناشی از شرایط خاص کار، معلولین حوادث ناشی از کار و شاغلین مشاغل سخت و زیـان آور مشمول تبصره 3 قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شـاغلین مشـاغل سخت و زیـان آور مصوب سـال 1367 بـه ترتیب بـرای مردان و زنان (50) سال و (45) سال می باشد.» و مورد استناد شاکی واقع شده است به موجب دادنامه شماره 5-18؍1؍1387 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به جهت افزایش شرط سنی مذکور و تضییق شمول قانون ابطال شده است.
ثالثاً: از نظر مقررات اختصاصی حاکم بر دانشگاه‌ها نیز به موجب ماده 97 آیین نامه اداری، استخدامی و تشکیلاتی کارمندان غیر هیأت علمی مصوب سال 1391 هیأت امناء مقرر شده است: «شرایط بازنشستگی کارمندان در موسسه به شرح ذیل است: الف- موسسه مکلف است کارمندان خود را که سی سال سابقه خدمت دارند، بازنشسته نماید. ب- موسسه می تواند کارمند خود را با داشتن حداقل شصت سال سن و حداقل بیست و پنج سال سابقه خدمت با حداقل بیست و پنج روز حقوق بازنشسته نماید. تبصره 1- موسسه مجاز است در موارد خاص و حسب نیاز از خدمات کارمندانی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر می باشند، در صورت تمایل کارمند با تصویب هیأت رئیسه حداکثر تا سی و پنج سال سنوات خدمت استفاده نماید. تبصره 2- سابقه مذکور در بند الف ماده 97 و همچنین شرط سنی مزبور در بند (ب) برای متصدیان مشاغل سخت و زیان آور و جانبازان و معلولان تا پنج سال کمتر می‌باشد و شرط سنی برای زنان منظور نمی گردد.» همان گونه که ملاحظه می‌شود در تبصره 2 ماده مذکور نیز مشابه حکم مقرر در تبصره 1 ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری در مورد بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور و جانبازان و معلولان پنج سـال سن خدمتی کاهش یافته و جهت برخورداری از آن شرطی برای سن فرد متقاضی پیش‌بینی نشده است.
بنا بر مراتب مصوبه مورد اعتراض به دلیل مغایرت با قوانین پیش گفته مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری