معافیت مالیاتی رزمندگان موضوع بند ذ ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه قید و شرطی ندارد/ استثنای دانشگاه ها صرفاً «از قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی» است و نه قوانین و مقررات خاص مانند قوانین و مقررات ایثارگران (دادنامه شماره 226-225 مورخ 24/2/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)
شماره دادنامه: 226-225
تاریخ دادنامه: 24؍2؍1398
شماره پرونده: 96؍1825، 96؍1475
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقایان: احمد قانع ساسان سرایی و علی عابدینی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تذکر 2 از بند 4 و بند 8 نامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396 معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی
گردش کار: الف) آقای احمد قانع ساسان سرایی به موجب دادخواستی ابطال تذکر 2 از بند 4 و بند 8 نامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396 معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
“احتراماً اینجانب احمد قانع ساسان سرایی عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات ایران با مرتبه مربی پژوهشی با مدرک کارشناسی ارشد می باشم که حکم کارگزینی موید آن می باشد. بر اساس ردیف 6 بند (ث) ماده 88 قانون توسعه ششم جمهوری اسلامی ایران بهره مندی از امتیاز یک مقطع تحصیلی بالاتر برای رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبان در دفاع مقدس با حقوق و مزایای اجتماعی پیش بینی شده و همچنین هیچ قید و دستوری در استفاده از حقوق و مزایا یک رتبه تحصیلی بالاتر به لحاظ نوع کار و حکم کارگزینی نیامده است. تصویر تاییدیه حضور در جبهه اینجانب بـه مـدت 17 مـاه ضمیمه می باشد کـه بیانگر استحقاق اینجانب جهت بهره مندی از مزایای ردیف 6 بند (ث) مـاده 88 قانون توسعه ششم می باشد. بـا این حـال سازمان متبوع اینجانب بر اساس بند 8 نامه شماره 211؍25517 -7؍6؍1396 و به استناد جوابیه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نامه شماره 109773؍15- 23؍5؍1396 اعضای هیأت علمی را مشمول مزایای مقطع تحصیلی بالاتر موضوع ردیف 6 از بند ماده 88 برنامه ششم ندانسته و این در حالیست که نامه 09773؍15 اولاً: در جواب استعلام نامه شماره 1124؍1؍3؍96-11؍5؍1396 بیان گردید و طرح سوال و استعلام استفاده مضاعف برای ایثارگران ( آزاده، جانباز، فرزند شهدا و …) و مربیان که قبلاً از حقوق و مزایای یک رتبه بالاتر برخوردار گردیده اند. ثانیاً: نامه 09773؍15- 23؍5؍1396 به هیچ وجه نافی استفاده رزمندگان از حقوق و مزایای ردیف 6 بند (ث) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه نمی باشد. همچنین بر اساس تبصره 4 بند 2 ماده 52 آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی که در آن صراحتاً اعلام می دارد (اعضایی که از سوی مراجع ذیصلاح واجد دریافت مزایای ایثارگری شناخته می شوند. از پایه ایثارگری بر اساس جدول تبصره 4 همان ماده برخوردار می گردند و فقط ایثارگران ( جانباز، آزادگان و غیره) که در ردیف یک و دو مندرج در جدول ماده 9 آیین نامه هیأت علمی قرار داشته و از حقوق و مزایای یک رتبه بالاتر بهره مند گردیده اند در شمول این تبصره قرار نمی گیرند تصویر ماده 52 آیین نامه هیأت علمی و جدول تبصره 4 می باشد. از آنجا که بر اساس حکم کارگزینی اینجانب مربی پژوهشی و دارای مدرک کارشناسی ارشد می باشم و از حقوق و مزایای یک مقطع تحصیلی بالاتر تاکنون استفاده نکرده ام و بر اساس مستندات حضور در جبهه و بر اساس تاییدیه مراجع ذیصلاح، واجد دریافت حقوق و مزایای یک مقطع تحصیلی بالاتر بر اساس ردیف 6 بند (ث) ماده 88 قانون ششم توسعه می باشم.
همچنین به موجب بند (ذ) تبصره ردیف 7 ماده 88 قانون توسعه ششم، به ماده 56 قانون خدمات رسانی به ایثارگران عبارت رزمندگان با حداقل دوازده ماه حضور در جبهه اضافه گردیده و به موجب آن رزمندگان با 12 ماه حضور در جبهه از پرداخت مالیات معاف می باشند و برای این معافیت شرطی جز حضور در جبهه قید نشده است. این در حالیست کـه معاونت توسعه مـدیریت و منابع انسانی سازمـان تحقیقات آمـوزش و ترویج کشاورزی در ردیف 4 تذکر 2 نامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396 معافیت مالیاتی مذکور را منوط به پرداخت کامل کسور بازنشستگی ایام خدمت وظیفه عمومی کرده و صراحتاً و به وضوح ماده 56 قانون خدمات رسانی به ایثارگران را نقص کرده است. لذا در پایان خواهان لغو و ابطال تذکر 2 از بند 4 و بند 8 نامه به شماره 211؍25517-/6؍1396 و برخورداری اینجانب از حقوق و مزایای یک مقطع تحصیلی بالاتر و نیز برگشت کسور مالیاتی از تاریخ 1؍1؍1396 از زمان اجرایی شدن قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران می باشم.”
متن مقرره های مورد اعتراض به قرار زیر است:
نامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396:
“4- بازنگری سوابق و گواهی حضور در جبهه اعضاء که در حال حاضر در جوف پرونده پرسنلی آنها وجود دارد و ملاک عمل قرار گرفته، الزامی است.
……
تذکر 2: با عنایت به اینکه احتساب مدت خدمت نظام وظیفه، مستند به تبصره 1 ماده 76 آیین نامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی و تبصره ماده 100 آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی، در صورت پرداخت کامل کسور بازنشستگی به عنوان سابقه خدمت محسوب می گردد. لذا آن دسته از اعضا که مدت حضور در جبهه آنها به صورت موظفی (خدمت سربازی) بوده و بر اساس بخشنامه شماره 11؍40؍206؍ط- 21؍10؍1388 ستاد کل نیروهای مسلح سه چهارم دوره مذکور به عنوان داوطلب محسوب گردیده است، در صورت پرداخت کسور ایام سربازی خود از معافیت مالیاتی و بخشودگی کسور بازنشستگی موضوع این ابلاغیه برخوردار خواهند شد.
………
8- اعضای هیأت علمی مطابق جوابیه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شماره 109773؍15-23؍5؍1396 مشمول مزایای مقطع تحصیلی بالاتر موضوع ردیف 6 از بند (ث) ماده 88 قانون برنامه ششم نخواهد شد.”
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی به موجب لایحه شماره 200؍61691-27؍12؍1396 توضیح داده است که:
“اعضای محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: لایحه دفاعیه
با سلام واحترام
با عنایت به ابلاغیه شماره بایگانی 16876- 17؍11؍1396 منضم به تصویر شکواییه آقای احمد قانع ساسان سرایی در خصوص ابطال و لغو نامه شماره 211؍25517 -7؍6؍1396 مراتب ذیل را برای رد شکایت مطروحه، معروض می دارد:
1- مطابق قانون تاسیس سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مصوب 9؍4؍1353 این سازمان به صورت هیأت امنایی اداره می شود.
2- برابر ماده یک قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور مصوب 10؍11؍1395 مجلس شورای اسلامی که اشعار می دارد: « دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستانها و پارکهای علم و فناوری که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذی ربط می باشند، بدون رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی کشور، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیأت امناء که حسب مورد به تایید وزیران علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مورد فرهنگستانها به تایید رئیس جمهور و در مورد دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی وابسته به نیروهای مسلح به تایید رئیس ستاد کل نیروهای مسلح می رسد، عمل می کنند.
3- این سازمان آیین نامه های چهارگانه (1- آیین نامـه استخدامی اعضای هیأت علمی 2- آیین نامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی 3- آیین نامه تشکیلاتی 4- آیین نامه معاملاتی) خود را در بیست و نهمین 29 جلسه هیأت امناء در تاریخ 15؍12؍1391 تصویب نمود.
4- آیین نامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی این سازمان از تاریخ 1؍7؍1392 در خصوص ایشان اعمال شده است و تمامی مزایای مربوط به آیین نامه و علی الخصوص ماده 77 بر اساس مصوبات سی و دومین جلسه هیأت امناء این سازمان به ایشان پرداخت شده است.
5- مطابق تبصره 4 ماده 52 آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی که مقرر می دارد: «اعضایی که از سوی مراجع ذی صلاح واجد دریافت مزایای ایثارگری شناخته می شوند، علاوه بر پایه های ایثارگری مندرج در این ماده از پایه های ایثارگری مطابق جدول ذیل برخوردار می گردند. اعضای ایثارگری (جانبازان و آزادگان) که در مرتبه ردیفهای یک و دو مندرج در جدول موضوع ماده 9 این آیین نامه قرار داشته و از حقوق و مزایای یک مرتبه بالاتر بهره مند گردیده اند، در شمول این تبصره قرار نمی گیرند.»
6- مطابق بند 1 نامه شماره 109773؍15-23؍5؍1396 رئیس مرکز هیأتهای امناء و هیأتهای ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که مقرر می دارد: « مزایای پیش بینی شده برای اعضای هیأت علمی ایثارگر (جانباز- آزاده) و عضو هیأت علمی فرزند شهید دارای مراتب علمی مربی آموزشیار؍ مربی پژوهشیار و مربی آموزشی؍ مربی پژوهشی صرفاً بر اساس آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی صورت می گیرد.»
7- مطابق بند 2 نامه صدرالاشاره، به استناد تبصره 4 و 7 ماده 52 اعضای یاد شده فقط از حقوق و مزایای یک مرتبه بالاتر بهره مند می شوند و در صورت ارائه مدرک تحصیلی دکتری و داشتن مرتبه استادیاری صرفاً از پایه های مربوطه برخوردار می شوند.
بنا به مراتب یاد شده، با توجه به اینکه بر اساس حکم کارگزینی شاکی دارای مرتبه مربی پژوهشی با مدرک فوق لیسانس می باشد. بنابراین ادعـای نامبرده بـرخلاف قوانین و مقررات مربوطه بـوده لذا از آن مقام رد شکایت شاکی مورد استدعاست.”
ب) آقای علی عابدینی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال بند 8 بخشنامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396 معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
“ریاست محترم دیوان عدالت اداری
احتراماً اینجانب علی عابدینی عضو هیأت علمی در مرتبه مربی پژوهشی و سابقه ایثارگری بیشتر از شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه های دفاع مقدس با استناد به دلایل و مستندات مشروح در لایحه تکمیلی، تقاضای ابطال بند 8 بخشنامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396 معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی و تحکم به اجرای ردیف 6 بند «ث» ماده 88 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه از ابتدای سال 1396 در حق اینجانب را خواستارم.”
متن لایحه تکمیلی به قرار زیر است:
” ریاست محترم و قضات عالی مقام دیوان عدالت اداری
با سلام و تحیت
احتراماً در خصوص شکایت مطروحه به طرفیت معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی و در شرح خواسته به استحضار می رساند اینجانب علی عابدینی عضو رسمی هیأت علمی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران در مرتبه مربی پژوهشی با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد شیمی دریا هستم و به گواهی صادره از سپاه پاسداران بیشتر از شش ماه به صورت داوطلبانه در جبهه های دفاع مقدس حضور داشته ام. با عنایت به ردیف 6 بند «ث» ماده 88 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه که بهره مندی از امتیازات یک مقطع تحصیلی بالاتر برای رزمنـدگان با حـداقل شش مـاه حضور داوطلبانـه در دفاع مقدس در حقوق و مزایای اجتماعی را اشعار می دارد و مستحق برخورداری از امتیازات یک مرتبه تحصیلی بالاتر هستم. بنا بر آن که مراتب اعضای هیأت علمی متناسب با مدرک تحصیلی در جدول ماده 9 آیین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی آمده و مرتبه بالاتر از مربی پژوهشی، مرتبه استادیار پژوهشی (معادل دکتری در اعضای غیر هیأت علمی) است لذا استحقاق برخورداری از مزایای مرتبه استادیار پژوهشی را دارم. ولی موسسه متبوع طی نامه شماره 93139؍2؍247-29؍8؍1396 با استناد به دور باطل نامه های ذیل الذکر، تقاضای قانونی مرا نپذیرفته است.
مدیر امور اداری موسسه متبوع در جهت رد تقاضای انتفاع اینجانب از مزایای یک مقطع تحصیلی بالاتر به بند 8 بخشنامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396 صادره از سوی معاون سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی استناد کرده است. در این بخشنامه به جوابیه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مطابق نامه شماره 109773؍15- 23؍5؍1396 استناد شده است که آن جوابیه در پاسخ به سوالات مطرح شده در نامه شماره 1124؍1؍3؍1396-11؍5؍1396 بوده است. حالیه آن که بر مبنای طرح سوال و جوابیه استعلام فقط ایثارگران و مربیانی که قبلاً از حقوق و مزایای یک رتبه بالاتر بهره مند گردیده اند، در شمول استفاده توامان و در دو مرتبه بالاتر قرار نمی گیرند و اینجانب از حقوق و مزایای یک مقطع تحصیلی بالاتر تاکنون استفاده نکرده ام. علاوه بر این جوابیه وزارت علوم نافی برخورداری ایثارگران عضو هیأت علمی مرتبه مربی از مزایای ردیف 6 بند «ث» ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه نیست بلکه موید آن است. کما اینکه قبل از برنامه پنجساله ششم، ایثارگران ( فرزندان شهدا و جانبازان) عضو هیأت علمی از مزایای قانونی یک مرتبه تحصیلی بالاتر برخوردار می شده اند و مطابق ماده قانونی وضع شده اخیرالذکر، از ابتدای سال 1396 رزمندگان دارای حداقل شش ماه جبهه به این ماده قانونی اضافه و شامل برخورداری از مزایای مرتبه تحصیلی بالاتر شده اند. از طرفی ماده قانونی اخیرالذکر مطلق و بدون قید انحصار است و هیچ قید و دستوری در استفاده از حقوق و مزایای یک رتبه تحصیلی بالاتر به لحاظ نوع کار، عضو هیأت علمی و یا غیر هیأت علمی نیامده است.
همان گونه که ریاست و قضات واقف هستند سازمان متبوع مجری قانون هست و تفسیر قانون خارج از حدود اختیارات آن سازمان بوده و اگر شبهه و یا رفع ابهامات و حل مشکلات ناشی از کلی بودن مواد قانون نیاز باشد، باید از مراجع رسمی قانونگذار مانند مجلس شورای اسلامی تقاضای استفسار می شد. علاوه بر این مطابق ماده 87 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه دستگاه های دولتی موظف بوده اند اقدامات لازم برای اجرای صحیح و به موقع قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران را به عمل آورده و اعتبار کافی را در بودجه سنواتی پیش بینی نموده و کلیه آیین نامه های اجرایی آن را حداکثر تا شش ماهه اول سال 1396 تصویب و ابلاغ نمایند. حال آن که ردیف 6 بند «ث» ماده 88 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه وضوح کامل داشته و به دور از ابهام است و سازمان متبوع بر مبنای تفسیر شخصی مبادرت به اعلام نظر رسمی در مورد مذکور کرده که حق پیگیری این تخلف برای افراد حقیقی و حقوقی ذینفع محفوظ است.
لذا از ریاست دیوان عدالت اداری تقاضای مداقه و بررسی کامل موضوع و ابطال بند 8 بخشنامه شماره 211؍25517-7؍6؍1396 معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی و تحکم به اجرای ردیف 6 بند «ث» ماده 88 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه در حق اینجانب علی عابدینی مبنی بر برخورداری از امتیازات یک مقطع تحصیلی بالاتر در حقوق و مزایای اجتماعی را داشته و نیز مطابق ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، پرداخت معوقات مربوط توسط موسسه متبوع از ابتدای سال 1396 در حق اینجانب مورد استدعاست.”
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 24؍2؍1398 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
با توجه به اینکه اولاً: به موجب بند ذ ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه مصوب سال 1395 «رزمندگان با حداقل دوازده ماه حضور در جبهه» مشمول معافیت مالیاتی موضوع ماده 56 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب سال 1391 شده اند و قانونگذار برای اعمال این معافیت قید و شرطی نگذاشته است لیکن در تذکر 2 از بند 4 مصوبه مورد شکایت، اعمال این معافیت برای رزمندگان مشمول معافیت منوط به پرداخت کسور ایام سربازی شده است. ثانیاً: به موجب ردیف 6 از بند ث ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه برای ایثارگران «بهره مندی از امتیازات یک مقطع تحصیلی بالاتر مطابق قوانین مربوطه برای رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در دفاع مقدس در حقوق و مزایای اجتماعی» مقرر شده است لیکن در بند 8 مصوبه مورد شکایت مقرر شده « اعضای هیأت علمی مشمول مزایای مقطع تحصیلی بالاتر موضوع ردیف 6 از بند ث ماده 88 قانون برنامه ششم نخواهد شد.» ثالثاً: این در حالی است که به موجب ماده 2 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران «اعضای هیأت علمی و کادر اداری دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور» نیز مشمول مقررات قانون مذکور بوده و بند ح ماده 87 قانون برنامه ششم توسعه نیز تصریح دارد به اینکه: «ایثارگران و فرزندان شهدا مشمول قوانین، مقررات و ضوابط استخدامی خاص مربوط به خود بوده و کلیه دستگاههای مشمول ماده 2 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مکلف به انجام آن هستند.» و معافیت دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی به موجب ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور مصوب سال 1395 صرفاً « از قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی» است و نه قوانین و مقررات خاص از جمله قوانین و مقررات خاص ایثارگران، بنابراین تذکر 2 ماده 4 مقرره مورد شکایت به دلیل محدود نمودن حکم مقرر در اصلاحیه ماده 56 قانون جامع خدمت رسانی به ایثارگران و اطلاق بند 8 مقرره مورد شکایت از حیث اینکه با برداشت ناصحیح از استعلام صورت گرفته اعضای هیأت علمی ایثارگر را به طور مطلق از شمول ردیف 6 بند ث ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه خارج کرده است. مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود. اطلاق بند 8 مقرره مورد اعتراض مستند به ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال شد.
محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری