ابطال شرط سنی آزمون های استخدامی دستگاه‌های اجرایی/ حداقل و حداکثر سن در قانون تعیین شده است (دادنامه شماره ۱۴۹۱ مورخ ۲۴؍۸؍۱۴۰۱ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)
شماره دادنامه: ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۴۹۱
تاریخ دادنامه: ۲۴؍۸؍۱۴۰۱
شماره پرونده: ۰۱۰۰۵۵۴
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای پارسا مرادی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای ۲، ۳ و ۳ [۴] از قسمت شرایط اختصاصی استخدام در اطلاعیه مورخ ۱۹؍۱۱؍۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور درباره اصلاحات و تمدید مجدد مهلت ثبت نام آزمون استخدام پیمانی دیوان محاسبات کشور در سال ۱۴۰۰
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بندهای ۲، ۳ و ۳ [۴] از قسمت شرایط اختصاصی استخدام در اطلاعیه مورخ ۱۹؍۱۱؍۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور درباره اصلاحات و تمدید مجدد مهلت ثبت نام آزمون استخدام پیمانی دیوان محاسبات کشور در سال ۱۴۰۰ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
” شرایط سنی تعیین شده از سوی دیوان محاسبات کشور در بخش شرایط اختصاصی آزمون استخدامی با بند الف ذیل ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری که شرایط سنی را منوط به داشتن حداقل سن بیست سال تمام و حـداکثر ۴۰ سال تمام برای استخدام رسمی و برای متخصصین مـدرک تحصیلی دکتری ۴۵ سال تعیین نموده است
مغایر می باشد و همچنین مغایر بند ۹ ذیل اصل سوم قانون اساسی به رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه و مغایر ماده ۴۱ قانون مدیریت خدمات کشوری که تأکید بر ایجاد برابری فرصت ها در استخدام افراد است می باشد. “
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
” اطلاعیه درباره اصلاحات و تمدید مهلت ثبت نام آزمون استخدام پیمانی دیوان محاسبات کشور سال ۱۴۰۰ (۱۶؍۱۱؍۱۴۰۰)
شرایط اختصاصی استخدام:
…..
۲- داشتن حداکثر سن ۳۰ سال تمام برای مقطع کارشناسی (از تاریخ ۱۹؍۱۲؍۷۰ به بعد)
۳- داشتن حداکثر سن ۳۳ سال تمام برای مقطع کارشناسی ارشد (از تاریخ ۱۹؍۱۲؍۶۷ به بعد)
۳ [۴]-داشتن حداکثر سن ۳۵ سال تمام برای مقطع دکتری(از تاریخ ۱۹؍۱۲؍۶۵ به بعد) “
در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست اداره کل حقوقی و بررسی های فنی دیوان محاسبات کشور به موجب لایحه شماره ۸۷؍۲۰۱۰۰-۷؍۴؍۱۴۰۱ توضیح داده است که:
” ۱- مطابق دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۱۱۸-۲۵؍۳؍۱۳۹۹ اصداری از هیأت تخصصی استخدامی آن دیوان با موضوع دادخواست آقای سجاد کریمی پاشاکی به طرفیت سازمان متبوع در خصوص ابطال تبصره ۴ بند ۱ و بندهای ۲، ۳، ۴ و ۵ اطلاعیه دیوان محاسبات آزمون استخدام پیمانی که یکی از درخواست ها نیز ابطال شرط حداکثری معینه در اطلاعیه مذکور بوده، رأی به رد شکایت شاکی صادر می گردد.
۲- در سال ۱۳۹۹ مجدداً موضوع ابطال تبصره ۴ بند ۱ و بندهای ۲ ، ۳ و ۵ اطلاعیه دیوان محاسبات آزمون استخدام پیمانی دیـوان محاسبات کشور از سـوی آقای محمدحسن فردی مـورد شکایت قرار گرفتـه و بـا کلاسـه پرونـده ۹۹۰۱۱۲۸ ثبت می شود که طی دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۸۳۴-۹؍۷؍۱۳۹۹ قرار رد شکایت صادر می گردد.
۳- شکایت دیگر آقای سجاد کریمی پاشاکی در خصوص ابطال تبصره ۴ بند ۱ و بندهای ۲، ۳، ۴ و ۵ اطلاعیه دیوان محاسبات و مغایرت آن با شرع با کلاسه پرونده شماره ۹۹۰۰۸۵۶ ثبت و طی دادنامه شماره ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۲۸۶-۲۵؍۱۱؍۱۴۰۰ هیأت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری مورد رسیدگی و مغایرتی با شرع نداشته و قابل ابطال نمی باشد.
۴- به موجب ماده ۲۲ قانون دیوان محاسبات کشور مصوب ۱۳۶۱ مجلس شورای اسلامی، « دیوان محاسبات از لحاظ مقررات استخدامی تابع آیین نامه استخدامی خاص خود می باشد که از طرف دیوان مزبور تهیه و با رعایت اصل ۷۴ قانون اساسی به تصویب مجلس شورای اسلامی می رسد و تا تصویب آیین نامه فوق الذکر تابع قانون استخدام کشوری خواهد بود». و بر اساس ماده ۱ قانون آیین نامه استخدامی دیوان محاسبات کشور مصوب ۱۳۷۰ «امور استخدامی دیوان محاسبات کشور تابع مقررات این قانون است». سازمان متبوع در راستای مقررات موصوف به منظور تامین نیروی انسانی مورد نیاز متخصص در واحد استان ها و ستادی در تاریخ ۲۷؍۱۱؍۱۴۰۰ اقدام به درج آگهی استخدامی می نماید.
۵- وفق مواد ۶ و ۷ قانون اخیرالذکر «استخدام رسمی اشخاص در دیوان محاسبات از طریق امتحان یا مسابقه و مصاحبه و گزینش انجام می گردد» لذا «اجرای امتحان و مسابقه ورودی به منظور استخدام رسمی در سازمان مذکور زیر نظر هیأتی به انتخاب رئیس دیوان محاسبات انجام می گیرد.» به موجب بند ۲-۵ دستورالعمل جذب نیروی انسانی متخصص در دیـوان محاسبات کشور، اجـرای آزمـون ورودی زیر نظر هیأت مرکب از معاون امور اجرایی و پشتیبانی، مدیرکل امور اداری و پشتیبانی و یک نفر صاحب نظر به انتخاب رئیس کل برگزار می گردد و تصمیمات این هیأت معتبر و لازم الاجرا می باشد.
بدین منظور هیأت مذکور با حضور معاون امور اجرایی و پشتیبانی، مدیرکل امور اداری و پشتیبانی و سرپرست اداره کل حقوقی و بررسی های فنی در روز شنبه مورخ ۱۸؍۱۰؍۱۴۰۰ برگزار گردید و در خصوص شرایط سنی شرکت در آزمون و حداکثر سن داوطلبان تصمیمات ذیل اخذ گردید: با در نظر گرفتن بند (ح) ماده ۵ قانون آییننامه استخدامی دیوان محاسبات کشور و با عنایت به سیاست های ابلاغی رئیس کل دیوان محاسبات کشور حداکثر سن داوطلبان متناسب با مقاطع تحصیلی به شرح ذیل می باشد:
داشتن حداکثر سن ۳۰ سال تمام برای مقطع کارشناسی (ملاک روز برگزاری آزمون)
داشتن حداکثر سن ۳۳ سال تمام برای مقطع کارشناسی ارشد (ملاک روز برگزاری آزمون)
داشتن حداکثر سن ۳۵ سال تمام برای مقطع دکتری (ملاک روز برگزاری آزمون)
تبصره۱: مدت خدمت سربازی به حداکثر سن اضافه می گردد.
۶- مستنداً به تبصره ماده ۱ آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۱۷ قانون آیین نامه استخدامی دیوان محاسبات کشور در آگهی استخدامی شرایط تحصیلی، تجربی و سنی و … توسط دیوان محاسبات کشور تعیین و اعلام می گردد و طبق بند (ح) ماده ۵ قانون آیین نامه استخدامی دیوان محاسبات کشور حداقل سن برای ورود به خدمت دیوان محاسبات ۱۸ سال تمام و حداکثر ۴۵ سال تعیین گردیده و از این امر عدم اختیار و جواز دیوان محاسبات کشور در تعیین حداقل و حداکثر سن با رعایت شرط مذکور مستفاد نمی گردد و بالعکس صرفاً محدوده سنی تعیین گردیده و اقدام سازمان متبوع برای داوطلب های شرکت در آزمون استخدامی بر همین اساس صورت پذیرفته است. بنا به مراتب پیش گفته مستنداً به بندهای (پ)، (ث) و (ج) ماده ۵۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ و با اتکا به مستندات صدرالاشاره و ذینفع نبودن شاکی رد شکایت و انعکاس نتیجه به این دیوان مورد استدعا است.”
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۲۴؍۸؍۱۴۰۱ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسـا و مستشاران و دادرسان شعب دیـوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء بـه شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
تعیین محدوده سنی مشخص برای استخدام و به کارگیری افراد در دستگاه های اجرایی که در بند (الف) ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری با تاکید بر لزوم داشتن حداقل سن بیست سال تمام و حداکثر چهل سال برای استخدام رسمی و در بند (ح) ماده ۵ قانون آیین نامه استخدامی دیوان محاسبات کشور با تصریح به لزوم داشتن حداقل ۱۸ سال تمام و حداکثر ۴۵ سال سن ملحوظ نظر قرار گرفته و محدوده سنی مشخصی که در دیگر قوانین و مقررات از جمله در بند (ی) ماده ۱۶ قانون استخدام نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و جزء ۲ بند ۴-۰۱-۲ فصل دوم مجموعه مقررات اداری و استخدامی کارمندان وزارت نفت تعیین شده، بیانگر توجه و امعان نظر مقنن به این اصل کلی است که متقاضیان استخدام باید بتوانند در محدوده سنی بالاتر از حداقل مقرر و پایین تر از حداکثر تعیین شده در قوانین و مقررات مربوطه از امکان شرکت در آزمون‌های استخدامی دستگاه‌های اجرایی برخوردار باشند و بر همین اساس و صرف نظر از اینکه کارکنان دیوان محاسبات کشور از لحاظ مقررات استخدامی مشمول قوانین عام استخدامی بوده و یا تابع قوانین خاص استخدامی خود هستند، حکم مقرر در بندهای ۲، ۳ و ۳ [۴] از قسمت شرایط اختصاصی استخدام در اطلاعیه مورخ ۱۹؍۱۱؍۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور درباره اصلاحات و تمدید مجدد مهلت ثبت‌نام آزمون استخدام پیمانی دیوان محاسبات کشور در سال ۱۴۰۰ که با کاهش حداکثر سن برای استخدام و همچنین رده بندی سنی برای متقاضیان استخدام بر اساس مدارک تحصیلی، بازه سنی داوطلبان استخدام را محدود کرده و موجب تضییع حقوق استخدامی آنها شده است، خارج از حدود اختیار و مغایر قانون است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
حکمتعلی مظفری- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری