عدم ابطال تعهد محضری ۱۰ سال خدمت در آزمون دانشگاه‌های علوم پزشکی (دادنامه شماره ۳۷۴ مورخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۹ هیئت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری)
شماره دادنامه: ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۳۷۴
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۰۶/۰۹
* شماره پرونده : هـ ع؍ ۰۰۰۲۴۱۱
* شاکی : خانم سعیده سلیمانی
*طرف شکایت : وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
*موضوع شکایت و خواسته: ابطال جمله «پذیرفته شدگان ملزم به تعهد محضری به مدت ۱۰ سال جهت خدمت در محل‌های مشخص شده می‌باشند» از صدر جداول فهرست شغل محل‌های دانشگاه‌های مختلف علوم پزشکی، در دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون استخدامی دانشگاه های مختلف علوم پزشکی سال ۱۳۹۹
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به خواسته ابطال جمله «پذیرفته شدگان ملزم به تعهد محضری به مدت ۱۰ سال جهت خدمت در محل های مشخص شده می باشند» از صدر جداول فهرست شغل محل های دانشگاه های مختلف علوم پزشکی، در دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون استخدامی دانشگاه های مختلف علوم پزشکی سال ۱۳۹۹ به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد:
شرایط عمومی استخدام در دانشگاه علوم پزشکی … :
پذیرفته شدگان ملزم به تعهد محضری به مدت ۱۰ سال جهت خدمت در محل های مشخص شده، می باشند.
* دلایل شاکی برای ابطال مصوبه مورد شکایت:
مطابق آرای شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۳۲۹ مورخ ۲؍۷؍۱۳۹۸ و ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۱۲۸ مورخ ۱؍۴؍۱۴۰۰ و ۱۲۱۷ مورخ ۶؍۱۰؍۱۳۹۹ و ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۳۰۳مورخ ۵؍۵؍۱۴۰۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، اخذ تعهد خلاف قانون و خارج از اختیارات تشخیص داده شده است، متاسفانه وزارت بهداشت با استناد به بند ب ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه، خود را مستثنی در همه امور می داند، در حالی که اولا در هیچ جایی از آیین نامه اداری استخدامی اعضای غیر هیئت علمی دانشگاه های علوم پزشکی، صحبت از اخذ تعهد محضری مبنی بر عدم انتقال یا جابه جایی و یا ماموریت نشده است. ثانیا مطابق ماده ۳۵ این آیین نامه، استخدام پیمانی یکی از انواع استخدام های وزارت بهداشت می باشد و تعیین شرایط استخدام پیمانی بر عهده هیئت وزیران می باشد و مطابق با آیین‌نامه استخدام پیمانی (تصویب‌نامه شماره ۵۲۲۸۲؍ت۶۶۴ مورخ ۱۵؍۶؍۱۳۶۸ هیئت وزیران و اصلاحات بعدی آن) هیچ گونه شرطی مبنی بر دادن تعهد محضری از سوی مستخدمین پیمانی مبنی بر عدم انتقال یا جابه جایی یا ماموریت وجود ندارد.
*خلاصه مدافعات طرف شکایت:
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل حقوقی و تنظیم مقررات به موجب لایحه شماره ۱۳۱۷؍۱۰۷ مورخ ۲۵؍۵؍۱۴۰۱ به طور خلاصه توضیح داده است که :
در خصوص شکایت مطروحه بدواً شایان ذکر است، هیأت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری سابقاً طی دادنامه شماره ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۳۵۹ مورخ ۸؍۱۲؍۱۴۰۰ رأی به رد شکایت صادر نموده است.
به موجب ماده (۱) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۶، دانشگاه ها از شمول قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی خارج بوده و از نظر مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی، تابع آیین نامه مصوب هیأت امنا می باشند. تعیین کلیه شرایط بکارگیری نیروی مورد نیاز موسسه به صورت قراردادی و پیمانی لازم است در دستورالعمل مذکور تعیین تکلیف گردد که از جمله این موارد تعیین شرایط عمومی و اختصاصی متقاضیان استخدام، نحوه برگزاری آزمون، نحوه بکارگیری پذیرفته شدگان آزمون و شرایط بکارگیری می باشد.
دستورالعمل اجرایی برگزاری آزمون استخدامی سال ۱۳۹۹ تصویب هیأت امناء دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی رسیده و به موجب بند ۳۹ دستورالعمل موسسه موظف است در بدو استخدام با اخذ تعهد محضری و با تضمین های لازم، پذیرفته شدگان را ملزم به ارائه خدمت به مدت مورد نیاز موسسه، در محلی که در آن استخدام شده اند، بنماید.
عبارت مورد اعتراض، مطابق با دستورالعمل مصوب هیأت های امناء می باشد. بدیهی است حتی در صورت ابطال این عبارات مصوبه مذکور به قوت خود باقی بوده و دانشگاه مجازه به اخذ تعهد می باشد.
متقاضیان به صورت داوطلبانه و با علم و آگاهی در آزمون های استخدامی شرکت نموده و پذیرش می گردند و فرایندهای استخدامی را طی می نمایند و پست مربوطه به ایشان تعلق می گیرد، تقاضای تغییر شغل؍محل مزبور و یا ترک خدمت نه تنها باعث خالی ماندن شغل؍محل مربوطه و تضییع حقوق دولت و مردم خدمت گیرنده آن شغل؍محل می گردد، بلکه موجب تضییع حقوق آن دسته از متقاضیانی است که امکان اشتغال در آن شغل؍محل را داشته اند لکن به دلیل شرکت افرادی مشابه شاکی، از قبولی بازمانده اند.
مصوبه یاد شده با توجه به درخواست های متعدد مستخدمین پس از شروع به خدمت به خصوص در مناطق محروم و مورد نیاز کشور، برای تغییر محل اشتغال به هر نحو مقتضی و یا ترک خدمت، برای حفظ حقوق دولت و مردم خدمت گیرنده منطقه ای که مجوز استخدامی برای آن شغل؍محل اعطا شده است، از سوی هیأت امناء دانشگاه اتخاذ گردیده است.
برای ارائه خدمت به مردم مناطق محروم نگهداشت نیروی انسانی برای این وزارتخانه و دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی دارای اهمیت فراوان می باشد.
با توجه به اینکه مجوزهای استخدامی از سازمان اداری و استخدامی برای بکارگیری نیرو در رشته؍محل های مورد نیاز اخذ شذه است، در راستای حفظ نیروی انسانی تصمیم یاد شده اتخاذ شده است.
پرونده شماره هـ ع؍ ۰۰۰۲۴۱۱ مبنی بر تقاضای ابطال جمله «پذیرفته شدگان ملزم به تعهد محضری به مدت ۱۰ سال جهت خدمت در محل های مشخص شده می باشند» از صدر جداول فهرست شغل محل های دانشگاه های مختلف علوم پزشکی در دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون استخدامی مورخ ۲۴؍۱۱؍۱۳۹۹ دانشگاه های مختلف علوم پزشکی در جلسه مورخ ۳۰؍۵؍۱۴۰۱ هیأت تخصصی استخدامی با دعوت از نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد رسیدگی قرار گرفت و اعضای محترم هیأت به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:
رای هیأت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری
نظریه اکثریت (۱۱ نفر):
اولاً: ماده ۳۹ دستورالعمل اجرایی برگزاری آزمون استخدامی مصوب هیأت امنای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مقرر نموده است: «مؤسسه موظف است در بدو استخدام با اخذ تعهد محضری و یا تضمین های لازم، پذیرفته شدگان را ملزم به ارائه خدمت به مدت مورد نیاز مؤسسه در محلی که در آن استخدام شده اند بنماید» بنابراین عبارت مورد اعتراض، با توجه به مصوبه بالادستی هیأت امناء دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور در دفترچه راهنمای آزمون استخدامی اعلام شده و مفاد آن مطابق با دستورالعمل مصوب هیأت های امناء می‌باشد.
ثانیاً: مطابق ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور (مصوب ۱۰؍۱۱؍۱۳۹۵) که بیان می دارد دانشگاه ها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی، بدون رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مصوب هیأت امنا که حسب مورد تأیید وزیران علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می رسد، عمل می کنند، علیهذا رسیدگی به مغایرت مصوبات هیأت امنای نهادهای فوق الذکر با قوانین و مقررات عمومی، ملحوظ نبوده و صرفاً از جهت امکان مغایرت با قانون اساسی و شرع قابل رسیدگی می باشد.
ثالثاً: متن مورد شکایت در ما نحن فیه که شامل الزام پذیرفته شدگان به ارائه خدمت در مدت مشخص در محل استخدامی می‌باشد، مغایر با هیچ کدام از اصول قانون اساسی نبوده ضمن این که شاکی درخواستی برای بررسی مغایرت مصوبه مورد شکایت با شرع ارائه ننموده است.
رابعاً: هیأت تخصصی استخدامی طی دادنامه شماره ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۳۵۹ مورخ ۸؍۱۲؍۱۴۰۰ در موضوع ماده ۴۲ دستورالعمل اجرایی برگزاری آزمون استخدامی (مصوب ۱؍۹؍۱۳۹۱) هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی بیرجند مبنی بر اخذ تعهد محضری در بدو استخدام با تضمین های لازم برای الزام به خدمت به مدت ۵ الی۱۰ سال در محل استخدام را خارج از حدود اختیارات مرجع وضع مصوبه و مغایر قوانین تشخیص نداده است.
با عنایت به مراتب فوق جمله «پذیرفته شدگان ملزم به تعهد محضری به مدت ۱۰ سال جهت خدمت در محل‌های مشخص شده می‌باشند» از صدر جداول فهرست شغل محل های دانشگاه های مختلف علوم پزشکی در دفترچه راهنمای ثبت‌نام آزمون استخدامی مورخ ۲۴؍۱۱؍۱۳۹۹ دانشگاه‌های مختلف علوم پزشکی خارج از حدود اختیارات مرجع وضع آن و مغایر قوانین نبوده و قابل ابطال نمی باشد.
این رأی به استناد بند ب ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس دیوان عدالت اداری یا ۱۰ نفر از قضات دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.
علی اکابری- رئیس هیأت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری
آرای مشابه قبلی: