آیین نامه اجرایی ماده (۲۱) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران موضوع آیین‌نامه نظام صلاحیت حرفهای (مصوبه شماره ۱۶۸۳۱۸/ت۴۸۵۳۰هـ مورخ ۲۷/۸/۱۳۹۱ هیأت وزیران)
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی – وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وزارت صنعت، معدن و تجارت- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
وزارت آموزش و پرورش- وزارت جهاد کشاورزی- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۳/۷/۱۳۹۱ بنا به پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای ماده (۲۱) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران -مصوب ۱۳۸۹- آیین‌نامه نظام صلاحیت حرفهای را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱- اصطلاحات زیر در این آیین‌نامه در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف- نظام مهارت و فناوری: نظام جامع مهارت و فناوری شامل سه زیر نظام «آموزش مهارت و فناوری، صلاحیت حرفهای و شرایط احراز اشتغال».
ب- صلاحیت حرفهای: مجموعه‌ای از شایستگی‌ها شامل دانش، مهارت و نگرش که به تناسب هر شغل یا حرفه تعیین و توسط فرد در فرآیندهای آموزشی و تجربی در محیط‌های آموزشی، کاری و جامعه کسب شده و تبدیل به رفتار حرفهای می‌شود.
ج- نظام صلاحیت حرفهای: مجموعه‌ای از عناصر و فرآیندها که زمینه‌های لازم را برای تحقق سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و استانداردهای صلاحیت به منظور اعتبار بخشی به صلاحیت حرفهای نیروی انسانی فراهم می‌کند.
د- استاندارد سطوح صلاحیت حرفهای: شامل روش‌ها و معیارهای احراز سطوح صلاحیت حرفهای نیروی انسانی در بخشهای مختلف صنعت، خدمات، کشاورزی، فرهنگ و هنر می‌باشد.
هـ- دستگاههای اجرایی: دستگاههای اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری.
و- شورا: شورای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی سازمان ملی مهارت و فناوری موضوع ماده (۷) تصویبنامه شماره ۱۶۲۷۳۳/ت۴۷۳۳۴هـ مورخ ۱۵/۸/۱۳۹۰ که عالیترین مرجع تصمیم‌گیری در نظام صلاحیت حرفهای است.
تبصره- دبیرخانه شورا در سازمان ملی مهارت و فناوری مستقر می‌باشد.
ماده ۲- اهداف و مأموریتهای نظام صلاحیت حرفهای به شرح زیر می‌باشد:
الف- ایجاد بستر مناسب برای گسترش و ارتقای شایستگی‌های حرفهای و ارزیابی توانمندیهای سرمایه‌های انسانی جهت پیشرفت مستمر در سطوح مختلف صلاحیت حرفهای برای کسب شایستگی احراز شغل.
ب- رسمیت بخشی به انواع صلاحیت‌های حرفهای در سطوح ملی و بین‌المللی.
ج- استانداردسازی فرآیندهای مرتبط با ارزیابی گواهینامههای آموزشی، مدارک تحصیلی و تجربیات مستند جهت احراز صلاحیت حرفهای.
د- انطباق و تعیین ارتباط منطقی بین سطوح مختلف آموزش نظری و مهارتی و سطوح مختلف صلاحیت حرفهای.
هـ- بهبود ارتباط مستمر و اثربخش بین نظام شرایط احراز اشتغال، نظام آموزش نظری و نظام آموزش مهارت و فناوری.
و- هماهنگی دستگاههای مختلف با سازمان ملی مهارت و فناوری به منظور تهیه و تصویب استانداردهای صلاحیت حرفهای مشاغل مرتبط.
ز- تعیین معیارها و شاخص‌های بهبود کیفیت در سطوح مختلف صلاحیت حرفهای.
ح- تعیین دستورالعمل و راهنما برای ارزیابی نیاز فراگیران در حوزه‌های صلاحیت حرفهای.
ماده ۳- استانداردها و معیارهای سطوح صلاحیت حرفهای براساس نظام طبقه‌بندی مشاغل کشور توسط سازمان ملی مهارت و فناوری حداکثر ظرف شش ماه تدوین و ابلاغ می‌شود.
ماده ۴- استانداردهای آموزش و برنامه‌ریزی درسی نظام آموزش مهارت و فناوری موضوع تصویبنامه شماره ۱۶۲۷۳۳/ت۴۷۳۳۴هـ مورخ ۱۵/۸/۱۳۹۰ باید براساس شاخص‌ها و معیارهای استانداردهای سطوح صلاحیت حرفهای موضوع این آیین‌نامه تدوین شود.
ماده ۵- صلاحیت‌های حرفهای متناسب با «دانش، مهارت و نگرش» مورد نیاز هر یک از حرفه‌های بخشهای صنعت، خدمات، کشاورزی و فرهنگ، حداکثر مشتمل بر (۱۰) سطح (۵سطح پایه، ۴سطح عالی و ۱ سطح خبرگان خاص) طبقه‌بندی می‌شود. سطوح صلاحیت حرفهای و شاخص‌های دست‌یابی به هر سطح صلاحیت مطابق جداول پیوست که به مهر «دفتر هیئت دولت» تأیید شده است، می‌باشد.
تبصره ۱- سطوح صلاحیت حرفهای (۷)، (۸) و (۹) از طریق شرایط خبرگی نیز قابل احراز می‌باشد که دستورالعمل اجرایی آن توسط شورا تصویب و ابلاغ می‌شود.
تبصره ۲- سمت‌های مدیریت سیاسی که به عنوان «مقام» در قانون مدیریت خدمات کشوری محسوب می‌شوند می‌توانند سطح صلاحیت (۱۰) را کسب نمایند. دستورالعمل نحوه اعطای این سطح توسط شورا تصویب و ابلاغ خواهد شد.
ماده ۶- استانداردهای سنجش صلاحیت حرفهای بر مبنای استانداردهای سطوح صلاحیت حرفهای توسط دستگاههای ذی‌ربط تهیه و پس از تصویب شورا ابلاغ خواهد شد.
ماده ۷- سنجش صلاحیت حرفهای افراد مطابق استاندارد سنجش صلاحیت حرفهای هر یک از سطوح صلاحیت براساس سوابق تحصیلی، سوابق تجربی مستند و معتبر، آزمونهای علمی و عملی به صورت کتبی و یا شفاهی و میزان تاثیرگذاری آنها مبتنی بر آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی که برای هر یک از حرفه‌ها توسط سازمان ملی مهارت و فناوری با همکاری دستگاههای ذی‌ربط تهیه و به تصویب شورا می‌رسد، انجام خواهد شد.
تبصره- سنجش صلاحیت حرفهای تمامی مشاغل در دستگاههای اجرایی و سازمانهای حرفهای و صنفی و بخشهای تعاونی و خصوصی براساس نظام صلاحیت حرفهای صورت می‌پذیرد.
ماده ۸- گواهینامههای صلاحیت حرفهای بر مبنای سطح صلاحیت کسب شده توسط سازمان ملی مهارت و فناوری صادر می‌شود.
ماده ۹- دستگاههای اجرایی و سازمانهای حرفهای و صنفی و بخشهای تعاونی و خصوصی موظفند جهت جذب نیروی انسانی مورد نیاز خود از نیروهایی که گواهینامههای صلاحیت حرفهای مرتبط را کسب نموده‌اند، استفاده نمایند.
ماده ۱۰- پیمانکاران و شرکت‌های داخلی و بین‌المللی جهت فعالیت در پروژه‌های جمهوری اسلامی ایران باید گواهینامههای سطوح صلاحیت نیروی کار خود را به تأیید سازمان ملی مهارت و فناوری برسانند.
ماده ۱۱- سازمان ملی مهارت و فناوری موظف است گواهینامههای صلاحیت حرفهای صادر شده توسط سایر کشورها را براساس مقاوله‌نامه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ارزیابی و سطح بندی نماید.
ماده ۱۲- سازمان ملی مهارت و فناوری به منظور ارزیابی و سنجش صلاحیت‌های حرفهای، ساز و کارهای لازم را به گونه‌ای طراحی نماید که آزمونهای سنجش صلاحیت موضوع ماده (۷) را به صورت منطقه‌ای و یا ملی از طریق مراکز مجری سنجش صلاحیت در دستگاههای اجرایی فراهم نماید.
ماده ۱۳- مراکز مجری سنجش صلاحیت حرفهای در دستگاههای اجرایی و سازمانهای حرفهای و صنفی متناسب با مخاطبان و گروه‌های هدف با کسب مجوز از سازمان ملی مهارت و فناوری مسئولیت سنجش صلاحیت حرفهای افراد جهت احراز مشاغل مرتبط با دستگاه را دارند. این مراکز جهت برگزاری آزمون‌ها با هماهنگی‌های لازم از امکانات واحدهای صنعتی و فضاهای مراکز آموزشی دستگاه مربوط استفاده می‌نمایند.
ماده ۱۴- منابع درآمدی نظام صلاحیت حرفهای از محل دریافت برگزاری بخش صلاحیت حرفهای و شهریه دوره‌های تحصیلی، هدایا و کمکها و موقوفات اشخاص حقیقی و حقوقی، عواید حاصل از فروش اموال و حق دانش فنی، سهم دستگاههای اجرایی در آموزش و پژوهش و همچنین تسهیلات اعتباری تأمین می‌شود و براساس مصوبات هیئت امنای سازمان ملی مهارت و فناوری و در چارچوب آیین‌نامه‌های مالی و معاملاتی مربوط و قوانین برنامه پنجساله توسعه قابل هزینه است.
تبصره- هزینه‌های برگزاری آزمونهای سنجش صلاحیت حرفهای و صدور گواهینامههای صلاحیت حرفهای براساس تعرفه‌های مصوب هیئت امنای سازمان ملی مهارت و فناوری، از متقاضیان اخذ خواهد شد.
معاون اول رئیسجمهور- محمدرضا رحیمی
