دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره در سال ۱۴۰۲

دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/ هیئت عامل و همچنین افرادی که به نمایندگی صاحب سهم دولت در شرکت‌ها به عنوان عضو هیئت مدیره هیئت عامل معرفی می‌‎شوند (تصویبنامه شماره ۷۵۶۲۷/ت۶۱۳۶۲هـ مورخ ۲/۵/۱۴۰۲ هیئت وزیران)

سازمان اداری و استخدامی کشور – سازمان برنامه و بودجه کشور

هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۳/۲۴ به پیشنهاد سازمان اداری و استخدامی کشور (با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد جزء (۳) بند (ط) تبصره (۲) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره هیئت عامل و همچنین افرادی که به نمایندگی صاحب سهم دولت در شرکت‌ها که به عنوان عضو هیئت مدیره/ هیئت عامل معرفی میشوند را به شرح زیر تصویب کرد:

دستورالعمل احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره/ هیئت عامل و همچنین افرادی که به نمایندگی صاحب سهم دولت در شرکت‌ها به عنوان عضو هیئت مدیره هیئت عامل معرفی می‌‎شوند

ماده ۱- در این دستورالعمل اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

۱- قانون: قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور

۲- شرکت دولتی: شرکت‌های موضوع ماده (۴) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۴) قانون محاسبات عمومی کشور

۳- شرکت تابع: شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل که بیش از پنجاه درصد (۵۰) از سهام یا سرمایه آن مجتمعاً یا منفرداً متعلق به دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری یا شرکت‌های تابع آن باشد.

۴- شرکت وابسته: شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل که پنجاه درصد (۵۰) یا کمتر از پنجاه درصد (۵۰) از سهام با سرمایه آن مجتمعاً یا منفرداً متعلق به دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری باشد.

۵- شرکت تحت مدیریت: شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل که حداکثر پنجاه درصد (۵۰) از سهام یا سرمایه آن متعلق به دولت یا یک شرکت دولتی بوده و اکثریت اعضای هیئت مدیره آن توسط دولت دستگاه‌های اجرایی یا بر اساس نظر دولت دستگاه‌های اجرایی) تعیین می‌شود.

۶- تجربه خدمتی: آن قسمت از خدمات دولتی و یا غیر دولتی فرد در مشاغل کارشناسی و همتراز که طی آن فرد مشغول به انجام مأموریت‌هایی بوده که با مأموریت‌های اختصاصی شرکت محل انتصاب مشابه باشد. (موضوع ماده (۱۴) آیین نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل)

۷- تجربه مدیریتی: خدمات دولتی و یا غیر دولتی فرد در سمت مدیریت حرفه ای مقامات و عناوین مشابه در:

الف- حوزه مأموریت اصلی شغل (اختصاصی) شرکت (سطح یک).
ب- واحدهای ستادی (شغل عمومی) شرکت (سطح دو).
پ- سمت‌های موضوع ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری (سطح سه).
ت- مدیریت دستگاه‌های اجرایی (سطح چهار).

۸- شایستگی‌های عمومی مدیران: شایستگی‌های موضوع مصوبه شماره ۵۷۹۰۹۵ مورخ ۱۳۹۵/۴/۱ شورای عالی اداری با اصلاحات بعدی آن

۹- کارگروه: کارگروه متشکل از سازمان اداری و استخدامی کشور وزارت امور اقتصادی و دارایی سازمان برنامه و بودجه کشور در سطح معاون مرتبط و حسب مورد رییس دستگاه مربوط که در سازمان اداری و استخدامی کشور مستقر است.

۱۰- اعضای موظف هیئت مدیره: فردی که علاوه بر عضویت قانونی در هیئت مدیره یک شرکت دارای سمت اجرایی و شغل مشخص و مستمری در همان شرکتی که عضو هیئت مدیره آن است می‌باشد.

۱۱- اعضای غیر موظف هیئت مدیره: فردی که فقط عضو قانونی در هیئت مدیره یک شرکت است و هیچگونه سمت اجرایی و شغل مشخص و مستمری در همان شرکتی که عضو هیئت مدیره آن است ندارد.

ماده ۲- در اجرای جزء (۱) و ذیل جزء (۳) بند (ط) تبصره (۲) قانون، اشخاص حقوقی مشمول این دستورالعمل به شرح زیر می‌باشند:

۱- شرکت‌های دولتی بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت مندرج در پیوست شماره (۳) قانون، شرکت‌های تابع و وابسته به آن‌ها
۲- شرکت‌ها و مؤسسات دولتی که شمول قوانین و مقررات عمومی نسبت به آن‌ها مستلزم ذکر یا تصریح نام است نظیر شرکت‌های تابع وابسته و تحت مدیریت وزارت نفت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت‌های تابع وابسته و تحت مدیریت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران.
۳- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و دانشگاه آزاد اسلامی
۴- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
۵- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریت سازمان انرژی اتمی ایران.
۶- شرکت‌های تابع، وابسته و تحت مدیریتی که در اجرای قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب ۱۳۸۶ با اصلاحات بعدی آن بخشی از سهام یا سرمایه آن‌ها به بخش غیردولتی واگذار شده است تا زمانی که مدیر عامل و هیئت مدیره آن‌ها بر اساس نظر دولت تعیین می‌گردد.

ماده ۳- اشخاص حقوقی مشمول این دستورالعمل مطابق مصوبات شورای حقوق و دستمزد به شرح زیر سطح بندی می‌شوند:
۱- شرکت (الف): شرکت‌های گروه الف (۱) و الف (۲)
۲- شرکت (ب): شرکت‌های گروه ب (۱) و ب (۲).
۳- شرکت (ج): شرکت‌های گروه ج (۱) و ج (۲) و (د).

تبصره – اشخاص حقوقی موضوع این دستورالعمل که سطح (رتبه) آن‌ها تعیین شده است بر اساس سطح مورد عمل با سطوح موضوع این ماده تطبیق داده می‌شوند تغییر سطح (رتبه) و یا تعیین سطح (رتبه) شرکت‌های مشمول این دستورالعمل، با پیشنهاد رییس مجمع عمومی شرکت مربوط و از سوی بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذیربط (وزیر/ رییس سازمان‌های مستقل) و در شرکت‌های تحت مدیریت دولت یا مندرج در فهرست واگذاری با پیشنهاد وزیر تخصصی ذی ربط و تأیید کارگروه انجام می.شود در مواقع خاص، کارگروه می‌تواند نسبت به تغییر سطح (رتبه) شرکت‌ها اقدام نماید.

ماده ۴- شرایط عمومی لازم برای انتخاب و انتصاب افراد در پست‌های مدیریتی موضوع این دستورالعمل به شرح زیر می‌باشد:

۱- دارا بودن تابعیت جمهوری اسلامی ایران
۲- تأیید صلاحیت اعتقادی، اخلاقی و رفتاری داوطلب برای انتصاب در یکی از عناوین پست های موضوع این دستورالعمل توسط مراجع قانونی ذی ربط
۳- عدم عضویت به عنوان مدیر عامل و هیئت مدیره شرکت های دیگر اعم از دولتی و غیردولتی
۴- دارا بودن حداقل تجربه خدمتی و مدیریتی لازم برای تصدی پست‌های مدیریتی ذیربط مطابق با جداول زیر:

تبصره ۱- در شرکت‌های (الف) و (ب) برای انتصاب مدیر عامل و هیئت مدیره در صورت نداشتن تجربه خدمتی لازم در سمت مدیر عامل یا هیئت مدیره به همان میزان سال تجربه خدمتی تعیین شده در سایر سمت‌ها در جداول شماره (۱) و (۲) به تجربه مدیریتی آن‌ها اضافه می شود.

تبصره ۲- در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مستقل که شرکت سطح (ج) وجود ندارد برای انتصاب اعضای هیئت مدیره، افراد علاوه بر تجربه مدیریتی تعیین شده با دارا بودن حداقل سه سال تجربه خدمتی در حوزه مأموریت اصلی شرکت، از شرط تجربه خدمتی در سمت مدیر عامل با هیئت مدیره معاف می‌باشند.

تبصره ۳- در شرکتهایی که دارای هر دو رکن هیئت مدیره و مدیر عامل و هیئت عامل هستند رکن هیئت مدیره مورد نظر است.

تبصره ۴- در انتخاب مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری رعایت شرایط مندرج در بند (ت) ماده (۲۱) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵ الزامی است.

تبصره ۵- به ازای دارا بودن هر سه سال تجربه خدمتی، یکسال از تجربه مدیریتی سطوح دو تا چهار حداکثر تا دو سال به جز شرکت‌های سطح (الف) جداول فوق، کسر می‌شود.

تبصره ۶- در شرایط یکسان انتصاب افراد با داشتن رشته تحصیلی مرتبط با مأموریت های شرکت و مقاطع تحصیلی بالاتر از اولویت برخوردار خواهند بود همچنین در صورت دارا بودن مدرک تحصیلی دکتری در رشته تحصیلی تخصصی مورد نیاز برای انجام مأموریتهای اختصاصی پست مورد تصدی به جز شرکتهای سطح (الف) یک سال از سوابق مدیریتی مورد نیاز کسر می شود.

تبصره ۷- رعایت شرایط این دستورالعمل نافی الزامات و شرایط مندرج در قوانین و اساسنامه های مصوب مراجع قانونی نظیر مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی نمی باشد.

بصره ۸- در خصوص انتصاب نخبگان به عنوان اعضای غیر موظف هئیت مدیره، رعایت شرایط مندرج در جدول شماره (۳) این ماده الزامی نیست.

تبصره ۹- در شرکتهای سطح (ج) برای انتصاب نخبگان به عنوان مدیر عامل یا هیئت مدیره سوابق تجربه مدیریتی مورد نیاز با نظر کارگروه به یک دوم تجربه پیش بینی شده کاهش می‌یابد.

ماده ۵- برخورداری از شایستگی‌های عمومی سطح مدیریتی مرتبط (مدیران ارشد برای تمامی سطوح) براساس دستورالعمل اجرایی نحوه انتخاب و انتصاب مدیران حرفه ای (موضوع مصوبه شماره ۵۷۹۰۹۵ مورخ ۱۳۹۵/۴/۱ شورای عالی اداری با اصلاحات بعدی آن) و دستورالعمل نحوه ارزیابی و توسعه شایستگی‌های عمومی مدیران حرفه ای موضوع بخشنامه شماره ۱۶۵۷۳۶۳ مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۴ سازمان اداری و استخدامی کشور، برای تصدی تمامی پست‌های مدیریتی موضوع این دستورالعمل الزامی است.

ماده ۶- وزارتخانه‌ها و سازمانهای مستقل موضوع قانون موظفند برای شرکت های مشمول خود شرایط و شایستگی‌های تخصصی متصدیان پست‌های یادشده و سازوکار احراز آنها و همچنین دوره های آموزشی بدو انتصاب مرتبط را با رعایت شرایط مندرج در قانون تشکیل یا اساسنامه شرکتها متناسب با مأموریت‌ها، ویژگی‌ها و ماهیت وظایف مشاغل اختصاصی شرکت به تفکیک سطوح تعیین شده تدوین و به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی برسانند.

تبصره- در صورت احراز شایستگی‌های تخصصی ارایه گواهینامه شایستگی‌های عمومی ضروری نمی‌باشد، لکن رعایت شرایط عمومی مندرج در ماده (۴) این دستورالعمل الزامی است.

ماده ۷- وزارتخانه‌‌ها و سازمان‌های مستقل مشمول این دستورالعمل موظفند شاخص‌های مورد نظر شرکت‌های مشمول خود را برای ارزیابی عملکرد متصدیان پست‌های موضوع این دستورالعمل، تدوین و پس از تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور برای اجرا ابلاغ نمایند. هرگونه تغییر در شاخص‌‌ها پس از تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور ملاک عمل خواهد بود.

ماده ۸- رؤسای مجامع عمومی، شوراهای عالی با مقامات مسئول (طبق اساسنامه یا قانون تأسیس) و در شرکت‌های دولتی مندرج در فهرست مصوب هیئت واگذاری، وزیر تخصصی ذی ربط، موظفند افراد پیشنهادی و جایگزین که حائز شرایط عمومی و اختصاصی برای احراز پست‌های موضوع این دستورالعمل می‌باشند را به مجامع عمومی شوراهای عالی یا مراجع ذی ربط (مطابق اساسنامه یا قانون تأسيس) جهت طی تشریفات مربوط معرفی نمایند.

تبصره ۱- هرگونه انتصاب در پست‌های موضوع این دستورالعمل از تاریخ ابلاغ آن بر اساس سازوکار این ماده خواهد بود.

تبصره ۲- رؤسای مجامع عمومی، شوراهای عالی یا مقامات مسئول (طبق اساسنامه یا قانون تأسیس) و در شرکت‌های دولتی مندرج در فهرست مصوب هیئت واگذاری، وزیر تخصصی ذی‌ربط، موظفند متصدیان فعلی پست‌های موضوع این دستورالعمل را با شرایط عمومی و اختصاصی پیش بینی شده ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل تطبیق دهند و نسبت به جایگزینی افرادی که شرایط مورد نظر را ندارند براساس فرآیند این دستورالعمل اقدام نمایند.

ماده ۹- شرکت‌های موضوع این دستورالعمل موظفند پس از انتصاب افراد در پست‌های مدیریتی مزبور، مشخصات مدیران یادشده را با رعایت جزء (۳) بند (ط) تبصره (۲) قانون، در سامانه کارمند ایران (پاکنا) مستقر در سازمان اداری و استخدامی کشور درج نموده و هر سه ماه یکبار نسبت به ثبت و به روزرسانی اطلاعات خود و شرکت‌ها و مؤسسات تابع و وابسته، در سامانه یکپارچه اطلاعات شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی مستقر در وزارت امور اقتصادی و دارایی اقدام کنند.

تبصره- وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است امکان دسترسی به اطلاعات سامانه مذكور را با رعایت قانون مدیریت داده‌ها و اطلاعات ملی مصوب ۱۴۰۱/۶/۳۰ و از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات به صورت برخط برای سازمان برنامه و بودجه کشور سازمان اداری و استخدامی کشور و دیوان محاسبات کشور فراهم کند.

ماده ۱۰- رعایت شرایط احراز عمومی و اختصاصی موضوع این دستورالعمل برای افرادی که به نمایندگی صاحب سهم اشخاص موضوع این دستورالعمل در شرکت‌ها به عنوان مدیر عامل یا عضو هیئت مدیره معرفی می‌شوند، الزامی است.

ماده ۱۱- کارگروه موظف است ضوابط رتبه بندی شرکت‌های مشمول را متناسب با رتبه‌های مختلف تصویب و ابلاغ نماید.

ماده ۱۲- نظارت بر اجرای این دستورالعمل بر عهده رؤسای مجامع عمومی شوراهای عالی یا مقامات مسئول (طبق اساسنامه یا قانون تأسیس) و در شرکت‌های دولتی مندرج در فهرست مصوب هیئت واگذاری برعهده وزیر تخصصی ذی ربط می‌باشد.

محمد مخبر- معاون اول رییس‌جمهور