رأی وحدت رویه درخصوص احتساب اضافه کار در پاداش پایان خدمت کارکنان بنیاد مسکن

رأی وحدت رویه درخصوص احتساب اضافه کار در پاداش پایان خدمت کارکنان بنیاد مسکن

تاریخ دادنامه : ۱۳۹۹/۱۰/۳۰

شماره دادنامه: ۱۴۷۲ـ ۱۴۷۱

شماره پرونده : ۹۹۰۲۱۳۸ و ۹۸۰۳۸۲۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام‌کننده تعارض: آقایان زین العابدین رضائی قوشجی و سیدمحسن فتاحی

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش ‌کار: درخصوص احتساب اضافه کار در پاداش پایان خدمت کارکنان بنیاد مسکن، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارضی صادر کرده‌اند.

 الف: حالت اول- مواردی که بازنشستگی قبل از ۱۳۸۸/۵/۲۸ واقع شده است:

۱ـ شعبه ۲۵ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۲۰۹۹۸۰۹۰۰۰۰۰۲۰۱ با موضوع دادخواست آقای عبداله هاشمی به خواسته مذکور به‌شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:

 با توجه به ماده ۷ قانون اصلاح پاره‌ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده‌ها و سایر کارکنان مصوب سال ۱۳۷۹ ملاک محاسبه و پرداخت پاداش پایان خدمت کارکنان دولتی یک ماه آخرین حقوق و فوق‌العاده دریافتی مشمول کسور بازنشستگی به ازای هر سال خدمت قرار گرفته است با توجه به اینکه مستخدمین قانون تأمین اجتماعی نیز بر اساس قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت و ماده یک قانون نظام هماهنگ حقوق بازنشستگی و وظیفه مصوب سال ۱۳۷۳ تابع مقررات فوق‌الذکر می‌باشند بر این اساس با عنایت به اینکه از فوق‌العاده اضافه کار شاکی حق بیمه کسر گردیده فوق‌العاده مذکور در پاداش پایان خدمت قابل احتساب بوده بر این اساس مستنداً به ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت صادر و اعلام می‌گردد. ایضاً در خصوص احتساب تسهیلات رفاهی در پاداش پایان خدمت با توجه به تبصره ۱ از ماده ۲ آیین‌نامه طرز تنظیم صورت مزد و حقوق و مواقع در سال آن به سازمان مصوب ۱۳۵۴/۱۲/۱۹ شورای عالی تأمین اجتماعی موضوع ماده ۳۹ قانون تأمین اجتماعی از تسهیلات رفاهی حق بیمه کسر نمی‌گردد لذا خواسته شاکی در این قسمت از جایگاه قانونی برخوردار نبوده رأی به رد شکایت صادر می‌شود. رأی صادره مستفاد از ماده ۶۵ قانون تشکیلات دیوان و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر است.

 رأی مذکور در شعبه ۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب رأی ۹۳۴ـ ۱۳۹۳/۱۰/۲۳ عیناً تأیید شده است.

۲ـ شعبه ۴۸ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی پرونده دادخواست آقای جهانگیر طهماسبی به خواسته مذکور با استناد به دادنامه شماره ۱۳۹۲ الی ۱۴۰۲ـ ۱۳۹۳/۹/۱۰ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری رأی به رد شکایت صادر کرده و رأی مذکور طی دادنامه شماره ۲۷۲ـ ۱۳۹۷/۱/۱۹ عیناً تأیید شده است.

ب- حالت دوم: کارکنانی که بعد از تصویب آیین‌نامه استخدامی ۱۳۸۸/۵/۲۸ بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و تا قبل از ۱۳۹۴/۳/۹ (اصلاحی آیین‌نامه استخدامی بازنشسته شده‌اند):

۱ـ شعبه ۲۵ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۲۰۰۱۲ با موضوع دادخواست آقای فتاح فارسی و به خواسته مذکور با این استدلال که «از فوق‌العاده اضافه کار شاکی حق بیمه کسر شده و فوق‌العاده مذکور در پاداش پایان خدمت قابل احتساب است و با توجه به ماده ۷ قانون اصلاح پاره‌ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده‌ها و سایر کارکنان مصوب سال ۱۳۷۹ و ماده ۱ قانون نظام هماهنگ و حقوق بازنشستگی و وظیفه مصوب سال ۱۳۷۳ رأی به ورود شکایت صادر کرده است و رأی مذکور به موجب دادنامه شماره ۶۱۷- ۱۳۹۳/۴/۲۱ شعبه ۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری قطعیت یافته است,۲ـ در رسیدگی به دادخواست‌های آقایان اصغر دانشور، اسماعیل دیداریان، منوچهر سلیمانی، قباد فرج‌زاده، فرض اله شرفی، قلی کبیری، عزیزاله نجفی، قربانعلی اکبرپور، فرهاد دانش شهرکی، صادق محمدزاده، جهان بین خدابنده، عباسعلی بیگی به ترتیب شعب ۴۲ بدوی دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۱۸۲ـ ۱۳۹۶/۲/۲۳، ۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۵۴۷- ۱۳۹۷/۳/۲۳، ۲۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۴۶۴۸- ۱۳۹۷/۱۱/۳ و ۳۹۲ـ ۱۳۹۷/۱/۲۶، ۲ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۳۲۷۸- ۱۳۹۵/۹/۳، ۱۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۱۳۵۶- ۱۳۹۷/۴/۲۰، ۲۷ بدوی دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۲۱۹۰- ۱۳۹۲/۱۱/۲۹، ۱۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۱۶۶۸- ۱۳۹۷/۵/۱۰، ۲۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۳۸۴۸- ۱۳۹۷/۱۰/۴، ۲۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۲۰۰۵- ۱۳۹۷/۶/۴، ۱۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۵۷۸- ۱۳۹۷/۲/۳ و ۲۷ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۱۳۹۶- ۱۳۹۷/۴/۲۷ با استناد به ماده ۹۰ آیین‌نامه استخدامی بنیاد مسکن اضافه کار را قابل احتساب در پاداش پایان خدمت تلقی نکرده‌اند و به رد شکایت رأی صادر کرده‌اند.

ج- حالت سوم: کارکنانی که بعد از اصلاحیه ۱۳۹۴/۳/۹ آیین‌نامه استخدامی بنیاد مسکن بازنشسته شده‌اند:

۱ـ شعبه ۳۶ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقای نصراله سویدی و به خواسته مذکور به موجب دادنامه شماره ۱۶۱۲ـ ۱۳۹۶/۹/۱۹ با این استدلال که مطابق ماده ۵۹ قانون برنامه پنجم توسعه مقرر شده است که کسانی که قبل از قانون مدیریت خدمات کشوری از فوق‌العاده اضافه کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده است متناسب به مبلغ کسر شده در پایان خدمت و حقوق بازنشستگی آنان محاسبه می‌گردد حکم به ورود شکایت صادر کرده و رأی مذکور به موجب دادنامه شماره ۵۸۳- ۱۳۹۷/۲/۸ شعبه ۲۴ تجدیدنظر عیناً تأیید شده است.

۲ـ در خصوص دادخواست آقایان اسماعیل سعادت، زین‌العابدین رضائی قوشجی و رضا مرتضوی با شعب ۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۵۴۲- ۱۳۹۷/۳/۲۳، ۲۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۴۶۵۰- ۱۳۹۷/۱۱/۳ و ۲۷ بدوی دیوان عدالت اداری طی دادنامه ۱۸۶۵- ۱۳۹۶/۶/۱۴ با این استدلال که دلیلی بر کسر حق بیمه از اضافه کار وجود ندارد. رأی به رد شکایت صادر کرده‌اند.

 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۳۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

حالت اول- مواردی که بازنشستگی قبل از تاریخ ۱۳۸۸/۵/۲۸ واقع شده است:

 الف- تعارض در آراء محرز است.

 ب- اولاً: به شاکیان پرونده‌ها به طور مستمر اضافه کار پرداخت شده و حق بیمه مربوط به آن نیز کسر و به صندوق سازمان تأمین اجتماعی واریز شده است، بنابراین به استناد ماده ۷ قانون اصلاح پاره‌ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده‌ها و سایر کارکنان مصوب ۱۳۷۹/۲/۱۳ و رأی وحدت رویه شماره ۶۵۷ و ۶۵۸- ۱۳۸۷/۱۰/۱۵ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که به موجب آن مقرر شده پاداش پایان خدمت «معادل یک ماه آخرین حقوق و فوق‌‌العاده‌های دریافتی ملاک کسور بازنشستگی» است، این فوق‌العاده قابل احتساب در پاداش پایان خدمت می‌باشد. ثانیاً : بر اساس ماده ۵۹ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ آن دسته از کارکنان دستگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی که تا قبل از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری (۱۳۸۸/۱/۱) از فوق‌العاده اضافه‌کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده است، متناسب با مبلغ کسرشده، در پاداش پایان خدمت و حقوق بازنشستگی آنان محاسبه می‌گردد. گرچه متن این ماده به « قانون مدیریت خدمات کشوری » اشاره دارد و حسب ظاهر حکم آن، مخصوص مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری است و لکن از آن جایی که مطابق ماده ۲۲۲ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران «کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری و نیز دستگاه‌های موضوع مواد ۲، ۳، ۴ و ۵ قانون محاسبات عمومی کشور در موارد مربوط، مشمول مقررات این قانون » شناخته شده‌اند و بنیاد مسکن نیز جزء دستگاه‌های اجرایی مشمول قانون تأمین اجتماعی است، بنابراین منعی در تسری حکم ماده ۵۹ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به کارمندان مؤسسات عمومی غیردولتی از جمله کارمندان بنیاد مسکن وجود ندارد و در نتیجه احکامی که در طول قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و به استناد این ماده به نفع شاکیان (ورود) صادر شده صحیح و موافق مقررات قانونی است.  این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

حالت دوم- کارکنانی که بعد از تصویب آیین‌نامه استخدامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تاریخ ۱۳۸۸/۵/۲۸ و تا قبل از تاریخ ۱۳۹۴/۳/۹ (اصلاحیه آیین‌نامه استخدامی) بازنشسته شده‌اند:

الف- تعارض در آراء محرز است.

ب- به موجب ماده ۹۰ آیین‌نامه استخدامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (مصوب ۱۳۸۸/۵/۲۸ شورای مرکزی) مقرر شده است به مستخدمینی که بازنشسته و یا ازکارافتاده می‌شوند به ازاء هر سال خدمت در بنیاد معادل ۳۰ روز «حقوق و مزایا» پرداخت می‌گردد. با توجه به این که عبارت «مزایا»ی مذکور در این ماده مطلق بوده و در فصل چهارم آیین‌نامه که در مقام احصاء «حقوق و مزایا» است «اضافه کار» جزء مزایای قابل پرداخت به کارکنان بر شمرده شده است، بنابراین در مورد افرادی که بعد لازم‌الاجرا شدن آیین‌نامه سال ۱۳۸۸ بازنشسته شده‌اند مشروط به اینکه اضافه کاری مشمول کسور بازنشستگی قرارگرفته بوده باشد، حکم به ورود شکایت و الزام سازمان به احتساب فوق‌العاده اضافه کار در پاداش پایان خدمت صحیح و موافق ماده ۹۰ آیین‌نامه استخدامی بنیاد مسکن است. این رأی به‌استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

حالت سوم- کارکنانی که بعد از اصلاحیه آیین‌نامه استخدامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تاریخ ۱۳۹۴/۳/۹ بازنشسته شده‌اند:

الف- تعارض در آراء محرز است.

ب- نظر به اینکه شورای مرکزی بنیاد مسکن در تاریخ ۱۳۹۴/۳/۹ ماده ۹۰ آیین‌نامه استخدامی بنیاد را به این شکل اصلاح کرده است: «ماده۹۰- پاداش بازنشستگی: به مستخدمینی که به افتخار بازنشستگی نائل می‌شوند یا به دلیل از کار افتادگی رأی بازنشستگی دریافت می‌نمایند به ازای هر سال خدمت در بنیاد معادل ۳۰ روز آخرین حقوق و مزایای مندرج در حکم کارگزینی پرداخت می‌گردد. » و با توجه به این که اضافه کار از اقلام مذکور در حکم کارگزینی نمی‌باشد بلکه مبلغی است که به‌صورت متغیرو متناسب با کارکرد افراد خارج از وقت اداری در هر ماه در فیش حقوقی آنان درج می‌گردد، بنابراین در پاداش پایان خدمت کارمندانی که از تاریخ ۱۳۹۴/۳/۹ به‌بعد بازنشسته شده یا می‌شوند، اضافه کار قابل احتساب نیست و رأی به رد شکایت صحیح و موافق مقررات است.

این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.