نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی در زمان استفاده از سنوات ارفاقی

نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی در زمان استفاده از سنوات ارفاقی (دادنامه شماره 3052 مورخ 1/11/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)

شماره دادنامه : 3052

تاریخ دادنامه: 1؍11؍1398 

شماره پرونده: 9802838

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: سازمان تأمین اجتماعی

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری 

 گردش کار: در موضوع محاسبه مستمری بازنشستگی افرادی که به استناد ماده 10 قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل و نوسازی صنایع کشور بازنشسته شده اند، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارضی صادر کرده اند. به همین جهت رفع تعارض و صدور رأی وحدت رویه درخواست شده است.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

 الف: شعبه 17 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9409980901700925 با موضوع دادخواست آقـای میرزاعـلی درویشی بـه طرفیت تأمین اجتماعی تهران و بـه خواستـه الـزام به پرداخت مابه التفاوت حقوق با سنوات ارفاقی سالهای 29 و 30 [خدمتی] به موجب دادنامه شماره 9409970901701522-13؍7؍1394 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

در مورد شکایت آقای میرزاعلی درویشی به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان تهران به خواسته برقراری مستمری براساس، میانگین دو سال آخر سنوات ارفاقی با توجه پاسخ طرف شکایت نظر به اینکه مطابق ماده 10 قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل و نوسازی صنایع کشور، کسورات و حق بیمه سنوات ارفاقی از کارفرما و دولت براساس حقوق آخرین سال اشتغال می باشد و ضریب یک و یک (1؍1 ) که در بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت اعمال می گردد در بازنشستگی موضوع ماده 10 قانون نوسازی صنایع کشور اعمال نمی شود لذا افزایشی نسبت به دریافت کسورات سالهای ارفاقی محقق نگردیده تا در مستمری افراد لحاظ شود مضافاً اینکه از وحدت ملاک رأی وحدت رویه شماره 674-4؍10؍1391 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری چنین برداشتی استنباط می گردد بنابراین شکایت مطروح غیروارد تشخیص مستنداً به مواد 10 و 11 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد آن صادر و اعلام می گردد. رأی صادره ظرف بیست روز ازتاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر است.

 در اثر تجدیدنظر خواهی از رأی مذکور، شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9609970955401349-21؍5؍1396 با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند: 

 نظر به اینکه از 5 سال ارفاق برای اعمال ماده 10 قانون نوسازی حق بیمه کسر شده است و مطابق تبصره ذیل ماده 77 قانون تأمین اجتماعی الزام تأمین اجتماعی به میانگین 2 سال آخر پرداخت حق بیمه محرز است و بند ت ماده 28 قانون برنامه ششم توسعه هم مؤید اجرائی برای تبصره مذکور است لذا مستنداً به ماده 71 قانون تأمین اجتماعی ضمن نقض رأی شعبه بدوی حکم به ورود شکایت شاکی دائر بر الزام تأمین اجتماعی به اعمال میانگین سالهای 1329 و1330 پرداخت حق بیمه در حق شاکی صادر و اعلام می گردد. رأی صادره قطعی است.

 در اجرای اعمال مقررات ماده 79 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به دادنامه شماره 9609970955401349-21؍5؍1396 صادره از شعبه 13 تجدیدنظر، شعبه 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9709970956202751-13؍8؍1397 به شرح زیر به صدور رأی مبادرت می کند:

 با عنایت به مجموع اوراق پرونده و مستندات ابرازی نظر به اینکه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی رأی شماره 674-4؍10؍1391 مقرر داشته مستمری بر اساس دو سال آخر خدمت محاسبه گردد و از طرفی قانون برنامه ششم توسعه از ابتدای سال 1396 اجرائی گردید و نسبت به وضعیت شاکی قابلیت اعمال ندارد بنابراین تقاضای مطروح وارد است به استناد ماده 79 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان ضمن نقض رأی صادره از شعبه 13 تجدیدنظر رأی شماره 1523[1522]-13؍7؍1394مبنی بر رد شکایت شاکی تأیید و استوار می گردد. رأی اصداری قطعی است.

 ب: شعبه 50 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9609980903700815 با موضوع دادخواست آقای نصرت اصغرپور علی بگلو به طرفیت سازمان تأمین اجتماعی آذربایجان غربی و به خواسته اصلاح حکم برقراری مستمری بر اساس دو سال آخر سنوات ارفاقی و پرداخت مابه التفاوت مستمری به موجب دادنامه شماره 9609970903701838-13؍8؍1396 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

 طبق مفاد دادنامه شماره 674-4؍10؍1391 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نظر به اینکه مطابق ماده 9 قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل خانواده ها و سایر کارکنان مصوب سال 1379 مبنای حقوق بازنشستگی یا وظیفه مستخدمان مشمول عبارت است از معدل تمامی حقوق و مزایای دریافتی آنان در دو سال آخر خدمت ملاک کسور بازنشستگی و در ماده 77 قانون تامین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی تابعی از متوسط مزد یا حقوق شناخته شده است و به موجب بند 5 ماده 2 قانون تأمین اجتماعی مصوب سال 1354 مزد یا حقوق عبارت از هرگونه وجه یا مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر که در مقابل کار به بیمه شده داده می شود و در ایامی که سنوات ارفاقی در اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب 5؍6؍1386 اعطاء شده است حقوق اشتغال پرداخت نمی شود تا مبنای تعیین میزان مستمری قرار گیرد و از طرفی به موجب قانون اخیرالذکر صرفاً به سنوات خدمت انجام شده مستخدم حداکثر پنج سال اضافه می شود که در میزان مستمری مورد محاسبه قرار می گیرد و تأثیری در تعیین میانگین دستمزد دو سال آخر خدمت ندارد بر این پایه خواسته شاکی مبنی بر اصلاح حکم مستمری بازنشستگی بر اساس دو سال آخر و پرداخت مابه التفاوت مستمری وجهه قانونی ندارد و حکم به رد صادر می شود. رأی صادره به استناد بند 1 ماده 10 و ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان می باشد.

 در اثر تجدیدنظر خواهی از رأی مذکور، شعبه 20 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9609970956902852-6؍12؍1396 با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند:

 نظر به مفاد ماده 82 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که طی آن مقرر داشته مستمری کلیه بیمه شدگان براساس میانگین دو سال آخر دریافتی که دارای کسور بازنشستگی است می باشد و با توجه به اینکه مقرره مذکور بعد از رأی شماره 674-4؍10؍1391 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری تصویب گردیده لذا ناسخ آن بوده و رأی مذکور فاقد اعتبار قانونی است. بنابراین شکایت تجدیدنظر خواه وارد تشخیص و حکم به ورود آن صادر و اعلام می گردد و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری دادنامه تجدیدنظرخواسته نقض می گردد. رأی صادره قطعی است.

 ج: شعبه 46 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9609980902901308 با موضوع دادخواست آقای بهمن ذوالفقارزاده به طرفیت سازمان تأمین اجتماعی استان آذربایجان غربی و به خواسته الزام به صدور حکم بر برقراری مستمری بر اساس میانگین دو سال آخر سنوات ارفاقی به موجب دادنامه شماره 9609970902902678-1؍8؍1396 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

 نظر به اینکه مطابق ماده 9 قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل خانواده ها و

سایرکارکنان مصوب 1379 مبنای حقوق بازنشستگی یا وظیفه مستخدمان مشمول عبارت است از معدل تمامی حقوق و مزایای دریافتی آنان در دو سال آخر خدمت که ملاک کسور بازنشستگی مزد یا حقوق دانسته است و وفق بند 5 ماده 2 قانون تامین اجتماعی مزد یا حقوق را هرگونه وجه یا مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر که در مقابل کار به بیمه شده داده می شود تعریف گردیده، علیهذا در ایامی که سنوات ارفاقی در اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب 1386 که حداکثر پنج سال می باشد که حقوق اشتغال پرداخت نمی شود تا مبنای تعیین میزان مستمری قرار گیرد و تاثیری در تعیین میانگین دستمزد دو سال آخر خدمت ندارد و مفاد رأی وحدت رویه شماره 674-4؍10؍1391 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز مشعر بر این معناست بنابراین خواسته غیرموجه تشخیص و مستنداً به مواد فوق الذکر و رأی وحدت رویهیاد شده حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. رأی صادره به استناد ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظردیوان عدالت اداری می باشد.

در اثر تجدیدنظر خواهی از رأی مذکور، شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9709970955400399-2؍2؍1397 با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند:

 مستنداً به تبصره ذیل ماده 77 قانون تأمین اجتماعی و بند (ت) ماده 38 قانون پنجساله ششم توسعه و میانگین حقوق مستمری 2 سال آخر دریافت حق بیمه تعیین شده است لذا با توجه به اینکه دو سال آخر خدمت ارفاقی هم حق بیمه دریافت نشده است لذا مستنداً به ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی ضمن نقض رأی شعبه بدوی حکم به ورود شکایت شاکی دایر بر الزام تأمین اجتماعی به تعیین میانگین دو سال آخر دریافت حق بیمه صادر و اعلام می گردد. رأی قطعی است.

  هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1؍11؍1398 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف: تعارض در آراء محرز است.

ب: حکم مقرر در صدر بند «ت» ماده 28 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 14؍12؍1395، مبنی بر اینکه «دولت مکلف است سنوات ارفاقی را به ‌عنوان سنوات خدمت قابل قبول تلقی و مطابق تبصره 2 قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب سال 1386 توسط سازمان تأمین اجتماعی به برقراری مستمری بازنشستگان مشمول و بر اساس میانگین دو سال آخر پرداخت حق بیمه سنوات ارفاقی از تاریخ بازنشستگی آنان اقدام نماید»، با توجه به عبارتهای بعدی به کاربرده شده در متن ماده و تقیید آن به عبارتهای «قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت» و « بازنشستگان مشمول» که صرفاً ناظر به افراد مشمول قانون پیش از موعد کارکنان دولت مصوب 5؍6؍1386 است، فاقد اطلاق بوده و به سایر بازنشستگانی که به استناد قوانین دیگر مانند قانون نوسازی صنایع و یا قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین و مشاغل سخت و زیان آور که با سنوات ارفاقی بازنشسته شده اند قابل تعمیم و تسری نیست، بنابراین از آنجائی که حکم مقرر در بند «ت» ماده 28 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 14؍12؍1395، استثناء بر قاعده عام است و به مشمولان «قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت» اختصاص دارد و این قانون حسب ماده واحده مذکور و اصلاحیه آن در سال 1389 نهایتاً تا پایان سال 1394 قابل اجرا بوده و پس از آن لغو شده است، در مورد مستخدمینی که به موجب سایر قوانین بازنشسته شده اند قابلیت اجرا نداشته و آراء صادر شده به غیر وارد دانستن شکایت به شرح مندرج در گردش کار صحیح و موافق مقررات است. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

 محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری