رأی در خصوص عدم امکان کسر حق بیمه از کمک های رفاهی کارکنان دولت

رأی در خصوص عدم امکان کسر حق بیمه از کمک های رفاهی کارکنان (دادنامه شماره ۶۲۴۴۹ مورخ ۱۴‍۰۲/‍۰۱/۱۶ هیأت تخصصی کار، بیمه و تأمین اجتماعی دیوان عدالت اداری)

* شماره پرونده‌: هـ ع/۰۱۰۱۹۴۱

* شماره سیلور: هـ ت/ ۰۱۰۰۰۲۳

*شماره دادنامه سیلور: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۰۰۰۶۲۴۴۹

تاریخ: ۱۶/۱/۱۴۰۲

* شاکی‌: آقای عزیز ایزدیار

* طرف شکایت‌: وزارت نیرو

* مـوضـوع شکایت و خـواستـه‌: ابطال قسمت آخر بند یک بخشنامه شماره ۵۰۰/۳۸۱۹۹/۹۵ مورخ ۷/۹/۱۳۹۵

عدم امکان کسر حق بیمه از کمک های رفاهی کارکنان دولت

* شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت نیرو به خواسته ابطال قسمت اخیر بند یک بخشنامه فوق الذکر به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر‌ می‌باشد‌:

پرداخت کمک‌های رفاهی به کارکنان و مدیران شرکت‌های تابعه صرفاً در محدوده تعیین شده در بخشنامه شماره ۱۰۰/۵۰/۲۵۰۷۶/۹۵ مورخ ۲۶/۵/۱۳۹۵ و پس از پیش بینی منابع مالی مورد نیاز و مبادله موافقت نامه با سازمان برنامه و بودجه امکان پذیر‌ می‌باشد. این پرداخت مشمول کسر حق بیمه‌ نمی‌گردد.

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت‌:

۱- مطابق بند ۵ ماده ۲ قانون تأمین اجتماعی، هرگونه وجوه و مزایای نقدی یا غیر نقدی مستمر را که در قبال کار به بیمه شده داده‌ می‌شود را حقوق یا کارمزد محسوب نموده است و مطابق ماده ۳۰ قانون مذکور کارفرمایان موظفند از کلیه وجوه و مزایای مذکور در بند ۵ ماده ۲ این قانون حق بیمه مقرر را کسر و با اضافه نمودن سهم خود به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نماید.

۲- بر اساس مواد ۶۴ تا ۷۰ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۹۶ نظام پرداخت حقوق کارمندان دستگاه‌های دولتی و اجرایی تعیین تکلیف شده است و در ماده ۶۸ این قانون علاوه بر پرداخت‌های موضوع ماده ۶۵ و تبصره‌های آن و ماده ۶۶ که حقوق ثابت تلقی‌ می‌گردد، فوق العاده‌های قابل پرداخت به کارمندان اعلام گردیده است. از جمله این فوق العاده‌ها «بدی آب و هوا، سختی کار و غیره‌ می‌باشند.»

۳- در ماده ۴۱ ضوابط اجرایی قانون بودجه سال ۱۳۹۵ به موجب قانون بودجه، پرداخت کمک‌های رفاهی به کارکنان دولت مورد تصویب قانونگذار قرار گرفت و در سال‌های بعد نیز در ضوابط اجرایی قوانین بودجه تنفیذ گردید که بر اساس آن دستگاه‌های اجرایی مکلف به پرداخت پاداش و کمک‌های رفاهی به هر نوع و شکل از محل هرگونه اعتبارات مصوب مربوط، صرفاً در چارچوب ضوابط و دستورالعمل‌های مصوب گردیدند که طی بخشنامه شماره ۵۹۶۹۹۹ مورخ ۱۴/۴/۱۳۹۵ معاون وقت رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و پرداخت کمک‌های رفاهی به کارکنان در سقف ۶۵% مجموع مواد ۶۵ قانون مدیریت خدمات کشوری (حقوق ثابت، تفاوت تطبیق حقوق) و فوق‌العاده‌های موضوع ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری تلقی نموده لذا جزئی از حقوق تلقی‌ می‌شوند و مشمول کسر حق‌ می‌باشند.

* در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل حقوقی وزارت نیرو به موجب لایحه شماره ۴۵۰/۵۰۳۲۱/۱۴۰۱ مورخ ۱۹/۹/۱۴۰۱ به طور خلاصه توضیح داده است که:

در ماده ۱۰۱ قانون مدیریت خدمات کشوری برخورداری کارمندان مشمول قانون تأمین اجتماعی از مزایای قانون تأمین اجتماعی به رعایت این قانون موکول شده که آخرین اراده قانونگذار در خصوص حقوق و مزایا و کسورات قانون کارمندان دولت‌ می‌باشد و در ماده ۱۰۶ و تبصره الحاقی آن تعیین تکلیف شده است. لیکن از آنها جواز کسر حق بیمه از رفاهیأت مستقاد‌ نمی‌گردد که رای شماره ۱۳۹۲ لغایت ۱۴۰۲ مورخ ۲۰/۹/۱۳۹۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص کسر کسورات بازنشستگی تعیین تکلیف نموده است.

پرونده کلاسه ۰۱۰۱۹۴۱ مبنی بر «ابطال قسمت آخر بند یک بخشنامه شماره ۵۰۰/۳۸۱۹۹/۹۵ مورخ ۷/۹/۱۳۹۵ وزارت نیرو » در جلسه مورخ ۲۱/۱۲/۱۴۰۱ هیأت تخصصی کار، بیمه و تأمین اجتماعی مورد رسیدگی قرار گرفت و اعضاء به اتفاق به شرح ذیل اقدام به صدور رای نمودند:

رای هیأت تخصصی کار، بیمه و تأمین اجتماعی

اولاً، مطابق ماده ۱۰۱ قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر شده است: «کلیه کارمندان دستگاه‌های اجرایی از لحاظ برخورداری از مزایای تأمین اجتماعی نظیر بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، بیکاری، درمان با رعایت این قانون مشمول قانون تأمین اجتماعی می‌باشند…»

ثانیاً، مطابق ماده ۱۰۶ قانون مذکور: «مبنای محاسبه کسور بازنشستگی و برای محاسبه حقوق بازنشستگی کارمندان مشمول این قانون حقوق ثابت به اضافه فوق‌العاده‌های مستمر و فوق‌العاده بند ۱۰ ماده ۶۸ این قانون می‌باشد.» که فوق‌العاده‌های مستمر برابر تبصره ماده (۷۶) عبارتند از: «فوق‌العاده ایثارگری»، «فوق‌العاده سختی کار و کار در محیط‌های غیرمتعارف» و «فوق‌العاده مشاغل تخصصی» و فوق‌العاده بند ۱۰ ماده ۶۸ نیز «فوق‌العاده ویژه» می‌باشد.

ثالثاً، به موجب دادنامه شماره ۲۳۱۰ مورخ ۴/۸/۱۴۰۰ هیأت عمومی براین امر تأکید شده است که فوق‌العاده‌های خارج از موارد مذکور در ماده ۱۰۶ قانون مدیریت خدمات کشوری حتی اگر به صورت مستمر پرداخت شوند جزء مزایای مستمر و مشمول کسر حق بیمه محسوب نمی‌شوند.

بنابه مراتب فوق قسمت آخر بند یک بخشنامه شماره ۵۰۰/۳۸۱۹۹/۹۵ مورخ ۷/۹/۱۳۹۵ وزارت نیرو مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات نبوده و رای به رد شکایت صادر می‌گردد.

این رای به استناد بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس محترم دیوان عدالت اداری یا ۱۰ نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.

فتح الله نعمتی- نائب رئیس هیأت تخصصی کار، بیمه و تأمین اجتماعی