احتساب سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور
مباحث حقوقی و نکات کاربردی
۱-مطابق ماده ۸ و بند ۱ ماده ۹ آیین نامه اجرایی بند ۵ جزء «ب» ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ (تصویب نامه شماره ۱۵۳۶۵ ت۳۶۰۰۵هـ مورخ ۰۵/ ۰۲/ ۱۳۸۶ هیات وزیران) و آراء شماره۴۸۴ مورخ ۲۸/ ۰۷/ ۱۳۸۷، ۹۰ مورخ ۱۰/ ۰۳/ ۱۳۸۹ و ۹۵ مورخ ۱۷/ ۰۳/ ۱۳۸۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، جهت بهره‌مندی کارگران از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، می‌بایست عناوین شغلی مورد ادعای کارگران، در کمیته تطبیق مشاغل سخت و زیان آور استانی، به عنوان مشاغل سخت و زیان آور مورد تأیید قرار گرفته باشد. همچنین بر اساس رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره‌های ۸۰۰-۷۸۰-۷۸۷ مورخ ۲۳/ ۰۴/ ۱۳۹۳، طرح مجدد یک عنوان شغلی برای زمان واحد، در کمیته تطبیق مشاغل سخت و زیان آور امکان‌پذیر نیست.
۲-مستند به رای شماره ۴۷۵ الی ۴۸۰ مورخ ۲۹/ ۰۹/ ۱۳۸۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تعطیل و انحلال کارگاه، طبیعت و ماهیت کارهای سخت و زیان آور انجام شده، در زمان دایر بودن کارگاه را منتفی نمی سازد و عدم رسیدگی به مشاغل سخت و زیان آور با توجیه تعطیل و یا دایرنبودن کارگاه، فاقد وجاهت قانونی است.
۳-برابر قانون تفسیر جزء ۱ بند «ب» تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب ۲۹/ ۰۶/ ۱۳۹۰«هر میزان اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور به ازای هر سال سابقه ۵/ ۱ سال محاسبه خواهد شد» لذا در مورد خواسته احتساب سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، تحقق اشتغال ۲۰ سال متوالی و ۲۵ متناوب در مشاغل سخت و زیان آور مطابق تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی شرط نبوده و با احراز هر میزان سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، تأمین اجتماعی مکلف به احتساب ۵/ ۱ سال سابقه به ازاء هر سال خدمت خواهد بود.
۴-مستفاد از ماده ۴ قانون مدنی و نظریه تفسیری مورخ ۰۷/ ۰۳/ ۱۳۷۶ شورای نگهبان، مفاد قانون استفساریه تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب سال ۱۳۹۰ عطف به ماسبق نشده و نسبت به افرادی که در زمان تصویب استفساریه یا بعد از آن، در مشاغل سخت و زیان آور اشتغال داشته‌اند قابلیت اجرا دارد.
۵-مطابق دادنامه شماره ۲۲۵ مورخ ۲۲/ ۰۶/ ۱۳۸۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، بازنشستگی عادی مانع بهره مندی از حقوق مکتسب و استفاده از مزیای مشاغل شخت و زیان آور نخواهد بود.
۶-بر اساس آراء شماره ۶۷۲ مورخ ۰۸/ ۰۸/ ۱۳۸۶، ۹۴۵ مورخ ۰۵/ ۱۲/ ۱۳۹۲ و ۴۱۷ مورخ ۰۳/ ۰۵/ ۱۳۹۶ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و ماده ۱۸۸ قانون کار، بهره‌مندی از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، مذکور در بندهای ۱ و ۲ تبصره ۲ اصلاحی ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی، صرفاً به مشمولین قانون کار اختصاص دارد.
۷-وفق بند ۳ ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی مشاغل سخت و زیان آور مصوب سال ۱۳۸۵ و آراء شماره ۹۰ مورخ ۱۰/ ۰۳/ ۱۳۸۹ و ۹۵ مورخ ۱۷/ ۰۳/ ۱۳۸۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، ضروری است اشتغال کارگر متقاضی در مشاغل سخت و زیان آوری که مورد تأیید کمیته استانی تطبیق مشاغل سخت و زیان آور قرار گرفته است، احراز شود.
مستندات مربوط:
قوانین
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| ۱ | ۱۳۵۴/۰۴/۰۳ | قانون تأمین اجتماعی |
| ۲ | ۱۳۶۷/۰۹/۰۱ | قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و‌زیان‌آور |
| ۳ | ۱۳۶۸/۰۱/۲۰ | قانون حفاظت در برابر اشعه |
| ۴ | ۱۳۸۰/۰۷/۱۴ | قانون اصلاح تبصره (۲) الحاقی ماده (۷۶) قانون اصلاح مواد (۷۲) و (۷۷) و تبصره ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده (۷۶) |
| ۵ | ۱۳۸۵/۰۱/۲۰ | قانون استفساریه اصلاحیه تبصره (۲) الحاقی به ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی |
مقررات
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| ۱ | ۱۳۸۰/۱۲/۲۲ | آیین‌نامه اجرایی بند (۵) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) الحاقی ماده (۷۶) قانون اصلاح مواد (۷۲) و(۷۷) و تبصره ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده (۷۶) (تصویب نامه شماره ۵۸۳۵۲ ت ۲۵۹۶۰ هـ مورخ ۲۷/ ۱۲/ ۱۳۸۰ هیأت وزیران) |
| ۲ | ۱۳۸۵/۱۲/۲۶ | آیین نامه اجرایی بند ۵ جزء «ب» ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ (تصویب نامه شماره ۱۵۳۶۵ ت ۳۶۰۰۵ هـ مورخ ۰۵/ ۰۲/ ۱۳۸۶ هیات وزیران) |
| ۳ | ۱۳۸۸/۱۰/۲۰ | آیین نامه اجرایی قانون ارتقاء بهره وری کارکنان بالینی نظام سلامت (تصویب‌نامه شماره ۲۲۲۱۶۸/ت۴۳۶۱۶هـ مورخ ۱۳۸۸/۱۱/۱۱ هیات وزیران) |
| ۴ | ۱۳۸۹/۰۴/۲۷ | اصلاح آيين نامه اجرايي بند (۵) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) الحاقي ماده (۷۶) قانون اصلاح مواد (۷۲) و (۷۷) و تبصره ماده (۷۶) قانون تأمين اجتماعي (تصویب نامه شماره ۱۲۴۶۱۰ ت ۴۴۵۴۷ ک مورخ ۰۶/ ۰۶/ ۱۳۸۹ وزيران عضو كميسيون امور اجتماعي و دولت الكترونيك) |
| ۵ | ۱۳۹۳/۰۵/۲۶ | اصلاح آيين نامه اجرايي بند (۵) جز (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) الحاقي ماده (۷۶) قانون اصلاح مواد (۷۲) و (۷۷) و تبصره ماده (۷۶) قانون تامين اجتماعي مصوب (۱۳۵۴) و الحاق دو تبصره به ماده (۷۶) مصوب ۱۳۷۱ (تصویب نامه شماره ۷۹۱۰۲ ت ۵۰۵۲۵ مورخ ۱۴/ ۰۷/ ۱۳۹۳ هیات وزیران) |
آراء هیات عمومی
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| ۱ | ۱۳۸۳/۰۹/۲۹ | رای شماره ۴۷۵ تا ۴۸۰ مورخ ۲۹/۰۹/۱۳۸۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۲ | ۱۳۸۶/۰۸/۰۸ | رای وحدت رویه شماره ۶۷۲ مورخ ۱۳۸۶/۰۸/۰۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۳ | ۱۳۸۷/۰۷/۲۸ | رای وحدت رویه شماره ۴۸۴ مورخ ۲۸/۰۷/۱۳۸۷ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۴ | ۱۳۸۷/۰۸/۰۵ | رای وحدت رویه شماره ۵۱۵ مورخ ۰۵/۰۸/۱۳۸۷ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۵ | ۱۳۸۷/۱۱/۰۶ | رای شماره ۷۷۱ و ۷۷۲ مورخ ۰۶/ ۱۱/ ۱۳۸۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۶ | ۱۳۸۹/۰۳/۱۰ | رای وحدت رویه شماره ۹۰ مورخ ۱۰/ ۰۳/ ۱۳۸۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۷ | ۱۳۸۹/۰۳/۱۷ | رای شماره ۹۵ مورخ ۱۷/ ۰۳/ ۱۳۸۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۸ | ۱۳۸۹/۰۶/۲۲ | رای وحدت رویه شماره ۲۲۵ مورخ ۲۲/۰۶/۱۳۸۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۹ | ۱۳۹۱/۱۰/۰۴ | رای شماره ۶۷۳ مورخ ۰۴/ ۱۰/ ۱۳۹۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۱۰ | ۱۳۹۲/۱۲/۰۵ | رای شماره ۹۴۵ مورخ ۱۳۹۲/۱۲/۰۵ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۱۱ | ۱۳۹۳/۰۴/۲۳ | رای وحدت رویه شماره ۷۸۷-۷۸۸-۸۰۰ مورخ ۱۳۹۳/۰۴/۲۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۱۲ | ۱۳۹۶/۰۵/۰۳ | رای وحدت رویه ۴۱۸-۴۱۷ مورخ ۱۳۹۶/۰۵/۰۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
نظرات مشورتی
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| ۱ | ۱۳۷۶/۰۳/۱۰ | نظریه تفسیری شماره ۵۸۳/۲۱/۷۶ مورخ ۱۰/۰۳/۱۳۷۶ شورای نگهبان |
| ۲ | ۱۳۷۹/۱۰/۲۰ | نظریه تفسیری شماره ۱۵۴۰/۲۱/۷۹ مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۷۹ شورای نگهبان |