معافیت از پرداخت حق بیمه سهم بیمه کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند
مباحث حقوقی و نکات کاربردی
۱- مطابق ماده واحده قانون معافیت از پرداخت سهم بیمه کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند مصوب ۱۳۶۱/۱۲/۱۶، «از آغاز سال ۶۲ کارفرمایان کلیه کارگاه های تولیدی و صنعتی و فنی که از خدمات دولتی استفاده می نمایند تا میزان ۵ نفر کارگر از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما معاف بوده و از ۵ نفر به بالا نسبت به مازاد ۵ نفر حق بیمه را خواهند داشت.»
۲- مطابق قانون الحاق یک تبصره به قانون معافیت از پرداخت سهم بیمه کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند مصوب ۱۳۶۷/۰۸/۱۹، «در مورد كارفرماياني كه صورت مزد يا حقوق و نيز حق بيمه ماهانه سهم كارگر را تا دو ماه پس از مهلت قانوني ارسال و پرداخت نكنند بخشودگي موضوع اين قانون براي آن مدت منتفي مي شود و مكلف به پرداخت حق بيمه قانوني ماهانه خواهند بود »
۳- براساس تصویب نامه شماره ۱۶۰۰۲مورخ ۱۳۶۲/۰۳/۱۲ هیئت وزیران، ابتدا تعداد ۹۹ نوع فعالیت مشمول قانون معافیت قرار گرفتند که با توجه به پیشنهاد سازمان تامین اجتماعی و تصویب هیئت وزیران (مصوبه شماره ۱۰۶۲۵۴ت۵۲۳ مورخ ۱۳۶۹/۰۲/۱۲) از خرداد ۱۳۶۹ این تعداد به ۳۵فعالیت کاهش یافت. سپس به موجب تصویب نامه دیگر به شماره ۵۰۰۰۲ ت ۲۳۸۵۳ه مورخ ۱۳۸۲/۱۲/۰۹ «شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی و کشاورزی که جنبه تولیدی، صنعتی یافنی داشته باشند و واحدهای تولیدی کشاورزی» به عنوان بند ۳۶ به فهرست اضافه گردید.
* در برخی سایت ها « ناشرین و موسسات انتشاراتی » و« کارکنان شناورهای باری و صیادی در استانهای جنوبی کشور» نیز به عنوان بندهای ۳۷ و ۳۸ به این فهرست اضافه شده اند که مستند قانونی آن مشخص نیست.
۴- فهرست فعالیت های مشمول براساس تصویب نامه شماره ۱۰۶۲۵۴ت۲۳ه مورخ ۱۳۶۹/۰۲/۱۲ هیات وزیران: «۱-آلومينيم وسازي و خمكاري، ۲-اطاقسازي ماشين ۳-آهنگري ، فلز تراشي (قطعه سازي )، حلبي سازي، تراشكاري، ۴-انواع بافندگي، ۵- پرورش ماهي، ۶- پرورش و نگهداري دام وماكيان، ۷- ساخت و تعميرات انواع پمپ آب، ۸- توليدگازهاي صنعتي و طبي و وسايل آتش نشاني، ۹- ترازو ، تپان و باسكول سازي،۱۰- توليد كنندگان تابلوهاي فشار ضعيف و قوي برق،۱۱- شركتهاي تعاوني توليدي وابسته به ارگانهاي دولتي نظير مركز گسترش خدمات توليدي و عمراني كشور كه فعاليتهاي آنها جنبه توليدي ، صنعتي و فني دارد، ۱۲- چاقو سازي، ۱۳- توليد انواع چراغ خوراك پزي، ۱۴- چاپخانه شامل : چاپ ، حروف چيني ، گراورسازي ، كليشه سازي ،ليتوگرافي وانواع صحافي، ۱۵ خبازي،۱۶-انواع دوزندگي، ۱۷- درب و پنجره سازي، ۱۸- ريخته گري، ۱۹- سراجي شامل : كيف و چمدان و كمربند سازي و ساك، ۲۰- سماور سازي، ۲۱- صابون پزي، ۲۲- كارگاههاي صنايع دستی،۲۳-کارگاههای صنایع روستائی که فعالیت آنها جنبه تولیدی ، صنعتی و فنی داشته و پروانه آنها توسط جهاد سازندگی صادر می گردد، ۲۴- فخاري، ۲۵- قالب زني، ۲۶- توليدكنندگان قفل، ۲۷- كاشي سازي و سراميك سازي، ۲۸- توليدي كفش (كفاشي) و پستائي سازي، ۲۹- ساخت و توليد انواع مخازن،۳۰- موزائيك سازي و بلوك سازي، ۳۱- سازندگان ميز و صندلي ، كمد ، قفسه كابينت آشپزخانه، ۳۲- ساخت و توليد انواع ماشين آلات كشاورزي و وسائل و ادوات مربوطه و تعميرات آنها، ۳۳- معادن سطحي الارضي كه جنبه كارگاهي دارند، ۳۴- نمد مالي، ۳۵- يخدان سازي» تا میزان ۵ کارگر از پرداخت حق بیمه معاف هستند.
۵-لازم به ذکر است قید« و پروانه آنها توسط جهاد سازندگی صادر می گردد.»مذکور در بند ۲۳ تصویب نامه شماره ۱۰۶۲۵۴ت۲۳ه مورخ ۱۳۶۹/۰۲/۱۲ هیات وزیران ، به موجب رای شماره ۱۶۹ مورخ ۱۳۸۲/۰۴/۲۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مستند به این که تبصره ۵ ماده واحده فوق الاشعار، مفید جواز تعیین شرایط خاص برای کارفرمایان مشمول حکم مقنن نیست و به جهت تضییق دایره شمول قانون، ابطال شده است.
۶-مطابق تبصره ۳ ماده واحده مذکور «كارخانجات، معادن، پيمانكاران، شركت هاي خارجي از شمول اين قانون مستثني هستند.»
مستندات مربوط:
قوانین
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| 1 | 16/12/1361 | ماده واحده قانون معافیت از پرداخت سهم بیمه کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند |
| 2 | 21/9/1364 | استفساریه قانون معافیت از پرداخت سهم بیمه کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند |
| 3 | 19/8/1367 | قانون الحاق یک تبصره به قانون معافیت از پرداخت سهم بیمه کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند مصوب 19/8/1367 مجلس شورای اسلامی |
| 4 | 4/8/1387 | ماده 2 قانون اصلاح قانون تأمین اجتماعی و برخی قوانین مربوط به منظور تشویق کارفرمایان به تأدیه دیون معوقه سنواتی بابت حق بیمه و بیمه بیکاری کارکنان مصوب 4/8/1387 مجمع تشخیص مصلحت نظام |
| 5 | 4/12/1393 | ماده 63 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقرات مالی دولت مصوب 4/12/1393 |
مقررات
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| 1 | 28/2/1362 | آیین نامه اجرایی تبصره ۵ قانون معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرمای کارگاه ها به میزان ۵ نفر کارگر مصوب ۱۳۶۲/۰۲/۲۸ |
| 2 | 2/2/1369 | جايگزين شدن فهرست پيوست بجاي فهرست موضوع تبصره (۱) ماده(۲) آيين نامه اجرايي قانون معافيت از پرداخت سهم بيمه كارفرماياني كه حداكثر پنج نفر كارگر دارند (تصویب نامه شماره ۱۰۶۲۵۴ ت ۲۳ هـ مورخ ۱۳۶۹/۰۲/۱۲ هیات وزیران) |
| 3 | 2/2/1369 | جايگزين شدن فهرست پيوست بجاي فهرست موضوع تبصره (۱) ماده(۲) آيين نامه اجرايي قانون معافيت از پرداخت سهم بيمه كارفرماياني كه حداكثر پنج نفر كارگر دارند (تصویب نامه شماره ۱۰۶۲۵۴ ت ۲۳ هـ مورخ ۱۳۶۹/۰۲/۱۲ هیات وزیران) |
| 4 | 22/2/1381 | ماده ۴ آئین نامه اجرایی بندهای الف و ب ماده ۴۹ قانون برنامه سوم توسعه ۱۳۸۱ |
| 5 | 29/11/1382 | تصویب نامه شماره ۵۰۰۰۲ت ۲۳۸۵۳ه مورخ ۱۳۸۲/۱۲/۰۹ هیات وزیران |
| 6 | 8/4/1384 | تبصره ۱ ماده ۴ آئین نامه اجرایی بندهای الف و ب ماده ۴۹ تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده ۱۰۳ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی جمهوری اسلامی ایران(تصویب نامه شماره ۲۸۲۰۷ ت ۳۳۳۹۱هـ مورخ ۱۳۸۴/۰۵/۰۸ هیأت وزیران) |
آراء هیأت عمومی
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| 1 | 29/4/1382 | رای شماره ۱۶۹ مورخ ۲۹/۰۴/۱۳۸۲ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| 2 | 15/6/1383 | رای شماره ۲۱۹ مورخ ۱۵/۰۶/۱۳۸۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| 3 | 18/6/1386 | رای شماره ۴۱۸ مورخ ۱۸/۰۶/۱۳۸۶ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| 4 | 10/6/1394 | رای شماره ۷۲۴ تا ۷۲۶ و ۷۷۹ مورخ ۱۳۹۴/۰۶/۱۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| 5 | 5/6/1398 | رای شماره ۱۰۵۶ مورخ ۱۳۹۸/۰۶/۰۵ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
آراء هیأت‌های تخصصی
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| 1 | ۱۳۹۳/۰۶/۱۹ | رای شماره ۹۵ مورخ ۱۹/۰۶/۱۳۹۳ هیأت تخصصی بیمه ، کار و کارگری و بازنشستگی |