قانون اصلاحات پراسنج (پارامتریک) قانون تأمین اجتماعی (در حال رسیدگی در مجلس شورای اسلامی)
این طرح در جلسه علنی شماره 282 مورخ 9/11/1397 روز سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی به صورت عادی مطرح گردید و به صورت عادی اعلام وصول گردید.
مقدمه (دلایل توجیهی):
بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس:
1- استمرار وضع موجود موجب افزایش هزینه‌های صندوق‌های بازنشستگی می‌گردد در حالی‌که منابع آن از رشد متناسب برخوردار نمی‌باشد.
2- اعمال اصلاحات پارامتریک موجب تقویت بنیه مالی و پایداری منابع صندوق‌های بازنشستگی خواهد شد.
3- با عنایت به متأثر بودن صندوق‌های بازنشستگی (مستقیم و غیرمستقیم) از فعالیت‌ها و سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور و تغییر مؤلفه‌های کلان اقتصادی، اجتماعی اعمال اصلاحات اجتناب‌ناپذیر می‌باشد.
4- نظام بخشنده بازنشستگی ایران، نبود نهادهای تنظیم‌گر و ناظر بر سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی، نبود برآورد دقیق از دارایی صندوق‌ها، بازده پایین صندوق‌ها و تحمیل قوانین ناسازگار با اصول بیمه‌ای و نیز تغییرات جمعیتی، اصلاحات را ضروری می‌نمایاند.
5- کاهش ضریب پشتیبانی به واسطه افزایش بسیار زیاد مستمری‌بگیران و کاهش نرخ ورود بیمه‌شدگان اصلی، بحران اجتماعی و بحران تأمین سلامت کشور را در پی خواهد داشت.
متن طرح:
اصلاحات پراسنج (پارامتریک) قانون تأمین اجتماعی
اصلاح تبصره ماده (77) قانون تأمین اجتماعی
متوسط حقوق و دستمزد جهت محاسبه مستمری بازنشستگی عبارتست از میانگین ضرایب دستمزدی 5 سال آخر بیمه‌پردازی ضربدر حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار در زمان بازنشستگی.
1- ضریب دستمزدی هر سال از نسبت حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه فرد به حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار در همان سال به دست می‌آید.
2- از ابتدای سال 97،هر سال یکسال به مدت 5 سال فوق اضافه می‌گردد تا در نهایت به آخرین 20 سال بیمه‌پردازی برسد.
اصلاح تبصره (1) ماده (28) و مواد (75) و بند (3) ماده (80) قانون تأمین اجتماعی
1- نرخ حق بیمه سهم بیمه شده موضوع تبصره یک ماده (28) قانون تأمین اجتماعی از 7 درصد حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه طی دو سال و هر سال به میزان یک درصد افزایش می‌یابد تا به 9 درصد حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه بالغ گردد.
2- بیمه‌شدگانی که حداقل 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته و از کارافتاده کلی شناخته می‌شوند و همچنین بیمه‌شدگانی که به دلیل حوادث غیرناشی از کار فوت شده و یا از کارافتاده کلی شده و حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه که 90 روز آن در 6 ماه قبل از وقوع حادثه غیرناشی از کار باشد را دار هستند، از مستمری با رعایت ماده (111) قانون بهره‌مند می‌شوند.
منابع مورد نیاز از محل افزایش 2% حق بیمه شده تأمین می‌گردد.
اصلاح ماده (76) قانون تأمین اجتماعی
حداقل سابقه پرداخت حق بیمه جهت بازنشستگی وفق بند 1 این ماده هر سال یکسال افزایش می‌یابد به نحوی که طی 5 سال از 20 سال به 25 سال برسد.
1- در مورد بیمه‌شدگانی که طی دوره 5 ساله افزایش سابقه، شرایط سنی بازنشستگی موضوع این بند را احراز می‌نمایند، میزان سابقه مورد نیاز جهت بهره‌مندی از مستمری بازنشستگی معادل سابقه تعیین شده در آن سال خواهد بود.
2- بیمه‌شدگانی که واجد شرایط سنی بازنشستگی وفق این بند بوده و بین 15 تا 25 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، می‌توانند در صورت درخواست، از مستمری بازنشستگی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بهره‌مند گردند.
مستمری‌های بازنشستگی که با رعایت حداقل سابقه پرداخت حق بیمه مقرر در بند (1) ماده (76) قانون برقرار می‌گردند در هر حال نباید از حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار کمتر باشد.
اصلاح قانون معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایی تا میزان (5) نفر کارگر
قانون معافیت از پرداخت سهم کارفرمایی کارگاه‌های تولیدی، فنی و صنعتی که حداکثر 5 نففر کارگر دارند مصوب 16/12/1361 به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
از سال 1397، میزان معافیت 20% حق بیمه سهم کارفرمایی کارگاه‌های مشمول این قانون طی 5 سال به ترتیب 2، 3، 4، 5 و 6 درصد کاهش می‌یابد تا به صفر برسد.
اصلاح قانون بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور
1- کارفرمایان کلیه کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی که تمام یا برخی از مشاغل آنها حسب تشخیص مراجع ذیربط سخت و زیان‌آور اعلام گردیده و یا خواهد گردید مکلفند آن دسته از مشاغل خود را که ماهیتاً سخت و زیان‌آور نبوده و با به‌کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، امکان حذف صفت سخت و زیان‌آوری آن تا رسیدن به سطح استاندارد وجود دارد، از شرایط سخت و زیان‌آوری خارج نمایند. فهرست سایر گروه‌های شغلی موضوع این قانون، به پیشنهاد شورای عالی حفاظت فنی و تصویب هیئت وزیران تعیین می‌گردد.
2- ظرف یکسال از تاریخ تصویب این قانون، در صورت تداوم شرایط سخت و زیان‌آوری شغل در زمان بازنشستگی بیمه شده، کارفرما مکلف است کلیه هزینه‌های مستمری و حق بیمه ناشی از بازنشستگی زودهنگام و همچنین حق بیمه سنوات ارفاقی را به کسر مبالغ دریافتی بابت 4% جزء (4) بند (ب) این قانون به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نماید.
3- در خصوص مشاغلی که ذاتاً سخت و زیان‌آور بوده و صفت سخت و زیان‌آوری آنها قابل حذف نمی‌باشد، کارفرما مکلف است صرفاً حق بیمه ناشی از سنوات ارفاقی را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نماید.
4- افرادی که حداقل 20 سال متوالی و یا 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور اشتغال داشته و حق بیمه دوره مربوطه را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخته باشند، به ازاء هر سال سابقه اشتغال و بیمه‌پردازی در مشاغل سخت و زیان‌آور از ارفاق سابقه‌ای بهره‌مند می‌گردند. میزان این ارفاق با توجه به نوع شغل و ماهیت و شرایط آن توسط کمیته‌ای که در سازمان تأمین اجتماعی تشکیل می‌گردد خواهد بود. حداکثر میزان سوابق ارفاقی در مشاغلی که صفت سخت و زیان‌آوری آنها قابل حذف می‌باشد 3 ماه به ازای هر سال و تا سقف 5 سال و در خصوص مشاغلی که صفت سخت و زیان‌آوری آنها قابل حذف نمی‌باشد حداکثر شش ماه به ازای هر سال و تا سقف 10 سال خواهد بود.
5- حداقل سن بازنشستگی وفق این تبصره، 50 سال برای مردان و 45 سال برای زنان و حداکثر مجموع سوابق ارفاقی و سوابق پرداخت حق بیمه 30 سال خواهد بود.
6- اشتغال مجدد بیمه‌شدگانی که بر اساس این تبصره بازنشسته می‌شوند، تحت هر عنوان ممنوع بوده و آن دسته از بازنشستگان مشمول که مجدداً به عنوان حقوق‌بگیر در کارگاهی به‌کار اشتغال می‌یابند، ضمن قطع مستمری از استفاده مجدد از این تبصره محروم خواهند شد.
7- نحوه تعیین سوابق ارفاقی بر اساس مشاغل، اعضای کمیته تشخیص مشاغل و ضمانت‌های اجرایی نحوه ایمن‌سازی کارگاه‌ها و سایر موارد بر اساس آیین‌نامه‌ای خواهد بود که حداکثر ظرف 3 ماه پس از تصویب قانون به پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان برنامه و بودجه به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
اصلاح قانون بیمه کارگران ساختمانی
ماده (5) قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی مصوب 16/9/1393 به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
نرخ حق بیمه سهم کارفرمایی این قانون از محل درصدی از حداقل دستمزد به ازاء هر مترمربع ساختمان تعیین می‌گردد که بر مبنای ارزش معاملاتی املاک، طبقات، مناطق شهری و روستایی و با درنظر گرفتن ضریب محرومیت و نیز ار محل افزایش 10 درصدی حق‌الثبت نقل و انتقال املاک طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به تصویب هیئت وزیران می‌رسد. در هر صورت نرخ حق بیمه با توجه به شاخص‌های ذکر شده نباید بیش از 3.5% حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار به ازاء هر 520 متر مربع باشد.