(قانون سازمان بیمه هاى اجتماعى به موجب قانون تأمین اجتماعى مصوب 1354 ملغى گردیده است. به موجب ماده 118 قانون تأمین اجتماعى آیین نامه هاى اجرایى قانون بیمه هاى اجتماعى که با قانون تأمین اجتماعى مغایرت نداشته باشد تا زمان تنظیم و تصویب آیین نامه هاى اجرایى این قانون قابل اجرا است؛ به آئین‌نامه استخدامی سازمان مصوب 28/12/1386.)
فصل اول- کلیات
ماده 1- کلیه مستخدمین سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مشمول مقررات این آییننامه خواهند بود.
تبصره- اعضاى شوراى عالى و هیأت نظارت و هیأت مدیره و همچنین مدیرعامل سازمان هرگاه کارمند رسمى دستگاه دیگرى باشند تابع مقررات استخدامى مربوط به خود خواهند بود.
هرگاه مستخدمین ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى بدین مقامات منصوب شوند مدت خدمت آنان در سمتهاى مذکور از هر لحاظ جزء سابقه خدمت ثابت آنان در سازمان بیمه‌های‌اجتماعى محسوب مى‌شود.
ماده 2- مستخدمین سازمان بیمه‌های‌اجتماعى غیر از شاغلین مشاغل کارگرى از دو نوع خارج نخواهند بود.
ثابت و موقت
ماده 3- مستخدم ثابت سازمان کسى است که به موجب حکم براى تصدى یکى از پستهاى ثابت سازمان استخدام شده و در یکى از رتبه هاى دوازدهگانه استخدامى مندرج در این آییننامه قرار گیرد.
تبصره – واگذارى پستهاى سازمانى به اشخاص غیر از مستخدمین ثابت ممنوع است ولى در صورتى که براى تصدى برخى از پستهاى تخصصى نتوان از مستخدمین ثابت استفاده نمود با تصویب هیأت مدیره مى‌توان مستخدم مورد احتیاج را براى تصدى پست مزبور به طور موقت و مدت معین که در هر حال از سه سال تجاوز نخواهد کرد استخدام نمود.
ماده 4- مستخدم موقت کسى است که به موجب قرارداد براى مدت معین و کار مشخص استخدام مى‌شود.
تبصره – شرایط استخدامى این قبیل مستخدمین به موجب قراردادهاى نمونه‌اى خواهد بود که به پیشنهاد مدیرعامل سازمان بیمه‌های اجتماعى به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید.
فصل دوم – ورود به خدمت سازمان و انتصابات
ماده 5- استخدام داوطلبان به خدمت ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى از طریق امتحان و مسابقه به ترتیب مقرر از طرف هیأت مدیره انجام مى‌شود.
ماده 6- داوطلبان ورود به خدمت ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى باید واجد شرایط زیر باشند:
الف- داشتن 18سال تمام و نداشتن بیشتر از 40 سال تمام. ( ماده 41 قانون الحاق موادى به قانون تنظیم بخشى از مقررات مالى مصوب 27/11/1380، که در تاریخ15/8/84 به تصویب رسیده مقرر می‌دارد: «هر نوع به کارگیرى افراد بازنشسته در وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی و کلیه دستگاههاى موضوع ماده (160) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادى اجتماعى فرهنگى ج.ا.ا. و نهادهاى عمومى غیردولتى و موسسات و شرکتهاى وابسته و تابع آنها و هر دستگاهى که به نحوى از انحاء از بودجه کل کشور استفاده می‌نماید جز با تصویب هیأت وزیران تحت هر عنوان ممنوع مى‌باشد. ایثارگران قبل از سى سال خدمت از حکم این ماده مستثنى هستند کلیه قوانین عام و خاص مغایر با این ماده ملغى الاثر است.»)
ب- تابعیت ایران.
ج- انجام خدمت زیرپرچم یا داشتن معافیت قانونى در صورت مشمول بودن.
د- نداشتن محکومیت جزایى مؤثر.
هـ- عدم محکومیت به فساد عقیده و نداشتن معروفیت به فساد اخلاق و تجاهر به فسق و معتاد نبودن به مواد مخدر.
و- داشتن تحصیلات لازم براى شغل مورد نظر.
ز- داشتن صحت مزاج و توانایى انجام کار مربوط.
ماده 7- کسانى که در مسابقه ورودى استخدام ثابت قبول مى‌شوند قبل از پذیرفته شدن به خدمت ثابت یک دوره آزمایشى را طى خواهند کرد.
ماده 8- مدت خدمت آزمایشى داوطلبان ورود به خدمت ثابت در هیچ مورد از ششماه کمتر و از دوسال بیشتر نخواهد بود.
ماده 9- افرادى که در ضمن دوره آزمایشى صالح براى ابقاى در خدمت مورد نظر تشخیص داده نشوند بدون هیچگونه تعهد با صدور حکم برکنار خواهند شد.
تبصره- به افرادى که طبق این ماده از خدمت برکنار مى‌شوند حقوق مرخصى استحقاقى پرداخت خواهد شد.
ماده 10- کسانى که طبق ماده 9 به خدمت ثابت پذیرفته نشوند تا یکسال از تاریخ برکنارى حق شرکت مجدد در مسابقه ورودى استخدام سازمان بیمه‌های‌اجتماعى را نخواهند داشت.
ماده 11- افرادى که در دوره آزمایشى لیاقت و کاردانى و علاقه به کار از خود نشان دهند در پایان دوره آزمایشى به موجب حکم در عداد مستخدمین ثابت منظور و از حقوق و مزایاى قانونى آن برخوردار خواهند شد.
تبصره- حقوق دوره آزمایشى برابر حقوق اولین درجه رتبه مربوط خواهد بود و در صورتى که مستخدم به استخدام ثابت پذیرفته شود مدت خدمت آزمایشى جزء سابقه خدمت ثابت وى محسوب مى‌گردد.
ماده 12- ارتقاى رتبه هاى مستخدمین ثابت با توجه به مفاد مواد 18 و 19 باید براساس لیاقت و شایستگى و کاردانى و استعداد و رشد فکرى و تجارب آنان در مشاغل قبلى صورت گیرد و سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مکلف است طبق مقرراتى که به پیشنهاد هیأت مدیره به تصویب شوراى عالى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى خواهد رسید شایستگى و استعداد مستخدمین را مورد بررسى قرار داده و نتیجه را در پرونده استخدامى هر یک از آنها منعکس سازد.
این سنجش به نحوى صورت خواهد گرفت که به موجب ارشاد و ملاک استحقاق مستخدم براى ارتقاى رتبه یا تغییر شغل و یا لزوم گذراندن دوره کارآموزى جدید باشد.
فصل سوم- حقوق و مزایای مستخدمین ثابت
ماده 13- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مکلف است حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این آییننامه کلیه مشاغل ثابت خود را براساس اهمیت وظایف و مسوولیتها و شرایط تصدى از لحاظ معلومات و تجربه و سایر شرایط کار طبقه‌بندى و به دوازده رتبه تخصیص داده و براى تأیید به سازمان امورادارى و استخدامى کشور پیشنهاد کند. سازمان اخیر مکلف است ظرف سه ماه نظر خود را در این خصوص به سازمان بیمه‌های اجتماعى اعلام نماید.
ماده 14- استخدام ثابت فقط براى تصدى مشاغل پیش‌بینى شده در یکى از رتبه‌هاى دوازدهگانه مذکور در ماده 13 به عمل خواهد آمد و در هر مورد با توجه به شغلى که استخدام براى آن صورت مى‌گیرد رتبه‌اى که مستخدم جدید در آن قرار خواهد گرفت تعیین خواهد شد.
ماده 15- حقوق ماهانه مستخدمین ثابت مشمول این آییننامه برمبناى عدد صد (براى درجه یکم رتبه یک) تعیین و حداکثر از 8 برابر آن (در آخرین درجه رتبه دوازده) تجاوز نخواهد کرد.
تبصره- جدول حقوق موضوع این ماده به تصویب شوراى عالى سازمان بیمه های اجتماعى خواهد رسید.
ماده 16- ضریب جدول حقوق ماده 15 در هر مورد به پیشنهاد هیأت مدیره به تصویب شوراى عالى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى خواهد رسید. لکن نمى تواند از میزان ضریبى که به ترتیب مندرج در ماده 33 قانون استخدام کشورى تعیین گردیده تجاوز نماید.
ماده 17- مستخدم ثابت به اعتبار شغلى که براى آن استخدام مى‌شود در درجه یک رتبه مربوط وارد به خدمت مى‌شود و مى تواند با رعایت شرایط مقرر در این آییننامه تا آخرین درجه همان رتبه ترفیع یابد. ( نک: دادنامه شماره 43 مورخ14/6/71 مندرج در پاورقى ماده 53)
ماده 18- مستخدمین در صورت وجود شرایط زیر استحقاق ترفیع درجه در رتبه‌اى که خدمت مى‌کنند خواهند داشت:
الف- توقف حداقل دوسال در درجه مادون.
ب- رضایتبخش بودن خدمات مستخدم در دوسال گذشته.
ماده 19- در صورت وجود شرایط زیر مى‌توان مستخدم را از یک رتبه به رتبه بالاتر ارتقاء داد:
الف- در رتبه جدید پست سازمانى بلاتصدى وجود داشته باشد.
ب- شرایط احراز پست جدید را دارا باشد.
ج- مسابقه مقرر را با موفقیت بگذراند.
د- در خدمات گذشته خود ابراز لیاقت و کاردانى نموده باشد.
هـ- توقف حداقل دو سال در آخرین رتبه‌اى که خدمت مى‌کرده است.
تبصره- مستخدمینى که ارتقاء رتبه مى‌یابند همواره در درجه‌اى از رتبه جدید قرار خواهند گرفت که حقوق آن درجه با ارتقاى اضافى به حقوقى که مستخدم در درجه رتبه قبلى مى گرفته است نزدیکتر باشد.
ماده 20- در صورتى که نوع کار و وظایف و مسوولیتهاى بعضى از مشاغل سازمان بیمه‌های‌اجتماعى اقتضا نماید که مبالغى علاوه بر حقوق به مستخدمین ثابت آن پرداخت شود مبلغى به عنوان فوق‌العاده شغل به شاغلین آن مشاغل پرداخت خواهد شد.
مشاغل مستحق دریافت فوق‌العاده مزبور و میزان این فوق‌العاده و همچنین ازدیاد یا حذف این فوق‌العاده در مورد مشاغل مختلف طبق طرحى خواهد بود که با پیشنهاد هیأت مدیره و تأیید سازمان امورادارى و استخدامى کشور به تصویب شوراى عالى سازمان بیمه‌های اجتماعى برسد.
تبصره- مبلغ فوق‌العاده شغل در هر رتبه نمى تواند از میزان حقوق آخرین درجه همان رتبه تجاوز کند.
ماده 21- به مستخدمینى که وضع خدمت آنان ایجاب کند که علاوه بر ساعات ادارى مشغول کار باشند فوق‌العاده اضافه کار متناسب با ساعات کار اضافى پرداخت خواهد شد.
مأخذ محاسبه فوق‌العاده اضافه کار حاصل ضرب 160/1حقوق ثابت و فوق‌العاده شغل ماهانه در ساعات کار اضافى خواهد بود و به یک نفر در یکماه بیش از پنجاه ساعت فوق‌العاده اضافه کار پرداخت نخواهد شد.
ماده 22- به مستخدمینى که براى انجام وظیفه خاصى به مأموریت اعزام مى‌شوند و جهت انجام مأموریت به تشخیص سازمان بیمه‌های اجتماعى ناچار به توقف شبانه در محل مأموریت باشند فوق‌العاده روزانه پرداخت مى‌گردد.
ماده 23- پرداخت فوق‌العاده‌هاى روزانه، اشتغال خارج از مرکز خارج از کشور، کسر صندوق، تضمین و جبران هزینه‌هاى ایاب و ذهاب، سفر و نقل مکان به مستخدمین سازمان بیمه‌های‌اجتماعى تابع مقررات قانون استخدام کشورى مى‌باشد.
ماده 24- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى تواند به مستخدمینى که خدمت برجسته‌اى انجام دهند پاداش حسن خدمت پرداخت نماید.
جمع این نوع پاداش در هر سال نباید از مجموع حقوق و مزایاى یکماه مستخدم تجاوز نماید.
ماده 25- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى تواند در صورت وجود اعتبار در بودجه مصوب و در صورت رضایت از طرز خدمت مستخدمین خود علاوه بر پاداش مقرر در ماده 24 معادل یکماه حقوق و مزایا با تصویب شوراى عالى سازمان به آنها پرداخت نماید. در هر حال مجموع پاداش پرداختى به کارکنان به هیچ عنوان از دو ماه حقوق و مزایاى سالیانه مستخدمین تجاوز نخواهد نمود.
فصل چهارم- امور رفاه
ماده 26- مستخدمین ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى سالى 30 روز حق مرخصى با استفاده از حقوق و مزایاى ماهانه را طبق برنامه‌اى که از طرف سازمان تنظیم مى‌شود خواهند داشت.
تبصره 1- هرگاه اعطاى مرخصى به مستخدم از لحاظ سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مقدور نباشد مرخصى مستخدم براى استفاده در سال بعد ذخیره خواهد شد.
تبصره 2- حداکثر مدت مرخصى ذخیره 60 روز مى‌باشد.
تبصره 3- مرخصى ذخیره شده قبل از تصویب این آییننامه مشمول محدودیت فوق نخواهد بود.
طرز استفاده از این قبیل مرخصى تابع برنامه‌اى مى‌باشد که از طرف سازمان بیمه‌های‌اجتماعى تنظیم مى‌شود.
تبصره 4- تعطیلات واقع در دوران مرخصى جزو ایام مرخصى محسوب مى‌گردد.
تبصره 5- کارکنان سازمانهاى منطقه‌اى بهدارى استانها که به علت شرایط خاص زمان جنگ از تاریخ 31/6/59 از مرخصى استحقاقى خود استفاده ننموده‌اند و یا تا پایان جنگ نتوانند استفاده نمایند، همچنین کارکنانى که به علت ضرورتهاى ادارى به تشخیص رئیس سازمان نتواند از مرخصى استحاقى استفاده نماید مدت مرخصى استحقاقى استفاده نشده آنان مازاد بر مدت مذکور در تبصره 2 ذخیره خواهد شد. (این تبصره، مصوب 16/2/71به ماده 26 ملحق شده است.)
ماده 27- مستخدم ثابت مى تواند با موافقت سازمان بیمه‌های اجتماعى در تمام مدت خدمت حداکثر تا دوسال از مرخصى بدون حقوق استفاده نماید. مدت خدمت مرخصى بدون حقوق به هیچ وجه جزء سابقه خدمت مستخدم محسوب نمى‌شود.
تبصره 1- در صورتى که مستخدمین ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى به یکى از مقامات دولتى مذکور در ماده 3 قانون استخدام کشورى منصوب و یا به نمایندگى مجلسین انتخاب یا منصوب شوند خدمت آنان در مدت تصدى مقامات مذکور یا نمایندگى مجلسین در حکم مرخصى بدون استفاده از حقوق خواهد بود.
در صورتى که این قبیل مستخدمین حق بیمه سهم خود و کارفرما را پرداخت نمایند این مدت جزء سابقه بیمه آنان منظور خواهد شد.
تبصره 2- حفظ پست سازمانى مستخدمینى که از مرخصى بدون حقوق استفاده مى‌کنند الزامى نیست و در صورتى که پس از پایان این مرخصى پستى مناسب براى آنان موجود نباشد به حال آماده به خدمت درمی‌آیند.
ماده 28- مستخدمین در صورت ابتلاى به بیمارى‌هایى که مانع اجراى وظایف آنان باشد از مرخصى استعلاجى با دریافت حقوق و مزایاى ماهانه استفاده خواهند نمود.
حداکثر مدت استفاده از مرخصى استعلاجى با حقوق و مزایاى ماهانه جز در مورد بیمارى‌هاى صعب‌العلاج چهارماه در سال خواهد بود.
تبصره- به زنانى که مستخدم سازمان بیمه‌های‌اجتماعى هستند در صورتى که باردار شوند با گواهى پزشک معتمد سازمان بیمه‌های اجتماعى 60 روز مرخصى به عنوان مرخصى زایمان اعطا مى‌شود.
این مرخصى جزو مرخصى استعلاجى مستخدم محسوب است و ابتداى آن حداکثر 30 روز قبل از زایمان و انتهاى آن در هر حال از 30 روز پس از آن تجاوز نخواهد کرد.
ماده 29- کیفیت و نحوه استفاده مستخدمین سازمان بیمه‌های اجتماعى از مقررات بیمه و بازنشستگى براساس قانون بیمه‌های اجتماعى به موجب آییننامه خاصى خواهد بود که بنا به پیشنهاد هیأت مدیره و به تصویب شوراى عالى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى برسد.
ماده 30- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى تواند براى مستخدمینى که شغل آنان ایجاب کند لباس کار متناسب با محیط کار و وظایف آنان تهیه نماید.
فصل پنجم- تکالیف عمومی مستخدمین
ماده 31- مستخدمین سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مکلفند طبق برنامه اوقات کار که به تصویب هیأت مدیره خواهد رسید در محل خدمت خود حضور یافته و وظایف محوله را انجام دهند.
ماده 32- پرداخت حقوق و مزایا در مقابل انجام کار است. مقررات مربوط به حضور و غیاب مستخدمین سازمان به پیشنهاد مدیرعامل و تصویب هیأت مدیره تعیین خواهد شد.
ماده 33- مستخدم سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مکلف است در حدود قوانین و مقررات احکام و دستورات رؤساى مافوق خود را انجام دهد. اگر مستخدم حکم یا دستور مقام مافوق را برخلاف قوانین و مقررات تشخیص دهد مکلف است کتباً مغایرت دستور را با قوانین و مقررات به مقام مافوق اطلاع دهد و در صورتى که بعد از این اطلاع مقام مافوق کتباً اجراى دستور خود را تأکید کرد مستخدم مکلف به اجراى دستور صادره خواهد بود.
ماده 34- مستخدم سازمان بیمه‌های‌اجتماعى از هر نوع عملى که موجب ایجاد تفرقه در انجام وظایف و تعهدات سازمان بیمه‌های‌اجتماعى شود ممنوع است.
رسیدگى به تقصیر و تخلف ادارى و یا قصور مستخدمین در انجام وظایف و تعیین مجازات آنها به عهده دادگاه ادارى است. چگونگى تشکیل دادگاه ادارى و رسیدگى به موجب آییننامه دادرسى ادارى موضوع تبصره 1 ماده 58 قانون استخدام کشورى خواهد بود. (نک قانون رسیدگى به تخلفات ادارى مصوب7/9/1372، و آیین نامه اجرایى آن موضوع تصویب نامه شماره26222/ت 304 مورخ 2/8/1373)
ماده 35- انواع مجازاتهاى ادارى به قرار زیر است:
الف- توبیخ کتبى با درج در پرونده خدمت.
ب- کسر حقوق و فوق‌العاده‌هاى ماهانه مستخدم تا یک سوم حداکثر تا سه ماه.
ج- کسر حقوق و فوق‌العاده‌هاى ماهانه مستخدم تا یک سوم از سه ماه تا ششماه.
د- انفصال موقت حداکثر تا مدت یک سال.
هـ- انفصال دایم از خدمت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى.
تبصره 1- رؤساى ادارات، شعب، بیمارستانها، واحدهاى مستقل و مقامات معادل یا بالاتر از آنان مى‌توانند به تشخیص خود و بدون مراجعه به دادگاه ادارى کتباً و با ذکر دلیل مجازات مندرج در بند الف این ماده را در مورد مستخدم متخلف تابع خود معمول دارند.
تبصره 2- مقامات مندرج در تبصره 1 بدون مراجعه به دادگاه ادارى و یا کتباً و با ذکر دلایل مجازات مندرج در بند ب این ماده را در مورد مستخدم متخلف تابع خود معمول دارند.
تبصره 3- مدیرعامل سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى‌تواند رأساً و بدون مراجعه به دادگاه ادارى هر یک از مجازاتهاى مندرج در بندهاى الف، ب و ج را کتباً با ذکر دلیل در مورد مستخدم متخلف سازمان بیمه‌های اجتماعى اعمال نماید همچنین مجازات مندرج در بند (د) را با تأیید هیأت مدیره تا مدت یک ماه در مورد مستخدم متخلف معمول دارد.
فصل ششم- حقوق استخدامی مستخدمین
ماده 36- مستخدمین ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى‌توانند در مورد تضییع حقوق استخدامى خود به هیأت رسیدگى شکایت کنند.
(دادنامه شماره 14 مورخ 17/2/1370 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری: به صراحت بند 3 ماده 11 قانون دیوان عدالت ادارى مصوب4/11/60رسیدگى به شکایات قضات و مشمولین قانون استخدام کشورى و سایر مستخدمین واحدها وموسسات مذکور در بند یک و مستخدمین مؤسساتى که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است اعم از لشکرى و کشورى از حیث تضییع حقوق استخدامى در صلاحیت اختصاصى دیوان عدالت ادارى قرار گرفته وبه موجب ماده 24 قانون مزبور کلیه قوانین و مقررات مغایر با این قانون از تاریخ تشکیل دیوان منسوخ اعلام شده است درنتیجه جز مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما صلاحیت سایر مراجع اختصاصى ادارى در زمینه رسیدگى به شکایات استخدامى مستخدمین دولت و از جمله هیأت رسیدگى به تخلفات کارکنان سازمان تأمین‌اجتماعى موضوع ماده 36 آیی ننامه استخدامى سازمان تأمین‌اجتماعى مصوب 1348 منتفى گردیده است بنابراین دادنامه شماره 556 مورخ 5/9/1369شعبه نهم دیوان عدالت ادارى در پرونده کلاسه 68/106 که بر این مبنا صادر شده است موافق موازین قانونى تشخیص داده شده مى شود. این رأى به استناد قسمت اخیر ماده 20قانون دیوان عدالت ادارى در موارد مشابه براى شعب دیوان و سایر مراجع لازم‌الاتباع است.)
هیأت رسیدگى مرکب از سه نفر که از طرف سازمان بیمه‌های اجتماعى تعیین مى‌شوند.
تبصره- ترتیب تشکیل جلسات و نحوه رسیدگى و اخذ رأى در هیأت مذکور به موجب مقرراتى خواهد بود که به تصویب شوراى عالى می‌رسد.
ماده 37- رأى هیأت رسیدگى براى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى لازم‌الاجرا است و هرگاه مستخدم به رأى صادره معترض باشد مى تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ رأى به دیوان عالى کشور شکایت کند.
ماده 38- مستخدم ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى تواند با دوماه اعلام قبلى از خدمت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى استعفا کند. استعفاى مستخدم رافع تعهدات او در برابر سازمان بیمه‌هاى اجتماعى نخواهد بود. استعفا از تاریخى تحقق مى یابد که سازمان بیمه‌های‌اجتماعى کتباً با آن موافقت کند. سازمان بیمه‌های اجتماعى باید ظرف دوماه از تاریخ وصول استعفا رد یا قبول استعفا را کتباً اعلام دارد اگر در پایان دوماه مذکور رد یا قبول استعفا اعلام نگردد این امر در حکم قبول استعفا تلقى خواهد شد.
ماده 39- استخدام مجدد مستخدم ثابت که طبق ماده 38 این آییننامه استعفا کرده است در صورت احتیاج به وجود او مانعى ندارد. سن این قبیل مستخدمین به شرط بودن شرایط استخدام نباید از چهل سال به علاوه مدتى که به صورت مستخدم ثابت در سازمان بیمه‌های‌اجتماعى خدمت کرده است تجاوز نماید.
تبصره 1- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى تواند این قبیل افراد را از طى دوره خدمت آزمایشى موضوع ماده 8 معاف کند.
تبصره 2- چنانچه این افراد داوطلب خدمت در رتبه استخدامى سابق خود یا رتبه پایین‌تر باشند سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى تواند آنان را از گذرانیدن امتحان معاف سازد.
ماده 40- در صورتى که مستخدم ثابت مدت پانزده روز بدون عذر موجه در محل خدمت خود حاضر نشود از تاریخ ترک خدمت مستعفى شناخته شده و استخدام مجدد او به هر عنوان در سازمان بیمه‌های‌اجتماعى ممنوع است تشخیص عذر موجه با مدیرعامل سازمان بیمه‌های اجتماعى خواهد بود.
فصل هفتم- مقررات مختلف
ماده 41- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى جز در موارد مصرح در این آییننامه نمى تواند مستخدم را از پست سازمانى برکنار کند مگر اینکه براساس مقررات این آییننامه بلافاصله او را به پست سازمانى دیگر منصوب نماید.
تبصره- در صورتى که سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مستخدم را به پستى که در رتبه پایین‌تر قرار دارد منصوب نماید در رتبه جدید حقوق دریافتى قبلى مستخدم به وى پرداخت مى‌شود و دریافت اضافه حقوق بعدى مستخدم در رتبه جدید تابع مفاد ماده 18 این آییننامه خواهد بود.
ماده 42- در صورتى که به علت حذف پست سازمانى یا انحلال واحدى از تشکیلات سازمان بیمه‌های‌اجتماعى به وجود یک یا عده‌اى از مستخدمین ثابت احتیاج نباشد مستخدم یا مستخدمین مزبور به حال آماده به خدمت در می‌آیند.
ماده 43- مستخدمین آماده به خدمت در شش ماه اول کلیه حقوق درجه رتبه و پس از ششماه از نصف حقوق درجه رتبه خود استفاده خواهند نمود و مدت آماده به خدمت این مستخدمین در هر حال جزء سابقه خدمت آنان محسوب مى‌شود.
در مورد مستخدمینى که بیش از یکسال آماده به خدمت باشند سازمان بیمه‌های‌اجتماعى بنا به تمایل و انتخاب مستخدم به یکى از دو ترتیب زیر عمل خواهد نمود.
الف- پرداخت وجهى بابت بازخرید سوابق خدمت که عبارت خواهد بود از یکماه حقوق درجه رتبه مستخدم درازاى هرسال خدمت اضافه حقوق ایام مرخصى استحقاقى استفاده نشده مستخدم طبق ماده 26 این آییننامه.
ب- موافقت با ادامه اختیارى بیمه طبق ماده 6 قانون بیمه‌های‌اجتماعى و آییننامه مربوط. (به موجب قانون تأمین اجتماعى مصوب 54 قانون بیمه هاى اجتماعى منسوخ شده است. درخصوص بیمه اختیارى در حال حاضر براساس ماده 8 قانون تأمین اجتماعى و آیین نامه مربوط مصوب 1/8/1350عمل مى‌شود.)
ماده 44- استخدام مجدد افرادى که خدمتشان بازخرید شده است طبق تبصره 3 ماده 120 قانون استخدام کشورى خواهد بود.
ماده 45- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مکلف است مادام که مستخدم آماده به خدمت در اختیار دارد براى پستهایى که جدیداً ایجاد مى‌شود و یا بدون متصدى است از مستخدمین مزبور، به شرط واجد شرایط بودن استفاده نماید و در صورتى که بین آنها اشخاصى واجد شرایط یافت نشود نسبت به استخدام جدید یا تغییر رتبه مستخدمین دیگر اقدام نماید.
ماده 46- مأموریت مستخدمین سازمان بیمه‌های‌اجتماعى و اعزام آنان براى طى دوره هاى آموزشى یا کارآموزى در داخل یا خارج کشور به موجب آیین‌نامه‌اى خواهد بود که به پیشنهاد سازمان به تصویب شوراى عالى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى برسد.
ماده 47- مستخدمى که به خدمت زیرپرچم احضار شود مکلف است حداکثر ظرف دو ماه پس از خاتمه خدمت زیرپرچم خود را به سازمان بیمه‌های‌اجتماعى معرفى و آمادگى خود را براى خدمت کتباً اعلام دارد و سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مکلف است مستخدم مذکور را به خدمت بگمارد و در صورتى که پست سازمانى مناسب براى ارجاع به مستخدم مذکور موجود نباشد به حال آماده به خدمت در خواهد آمد.
ماده 48- مستخدم ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى که به حال تعلیق درآمده است پس از برائت قطعى از اتهام یا اتهامات منتسبه به خدمت گمارده خواهد شد و مدت تعلیق جزء سابقه خدمت او محسوب و حقوق مدت تعلیق وى پرداخت خواهد گردید ولى چنانچه براى مستخدم ثابت که از حال تعلیق خارج مى‌شود پست ثابت سازمانى موجود نباشد به حال آماده به خدمت در خواهد آمد.
ماده 49- مستخدم ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى که به طور موقت محکوم به انفصال از خدمت مى‌گردد بعد از اتمام مدت انفصال به خدمت گمارده مى‌شود ولى چنانچه پستى براى وى موجود نباشد به حال آماده به خدمت در می‌آید.
مدت انفصال موقت در هیچ حال جزء سابقه خدمت محسوب نخواهد شد.
ماده 50- مستخدمین ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى نمى‌توانند در ساعات خدمت خود در سازمان هیچگونه شغل در مؤسسات دیگر داشته باشند.
قبول خدمت در غیر ساعات ادارى نیز موکول به اطلاع و موافقت قبلى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى‌باشد و در صورت تخلف سازمان مذکور مى تواند به خدمت مستخدم متخلف خاتمه داده و او را تحت تعقیب قانونى قرار دهد.
فصل هشتم- تطبیق وضع مستخدمین با مواد این آیین نامه
ماده 51- سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مکلف است پس از اجراى ماده 13 ظرف ششماه وضع استخدامى مستخدمین خود را که در تاریخ تصویب این آییننامه در خدمت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى هستند با مقررات آن تطبیق دهد.
ماده 52- مستخدمین سازمان بیمه‌های‌اجتماعى که در تاریخ تصویب این آییننامه به موجب حکم رسمى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى در عداد کارکنان ثابت هستند مستخدم ثابت شناخته مى‌شوند.
ماده 53- مستخدمین پیمانى و روزمزد حکمى که تمام اوقات رسمى کار در استخدام سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مى‌باشند به استثناى کارگران که در تاریخ تصویب این آییننامه در استخدام سازمان بیمه‌های‌اجتماعى هستند با رعایت شرایط زیر به مستخدم ثابت تبدیل وضع پیدا مى‌کنند:
(دادنامه شماره 43 مورخ 16/4/71 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری: «نظر به ماده 17 آیین استخدامى سازمان تأمین اجتماعى مصوب13/2/48مبنى بر استخدام رسمى افراد در پستهاى ثابت سازمانى در درجه یک رتبه مربوط و عنایت به ماده 53 آییننامه مزبور درخصوص عدم جواز تطبیق وضع مشمولین قانون کار با آیین نامه فوق‌الذکر و اینکه منحصراً سوابق خدمت مستخدمین ثابت و روزمزد حکمى به شرح تبصره ماده 53 قابل احتساب بوده واحتساب سوابق خدمت کارگران مشمول قانون کار از حیث ارتقاى درجه تجویز نگردیده است دادنامه شماره458 -21/7/1370 شعبه نهم دیوان عدالت ادارى مشعر بر عدم جواز احتساب سوابق خدمت کارگرى موردبحث موافق اصول و موازین قانونى تشخیص داده مى شود. این رأى به استناد قسمت اخیر ماده 20 قانون دیوان عدالت ادارى براى شعب دیوان و سایر مراجع مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.»)
1- واجد شرایط مذکور در ماده 6 باشند و سن آنها در موقع شروع به خدمت یا روزمزدى بیش از 40 سال نبوده باشد.
2- در تشکیلات مصوب سازمان بیمه‌های‌اجتماعى پست سازمانى متناسب با وضع تحصیلى و تجربى آنان موجود باشد.
3- در صورتى که سازمان بیمه‌های‌اجتماعى مقتضى بداند در آزمایش مربوط شرکت نموده و کسب موفقیت نمایند.
4- در هیچ یک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتى شغل موظف نداشته واز هیچگونه مقررى وظیفه بازنشستگى نیز استفاده ننمایند.
تبصره- سوابق خدمت بلاانفصال مستخدمین موضوع این ماده در سازمان بیمه‌های‌اجتماعى جزء سوابق خدمت ثابت آنها محسوب خواهد شد مشروط بر اینکه در تمام اوقات رسمى کار در یکى از واحدهاى سازمان بیمه‌های‌اجتماعى انجام وظیفه نموده و در هیچ یک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتى شغل موظف نداشته باشد.
سوابق خدمت مستخدمینى که به طور نیمه وقت منحصراً در خدمت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى بوده‌اند با تصویب هیأت مدیره جزء سابقه خدمت ثابت آنان منظور و هر دو سال آن برابر با یکسال خدمت محسوب خواهد شد.
ماده 54- مستخدمین دولت که با رعایت مقررات مواد 143 و 144 قانون استخدام کشورى به خدمت در سازمان بیمه‌های‌اجتماعى اشتغال دارند مى‌توانند با موافقت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى از خدمت دولت مستعفى گردیده و به عنوان مستخدم ثابت به خدمت خود در سازمان بیمه‌های‌اجتماعى ادامه دهند و سوابق خدمت خود در صورتى که کسور بازنشستگى مسترد شده طبق ماده 66 قانون استخدام کشورى را کلاً و یکجا و بلافاصله به سازمان بیمه‌های‌اجتماعى بپردازند جزء سابقه خدمت ثابت در سازمان بیمه‌های‌اجتماعى محسوب مى‌گردد.
ماده 55- متسخدمین ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى که در تاریخ تصویب این آییننامه در خدمت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى هستند و همچنین به مستخدمینى که براساس مقررات ماده 53 ( به موجب اصلاحیه رئیس مجلس شوراى ملى (52) به (53) تغییر یافته است.) این آییننامه به مستخدم ثابت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى
تبدیل وضع مى‌یابند پس از اجراى ماده 13 با توجه به مدارک تحصیلى و تخصصهاى حرفه‌اى لازم براى رتبه شغلى از نظر انطباق با جدول حقوق مندرج در این آییننامه در یکى از رتبه هاى هفتگانه زیر قرار مى‌گیرند و درجه آنان در رتبه مربوط با احتساب کلیه سنوات خدمت آنها که به عنوان خدمت سازمان بیمه‌های‌اجتماعى شناخته شده به ازاى هر دوسال یک درجه تعیین مى‌شود:
رتبه یک- مستخدمین جزء با هر قدر تحصیل.
رتبه دو- مستخدمینى که داراى تحصیلاتى در حدود دوره اول متوسطه بوده و یا تخصص حرفه‌اى مورد قبول سازمان داشته باشند.
رتبه سه- مستخدمینى که داراى تحصیلات دوره اول متوسطه یا تخصص حرفه‌اى مورد قبول سازمان باشند.
رتبه چهار- مستخدمینى که داراى دیپلم کامل متوسطه یا مدارک تحصیلى دیگر که از نظر استخدام معادل آن شناخته شده است.
رتبه پنج- مستخدمینى که داراى گواهینامه دوره کامل متوسطه بوده و یک دوره تخصصى گذرانده باشند که از طرف مراجع صالح فوق دیپلم یا عالى شناخته شده باشند.
رتبه شش- مستخدمینى که داراى دانشنامه لیسانس هستند یا ارزش تحصیلى آنها لیسانس شناخته شده باشد.
رتبه هفت- مستخدمینى که داراى دانشنامه فوق لیسانس یا دکترى باشند.
ماده 56- مستخدمین مذکور در ماده 55 با توجه به شغل مورد تصدى در رتبه مربوط به آن شغل و در درجه‌اى از این رتبه شغلى قرار مى‌گیرند که حقوق آن به حقوق درجه و رتبه تحصیلى و حرفه‌اى با تقریب اضافى نزدیکتر باشد.
تبصره- در صورتى که مستخدمین مذکور شرایط احراز شغل آن رتبه را نداشته باشند با تصویب مدیرعامل مى‌توانند به عنوان کفیل در آن شغل یا مشاغل رتبه هاى فاصل ابقا شوند لکن مادام که واجد شرایط احراز شغل مورد تصدى نگردیده‌اند حقوق درجه‌هاى رتبه شغلى استحقاقى خود را دریافت نموده و به تناسب کمبود شرایط احراز شغل حداکثر تا 80% فوق‌العاده شغل مربوط را دریافت خواهند داشت ولى در هر حال ارجاع پستهایى که از دو رتبه شغلى استحقاقى آنها بالاتر باشد ممنوع است.
ماده 57- در صورتى که مبلغ حقوق هر یک از مستخدمین پس از تطبیق وضع استخدامى او با مقررات این آییننامه از مجموع مبلغ حقوق و مدد معاش فرزند که طبق مقررات آیین‌نامه‌هاى قبلى استحقاق دریافت آن را داشته کمتر شود تفاوت این دو مبلغ را به عنوان تفاوت حقوق دریافت خواهد کرد تا آن که متدرجاً حقوق درجه و رتبه وى این تفاوت را کاهش داده و جبران نماید.
تبصره- تفاوت تطبیق مذکور در هر مورد از فوق‌العاده شغل مستخدمین کسر مى‌گردد مگر آن که از مبلغ فوق‌العاده شغل بیشتر باشد که دراینصورت مبلغ اضافى به مستخدم پرداخت خواهد شد.
ماده 58- از تاریخ تصویب طرح طبقه‌بندى و جدول حقوق این آییننامه کلیه مقررات استخدامى سازمان بیمه‌های اجتماعى ملغى مى‌گردد و پرداخت حقوق و هرگونه مزایا و هزینه‌هاى مربوط به مستخدمین باید براساس مقررات این آییننامه صورت گیرد.
تبصره- سازمان بیمه‌های اجتماعى مکلف است حداکثر ظرف ششماه از تاریخ تصویب این آییننامه طرحهاى اجرایى مندرج در این ماده را تهیه و تسلیم مقامات تصویب کننده نماید.
تا زمانى که هر یک از طرحهاى اجرایى مندرج در این آییننامه به تصویب نرسیده است مقررات استخدامى سازمان بیمه‌های اجتماعى در آن مورد کماکان معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
آییننامه فوق مشتمل بر 58 ماده و 26 تبصره که در اجراى بند ح ماده 2 لایحه قانونى استخدام کشورى مصوب 31/3/45 در جلسه 13/2/48 به تصویب کمیسیون استخدام مجلس سنا رسیده بود در تاریخ روز شنبه سیزدهم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و چهل و هشت به تصویب کمیسیون امور استخدام و سازمانهاى ادارى مجلس شوراى ملى رسیده و صحیح است.