آئین نامه اجرایی قانون بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد موضوع: اصلاح بند (ب) و تبصره 3 ماده 4 قانون تامین اجتماعی (مصوب 29/7/1366)
ماده 1- صاحبان حرف و مشاغل آزاد در این آئین‌نامه به افرادی اطلاق می‌شود که برای انجام حرفه و شغل مورد نظر با داشتن کارگر (کارفرما) یا خود به تنهایی (خویش‌فرما) به استناد مجوز اشتغال صادره از سوی مراجع ذیصلاح یا به تشخیص هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی (که منبعد سازمان تأمین اجتماعی در این آئین‌نامه سازمان نامیده می‌شود) به کار اشتغال داشته و مشمول مقررات حمایتی خاص (مشابه موارد موضوع این آئین‌نامه) نباشند.
ماده 2- مشمولین این آئین‌نامه عبارتند از:
1. افراد موضوع ماده یک این آئین نامه.
2. اتباع ایرانی اعم از شاغل و یا غیر شاغل در فعالیتهای مختلف در خارج از کشور که بیمه آنان با مقررات قانون تأمین اجتماعی و تغییرات بعدی آن مغایرت نداشته باشد.
تبصره- آن دسته از متقاضیان که دارای سابقه پرداخت حق بیمه به مأخذ کامل به مدت 360 روز یا بیشتر می‌باشند با رعایت تبصره ماده 5 این آئین‌نامه مشمول مقررات این آئین‌نامه قرار می گیرند.
ماده 3- اجرای مقررات این آئین‌نامه با رعایت مقررات ماده 7 قانون تأمین اجتماعی خواهد بود.
ماده 4- مشمولین این آئین‌نامه با پرداخت حق بیمه مقرر می‌توانند به ترتیب زیر از حمایتهای مندرج در قانون تأمین اجتماعی مصوب تیرماه 54 و تغییرات بعدی‌آن برخوردار گردند.
1. بیمه بازنشستگی با نرخ حق بیمه 12 درصد.
2. بیمه بازنشستگی و فوت با نرخ حق بیمه 14 درصد.
3. بیمه بازنشستگی و از کارافتادگی و فوت با نرخ حق بیمه 18 درصد.
تبصره ۱- بیمه‌شدگان موضوع ماده 2 این آئین‌نامه می‌توانند علاوه بر پرداخت حق بیمه با نرخهای تعیین شده در فوق، با پرداخت حق بیمه به میزان مشخص شده در ماده 29 قانون تأمین اجتماعی و تغییرات بعدی آن از حمایتهای موضوع بندهای «الف» و «ب» ماده 3 قانون تأمین اجتماعی استفاده نمایند. تأمین اعتبار دفترچه درمان بیمه‌شدگان هر سه ماه یکبار و با ارائه رسید پرداخت حق بیمه مقرره انجام خواهد گرفت.
تبصره 2- پرداخت دو درصد (2%) حق بیمه مربوط به حمایتهای موضوع بندهای «الف» یا «ب» یا «ج» و نیز یک درصد (1%) حق بیمه موضوع تبصره یک این ماده (جمعاً 3 درصد براساس ماده 28 قانون تأمین اجتماعی به عهده دولت خواهد بود.
تبصره 3- درخواست متقاضیان حمایتهای بند «ج» این ماده در صورتی پذیرفته خواهد شد که از سوی مراکز درمانی اعلام شده توسط این سازمان از کارافتاده کلی شناخته نشوند .
بیمه‌شده مدتی پس از انقضاء موعد مقرر (دو سال) درخواست افزایش مأخذ حق بیمه را بنماید در این حالت نیز نسبت افزایش همان 10 درصد خواهد بود و برای مدت اضافی زائد بر دو سال افزایشی صورت نخواهد گرفت و افزایشهای بعدی نیز موکول به گذشت دو سال پرداخت حق بیمه موضوع این آئین‌نامه از تاریخ آخرین افزایش خواهد بود.
تبصره- مأخذ کسر حق بیمه افرادی که به نحوی از انحاء دارای سابقه پرداخت حق بیمه بوده و مشمول این آئین‌نامه قرار می‌گیرند توسط وی به اختیار انتخاب می‌شود مشروط بر اینکه مبلغ انتخابی افزایشی بیش از 10 درصد متوسط مبنای ماهانه کسر حق بیمه یکسال آخر نداشته باشد.
ماده 6- بیمه مشمولین واجد شرایط از تاریخ ثبت تقاضا در هر یک از شعب سازمان شروع می‌شود. سازمان مکلف است ظرف مدت دو (2) ماه استحقاق متقاضی را از احراز و بلافاصله ضمن تعیین نرخ و میزان حق بیمه ماهانه مراتب را به متقاضی
تبصره 4- اتباع ایرانی خارج از کشور تا فراهم نمودن امکانات لازم از سوی سازمان منحصراً مخیر به استفاده از مزایای مندرج در بندهای «الف» و «ب» و تبصره یک این ماده در کشور ایران خواهند بود.
تبصره 5- تشخیص حوادث ناشی از کار منجر به فوت یا از کارافتادگی کلی در مورد مشمولین بند یک ماده 2این آئین‌نامه به عهده کمیسیونی مرکب از مسئول واحد کار و امور اجتماعی محل، مسئول و بازرس واحد تأمین اجتماعی مربوط خواهد بود و همچنین در صورت فراهم‌شدن امکانات مورد نظر در تبصره 4 این ماده، حوادث ناشی از کار در مورد اتباع ایرانی خارج از کشور موضوعیت نداشته و کلیه حوادث غیر ناشی از کار تلقی خواهد گردید.
ماده 5- مأخذ کسر حق بیمه ماهانه مشمولین این آئین‌نامه به اختیار متقاضی بین حداقل و حداکثر دستمزد قانونی خواهد بود. بیمه‌شده می‌تواند هر بار با دارابودن 2 سال سابقه پرداخت حق بیمه موضوع این آئین‌نامه از تاریخ ثبت درخواست کتبی 10 درصد میزان آن را افزایش دهد. چنانچه اعلام نماید و متقاضی نیز ظرف یکماه فرصت پرداخت حق بیمه به واحد سازمان را خواهد داشت در غیر اینصورت موضوع درخواست مزبور منتفی اعلام می‌گردد.
ماده 7- چگونگی بیمه اتباع ایرانی شاغل یا غیر شاغل در کشورهای خارجی به ترتیب زیر خواهد بود:
– متقاضی درخواست خود را طبق فرم مخصوصی که توسط سازمان تهیه می‌گردد، به نمایندگیهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران تسلیم و نمایندگیهای سیاسی موظفند ظرف 15 روز از تاریخ وصول این قبیل درخواستها ضمن تأیید تابعیت ایرانی متقاضیان، درخواست آنها را به انضمام فتوکپی مدارک شناسائی متقاضیان و افراد خانواده موضوع ماده 58 قانون تأمین اجتماعی به سازمان ارسال دارند.
– سازمان مکلف است ظرف مدت یکماه استحقاق متقاضی را احراز و ضمن تعیین نرخ و میزان حق‌بیمه ماهانه از طریق نمایندگیهای سیاسی بلافاصله مراتب را به متقاضی اعلام نماید.
– متقاضیان حق بیمه مربوط را به حساب بانکی که به نام سازمان تأمین اجتماعی توسط نمایندگیهای سیاسی افتتاح خواهد شد پرداخت و رسید پرداخت را به نمایندگیهای مزبور ارسال نمایند.
– نمایندگیهای سیاسی مکلفند همه ماهه موجودی حساب مزبور را به حسابی که بانک مرکزی مشخص می‌نماید واریز و صورت وضعیت بانکی و رسیدهای پرداخت حق بیمه را به سازمان تأمین اجتماعی ارسال دارند.
– نحوه بیمه این قبیل افراد در سایر موارد تابع مواد این آئین‌نامه می‌باشد و پرداخت حق بیمه مقرره مشمولین این ماده بایستی به پولی صورت گیرد که در قرارداد فیمابین سازمان و متقاضی توافق گردیده است.
– نمایندگیهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای خارجی موظف به ابلاغ مفاد این آئین‌نامه به نحو مقتضی به اتباع ایرانی خواهند بود.
ماده ۸- در صورتی که پرداخت حق بیمه از طرف بیمه‌شده متوقف گردد و بین تاریخ قطع پرداخت حق بیمه و پرداخت مجدد بیش از 3 ماه فاصله ایجاد نشده باشد در غیر اینصورت ارتباط بیمه‌شده با سازمان قطع و ادامه بیمه وی موکول به تسلیم درخواست مجدد و موافقت سازمان خواهد بود که در اینصورت مبنای کسر حق بیمه این قبیل متقاضیان همان مبنای قبلی خواهد بود.
ماده 9- شرایط برقراری و میزان مستمریهای بازنشستگی و بازماندگان و از کارافتادگی کلی و همچنین استفاده از خدمات درمانی و بهداشتی عیناً به ترتیب تعیین شده درقانون تأمین اجتماعی و تغییرات بعدی آن خواهد بود.
ماده 10- در صورتی که مشمولین این آئین‌نامه پس از شروع بیمه به نحوی از انحاء از شمول مقررات این آئین‌نامه خارج و یا طبق قانون تأمین اجتماعی یا سایر قوانین مربوطه می‌بایست حق بیمه را خود براساس مقررات دیگری پرداخت نمایند، موظفند مراتب را کتباً به آگاهی سازمان برسانند تا نسبت به قطع بیمه آنان اقدام گردد. در صورت عدم اقدام بیمه‌شده در این زمینه و ادامه پرداخت حق بیمه، حق بیمه‌های دریافتی پس از کسر هزینه‌های انجا م شده مسترد خواهد شد.
میرحسین موسوی- نخست وزیر