آیین‌نامه هیأتهای تشخیص مطالبات (مصوب 24/5/1373شورای‌عالی تأمین اجتماعی)
در اجرای ماده 45 قانون تأمین اجتماعی مصوب تیر ماه 1354 نحوه تسلیم اعتراض و درخواست تجدیدنظر و ترتیب رسیدگی و صدور رأی و ابلاغ و تشکیل جلسات هیأتهای بدوی و تجدیدنظر تشخیص مطالبات موضوع مواد 42 و 43 و 44 قانون مذکور به شرح مواد این آیین‌نامه خواهد بود.
ماده 1- نحوه تسلیم اعتراض کارفرمایان به میزان حق بیمه و متفرعات آن جهت رسیدگی در هیأت بدوی به شرح زیر خواهد بود:
1- پس از ابلاغ مورد مطالبه به کارفرما از سوی سازمان، در صورتی که کارفرما به میزان آن معترض باشد می‌تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ مورد مطالبه، اعتراض خود را در فرم اعتراض به میزان حق بیمه (فرم شماره یک ضمیمه) درج و مبلغ 6000 ریال بابت هزینه رسیدگی به واحد اجرائی پرداخت و رسید آن را همراه با فرم تکمیل شده، به شعبه یا نمایندگی ذیربط تسلیم نماید. (پرداخت هزینه رسیدگی به موجب بخشنامه 1/9 جدید درآمد منتفی گردیده است.)
2- شعب و نمایندگیهای سازمان مکلفند اعتراض مندرج در فرم را در دفتر نامه‌های وارده ثبت نموده و ضمن تعیین وقت رسیدگی در ذیل فرم شماره 1، یک نسخه از آن را به کارفرما ابلاغ نمایند. حضور کارفرما، وکیل یا نماینده وی در جلسه رسیدگی بلامانع است. (پرداخت هزینه رسیدگی به موجب بخشنامه 1/9 جدید درآمد منتفی گردیده است.)
در صورتی که کارفرما کلاً یا جزئاً ذیحق تشخیص داده شود حق‌الزحمه رسیدگی به حساب پرداخت حق بیمه وی منظور و یا مسترد خواهد شد.
تبصره- کارفرما می‌تواند اعتراض خود را به وسیله تلگراف یا پست سفارشی دو قبضه به واحد مربوطه سازمان ارسال دارد. در این صورت تاریخ قبض پستی یا تاریخ قبض مخابره تلگراف، تاریخ اعتراض به مورد مطالبه سازمان محسوب می‌شود.
ماده 2- کلیه مراحل موضوع این آیین‌نامه در خصوص تکالیف و اختیارات کارفرما می‌تواند توسط وکیل یا نماینده او صورت گیرد مشروط بر اینکه این حق در وکالت‌نامه یا برگ نمایندگی تصریح شده باشد. به هر حال رسیدگی به پرونده توسط هیأتها موکول به احراز هویت کارفرما یا وکیل یا نماینده او خواهد بود.
ماده 3- ترکیب هیأتهای بدوی و تجدید نظر تشخیص مطالبات مطابق مواد 43 و 44 قانون تأمیناجتماعی خواهد بود. مدت نمایندگی هر یک از اعضا سه سال و معرفی مجدد آنان بلامانع می‌باشد. دبیر هیأتها را سازمان رأساً تعیین می‌نماید.
ماده 4- تعداد جلسات هیأتهای بدوی و تجدیدنظر توسط رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل تعیین خواهد شد.
ماده 5- نحوه تشکیلات جلسات هیأتها و ترتیب رسیدگی و صدور رأی به شرح زیر خواهد بود.
1- جلسات هیأتهای بدوی با حضو حداقل 3 نفر و هیأتهای تجدیدنظر با حضور حداقل 4 نفر از اعضاء رسمیت می‌یابد. سازمان مکلف است زمان تشکیل جلسات را به اطلاع کلیه اعضا برساند. (این بند به موجب رأی شماره 280 مورخ 11/7/1378 هیأت عمومی دیوان به لحاظ احراز مغایرت آن با ماده 43 ق.ت.ا ابطال شده است)
2- هر یک از اعضا در صورت عدم امکان حضور در جلسه باید مراتب را در رابطه با هیأتهای بدوی به شعبه یا نمایندگی‌ها و در رابطه با هیأتهای تجدیدنظر به دبیر هیأت مربوطه به نحوی اطلاع دهند که امکان حضور جانشین در جلسه هیأت میسر باشد.
3- در صورت عدم حضور هر یک از اعضای اصلی جلسات با شرکت عضو جانشین تشکیل خواهد شد.
4- در صورتی که هر یک از اعضا هیأتها سه جلسه متوالی یا شش جلسه متناوب در سال بدون عذر موجه از حضور در جلسات هیأتها خودداری نماید سازمان تقاضای جانشین او را از مراجع مربوطه خواهد نمود.
5- عدم حضور غیرموجه هر یک از اعضا هیأتها طبق گزارش دبیر هیأت پس از کسب نظر رئیس هیأت به شعبه یا نمایندگی (در مورد هیأتهای بدوی) و اداره هیأتهای تشخیص مطالبات (در مورد هیأتهای تجدیدنظر) با رعایت بند 4 این ماده جهت تعیین جانشین اعلام خواهد شد.
6- تصمیمات هیأتهای بدوی و تجدیدنظر با اکثریت آراء اعضا حاضر نافذ خواهد بود (به موجب دادنامه شماره 107 مورخ 8/3/79 هیأت عمومی دیوان این بند به لحاظ احراز مغایرت آن با ماده 43 ق.ت.ا ابطال شده است).
7- صورتجلسه رسیدگی و رأی یا قرار صادره باید به امضای کلیه اعضا حاضر در جلسه برسد. در صورتی که رأی یا قرار به اکثریت صادر شود در نسخه‌ای که در سازمان نگهداری می‌شود نظر اقلیت به طور مشروح و مستدل نوشته خواهد شد و در سایر نسخ نظر اقلیت درج نشده فقط اعضاء اقلیت با ذکر کلمه اقلیت رأی را امضا خواهند کرد.
8- در صورتی که پس از امضا پیش‌نویس رأی اعضا هیأت تجدیدنظر تغییر کند عضو جدید موظف است پاکنویس رأی را به جای عضو سابق با ذکر کلمه «علی‌الاصول» امضا نماید.
ماده 6- گردش کار پرونده‌ها برای طرح در هیأتها به شرح زیر می‌باشد:
1- کارفرما می‌تواند تا قبل از طرح پرونده در هیأتها، مدارک و اسناد خود را به واحد اجرائی ذیربط جهت ضبط در پرونده تسلیم نماید.
2- اعتراضات وارده به ترتیب تاریخ ثبت آنها در دفتر هیأت رسیدگی و در صورت ضرورت تسریع در تعیین تکلیف، حسب تشخیص سازمان، پرونده مورد نظر خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد.
ماده 7- وظایف و اختیارات و ترتیب رسیدگی هیأت بدوی به شرح زیر است:
1- هیأت بدوی از وظایف و اختیارات مصرحه در مواد 43 و 45 قانون تأمیناجتماعی تبعیت می‌نماید.
2- هیأت بدوی با توجه به اعتراض کارفرما و بررسی و مطالعه محتویات پرونده و در صورت حضور کارفرما پس از استماع توضیحات وی مبادرت به صدور رأی یا قرار خواهد نمود.
3- شعبه یا نمایندگی موظف است حداکثر ظرف یک ماه با توجه به قرار صادره به پرونده رسیدگی و نتیجه امر را کتباً به همراه پرونده مربوطه به هیأت بدوی ارسال نماید.
4- هنگام ابلاغ رأی هیأت بدوی بایستی در ورقه ابلاغ رأی، مراتب قطعیت یا امکان اعتراض صراحتاً ذکر شود.
ماده 8- نحوه تسلیم اعتراض کارفرمایان و سازمان به رأی هیأت بدوی جهت رسیدگی در هیأت تجدیدنظر به شرح زیر خواهد بود:
1- پس از ابلاغ رأی هیأت بدوی در صورتی که مورد مطالبه بیش از 000/500/1 ریال بوده و کارفرما، سازمان و یا هر دو به میزان مورد مطالبه معترض باشند بایستی ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ رأی، «فرم اعتراض به رأی هیأت بدوی» (فرم شماره 2 ضمیمه) را تکمیل و به واحد ابلاغ کننده رأی تسلیم نمایند. (به موجب بخشنامه 1/9 جدید درآمد منتفی است و صرفاً تکمیل قسمت الف و ب فرم شماره 2 انجام می‌شود)
2- در صورتی که اعتراض به رأی هیأی بدوی از سوی کارفرما صورت گرفته باشد کارفرما بایستی 000/12 ریال بابت “هزینه رسیدگی” در هیأت تجدیدنظر به واحد اجرائی پرداخته و رسید آن را همراه با تکمیل قسمت الف و ب فرم شماره 2 به واحد مزبور تسلیم نماید.
3- در صورتی که اعتراض به رأی هیأت بدوی از سوی سازمان صورت گیرد سازمان مکلف است دلایل خود را مشروحاً در قسمت ب فرم شماره 2 ذکر و قسمت الف فرم را نیز تکمیل نماید. سازمان مکلف است با دعوت از کارفرما نسبت به طرح اعتراض سازمان در هیأت تجدیدنظر اقدام نماید.
4- در صورتی که هم کارفرما و هم سازمان به رأی هیأت بدوی معترض باشند هر یک فرم شماره 2 را جداگانه تکمیل خواهند نمود.
5- تاریخ اعتراض کارفرما و یا سازمان، تاریخ ثبت «فرم اعتراض به رأی هیأت بدوی» در سازمان با رعایت تبصره ماده 1 خواهد بود.
6- تاریخ ابلاغ رأی به سازمان همان تاریخ صدور فرم اعلام رأی هیأت بدوی خواهد بود.
ماده 9- وظایف و اختیارات هیأت تجدیدنظر و ترتیب رسیدگی آن به شرح زیر است:
1- هیأت تجدیدنظر از وظایف و اختیارات مصرحه در مواد 44 و 45 قانون تأمیناجتماعی تبعیت می‌نماید.
2- هیأت تجدیدنظر با توجه به اعتراض کارفرما به رأی هیأت بدوی و مطالعه و بررسی محتویات پرونده و استماع توضیحات معترض یا معترضین در صورت حضور، مبادرت به صدور رأی یا قرار خواهد نمود.
3- قرارهای صادره توسط هیأت تجدیدنظر به سازمان ابلاغ و سازمان مکلف است حداکثر ظرف 2 ماه از تاریخ ابلاغ، قرار را اجرا و به هیأت مربوطه همراه با پرونده اعاده نماید.
ماده 10- تجدیدنظر در میزان هزینه رسیدگی (موضوع بند 1 ماده 1 و بند 2 ماده 8 این آیین‌نامه) توسط هیأت مدیره انجام خواهد گرفت. (به موجب بخشنامه 1/9 جدید درآمد منتفی است)
ماده 11- در مواردی که شخص حقوقی از ارائه اسناد و مدارک خودداری و یا از انجام بازرسی جلوگیری کند و سازمان حق بیمه مربوطه را طبق مواد 39 و 40 قانون تأمیناجتماعی تعیین و مطالبه نماید، در صورت احراز موضوع توسط هیأتهای تشخیص مطالبات، بدهی جزئاً یا کلاً قابل تغییر نخواهد بود.
ماده 12- آراء صادره توسط هیأتها باید دارای خصوصیات زیر باشد.
1- رأی هیأتها باید موجه و مدلل بوده و قاطع اختلاف باشد.
2- در مواردی که رأی هیأتها مبهم تشخیص داده شود مراتب به هیأتهای صادرکننده رأی منعکس و هیأتها مکلفند به موضوع رسیدگی نمایند.
3- هرگاه در تنظیم رأی اشتباه در حساب یا سهو قلم و یا سایر اشتباهات بین رخ دهد هیأت می‌بایست رأی را اصلاح نماید.
ماده 13- رأی هیأتها باید شامل نکات و موارد زیر باشد:
الف- مقدمه رأی:
1- شماره و تاریخ صدور رأی.
2- نام و نشانی و مشخصات کامل کارفرما یا کارفرمایان.
3- نام وکیل یا نماینده کارفرما (در صورت ارائه برگ وکالت یا نمایندگی)
4- نام و مشخصات کامل کارگاه با ذکر نوع فعالیت آن.
5- نام واحد سازمانی ارجاع کننده پرونده به هیأت.
6- مشخصات هیأت صادرکننده رأی.
7- خلاصه جریان پرونده و مفاد اعتراض کارفرما یا سازمان.
8- شماره و تاریخ صدور برگ اعلام بدهی و تاریخ ابلاغ آن به کارفرما و تاریخ ثبت فرم اعتراض کارفرما یا سازمان در دفترنامه‌های وارده واحد اجرائی.
ب- تصمیم هیأت:
تصمیم هیأت که در قسمت آخر نوشته می‌شود باید حاوی نکات زیر باشد:
1- تصمیم قطعی در مورد حق بیمه.
2- تصمیم قطعی در مورد جرائم و خسارات تأخیر.
ماده 14- نحوه ابلاغ آراء هیأتها به شرح زیر است:
1- آراء صادره باید به سازمان و کارفرما ابلاغ گردد. در موقع ابلاغ باید یک نسخه از رأی به کارفرما تسلیم و نسخه دوم که به رؤیت رسیده است جهت اقدام به سازمان اعاده شود.
2- ابلاغ رأی به کارفرما بوسیله مأمور ابلاغ سازمان یا بوسیله نیروهای انتظامی و بر اساس ضوابطی که در قانون آیین دادرسی مدنی برای ابلاغ حکم محاکم مقرر گردیده است، انجام خواهد گرفت
ماده 15- در موارد زیر به اعتراض کارفرما رسیدگی نخواهد شد:
1- در مواردی که «فرم اعتراض» فاقد نام و نام خانوادگی، امضا یا مهر یا اثر انگشت کارفرما و تاریخ باشد.
2- در مواردی که ادعای وکالت یا نمایندگی معترض قابل احراز نباشد.
این آیین‌نامه که مشتمل بر 15 ماده و یک تبصره می‌باشد در دویست و شصت و چهارمین جلسه مورخ 24/5/1373 شورای‌عالی تأمین اجتماعی به تصویب رسید و آیین‌نامه مصوب مورخ 7/11/1354 از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه به واحدهای اجرائی سازمان ملغی می‌گردد.