فصلنامه تحول اداری | شماره هفتم- بهار 1399 (شماره پیاپی 61)
بخش اول: مقالات
– نظام شورایی و شوراهای عالی در نظام حکمرانی
چکیده مقاله: نظام شورایی و شوراهای عالی، یکی از ارکان مهم نظام تصمیم‌گیری و حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران هستند. شکل‌گیری و گسترش این نهادها در نظام حکمرانی کشور در بعضی زمینه‌ها چالش و آسیب‌های جدی را به‌وجود آورده است؛ بنابراین یکی از فعالیت‌های مهمی که باید انجام شود، تحلیل و بررسی جایگاه این نهادها است. هدف این پژوهش، مفهوم‌شناسی و تحلیل جایگاه نظام‌های شورایی در نظام حکمرانی کشور است. برای تحقق این هدف، ابتدا مفهوم‌شناسی مختصری از شوراهای عالی و نظام‌های شورایی انجام می‌شود. در گام بعد، جایگاه شوراهای عالی در نظام تصمیم‌گیری کشور تشریح می‌شود و در گام سوم، پس از آسیب‌شناسی از وضعیت شوراهای عالی، راه‌کارهای اصلاح نظام شورایی و توصیه‌های سیاستی برای بهبود آن در نظام حکمرانی کشور ارائه می‌شود. این پژوهش از منظر روش‌شناسی، پژوهشی مروری است که با مرور کامل و جامع موضوع شوراهای عالی، توصیه‌های سیاستی کلان ناظر به اصلاح نظام شورایی در کشور را ارائه می‌دهد. همچنین آسیب‌شناسی نهادهای شورایی در چهار بخش حقوقی، مدیریتی، ساختاری و محتوایی ارائه و در پایان، هفت توصیه سیاستی به‌منظور اصلاح نظام‌های شورایی ارائه می‌شود.
– نظام جبران خدمات در آمریکا، اروپا و آسیا
چکیده مقاله: نظام جبران خدمات، يکي از عوامل کلیدی در بهبود عملکرد کارکنان، ایجاد انگيزه و تحول در سازمان‌ها به‌شمار مي‌رود. از سوي ديگر، با توجه به ماهيت مادي غالب آن، يک عامل با اهميت براي کارفرمايان نيز محسوب مي‌شود. با وجود اهميت اين بحث، اما مطالعه تطبيقي نظام پاداش و جبران خدمات در کشورهاي مختلف دنيا به‌صورت کامل و جامع صورت نگرفته است. اين مقاله به بررسي وضعيت پرداخت و پاداش کارکنان در برخی از کشورهای سه قاره آمريکا، اروپا و آسيا مي‌پردازد. چنانکه از هر منطقه تعدادي از کشورها از لحاظ پاداش بيروني جبران خدمات مورد بررسي قرار مي‌گيرند. در این مقاله که به روش مطالعات کتابخانه‌ای صورت گرفته است؛ ابتدا 73 مقاله معتبر در سطح بین‌المللی مورد بررسی اولیه قرار گرفت و از این بین تعداد 31 مورد برای بررسی نهایی در نظر گرفته شد. نتايج اين بررسی نشان مي‌دهد وضعیت جبران خدمات در آمریکا به‌طور محسوسی از سایر کشورهای مورد بررسی مطلوب‌تر و چشمگیرتر است تاثیرمعناداری بر عملکرد بهینه کارکنان در این کشور دارد. از اینرو بيشتر مطالعات مديريت منابع انساني به‌سوی الگوبرداری از رويه‌هاي رایج در آمريکاي شمالي سوگیری دارد؛ در حالیکه با توجه به وضعيت فرهنگ، قوانين، مقررات، نهادها و ساير جهت‌گيري‌ها، تعميم سیاست‌های منابع انساني اين کشور به هر نقطه‌اي از دنيا، ممکن است چالش‌های خاص خود را به همراه داشته باشد؛ بنابراین مطالعه نظام جبران خدمات مناسب و انگیزشی در کشورهای مختلف ضروری به نظر می‌رسد.
– اقدام پژوهی در سازمان‌ها
چکیده مقاله: امروزه مدیران سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی در سطوح مختلف با مسائل گوناگونی در حوزه‌های تحت مدیریت خود مواجه هستند و در پی تحلیل و حل آن به روش علمی هستند؛ اما پژوهش‌های رسمی و رایج کنونی در بسیاری موارد نتوانسته کمکی برای حل آن مسائل کند. ازاین‌رو، این پژوهش با هدف معرفی اقدام‌پژوهی به‌عنوان روشی معطوف به حل مسائل سازمانی انجام شده است. پژوهش حاضر در دسته پژوهش‌های مروری است و به روش مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده است. برای این منظور، با معرفی روش اقدام‌پژوهی و اقدام‌پژوهی مشارکتی و مدل‌های مختلفی که برای تشریح چرخه اجرای آن در سازمان معرفی شده است، اشاره‌ای به مهم‌ترین مزایای آن برای سازمان‌ها، ازجمله تمرکز بر مسائل و مشکلات سازمان، بهبود رشد حرفه-ای کارکنان، تعامل مثبت با همکاران، کمک به ایجاد تغییرات ضروری در سازمان، تأمل بر عمل خود و بهبود ارتباطات شده است. جایگاه اقدام‌پژوهی به‌عنوان یک روش تحقیق و در بین روش‌های تحقیق و رابطه آن با نظریه در بخش دیگری از مقاله مورد توجه قرار گرفته است و کاربرد ویژه آن در عارضه‌یابی و توسعه سازمانی نیز بررسی شده است. همچنین برای آشنایی با زمینه و الگو‌های کاربردی آن در حل مسائل سازمانی، نمونه-هایی از اجرای آن در حوزه‌هایی مانند بازمهندسی فرایندها، توانمندسازی کارکنان، مدیریت خرید و تامین، توسعه پروژه‌های خدمات الکترونیکی دولت و استقرار سیستم بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در سازمان‌های ایرانی و خارجی معرفی و تشریح شده است.
– شناسایی عوامل نگرشی مدیریت مؤثر بر ریسک نگهداشت استعدادها
چکیده مقاله: ریسک منابع انسانی، یکی از پنج ریسک مهم در صنایع است و از میان ریسک‌های منابع انسانی نیز، ریسک نگهداشت کارمندان با استعداد، جزو ده ریسک اول می‌باشد. هدف از این پژوهش، شناسایی استعدادها و عوامل نگرشی تاثیرگذار بر ریسک نگهداشت آنها در شرکت هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس که سهم مهمی در اقتصاد کشور دارد، می‌باشد. در این پژوهش، از روش تحقیق آمیخته استفاده شده است و داده‌ها در بخش کیفی از طریق مصاحبه و با روش نمونه‌گیری گلوله برفی با 30 نفر از مدیران ارشد و کارمندان با پتانسیل به‌دست‌آمده و در بخش کمی، داده‌ها توسط 98 پرسشنامه جمع¬آوری شده است. عوامل نگرشی شناسایی‌شده تاثیرگذار بر ریسک نگهداشت استعدادها در این سازمان، شامل عدم شناخت استعدادها، عدم درک انتظارات و قرارداد روا‌‌ن‌شناختی کارمندان درنتیجه عدم توجه به واکنش منفی استعدادها و عدم آگاهی از دلایل ترک و ماندن به‌دلیل نبود فرهنگ مصاحبه خروج در سازمان می¬باشد. در بین این عوامل به‌دست‌آمده نگرشی؛ تاثیرگذارترین آنها، سمت سازمانی، مسائل انگیزشی، تمایل به ماندن و برند سازمان شناسایی شدند.
بخش دوم: دیدگاه‌ها
– نگاهی به خط‌‌مشی‌گذاری عمومی در ایران (گفتگو با دکتر سید مهدی الوانی)
– بازطراحی ساختار کلان دولت؛ الزامات و راهبردها (گزارش نشست علمی تخصصی، سومین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی
بخش سوم: تجربیات موفق
– استخدام در بخش عمومی کشور اندونزی
– گزارش‌دهی و شفافیت در اداره امور عمومی کشور کره جنوبی
بخش چهارم: دانشنامه
– حکمرانی شبکه ای
– دولت همراه
– تاب‌آوری
– تعادل کار و زندگی