آیین‌نامه داخلی شورای عالی استانها (تصویبنامه شماره ۵۳۳۶/ت۳۰۸۷۴هـ مورخ ۱۳۸۴.۰۲.۰۳ هیئت وزیران)
وزارت کشور
هیأت‌وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۴.۱.۲۴ بنا به پیشنهاد شماره ۹۰۷/ش/۴/الف مورخ ۱۳/۳/۱۳۸۳ شورای عالی استانها و به استناد ماده (۷۵) اصلاحی قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی‌کشور و انتخاب شهرداران -مصوب ۱۳۸۲- آیین‌نامه داخلی شورای عالی استانها را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه داخلی شورای عالی استانها
ماده ۱- جلسات شورای عالی استانها که در این آیین‌نامه شورای عالی نامیده می‌شود، در تهران تشکیل می‌گردد و محل دیگری برای تشکیل جلسات رسمیت ندارد.
تبصره – در صورت بروز حوادث غیر مترقبه یا عواملی که مانع تشکیل شورای عالی در تهران باشد، جلسات تا رفع مانع در محل دیگری که به تأیید هیأت رئیسه می‌رسد، تشکیل می‌شود.
ماده ۲- اولین جلسه هر دوره شورای عالی حداکثر یک ماه پس از تشکیل دو سوم شوراهای اسلامی استانها به دعوت وزیر کشور تشکیل می‌شود و با حضور دو سوم اعضا رسمیت می‌یابد و مصوبات آن با رای‌موافق اکثریت مطلق حاضران معتبر است.
ماده ۳- در اولین جلسه شورای عالی مسن ترین فرد از اعضای حاضر به عنوان رئیس سنی و دو نفر ازجوان ترین اعضای حاضر به سمت منشی تعیین می‌شوند و درجایگاه هیأت رئیسه قرار می‌گیرند.
ماده ۴ – وظایف هیأت رئیسه سنی، اداره اولین جلسه اعم از انجام مراسم تحلیف و اجرای انتخابات‌هیات رئیسه دائم می‌باشد.
تبصره- مراسم تحلیف بر اساس دستورالعملی که به تصویب شورای عالی می‌رسد، انجام خواهد شد.
ماده ۵- مدت عضویت در شورای عالی تا پایان مدت عضویت چهار ساله فرد در شورای شهر و روستای مربوط است.
ماده ۶- عضویت در شورای عالی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. هیچیک ازاعضا حق تفویض اختیارات خود را به غیر، اعم از عضو یا غیر عضو ندارد.
ماده ۷ – اعضای شورای عالی در اولین جلسه خود هیأت رئیسه شامل رئیس، یک نایب رئیس و حداقل یک منشی و همچنین یک نفر را به عنوان سخنگو از بین اعضا برای مدت دو سال انتخاب می‌نمایند.
ماده ۸- در غیاب رئیس شورای عالی، نایب رئیس وظایف و اختیارات او را بر عهده خواهد داشت و درمقابل شورای عالی مسؤول است.
تبصره- رئیس شورای عالی می‌تواند اداره جلسات رسمی را حتی هنگام حضور خود بر عهده نایب‌رئیس قرار دهد.
ماده ۹- چنانچه هر یک ازاعضای هیأت رئیسه فوت نماید یا برکنار یا سلب عضویت شود یا از سمت خود استعفا دهد، بلافاصله در اولین جلسه، عضو جدید هیأت رئیسه برای همان سمت وبرای مدت باقیماندهاز دو سال انتخاب می‌شود.
ماده ۱۰ – در صورتی که هر یک از اعضای هیأت رئیسه یا سخنگوی شورای عالی استعفا دهد، متن‌استعفانامه در جلسه شورای عالی قرائت می‌شود و در صورت لزوم پس از توضیحات فرد مستعفی ومذاکرات اعضا، چنانچه استعفا پس گرفته نشود، عضو جدید هیأت رئیسه انتخاب می‌گردد.
ماده ۱۱- وظایف رئیس شورای عالی به شرح زیر است:
۱- مسوولیت امور اداری و مالی شورای عالی.
۲- اداره جلسات شورای عالی و برقراری نظم در جلسات.
۳- دعوت از وزیران، روسای مؤسسات و سازمانهای دولتی و سایر اشخاصی که حضور آنها در جلسه‌ضرورت داشته باشد.
۴- دعوت از اعضا و تقسیم کار بین اعضا و کمیسیونهای شورای عالی.
۵- ابلاغ و نظارت بر پی گیری مصوبات شورای عالی.
۶- معرفی نماینده یا نمایندگان شورای عالی که از بین اعضا انتخاب می‌شوند به مسوولان اجرایی نهادهاو سازمانهای کشور.
۷- امضای احکام مسؤول و اعضای دبیرخانه و سایر کارنان بر اساس تشکیلات تفصیلی شورای عالی.
۸- امضای کلیه مکاتبات رسمی شورای عالی.
۹- امضای احکام روسای کمیسیونها.
۱۰- ارائه گزارش کامل ازتصمیمات واقدامات هیأت رئیسه درخصوص مسائل مربوط به شورای عالی.
۱۱- ارسال یک نسخه از مصوبات شورای عالی به وزارت کشور، نهادها و سایردستگاههای ذیربط، مجلس‌شورای اسلامی و شوراهای استان.
۱۲- شرکت درنهادهای قانونی که رئیس شورای عالی عضو آنهاست یا در جلسات رسمی دستگاه‌ها و سازمانهای دولتی که دعوت می‌گردد.
۱۳- ارسال یک نسخه از مصوبات شورای عالی که جنبه عمومی دارد به روزنامه رسمی برای چاپ.
۱۴- اعلام روز و ساعت تشکیل جلسه بعد، قبل از ختم هر جلسه.
ماده ۱۲- وظایف هیأت رئیسه و سخنگوی شورای عالی به موجب دستورالعملی تعیین می‌شود که به‌پیشنهاد هیأت رئیسه به تصویب شورای عالی می‌رسد.
ماده ۱۳- به منظور بررسی و اصلاح وتکمیل پیشنهادات، طرحها و نیز تهیه طرحهای لازم و انجام وظایف قانونی که شورای عالی بر عهده دارد، کمیسیونها و کارگروه‌های تخصصی تشکیل می‌شود. ترکیب، تعداد، نحوه اداره و وظایف این کمیسیونها به پیشنهاد هیأت رئیسه به تصویب شورای عالی می‌رسد.
ماده ۱۴- غیبت از جلسات شورای عالی با اطلاع رئیس شورای عالی و در کمیسیونها با اطلاع رییس‌کمیسیون امکان پذیر است.
تبصره ۱- تشخیص موجه بودن غیبت و تاخیر و تعجیل در جلسات رسمی شورا با شورای عالی و درجلسات کمیسیونها با تصویب کمیسیون می‌باشد و در هر صورت اعلان رسمی با رئیس شورای عالی خواهدبود.
تبصره ۲ – رسیدگی به موجه و غیر موجه بودن تاخیر در پایان همان جلسه و غیبت در اولین جلسه بعدی‌به عمل می‌آید و عضو غایب می‌تواند در این فاصله دلایل خود را مبنی بر موجه بودن غیبت به رئیس شورای‌عالی ارائه دهد.
ماده ۱۵- هر عضو شورای عالی می‌تواند از مقام خود استعفا دهد. پذیرش استعفا با تصویب اکثریت‌مطلق حاضران در جلسه امکان پذیر است.
ماده ۱۶- عضو متقاضی استعفاباید تقاضای خود را با ذکر دلایل تقدیم رئیس شورای عالی نماید ورئیس شورای عالی آن را در نخستین جلسه بعدی در دستور کار قرار دهد و در این فاصله عضو متقاضی‌استعفا، می‌تواند اعلام انصراف نماید.
ماده ۱۷- برای بررسی تقاضای استعفا ابتدا تقاضا قرائت شود، سپس شخص متقاضی یا عضو دیگری‌به تعیین او حداکثر نیم ساعت دلایل استعفا را مطرح می‌نماید و مخالف یا مخالفان نیز به همان مدت‌می‌توانند صحبت کنند و پس از آن رای گیری می‌شود.
ماده ۱۸- هرگاه تقاضای استعفای تعدادی از اعضا به نحوی باشد که مانع از رسمیت جلسه گردد، قابل‌طرح نیست.
ماده ۱۹- رئیس شورای عالی موظف است بلافاصله پس از قطعیت یافتن خروج عضو از شورای عالی‌به دلایلی نظیراستعفا، فوت و سلب عضویت، مراتب را برای تعیین جانشین وی به وزارت کشور و شورای‌استان مربوط به طور کتبی گزارش نماید.
ماده ۲۰- در مواردی که براساس قوانین و مقررات نماینده یا نمایندگانی از شورای عالی به عنوان عضوسایر مجامع و شوراها انتخاب می‌شوند، نماینده یا نمایندگان یاد شده با تصویب شورای عالی انتخاب وتوسط رئیس شورا معرفی می‌شوند.
تبصره- نمایندگان منتخب موظفند گزارش کار خود را در اولین جلسه به‌استحضار اعضا رسانده و به صورت کتبی نیز به رئیس شورای عالی ارائه نمایند.
ماده ۲۱- جلسات عادی شورای عالی هردو ماه یک بار و حداکثر به مدت سه روز تشکیل می‌گردد و باحضور حداقل دو سوم اعضا رسمیت می‌یابد.
تبصره ۱ – هر یک از اعضا که همزمان برای جلسات شورای عالی و سایر شوراها دعوت شده است، موظف به شرکت در جلسه شورای عالی می‌باشد.
تبصره ۲ – جلسات فوق‌العاده شورای عالی بنا به ضرورت و به درخواست وزیر کشور یا حداقل یک‌سوم اعضا یا هیات رئیسه و با اعلام قبلی و دعوت رئیس تشکیل خواهد شد.
ماده ۲۲- حضور مستمعان در جلسات شورای عالی با اجازه رئیس آزاد است.
تبصره- مستمعان در جلسات باید نظم را رعایت کنند و در صورت تخلف به دستور رئیس از سالن اخراج خواهند شد.
ماده ۲۳- دستور جلسات شورای عالی باید به ترتیب وصول پیشنهادات و با توجه به اولویت‌ها از طرف‌هیأت رئیسه تهیه و تنظیم شود و حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه در اختیار اعضا قرار گیرد.
تبصره ۱ – در صورت تعدد تقاضاها در یک زمان تشخیص اولویت با هیأت رئیسه خواهد بود.
تبصره ۲ – با تصویب اکثریت مطلق اعضای حاضر می‌توان موضوع دستور جلسه را برای مدت معینی به تعویق انداخت.
ماده ۲۴- در هر جلسه علنی شورای عالی، رئیس می‌تواند قبل از ورود به دستور جلسه در مسائل روزشوراها، مطالبی را که آگاهی اعضا از آن ضروری است حداکثر به مدت بیست دقیقه بیان کند.
ماده ۲۵- در هر جلسه حداکثر سه نفر از اعضا که حداقل (۴۸) ساعت قبل از شروع جلسه رسمی‌تقاضای نطق قبل از دستور در حدود وظایف شورای عالی نموده اند طبق فهرست تنظیمی توسط منشیان‌حداکثر به مدت ده دقیقه برای هرنفر نطق قبل از دستور خواهند داشت.
تبصره ۱- در صورت تعدد متقاضیان با توجه به اولویت ثبت نام ناطقان قبل از دستور تعیین می‌گردند.
تبصره ۲- هر عضوی که حق نطق قبل از دستور را بیابد، می‌تواند تمام یا قسمتی از وقت خود را به عضودیگر واگذار کند.
ماده ۲۶ – اعضای شورای عالی نسبت به موضوعاتی که طبق دستور مطرح می‌شود، می‌توانند قبل ازجلسه به عنوان موافق یا مخالف ثبت نام نمایند. در صورتی که موافق یا مخالف ثبت نام نکرده باشد، اعضا در جلسه می‌توانند نوبت بگیرند و به ترتیب تقدم ثبت نام یا گرفتن نوبت نطق نمایند. اگر هیچ موافقی وجودنداشته باشد، مخالفان می‌توانند به نوبت صحبت کنند و اگر مخالفی وجود نداشت، تنها یک موافق می‌تواندصحبت کند.
تبصره ۱- در صورت صحبت خارج از موضوع رئیس جلسه به آنها تذکر خواهد داد و در صورت دو نوبت تذکر در نوبت سوم ناطق از ادامه نطق منع خواهد شد.
تبصره ۲- مدت شور در مورد لوایح پیشنهادی برنامه و بودجه کشور ده ساعت و برای هر ناطق بیست‌دقیقه می‌باشد.
ماده ۲۷- اخطار راجع به مغایرت طرحها و پیشنهادها با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یامقررات جاری یا آیین‌نامه داخلی شورای عالی بر اظهارات دیگر مقدم است و نیز پیشنهاد کفایت مذاکرات یاافزایش مدت شور یا مسکوت ماندن یک پیشنهاد با پیشنهاد رئیس یا حداقل سه نفر از اعضا قابل رسیدگی‌می‌باشد و پس از نطق یک نفر مخالف و یک نفرموافق رای گیری می‌شود و تصمیم اتخاذ شده بلافاصله توسط‌رئیس جلسه اجرا می‌شود.
ماده ۲۸- در صورت توهین به مقامات اجرایی یا حاضران، در همان جلسه یا در جلسه بعد با تشخیص‌هیأت رئیسه به آنها تا پانزده دقیقه اجازه نطق در دفاع از خود داده خواهد شد.
ماده ۲۹- مذاکرات کامل هر جلسه علنی و مصوبات ثبت و ضبط می‌شود و انتشار آن در مطبوعات ورسانه های گروهی جهت اطلاع عموم بلامانع است.
ماده ۳۰- دستورالعمل نحوه اداره جلسات،رای گیری، بررسی برنامه و بودجه کشور و استانها و سای رپیشنهادات به پیشنهاد هیأت رئیسه به تصویب شورای عالی می‌رسد.
ماده ۳۱- در هنگام بحث و مذاکره درباره لوایح دستگاههای اجرایی و طرحهای مرتبط با آنها وطرح‌های استانی، هرگاه هیأت رئیسه لازم بداند می‌تواند به نمایندگان شوراهای استان اجازه صحبت بدهد.
ماده ۳۲ – شورای عالی می‌تواند نماینده یا نمایندگانی را جهت دفاع از طرحهای قانونی خود که با اختیارحاصل از اصل یکصد و دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به طور مستقیم به مجلس شورای اسلامی‌یا هیأت‌وزیران پیشنهاد می‌نماید، انتخاب و معرفی کند و در این صورت رعایت ترتیبات زیر لازم است:
۱- طرحهای مصوب شورای عالی برای ارائه به مجلس شورای اسلامی باید دارای عنوان، مقدمه توجیهی و مواد متناسب باشد.
۲- طرحهای فوق باید قبل از طرح در جلسه شورای عالی، علاوه بر کمیسیون مربوط در کمیسیون مرتبط با امور حقوقی نیز بررسی و گزارش آن ظرف مهلت مقرر به کمیسیون اصلی ارائه و در گزارش نهایی ضمنگزارش کمیسیون اصلی برای طرح و بررسی در شورای عالی تقدیم گردد.
۳- چنانچه طرحهای فوق مربوط به هر یک از وزارتخانه‌ها یا دستگاههای اجرایی باشد، یک نسخه ازآن برای وزیر یا عالی ترین مقام مسؤول ارسال و از آنها برای اعلام نظر یا شرکت در جلسه کمیسیون مربوط‌دعوت می‌شود.
۴- نماینده یا نمایندگانی برای دفاع از طرحهای مصوب انتخاب و به مجلس شورای اسلامی یا هیأت‌وزیران معرفی می‌شوند.
۵- شورای عالی با دعوت از رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور یا نماینده او و مسوولان مربوط،پیش نویس لوایح برنامه و بودجه را بررسی و پیشنهادات اصلاحی مبنی بر تغییر طرح یا جابجایی بودجه‌عمرانی و رفاهی استانها را پس از تصویب به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اعلام می‌نماید.
ماده ۳۳- برای نظارت بر اجرای هماهنگ برنامه و بودجه عمرانی و رفاهی استانها به استناد اصل یکصدو یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پس از وصول گزارشات ماهانه و سالانه و چگونگی پیشرفت‌کارهای عمرانی از دستگاههای اجرایی مربوط، رئیس، گزارشات را به کمیسیون ذیربط ارجاع می‌دهد.
رئیس موظف است ضمن ارسال نسخه ای از گزارش کمیسیون ذیربط به مسوولان مربوط، به منظور توضیح، حضور و دفاع، موضوع را در دستور جلسه شورای عالی قرار دهد و طبق تصمیم شورای عالی،موضوع را به مسوولان مربوط و عالی ترین مقام دستگاه اجرایی ذیربط اعلام و درصورت لزوم پی گیری‌قانونی به عمل آورد.
تبصره- چنانچه هر یک از شوراهای استان یا حداقل سه نفر از اعضای شورای عالی به نحوه اجرای‌برنامه و بودجه عمرانی و رفاهی استانها اعتراض داشته باشند، موضوع توسط رئیس به کمیسیون ذیربط‌جهت بررسی و ارائه گزارش ارجاع می‌شود.
ماده ۳۴- مسوولان سازمانها و دستگاههای اجرایی کشور در جلسات شورای عالی،اعم از جلسات‌رسمی شورای عالی، کمیسیونها و کارگروههایی که دعوت می‌شوند، حضور می‌یابند و در صورت عدم‌امکان حضور در جلسات کمیسیونها و کارگروهها نمایندگان آنها شرکت می کنند.
ماده ۳۵ – شورای هر استان موظف است یک نسخه از مصوبات خود را ظرف ده روز به شورای عالی تقدیم و شورای عالی موضوع را بررسی و در صورت لزوم در مهلت مقرر اعتراض خود را اعلام نماید.
ماده ۳۶ – پیشنهاد سلب عضویت اعضای شوراهای استانها درموارد مندرج در قوانین، از سوی شورای‌عالی به هیأت حل اختلاف مرکزی به ترتیب زیر به عمل می‌آید :
۲- تقاضای سلب عضویت از سوی هر یک از شوراهای استان یا هریک از اعضای شورای عالی قابل‌طرح و بررسی می‌باشد.
۲- تقاضای فوق توسط رئیس برای بررسی و اعلام نظر به کمیسیون ذیربط ارجاع می‌گردد و ضمنا به‌عضو متقاضی نیز ابلاغ می‌گردد تا دفاعیات خود را به آن کمیسیون ارائه دهد.
۳- پس از ارائه گزارش کمیسیون ذیربط، موضوع در جلسه شورای عالی مطرح و در صورت
تصویب،سلب عضویت فرد مورد نظر به هیأت حل اختلاف مرکزی پیشنهاد می‌گردد.
۴- عضو مورد نظر که تقاضای سلب عضویت وی شده است، حق حضور در جلسه رسیدگی و دفاع از خود را خواهد داشت و در صورت عدم امکان حضور می‌تواند عضو دیگری از اعضای شوراها را به نمایندگی ازطرف نماید
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور