ابطال نامه سازمان اداری و استخدامی کشور در خصوص نحوه ارتقای دارندگان مدارک پایین‌تر از کارشناسی شاغل در پست‌ کارشناسی

ابطال نامه سازمان اداری و استخدامی کشور مبنی بر ارتقای دارندگان مدارک پایین‌تر از کارشناسی به همراه سوابق تجربی یا طی دوره‌های آموزشی شاغل در پست‌های کارشناسی تا طبقه 8 و عدم امکان ارتقا تا طبقه 10 (دادنامه شماره 1439 مورخ 16/7/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)

شماره دادنامه: 1439

تاریخ دادنامه: 16؍7؍1398

شماره پرونده: 97؍1562 

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای غلامرضا طرقی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه شماره 855870-29؍8؍1395 سازمان اداری و استخدامی کشور

 گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال نامه شماره 855870-29؍8؍1395 سازمان اداری و استخدامی کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

 ” احتراماً به استحضار دیوان می رساند که اینجانب غلامرضا طرقی کارمند رسمی سازمان هواپیمایی کشوری در سال 1382 با دارا بودن مدرک تحصیلی رسمی کاردانی و یا کسب تجربیات شغلی و آموزشهای حین خدمت با موفقیت در آزمون علمی که با نظارت سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در محل دانشکده صنعت هواپیمایی برگزار گردید از طرف سازمان یاد شده حائز شرایط لازم جهت احراز تصدی پست کارشناسی شده و از آن زمان با پست سازمانی کارشناسی مشغول خدمت می باشم از آنجا که سازمان هواپیمایی کشوری شرط امکان ارتقاء طبقه کارشناسان را در صورتی مطابق بند 5 بخش الف بخشنامه ضوابط نحوه ارتقاء کارمندان می داند که کارشناس مربوطه دارای مدرک تحصیلی رسمی کارشناسی باشد. اولاً: همان طور که بند 4 متن لایحه شماره 44477؍90؍221؍د- 20؍9؍1390 رئیس امور توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور مکتوب در دادنامه شماره 775-7؍11؍1392 آن دیوان آمده است بر اساس تبصره 6 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت و ماده 5 آیین نامه اجرایی آن، معاونت مذکور اختیار دارد تا نسبت به بررسی و ارزشیابی دوره های آموزشی غیر رسمی طی شده توسط کارکنان دولت اقدام نماید و در چارچوب رعایت کلیه قوانین و مقررات مربوط برای آنها ارزشی معادل یکی از مقاطع تحصیلی رسمی کشور و در شرایط احراز مشاغل مندرج در طرحهای طبقه بندی مشاغل دولت تعیین نماید. ضمن اینکه ماده 53 قانون مدیریت خدمات کشوری انتصاب و ارتقاء شغلی کارمندان را در کنار هم آورده که بدین معناست که اگر اینجانب شرایط مورد لزوم تصدی پست کارشناسی را در سال 1382 احراز نمودم پس ارتقاء طبقه شغلی ام نیز باید تابع قوانین و مقررات شاغلین مشاغل کارشناسی باشد، همچنین در ماده 89 همین قانون تصریح می دارد که کارمندان دستگاه های اجرایی در مورد استفاده از امتیازات و انتصاب به مشاغل سازمانی در صورت داشتن شرایط لازم از حقوق یکسان برخوردار بوده و دستگاه ها می باید عدالت را در این خصوص رعایت نمایند. ثانیاً: با استناد به بند 5 و تبصره 4 بخش الف و تبصره 1 بخش ب بخشنامه 55588؍200-27؍10؍1389 در خصوص ضوابط نحوه ارتقاء کارمندان و همچنین بندهای ب و د ماده 14 آیین نامه طرح طبقه بندی، مشخص می نماید که نحوه ارتقاء طبقه کارمندان با رشته شغلی کارشناسی و یا اینکه پست سازمانی فرد شاغل دارای عنوان کارشناسی باشد احتساب چهار سال سوابق تجربی آنان بوده است و لاغیر و ذکر عنوان مدرک تحصیلی مربوطه در بندهای بخش الف این بخشنامه هیچ ربطی به شرایط ارتقاء طبقه شغلی کارمندان نداشته بلکه به خاطر مشخص نمودن و تفکیک احراز تحصیل مشاغل بوده است. در همین راستا لازم به ذکر است که رشته شغلی و پست سازمانی اینجانب طبق احکام صادره کارگزینی از مورخ 1؍11؍1382 دارای عنوان کارشناسی می باشد. لذا با توجه به موارد مشروحه فوق از دیوان تقاضای رسیدگی و احقاق حقوق استخدامی خود در رابطه با ارتقاء طبقه شغلی همانند دیگر کارمندان شاغل با پست کارشناسی مطابق بند 5 بخش الف بخشنامه 55588؍200-27؍10؍1389 و ابطال نامه شماره 855870-29؍8؍1395 سازمان اداری و استخدامی را به دلیل مغایرت با ماده 89 و 53 قانون مدیریت خدمات کشوری و مفاد بخشنامه 55588؍200-27؍10؍1389 را خواهانم. 

 متعاقباً شاکی به موجب لایحه ای که به شماره 97-1562-3 مورخ 11؍7؍1397 ثبت دفتر هیأت عمومی شده اعلام کرده است که:

 ” قضات محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

 سلام علیکم

 با احترام بدین وسیله به استحضار می رساند اینجانب غلامرضا طرقی در سال 1373 با مدرک کاردانی به استخدام سازمان هواپیمایی کشوری درآمدم و در سال 1382 بر طبق مقررات مربوطه از طرف سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به شرحی که در دادخواست خود در پرونده 9509980957502400 دیوان عدالت اداری بیان نموده ام به پست کارشناسی ارتقاء یافتم ولیکن با اینکه از سال 1382 شرح وظایف و مسئولیتهای اینجانب به کارشناسی تغییر یافته است ولیکن سازمان هواپیمایی کشوری هنوز ارتقاء طبقه شغلی اینجانب را همانند پستهای کاردانی محاسبه می نماید و با استعلام از سازمان امور اداری و استخدامی، که آنان نیز با تفسیر غلط از بخشنامه ضوابط ارتقاء کارمندان طی نامه شماره 855870-29؍8؍1395 شرط ارتقاء طبقه کارمندان را مدارک تحصیلی مکتسبه اعلام نموده اند. لذا در این رابطه نظر قضات دیوان را به مطالب ذیل جلب می نمایم:

 1- در بخشنامه ضوابط نحوه ارتقاء کارمندان به شماره 55588؍200-27؍10؍1389 در قسمت اول بند 5 آن آمـده است: «شـاغلین مجموعـه مشاغلی که شـرایط احراز تحصیلی آنان مدرک تحصیلی کارشناسی یا همترازی می باشد» همان گونه که واضح است مدرک تحصیلی کارشناسی یا همتراز آن، شرط احراز تحصیل شغل کارشناسی است نه ارتقاء آن و این قسمت از بند 5 که به نوعی در دیگر بندهای بخشنامه آمده برای تفکیک مشاغل از یکدیگر آورده شده است. ایضاً با توجه به ماده 70 قانون خدمات کشوری این گونه استنباط می گردد که منظور این قسمت از بند مذکور افراد دارای پست کارشناسی بوده اند چرا که طبق قانون شرط احراز پست کارشناسی مدرک تحصیلی کارشناسی یا همترازی آن می باشد. در قسمت دوم این بند از بخشنامه فوق شرط ارتقاء طبقه شغلی را به صراحت بیان نموده و آمده است: (به ازای هر چهار سال سوابق تجربی از تاریخ دریافت آخرین گروه استحقاقی یک طبقه و حداکثر تا طبقه 10 ارتقاء می یابند) همان طور که پیداست شرط ارتقاء طبقه مشاغل کارشناسی، 4 سال تجریه در شغل کارشناسی بوده و نه مدرک تحصیلی کارشناسی و همچنین سقف ارتقای طبقه آنان طبقه 10 شغلی می باشد. در صورتی که مشاغل کاردانی به ازای هر 5 سال ارتقاء طبقه داشته و حداکثر تا طبقه 8 شغلی ارتقاء می یابند.

 2- طبق ماده 53 قانون خدمات کشوری قانونگذار انتصاب و ارتقاء کارمندان را در کنار هم با یک شرایط از جمله شرایط تحصیلی آورده است و این گونه استنباط می گردد که اگر فردی حائز شرایط احراز پست کارشناسی گردید و در شغل کارشناسی منصوب شد پس ارتقاء آن نیز همانند مشاغل کارشناسی باید صورت پذیرد نه همانند مشاغل کاردانی.

 3- طبق ماده 89 قانون خدمات کشوری دستگاه های اجرایی بایستی عدالت استخدامی را در مورد افراد رعایت نمایند. حال آیا این عدالت است که اینجانب با انتصاب پست کارشناسی و شرح وظایف و مسئولیت یک کارشناس همانند دیگر کارشناسان همکارم از سال 1382 انجام وظیفه نموده ولیکن ارتقاء طبقه ام همانند مشاغل کاردانی محاسبه گردد. لذا با عنایت به موارد فوق از قضات دیوان تقاضای ابطال نامه 855870-29؍8؍1395 سازمان اداری و استخدامی را دارم.” 

 متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:

 ” برادر ارجمند جناب آقای ازوجی

 معاون محترم توسعه مدیریت و منابع

 سازمان هواپیمایی کشوری 

 سلام علیکم

 بازگشت به نامه شماره 37479-1؍8؍1395 اعلام می دارد: همان گونه که در نامه شماره 720323-17؍6؍1395 این امور نیز تصریح گردیده است، ارتقای طبقه کارمندان (موضوع بخشنامه شماره 55588؍200-27؍10؍1389) بر اساس مدارک تحصیلی مکتسبه پیش بینی شده در شرایط احراز مشاغل و سوابق تجربی مربوطه صورت می پذیرد به طور مثال آن دسته از مستخدمینی که متصدی مشاغل کارشناسی بوده و لکن دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم می باشند، حداکثر تا طبقه 8 ارتقاء می یابند.” 

 در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس امور حقوقی و قوانین سازمان اداری و استخدامی کشور به موجب لایحه شماره 1106818-26؍12؍1395 توضیح داده است که:

 ” با سلام و احترام

 کسب اجازه در پـاسخ به ابلاغیــه مذکور ضمن هماهنگی به عمل آمده با امور ذیربط این سازمان به استحضار می رساند:

 1- شاکی در قسمت موضوع خواسته تقاضای ابطال ماده 28 بخشنامه 9757؍93؍200-19؍7؍1393 معاونت توسعه و سرمایه انسانی (سابق) شده است. همان گونه که استحضار دارند رسیدگی به درخواست ابطال مقررات دولتی و اقدامات و نامه های دستگاه های اجرایی، از اختیارات هیأت عمومی دیوان عدالت اداری است و شعب آن دیوان چنین صلاحیتی ندارند.

 2- همان گونه که در نامه شماره 855870-29؍8؍1395 این امور نیز تصریح گردیده است. ارتقای طبقه کارمندان (موضوع بخشنامه شماره 55588؍200-27؍10؍1389)  بر اساس مدارک تحصیلی مکتسبه پیش بینی شده در شرایط احراز مشاغل و سوابق تجربی مربوطه صورت می پذیرد بنابراین آن دسته از مستخدمینی که متصدی مشاغل کارشناسی بوده ولکن دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم می باشند ( در مورد مطروح فرد مورد بحث) حـداکثر تا طبقـه 8 ارتقاء می یابنـد و مجاز به ارتقاء بـه طبقات بالاتر نمی باشند، اضافه می نماید شرکت و موفقیت در آزمون تصدی مشاغل کاردانی و کارشناسی (که نامبرده در دادخواست ابرازی، بدان استناد نموده است) به منزله دارا بودن مدرک تحصیلی، تلقی نمی گردد. با عنایت به مراتب فوق تقاضای رد شکایت شاکی را دارد. علیهذا با عنایت به موارد یاد شده رد شکایت ایشان در راستای منافع و مصالح حاکمیت و حقوق بیت المال مورد استدعاست.” 

 همچنین مدیرکل دفتر امور حقوقی و بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری به موجب لایحه شماره 56238-9؍11؍1395 توضیح داده است که:

 “موضوع: در ارتباط با شکایت آقای غلامرضا طرقی

 سلام علیکم

 با احترام عطف به کلاسه پرونده شماره 9509980957502400  در خصوص دادخواست مشارالیه در ارتباط با موضوع معنونه در متن دادخواست خواهان که به شماره 54072-28؍10؍1395 در دبیرخانه مرکزی این سازمان به ثبت رسیده به استحضار می رساند: حسب استعلام صورت گرفته از اداره امور کارکنان این سازمان، در جوابیه واصله اعلام داشتند 1- نامبرده دارای مدرک تحصیلی کاردانی می باشد. 2- «مشارالیه برابر مفاد بخشنامه شماره 5558؍200-27؍10؍1389 معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور و بر اساس تبصره 1 ماده 65 قانون مدیریت خدمات کشوری و بر اساس ضوابط نحوه ارتقای کارمندان در طبقات و رتبه های جدول حق شغل، با رعایت احتساب مدرک تحصیلی کاردانی، سوابق تجربی شغلی و رعایت سنوات خدمتی آخرین طبقه مقطع تحصیلی خود را اخذ نموده است» مضافاً برابر استعلام به عمل آمده از امور مدیریت مشاغل و نظامهای پرداخت سازمان اداری و استخدامی کشور به شماره 855870-29؍8؍1395 ارتقاء طبقه کارمندان با اقتباس از بخشنامه اخیرالذکر طبق مدرک تحصیلی پیش بینی شده در شرایط احراز مشاغل و سوابق تجربی مربوطه اعلام گردیده، لذا دارندگان مدرک تحصیلی فوق دیپلم حداکثر تا طبقه پیش بینی شده برای مدرک مذکور که طبقه 8 می باشد، ارتقاء می یابند. بنابراین برابر مفاد ضوابط و مقررات مذکور محرز و مسلم است که خواسته شاکی مبنی بر افزایش طبقه تا سطح مدرک تحصیلی کارشناسی صرفاً به دلیل اخذ پست کارشناسی بدون ارائه مدرک کارشناسی امکان پذیر نبوده و برخلاف نصوص قوانین و مقررات موضوعه است. علیهذا با توجه به مراتب مذکور از ریاست دادگاه صدور رأی به رد دادخواست خواهان مورد استدعاست.” 

 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 16؍7؍1398 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

مطابق ماده 67 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386، وضع مقررات راجع به نحوه تخصیص هرکدام از مشاغل و طبقات شغلی کارمندان به شورای توسعه مدیریت محول شده است و این شورا به موجب بخشنامه ابلاغی شماره 55588؍200-27؍10؍1389 ضوابط نحوه ارتقای کارمندان در طبقات و رتبه های جدول حق شغل را تعیین کرده و در بند 5 قسمت الف بخشنامه مذکور حکم مربوط به نحوه ارتقای کارمندان در طبقات جدول حق شغل می باشد مقرر شده است: «شاغلین مجموعه مشاغلی که شرایط احراز تحصیلی آنها مدرک تحصیلی کارشناسی یـا همتراز می‌باشد بـه ازای هر چهار سال سـوابق تجربی از تاریخ دریافت آخرین گروه استحقاقی یک طبقه و حداکثر تا 10 طبقه ارتقاء می یابند». نظر به اینکه شـاغلین پست های کارشناسی می توانند اعم از کسانی باشند که به علت برخورداری از مدرک کارشناسی یا همتراز یـا به علت سوابق تجربی یـا طی دوره هـای آموزشی با مدرک تحصیلی کمتر از مدرک تحصیلی کارشناسی شاغل در پست کارشناسی شده باشند و چنانچه ابهامی در موضوع وجود داشته باید به موجب بند 4 قسمت ب ماده 116 قانون مدیریت خدمات کشوری، شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی نسبت به رفع ابهام اقدام نمایند، لذا مقرره مورد شکایت از این حیث که مغایر با مصوبه شورای توسعه مدیریت برخورداری شاغلین پست های کارشناسی فاقد مدرک کارشناسی و همتراز را از امکان ارتقاء تا طبقه 10 محروم دانسته خارج از حدود اختیارات قانونی وضع شده و مستند به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.

 مرتضی علی اشراقی- معاون قضایی دیوان عدالت اداری