اساسنامه صندوق ملی مسکن (تصویب‌نامه شماره ۱۴۹۱۸۷/ت۵۹۳۶۲هـ مورخ ۱۴۰۱/۸/۱۸ هیات وزیران)
وزارت راه و شهرسازی ـ وزارت کشور ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
وزارت امور اقتصادی و دارایی ـ سازمان برنامه و بودجه کشور
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ـ بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
هیأت وزیران در جلسات ۲۴/۱۱/۱۴۰۰، ۵/۵/۱۴۰۱ و ۲۵/۷/۱۴۰۱ به پیشنهاد شماره ۰۲/۱۰۰/۱۰۷۸۷۴ مورخ ۲۴/۸/۱۴۰۰ وزارت راه و شهرسازی و به استناد تبصره (۲) ماده (۳) قانون جهش تولید مسکن ـ مصوب ۱۴۰۰ـ اساسنامه صندوق ملی مسکن را به‌شرح زیر تصویب کرد:
اساسنامه صندوق ملی مسکن
فصل اول ـ کلیات
ماده ۱ـ به منظور ایجاد همافزایی، تقویت توان حمایتی و تخصیص بهینه منابع مالی بخش مسکن، صندوق ملی مسکن که از این پس در این اساسنامه به اختصار “صندوق” نامیده میشود با دارا بودن شخصیت حقوقی مستقل، استقلال اداری و مالی و وابسته به وزارت راه و شهرسازی تشکیل و بر اساس مفاد این اساسنامه و قوانین و مقررات حاکم بر شرکتهای دولتی و با رعایت موازین شرع اداره میشود.
ماده۲ـ موضوع فعالیت و وظایف صندوق به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ تجمیع منابع مالی بخش مسکن و تخصیص بهینه آن در راستای تحقق اهداف صندوق.
۲ـ تشویق، حمایت و مشارکت در تأمین مالی و سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در آماده‌سازی اراضی، ساخت، بهسازی و نوسازی مسکن و تولید مصالح نوین و فناوری ساخت از طرق مختلف از جمله بانکهای عامل و مؤسسات مالی و اعتباری مجاز.
۳ـ جلب، جذب و هدایت منابع مالی و وجوه ریالی و ارزی از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در راستای تحقق اهداف صندوق.
۴ـ تجهیز منابع مالی از طریق بازار سرمایه و با استفاده از انواع روش‌های تأمین منابع مالی مرسوم در بازار سرمایه در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط.
۵ ـ ارایه تضمینهای لازم برای خانوارهای کم درآمد و ساکنین بافت فرسوده و ناکارآمد شهری جهت دریافت تسهیلات از سامانه (سیستم) بانکی، در چهارچوب شیوهنامه موضوع تبصره (۱) ماده (۲) قانون جهش تولید مسکن ـ مصوب ۱۴۰۰ ـ.
۶ ـ ارایه تضمینهای لازم جهت دریافت و بازپرداخت سود تسهیلات بانکی و تأمین مالی طرح (پروژه) در طرح های حمایتی مسکن.
۷ـ اخذ تسهیلات از سامانه (سیستم) بانکی، مؤسسات اعتباری، صندوق توسعه ملی و مؤسسات مالی و اعتباری بین المللی از جمله بانک توسعه اسلامی در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط.
۸ ـ حمایت و تشویق کلیه طرحهای حمایتی در بخش مسکن از جمله فرآیندهای پیش‌فروش مسکن، خدمات بیمهای، شرکتهای دانش بنیان مرتبط با حوزه مسکن و ساختمان و توسعه فناوریهای نوین.
۹ـ مشارکت در شرکت طرح (پروژه)های حوزه مسکن.
۱۰ـ جذب و تخصیص هدایا، وقف‌ها و کمکهای اشخاص حقیقی و حقوقی.
تبصره ـ صندوق میتواند وظایف خود را مستقیماً یا از طریق کارگزاران واجد شرایط مطابق با قوانین و مقررات مربوط به انجام رساند.
ماده۳ـ مدت فعالیت صندوق نامحدود است. صندوق و دبیرخانه هیئت امنا با استفاده از امکانات و نیروی انسانی موجود در وزارت راه و شهرسازی (معاونت مسکن و ساختمان) مستقر است و در تهران و در هیچ یک از شهرها شعبه دیگری ندارد.
ماده۴ـ سرمایه اولیه صندوق مبلغ یکهزار میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۱) ریال است که از محل بودجه عمومی تأمین و پرداخت میشود.
فصل دوم ـ منابع مالی و مصارف صندوق
ماده۵ ـ منابع مالی صندوق به شرح زیر است:
۱ـ منابع حاصل از واگذاری و عرضه زمینهای در اختیار وزارت راه و شهرسازی در سقف بودجه و سایر اراضی دستگاه‌ها که در اجرای قانون جهش تولید مسکن در اختیار وزارت یادشده قرار میگیرد.
۲ـ منابع وصولی مربوط به درآمدهای اجاره اراضی واگذارشده (۹۹) ساله طرحهای تأمین مسکن.
۳ـ کلیه درآمدهای مالیاتی موضوع تبصره (۸) ماده(۳) و تبصره (۵) ماده (۴) قانون جهش تولید مسکن.
۴ـ منابع پیشبینی شده برای بخش مسکن در قوانین بودجه سنواتی.
۵ ـ منابع حاصل از بازگشت اصل و فرع خطوط اعتباری مسکن مهر.
۶ ـ انتقال بدهی بانک مسکن به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بابت اصل و فرع خطوط اعتباری مسکن مهر به حساب بدهی دولت به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۷ـ منابع حاصل از اقساط برگشتی صندوق پسانداز مسکن یکم در هر سال بابت خط اعتباری مسکن مهر.
۸ ـ درآمدهای ناشی از عرضه و فروش واحدهای فاقد متقاضی صندوقهای موضوع تبصره (۳) ماده (۵) قانون جهش تولید مسکن.
۹ـ کمک، مشارکت و تسهیلات نهادها و اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و شهرداری‌ها و شرکتهای وابسته و تابع، تشکل‌های حرفه‌ای و صنفی مرتبط با مسکن و تولید مصالح ساختمانی خیرین و واقفین.
۱۰ـ درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری وجوه و منابع در اختیار صندوق در راستای اهداف صندوق.
۱۱ـ تمامی درآمدهای حاصل از ارایه خدمات ضمانتی و استیفای حقوق صندوق بابت تضامین ارایهشده برای طرحهای تأمین مسکن وزارت راه و شهرسازی.
تبصره ـ خدمات ضمانتی مشتمل بر اقدامات لازم برای مدیریت و کاهش خطرپذیری (ریسک) بازپرداخت تسهیلات برای بانکهای پرداختکننده تسهیلات با هدف اختصاص منابع بیشتر برای تسهیلات بلندمدت بخش مسکن، ضمانتهای لازم برای توسعه انتشار اوراق رهنی، اقدامات لازم برای دریافت تسهیلات توسط گروه‌های کم درآمد موضوع جزء (۳) ماده (۱) آییننامه اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن و ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های فرسوده، خدمات ضمانتی مورد نیاز برای توسعه ساختوساز و عرضه مسکن در چهارچوب طرحهای تأمین مسکن وزارت راه و شهرسازی می‌باشد.
۱۲ـ منابع حاصل از انتشار و فروش اوراق تأمین مالی در چهارچوب ضوابط و مقررات و اهداف صندوق.
۱۳ـ هدایا، وقف‌ها و کمکهای اشخاص حقیقی و حقوقی.
۱۴ـ سایر موارد مجاز قانونی در راستای اجرای طرحهای تأمین مسکن وزارت راه و شهرسازی بر اساس تصویب هیئت امنای صندوق با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
ماده۶ ـ مصارف صندوق با رعایت قوانین و مقررات مربوط و موازین شرع به شرح زیر است:
۱ـ پرداخت یارانه و کمک سود تسهیلات بخش مسکن و اوراق تأمین مالی صندوق.
۲ ـ پرداخت بابت تخفیف در هزینه صدور و تمدید پروانه ساختمانی و گواهی پایانکار موضوع قانون جهش تولید مسکن، مطابق مقررات.
۳ـ تأمین بخشی از هزینه‌های آماده‌سازی اراضی و تأمین و انتقال زیرساخت پایگاه (سایت)ها و طرح (پروژه)های مسکونی طرحهای مسکن موضوع قانون جهش تولید مسکن و حمایت از تولید مصالح نوین و فناوری ساخت.
۴ـ مشارکت در ایجاد امکانات، خدمات روبنایی و کاربریهای غیرانتفاعی (آموزشی، مذهبی، درمانی، فضای سبز، فرهنگی، ورزشی و تجهیزات شهری) طرح (پروژه)های مسکونی طرحهای حمایتی مسکن.
۵ ـ پرداخت هزینه خدمات نظام مهندسی موضوع قانون جهش تولید مسکن برای مددجویان، معلولان و مشمولان موضوع ماده (۱) قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران و رزمندگان معسر در چهارچوب قوانین مربوط.
۶ ـ مشارکت و تلفیق منابع با بانکها و مؤسسات اعتباری برای پرداخت تسهیلات ارزانقیمت بخش مسکن در چهارچوب سیاستها و برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی.
۷ـ هزینه‌های مربوط به ارایه خدمات ضمانتی طرحهای تأمین مسکن وزارت راه و شهرسازی از سوی صندوق.
۸ ـ سایر هزینه‌ها به تشخیص و تصویب هیئت امنای صندوق در چهارچوب قوانین و مقررات و طرحهای تأمین مسکن وزارت راه و شهرسازی.
تبصره ـ استفاده از منابع صندوق به هر شکل برای اعتبارات هزینهای و تملک داراییهای سرمایه ای و بازپرداخت بدهیهای دولت ممنوع است.
فصل سوم ـ ارکان صندوق
ماده۷ـ صندوق دارای ارکان زیر است:
۱ـ هیات امنا.
۲ـ هیئت عامل.
۳ـ بازرس قانونی (حسابرس).
ماده۸ ـ هیئت امنای صندوق مرکب از نه نفر به شرح زیر است:
۱ـ وزیر راه و شهرسازی (رئیس هیئت امنای صندوق).
۲ـ وزیر کشور.
۳ـ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
۴ـ وزیر امور اقتصادی و دارایی.
۵ ـ رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور.
۶ ـ رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۷ـ یک نفر از اعضای کمیسیون عمران و یک نفر از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات به پیشنهاد کمیسیون مربوط و انتخاب مجلس شورای اسلامی (به عنوان ناظر).
۸ ـ رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
تبصره۱ـ جلسات هیئت امنا حداقل سالی دو بار تشکیل میشود و جلسات با حضور حداقل دو سوم اعضا رسمیت مییابد و تصمیمات آن با حداقل پنج رأی اتخاذ میگردد.
تبصره۲ـ معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی به عنوان دبیر هیئت امنای صندوق (بدون حق رأی) در جلسات هیئت امنا شرکت مینماید.
تبصره۳ـ جلسات فوق‌‌العاده و یا خارج از نوبت عادی هیئت امنای صندوق به تشخیص رییس هیئت امنای صندوق در طول سال مالی برگزار میگردد.
ماده۹ـ وظایف و اختیارات هیئت امنای صندوق به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ راهبری و تعیین سیاستها، خطمشی و اولویتهای صندوق و نظارت بر اجرای آن بر اساس برنامه‌های مسکن شورایعالی مسکن و برنامه‌های حمایتی مسکن.
۲ـ بررسی و اتخاذ تصمیم در خصوص بودجه و صورتهای مالی سالانه صندوق.
۳ـ انتخاب اعضای هیئت عامل با پیشنهاد رئیس هیئت امنا (وزیر راه و شهرسازی) و قبول استعفای آنها.
۴ـ انتخاب رییس هیئت عامل از بین اعضای هیئت عامل با پیشنهاد رئیس هیئت امنا (وزیر راه و شهرسازی).
۵ ـ انتخاب بازرس قانونی (حسابرس).
۶ ـ اتخاذ تصمیم در مورد افزایش یا کاهش سرمایه صندوق و ارایه پیشنهاد لازم به هیأت وزیران برای تصویب.
۷ـ بررسی و اتخاذ تصمیم در خصوص موارد پیشنهادی از طرف هیئت عامل صندوق در چهارچوب وظایف و موضوع فعالیت صندوق براساس برنامه‌های مسکن شورایعالی مسکن و برنامه‌های حمایتی مسکن.
۸ ـ تعیین روزنامه کثیرالانتشار جهت درج اگهی ها.
۹ـ تصویب ساختار و تشکیلات صندوق و آیین‌نامه‌های مورد نیاز برای اجرای طرحهای مسکن با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر شرکتهای دولتی و موازین شرع و این اساسنامه.
۱۰ـ تصویب آییننامه و دستورالعملهای نحوه ارایه ضمانتهای موضوع بند (۶) ماده (۲) این اساسنامه در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط.
۱۱ـ تعیین ضوابط کارگزاریهای واجد شرایط، موضوع تبصره ماده (۲) این اساسنامه در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط.
۱۲ ـ اتخاذ تصمیم درخصوص تغییر و اصلاح اساسنامه صندوق و ارایه آن به هیأت وزیران جهت تصویب.
۱۳ـ اتخاذ تصمیم در چهارچوب قوانین و مقررات، در خصوص مواردی که از طرف رییس هیئت عامل به هیئت امنا پیشنهاد میشود.
تبصره ـ عزل اعضای هیئت عامل و همچنین عزل و قبول استعفای رییس هیئت عامل پس از تأیید دو سوم اعضای صاحب رأی هیئت امنا و با حکم رییس هیئت امنا صورت میپذیرد.
ماده۱۰ـ هیئت عامل مرکب از پنج نفر از افراد معتقد و ملتزم به مذهب رسمی کشور، صاحبنظر، با تجربه، امین، مورد وثوق و خوشنام در امور اقتصاد مسکن، حقوقی، مالی، بانکی، عمرانی و برنامهریزی با حداقل ده سال سابقه مرتبط و مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ارشد است.
تبصره ـ اعضای هیئت عامل با پیشنهاد وزیر راه و شهرسازی (رئیس هیئت امنا) و انتخاب هیئت امنای صندوق، به صورت تمام وقت تعیین می‌شوند و با حکم رییس هیئت امنا برای مدت چهار سال منصوب می‌شوند؛ انتخاب مجدد آنها بلامانع است و تا انتخاب اعضای جایگزین به وظایف خود ادامه خواهند داد.
ماده۱۱ـ هیئت عامل صندوق دارای وظایف و اختیارات زیر می‌باشد:
۱ـ پیشنهاد خط مشی و برنامه های اجرایی صندوق به هیئت امنا.
۲ـ تهیه و پیشنهاد برنامه و بودجه سالانه صندوق.
۳ـ راهبری و اجرای مصوبات هیئت امنا.
۴ـ ارایه صورت های مالی سالانه به بازرس قانونی (حسابرس) تا سه ماه پس از پایان سال مالی.
۵ ـ راهبری و انجام اقدامات لازم در خصوص اعطای تسهیلات، یارانه سود تسهیلات، سرمایه گذاری و مشارکت با اشخاص حقیقی و حقوقی در چهارچوب مصوبات هیئت امنا.
۶ ـ مدیریت منابع و سرمایه‌های در اختیار صندوق.
۷ـ نصب، عزل و پذیرش استعفای معاونین و مدیران صندوق با پیشنهاد رییس هیئت عامل.
۸ ـ اتخاذ تصمیم در خصوص خرید، فروش و اجاره، قبول ضمانت یا ظهرنویسی تضمینات، توثیق یا رهن اموال غیرمنقول در چهارچوب مصوبات هیئت امنا.
۹ـ برقراری نظام حسابرسی داخلی و استقرار نظام پایش.
۱۰ـ تهیه و پیشنهاد ساختار و تشکیلات صندوق به هیئت امنا.
۱۱ـ پیشنهاد اصلاح یا تغییر اساسنامه به هیئت امنا برای طی مراحل قانونی.
۱۲ـ نظارت بر امور اجرایی و عملکرد صندوق و تصویب دستورالعملهای لازم.
۱۳ـ پیشنهاد افزایش یا کاهش سرمایه صندوق به هیئت امنا.
۱۴ـ اتخاذ تصمیم برای به اشتراک‌گذاری منابع صندوق در بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری به صورت وجوه ادارهشده در راستای اهداف و وظایف صندوق.
۱۵ـ اتخاذ تصمیم نسبت به سایر وظایفی که هیئت امنا در چهارچوب این اساسنامه به هیئت عامل ارجاع مینماید.
ماده۱۲ـ کلیه قراردادها، چکها، اسناد و اوراق مالی و اعتباری و اسناد تعهدآور صندوق با امضای ثابت رییس هیئت عامل و مسئول امور مالی صندوق، همراه با مهر صندوق با رعایت ماده (۳۱) قانون محاسبات عمومی کشور ـ مصوب ۱۳۶۶ ـ و اصلاحات بعدی آن معتبر خواهد بود و سایر اسناد و مکاتبات عادی با امضای مدیرعامل و مهر صندوق، معتبر است. مدیرعامل در صورت لزوم می تواند حق امضای خود را در خصوص اسناد و مکاتبات عادی با مسئولیت خود به هر یک از اعضای هیئت عامل صندوق یا معاونین ذیربط صندوق که دارای شرایط قانونی و صلاحیت‌های مذکور در ماده (۱۰) این اساسنامه باشند، واگذار نماید.
ماده۱۳ـ رییس هیئت عامل به عنوان بالاترین مقام اجرایی صندوق است و از بین اعضای هیئت عامل و به پیشنهاد رییس هیئت امنا توسط هیئت امنا برای مدت دو سال انتخاب و با حکم رییس هیئت امنا منصوب میشود. انتخاب مجدد رییس هیئت عامل بلامانع است.
ماده۱۴ـ رییس هیئت عامل دارای وظایف و اختیارات زیر است:
۱ـ اجرای مصوبات هیئت امنا و تصمیمات هیئت عامل.
۲ـ انجام امور اجرایی،اداری،مالی و عملیاتی موضوع فعالیت صندوق.
۳ـ نمایندگی صندوق در مقابل کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و مراجع قضایی، اداری و ثبتی شامل تمام اختیارات راجع به امر دادرسی از جمله ادعای جعل یا انکار و تردید نسبت به سند طرف و استرداد سند، تعیین جاعل، صلح و سازش و ارجاع به داوری و تعیین داور با رعایت اصل یکصد و سی و نهم (۱۳۹) قانون اساسی، تعیین مصدق و کارشناس، دعوای خسارت، استرداد دعوی، جلب شخص ثالث و دفاع از دعوای ثالث، ورود شخص ثالث و دفاع از دعوای ورود ثالث، دعوای ورود متقابل و دفاع در قبال آن، قبول یا رد سوگند با حق تعیین وکیل و توکیل به غیر.
۴ـ تهیه بودجه سالانه و صورتهای مالی و سایر گزارشها برای ارایه به هیئت عامل و هیئت امنا.
۵ ـ افتتاح حساب در بانک مسکن با رعایت قوانین و مقررات مربوط و برداشت از حسابها با امضای ثابت رییس هیئت عامل و مسئول امور مالی صندوق.
۶ ـ اقدام در مورد تحقق به موقع سرمایه و پیگیری تأمین منابع مورد نیاز و وصول مطالبات صندوق.
۷ـ انجام اقدامات لازم در مورد تعهدات صندوق ناشی از سیاستها و برنامه های ابلاغی وزارت راه و شهرسازی.
۸ ـ ارایه صورتهای مالی صندوق به صورت حداقل فصلی پس از تصویب هیئت عامل جهت درج و اطلاعرسانی در تارنمای وزارت راه و شهرسازی، جهت اطلاع عموم.
۹ـ اجرای وظایف و اختیاراتی که هیئت عامل و رییس هیئت امنا به رییس هیئت عامل محول مینماید.
ماده۱۵ـ بازرس قانونی (حسابرس) از میان اعضای سازمان حسابرسی یا مؤسسات حسابداری عضو جامعه حسابداران رسمی که واجد شرط وثاقت و امانت هستند به پیشنهاد هیئت عامل توسط هیئت امنا برای مدت یکسال مالی انتخاب میشود و انتخاب مجدد آن بلامانع است.
ماده۱۶ـ وظایف و اختیارات بازرس قانونی (حسابرس) صندوق به شرح زیر است:
۱ـ رسیدگی و اظهار نظر درباره صحت گزارش عملکرد سالانه، صورتهای مالی و صورت وضعیت مالی که هیئت عامل برای تصویب به هیئت امنا ارایه میکند.
۲ـ نظارت بر انجام حسابرسی و ارایه گزارش آن به هیئت عامل و هیئت امنا و مراجع قانونی ذیربط.
۳ـ بررسی و اظهار نظر نسبت به گزارش مقایسهای بودجه و عملکرد صندوق.
۴ـ اظهار نظر نسبت به گزارش هیئت عامل در خصوص ارزیابی اثربخشی واپایش (کنترل)های داخلی صندوق برای ارایه به هیئت امنا.
۵ ـ سایر وظایف و اختیارات که به موجب قوانین و مقررات مربوط بر عهده بازرس قانونی و حسابرس می‌باشد.
تبصره ـ بازرس قانونی (حسابرس) حق مطالبه اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به صندوق را دارد ولی حق دخالت در اموراجرایی صندوق را نداشته و انجام وظایف وی نباید مانع جریان امور عادی صندوق شود.
ماده۱۷ـ بازرس قانونی (حسابرس) صندوق موظف است اظهارنظر درباره عملکرد سالانه و صورتهای مالی ارایهشده از سوی رییس هیئت عامل صندوق را حداقل (۱۰) روز قبل از برگزاری جلسه سالانه هیئت امنا آماده کند و در اختیار اعضای هیئت مذکور قرار دهد.
ماده۱۸ـ درصورتی که بازرس قانونی (حسابرس) صندوق در اجرای وظایف قانونی صندوق نقص یا ایراد و یا تخلفی را مشاهده نماید باید مراتب را در اسرع وقت به رییس هیئت عامل اعلام کند و چنانچه ظرف (۱۵) روز اقدامی درجهت رفع نقص یا ایراد و یا تخلف به عمل نیاید، موضوع را کتباً به اطلاع هیئت عامل و هیئت امنا برساند.
فصل چهارم ـ سایر مقررات
ماده ۱۹ـ کلیه حساب‌های صندوق نزد بانک مسکن افتتاح و نگهداری میشود.
ماده ۲۰ـ سال مالی صندوق از اول فروردینماه هر سال شروع و در آخر اسفندماه همان سال پایان مییابد. به استثنای اولین سال که از تاریخ تشکیل، شروع و به آخر اسفندماه همان سال خاتمه مییابد.
ماده ۲۱ـ انحلال و تسویه صندوق به پیشنهاد هیئت امنا و با تصویب هیأت وزیران و با طی مراحل قانونی مربوط انجام می شود و اموال آن پس از تسویه تعهدات و بدهی‌ها متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
این اساسنامه به موجب نامه شماره ۳۳۶۹۹/۱۰۲ مورخ ۱۴/۸/۱۴۰۱ شورای نگهبان تأیید شده است.
معاون اول رئیسجمهور ـ محمد مخبر