آیین‌نامه اجرایی نحوه نظارت دیوان عالی کشور بر اجرای صحیح قوانین در محاکم (بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۱۷۶۴۵/۱۰۰ مورخ ۱۳۸۹/۴/۳۰ رییس قوه قضاییه)
آیین‌نامه اجرایی نحوه نظارت دیوان عالی کشور بر اجرای صحیح قوانین در محاکم
ماده ۱- با عنایت به اصل ۱۵۷، بند ۳ اصل ۱۵۶ و بند یک اصل ۱۵۸ و در اجرای اصل ۱۶۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، درخصوص نظارت دیوان عالی کشور بر اجرای صحیح قوانین در محاکم که در این آیین‌نامه به اختصار دیوان نامیده می‌شود، مقررات و ضوابط مذکور به شرح مواد آتی تعیین می‌گردد.
ماده ۲- منظور از نظارت در این آیین‌نامه عبارتست از: بکارگیری توانمندیهای انسانی و فن‌آوری‌های نوین در جهت مراقبت و رصدکردن نحوه اجرای قوانین و مقررات در مراجع قضایی از حیث رعایت حقوق اشخاص و اعمال کلیه موازین قانونی و آیین‌های دادرسی و دستورالعمل‌های لازم‌الاتباع و بطور کلی هر آنچه از لحاظ شکلی و ماهوی در فرآیند دادرسی لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده ۳- علاوه بر موارد مصرحه در قانون، نظارت بر اجرای صحیح قوانین در کلیه دادگاهها و دادسراها به ترتیب زیر بر عهده دیوان می‌باشد.
الف- نظارت مستمر، ادواری و موردی براساس برنامه تنظیمی توسط رئیس دیوان.
ب- نظارت موردی بر حسب دستور رئیس قوه قضائیه.
ماده ۴- نظارت بر اجرای صحیح قوانین در کلیه دادگاهها شامل عمومی، انقلاب، نظامی، کیفری استان و تجدیدنظر بر عهده رئیس دیوان می‌باشد که از طریق معاونتی تحت عنوان معاونت نظارت دیوانعالی کشور اعمال می‌شود.
ماده ۵- نظارت بر اجرای صحیح قوانین در کلیه دادسراها اعم از عمومی، انقلاب و نظامی بر عهده دادستان کل کشور می‌باشد که از طریق معاونتی تحت عنوان معاونت نظارت دادستان کل کشور اعمال می‌شود.
ماده ۶- رئیس دیوان و دادستان کل کشور می‌توانند علاوه بر قضات دیوان، با هماهنگی مسئولان ذی‌ربط از سایر قضات مجرب و با سابقه به منظور اجرای امر نظارت استفاده نمایند.
ماده ۷- معاونت نظارت حسب مورد پس از کسب نظر رئیس دیوان و دادستان کل کشور هیأت‌ها یا اشخاصی را جهت اعمال نظارت تعیین می‌کند.
ماده ۸- ریاست هر هیأت حسب مورد با قاضی دیوان یا قاضی دادسرای دیوان خواهدبود. رئیس هیأت حسب مورد توسط رئیس دیوان یا دادستان کل تعیین می‌گردد. ترکیب اعضا و نحوه انتخاب دیگر اعضای هیأت و چگونگی تشکیل، نظارت، بازرسی، مدت مأموریت و سایر امور داخلی برابر دستورالعملی است که توسط رئیس دیوان و دادستان کل کشور تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد.
ماده ۹- رئیس هر یک از هیأت‌ها یا شخص تعیین‌شده موظف است پس از انجام مأموریت گزارش خود را ضمن ارائه راهکارهای مناسب حسب مورد به معاونت نظارت دیوانعالی کشور و یا دادستان کل ارائه نماید.
ماده ۱۰- وظائف معاونت نظارت دیوانعالی کشور و دادستان کل کشور حسب مورد عبارت است از:
الف- نظارت و بازرسی از دادگاهها و دادسراها.
ب- بررسی و ارزیابی گزارش‌های واصله.
ج- انعکاس و جمعبندی گزارش‌ها و پیشنهادها و ارائه آنها به رئیس دیوان و دادستان کل کشور.
د- پیگیری تصمیمات رئیس دیوان و دادستان کل کشور.
ه‌ـ- تشکیل بانک اطلاعات آراء با همکاری مرکز آمار و فن‌آوری اطلاعات جهت ارزیابی آراء و علت نقض آنها و فراهم نمودن موجبات رویه قضایی واحد در مراجع قضایی.
ماده ۱۱- رئیس دیوان یا دادستان کل پس از دریافت گزارش‌ها و پیشنهادها، ضمن اقدام مقتضی، مراتب را جهـت اطلاع به رئیس قوه قضائیه ارائه می‌دهند و در مواردی که مستلزم اقدام از سوی رئیس قوه قضائیه باشد، درخواست اقدام مقتضی خواهدشد.
ماده ۱۲- نظر به اهمیت تشویق در ایجاد انگیزه کاری، کلیه هیأت‌های نظارت موظفند با درنظر گرفتن معیارهای کاری، یافته‌های مثبت خود را در مورد قضات و کارکنان اداری همراه با مستندات حسب مورد به رئیس دیوان یا دادستان کل کشور اعلام نمایند تا مورد تشویق قرار گیرند.
تبصره- شرایط افراد مستحق تشویق، معیارها و شاخص‌های کاری، نحوه و کیفیت تشویق به موجب دستورالعملی خواهد بود که با همکاری رئیس دیوان و دادستان کل کشور تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد.
ماده ۱۳- این آیین‌نامه در ۱۳ ماده و یک تبصره در تاریخ … توسط رئیس قوه قضائیه تصویب و پس از ابلاغ لازم‌الاجراء می‌باشد.
رئیس قوه قضائیه - صادق لاریجانی