آئین نامه طبقه بندی و تشخیص صلاحیت پیمانکاران (تصویبنامه شماره 48013/ت23251هـ مورخ 11/12/1381 هیئت وزیران)
هیات وزیران در جلسه مورخ 4/12/1381 بنا به پیشنهاد شماره 746/5- 844/105 مورخ 29/4/1379 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد ماده (22) قانون برنامه و بودجه– مصوب 1351- آئین نامه طبقه بندی و تشخیص صلاحیت پیمانکاران را بشرح زیر تصویب نمود:
آییننامه طبقهبندی و تشخیص صلاحیت پیمانکاران
فصل اول : کلیات
ماده 1- مقررات مندرج در این آئین نامه منحصر به طرحهای موضوع ماده ( 2 ) و اشخاص موضوع ماده ( 3 ) می باشد.
ماده 2- مقررات مندرج در این آئین نامه، برای تشخیص صلاحیت پیمانکارانی به کار می رود که برای کار در طرحها و پروژه های زیر گواهینامه دریافت می کنند:
الف- تمام یا بخشی از منابع مالی آنها از بودجه عمومی دولت تامین شده باشد.
ب- طرحهایی که تامین مالی و یا اجرای آنها در داخل یاخارج کشور نیاز به تضمین یا تسهیلات دولتی داشته باشد.
ماده 3- مقررات این آئین نامه منحصر به تشخیص صلاحیت پیمانکاران زیر است :
الف- اشخصا حقیقی یا حقوقی ایرانی که قصد کار در ایران دارند.
ب- اشخاص حقوقی خارجی که قصد کار در ایران دارند.
پ- اشخاص حقیقی یا حققوی ایرانی که برای کار در کشورهای خارجی نیاز به تضمین یا تسهیلات دولتی دارند.
ماده 4- اصطلاحات به کار رفته در این آئین نامه بشرح زیر تعریف می شوند :
الف- سازمان : سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
ب- امتیاز صلاحیت : عددی که بیانگر تخصص و تجربه، توان مالی، نتایج ارزشیابی های دوره ای و تضمین حقوقی در انجام خدمات می باشد که از رابطه ( 1 ) براساس ماده ( 9 ) تعیین می گردد.
پ- بدهیهای بلند مدت : وامهای با وثیقه و بدون وثیقه و وامهای دریافتنی از شرکتهای وابسته یا عضو گروه.
ت- بدهیهای جاری : وامها و اضافه برداشتیهای بانکی، حصه های جاری، بدهیهای بلند مدت و پرداختنی ( حسابها و اسنادپرداختنی تجاری، پرداختنی به مدیران، شرکتهای عضو یا شرکتهای وابسته،- مالیات بر درآمد، سود سهام پرداختی و0000 ).
ث- توان مالی بند مدت : رقمی که بیانگر توانایی مالی پیمانکار برای انجام تعهدات و تضمین قراردادهایش می باشد واز رابطه زیر به دست می آید :
بدهیهای بلندمدت- داراییهای بلند مدت = توان مالی بلندمدت
ج- توان مالی جاری : رقمی که بیانگر توانایی مالی پیمانکار برای سرمایه گذاری کوتاه مدت در طرحهای در دست اجرا می باشد و از رابطه زیر به دست می آید :
بدهیهای جاری- داراییهای جاری- توان مالی جاری
چ- پیمانکار : شخص حقیقی یا حقوقی که برای انجام کار، طبق مقررات و شرایط مندرج در این آئین نامه، گواهینامه صلاحیت پیمانکاری دریافت کرده باشد.
ح- پیمانکار حقوقی : پیمانکاری که پس از ثبت در اداره ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی و یا در اداره ثبت اسناد واملاک، با داشتن شرایط لازم، گواهینامه صلاحیت پیمانکاری دریافت کرده باشد.
خ- پیمانکار حقیقی : فردی که با داشتن شرایط لازم، گواهینامه صلاحیت پیمانکاری دریافت کرده باشد.
د- دارائی ثابت : سرمایه، اموال، ماشین آلات و تجهیزات، زمین و ساختمان، استهلاک انباشته، سرمایه گذاریهای بلند مدت ( درشرکتهای فرعی و وابسته )، دریافتنیهای بلند مدت ( حسابها و اسناد دریافتنی و تجاری، دریافتنی از مدیران و شرکتهای وابسته و عضو گروه و سایر دریافتنیها )، سرقفلی، حق اختراع، علایم تجاری و مخارج انتقالی به دوره های آتی.
ذ- دارایی های جاری : موجودی نقد، سرمایه گذاری در سهام و اوارق بهادار غیر از سرمایه گذاریهای بلند مدت و دریافتنیها و موجودیهای مواد و کالا.
ر- سرمایه شرکت : مجموع آورده نقدی و غیرنقدی شرکاء که با عنوان سرمایه در اداره ثبت شرکتهای و مالکیتهای صنعتی و اداره ثبت اسناد واملاک اظهار و ثبت شده باشد.
ز- شرکت ایرانی : هر شرکتی که در ایران ثبت و اقامتگاه آن در ایران باشد شرکت ایرانی محسوب می شود.
ژ- شرکت خارجی : شرکتی که اقامتگاه آن در خارج از کشور جمهوری اسلامی ایران بوده و برای اینکه بتواند به وسیله شعبه یا نماینده خود به امور تجاری یا صنعتی در ایران مبادرت نماید باید در مملکت اصلی خود شرکت قانونی شناخته شده و شعبه یا نمایندگی آن در اداره ثبت شرکتها در تهران به ثبت رسیده باشد.
س- کارکنان : مستخدمینی که قرارداد کار آنها مشمول بیمه کارکنان ( براساس قانون کار و قانون تامین اجتماعی یا استخدام کشوری ) باشد و حق بیمه های آنها از سه سال قبل از درخواست گواهینامه پرداخت شده باشد.
ش- کارهای انجام شده : کارهای پایان یافته یا درد دست اجرا در هر رشته که تحویل موقت و یا صورت وضعیت شده باشد.
ص- گواهینامه صلاحیت پیمانکاری : مدرکی که بر اساس مقررات این آئین نامه و به ازای احراز شرایط لازم از سوی سازمان برای فعالیت پیمانکاری در چارچوب کاربرد این آئین نامه صادر و طی ترتیبات مقرر در این آئین نامه اصلاح و تمدید می گردد.
ض-گردش مالی: مجموع درآمدها و هزینه های پیمانکار در یک سال مالی.
ط- موضوع شرکت : فعالیتهایی که در اساسنامه شرکت تعیین و انجام خدمات پیمانکاری، منطبق با رشته های درخواستی در آن لحاظ و شرکت براساس آن تشکیل شده است.
فصل دوم : انواع پیمانکاران
ماده 5- پیمانکاران موضوع ماده ( 3 ) بر حسب توان ( پایه ) بشرح زیر طبقه بندی می شوند :
الف- نوع اول : پیمانکاران حقیقی و اشخاص حقووقی بخش خصوصی ایرانی که صدردرصد ( 100% ) سهم الشرکه یا سهام آنهامتعلق به اشخاص حقیقی ایرانی باشد.
ب- نوع دوم : پیمانکارانی که صددرصد ( 100% ) مالکیت سهم الشرکه یا سهام آنها متعلق به دولت، شهرداریها، موسسات یا نهادهاو ارگانهای انقلاب اسلامی یا دیگرموسسات عمومی وعام المنفعه باشد.
تبصره- شرکتهای دولتی که با اجازه قانون تشکیل می شوند، نوع دوم محسوب می شوند.
پ- نوع سوم : گروههای مشارکت و سایر پیمانکارانی که حائز شرایط نوع اول و دوم نباشند، نوع سوم محسوب می شوند.
تبصره 1- شرکتهایی که صددرصد ( 100% ) سهام آنها متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی نوع اول باشد، نوع اول محسوب می شوند.
تبصره 2- سایر اشخاص حقوقق عمومی غیر دولتی، موسسات خیریه و موقوفات و0000 ) از نظر این آئین نامه پیمانکار محسوب نمی شوند.
ماده 6- پیمانکاران موضوع ماده ( 3 ) بر حسب نوع فعالیت ( رشته ) بشرح زیر طبقه بندی می شوند :
الف- رشته ساختمان : دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت ساختمانها و ابنیه اعم از چوبی، آجری، سنگی، بتنی و فلزی و نظایر آن.
ب- رشته آب : در بر گیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت سیستمها و تصفیه خانه های آب و فاضلاب، سدها و بندهاو تونلهای انحراف آب و مخازن آب و شبکه های آب فاضلاب، آبرسانی وکانالهای انتقال آب، سازه های دریایی و ساحلی و نظایر آن.
ت- رشته صنعت : در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به صنایع، غذایی، نساجی، پوشاک، چرم، چوب، شیشه، سلولزی، استخراج فرآوری، ذخیره تبدیل موادخام و تولید در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، شیمیایی، کانی غیر فلزی، صنایع سنگین، معدنی، صنایع فلزی ( آهن و فولاد، فلزی غیر آهنی و فرآورده های فلزی ) ساخت کارخانجات ابزارآلات و ماشینها و تجهیزات اندازه گیری وکنترل و تاسیسات صنعتی جانبی، تولید وسایل آزمایشگاهی، دارویی، کارخانجات تولید وسایل حمل ونقل، تجهیزات ونظایر آن.
ث- رشته برق : در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به تولید، توزیع و انتقال نیرو اعم از نیروگاهها، شبکه های برق و تاسیسات برقی، پستهای توزیع و الکترونیک عام وخاص ونظایر آن.
ج- رشته تاسیسات و تجهیزات : در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به خطوط انتقال ( خطوط آب، نفت و گاز ) تاسیسات مکانیکی، هیدرومیکانیکی، تاسیسات وامور رفاهی ساختمان، سیستمهای سرد کننده و گرم کننده ابنیه، تهیه و نصب تاسیسات و تجهیزات برق، آب، گاز و فاضلاب و انتاقل زباله، وسایل انتقال ( آسانسورو پله برقی و000 )، سیستمهای خبر و هشدار دهنده، سیستمهای آشپزخانه، سلف سرویس رختشویی، پیمانکاری سیستمهای ارتباطی، شبکه های رایانه ای ساختمانها و نظایر آن.
چ- رشته کاوشهای زمینی : در بر گیرنده امور پیمانکاری مربوط به اکتشاف، حفاری، استخراج، حمل و بهره برداری از مواد غیرزنده موجود در پوسته زمین ( در خشکی و آب )، کاوشهای غیر مستقیم روش شخکی، حفاریهای آبی، هیدروکربوری تزریق مواد و دفن زباله، کاوشهای دریایی، حفاری در بستر دریا و ژئوتکنیک، بهره برداری از مواد بستر دریا ( به جز هیدروکربورها ) سیستمهای ثابت انتقال مواد در دریا و ایستگاههای آن شامل آب، فاضلاب، هیدروکربرها و دیگر مواد، آماده سازی و ساخت و بهره برداری از معادن روباز ( درخشکی ) و آماده سازی و ساخت و بهره برداری از معادن زیرزمینی ( درخشکی ) ونظایر آن.
ح- رشته ارتباطات : در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به مخابرات صوتی، تصویری و داده ای، ساخت ایستگاههای اصلی انتقال دهنده وتوزیع کننده، انواع شبکه های پستی، شبکه های انتقال سیمی، بی سیم، رایدو، تلویزیون و شبکه های ماهواره ونظایر آن.
خ- رشته کشاورزی : در برگیرنده امور پیمانکاری در زمینه جنگل کاری و درختکاری، آبیاری، بهسازی و اصلاح اراضی، احداث حوضچه ها واستخرهای پرورش وتکثیر ماهی، مالچ پاشی و تثبیت شن روان، عملیات به زراعی، کاشت و برداشت محصولات عمده واستراتژیک، مرتع داری و ایجاد مراتع دست کاشت، کارهای دامپزشکی، ایجادفضای سبز و نگهداری آن، کارهای دامپروری شامل ( مرغداری، گاوداری، زنبورداری و گوسفندداری )، شیلات و آبزیان و نظایر آن.
د- رشته خدمات : در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به رفع آلودگی از محیطهای خشکی و آبی ( اعم از داخل خشکی و محیط دریایی )، آتش نشانی ( شهری، صنعتی، دریایی و جنگلها ) و کمک رسانی ( درخشکی و دریا و نظایر آن ) و امور پیمانکاری مربوط به نظافت شهری و ساختمانها، باغبانی، ترابری و خدمات حمل ونقل ( شهری و بین شهری و بین المللی )، خدمات بانکداری، آموزشی، بیمه، تهیه خوراک، نگهبانی و حفاظت، گردشکاری، امور بهداشتی ودرمانی و خدمات اداری و هنری، مرمت آثار باستانی سندبلاست و حفاظت کاتودیک و نظایر آن :
تبصره- تعریف رشته های جدید، تغییر در حوزه تعریف رشته ها و تطبیق زیر رشته ها با رشته های اصلی، بر عهده کمیته فنی تشخیص صلاحیت می باشد.
ماده 7- پیمانکاران با توجه به معیارهای صلاحیت در پنج پایه- از بزرگ به کوچک از نظر توان و ظرفیت- بشرح زیر رتبه بندی می شوند :
الف- پیمانکاران پایه یک
ب- پیمانکاران پایه دو
پ- پیمانکاران پایه سه
ت- پیمانکاران پایه چهار
ث- پیمانکاران پایه پنج
فصل سوم : تشخیص صلاحیت
ماده 8- معیارهای تشخیص صلاحیت پیمانکاران عبارت است از :
الف- ارزشیابی
ب- تخصص وو تجربه
پ- توان مالی
ماده 9- امتیاز صلاحیت بر اساس رابطه ( 1 ) محاسبه و تعیین می گردد :
رابطه ( 1 ) :
که در آن
ضریب ارزشیابی
امتیاز تخصص و تجربه
امتیاز توان مالی
ماده 10- ضریب ارزشیابی عددی است که بر اساس رویه ها و ضوابط دستورالعمل ارزشیابی تعیین می گردد. در نخستین دوره تشخحیص صلاحیت و نیز تا زمانیکه دستورالعمل ابلاغ نشده ضریب ارزشیابی برابر یک منظور می شود.
تبصره- دستور العمل ارزشیابی پیمانکاران ظرف مدت شش ماه از ابلاغ این آئین نامه از سوی سازمان تهیه و ابلاغ می گردد.
ماده 11- امتیاز تخصص و تجربه براساس رابطه ( 2 ) محاسبه و تعیین می گردد :
رابطه ( 2 ) :
که در آن :
امتیاز مدیران و کارکنان
امتیاز کارهای انجام شده
امتیاز تداوم فعالیت پیمانکار
ماده 12- امتیاز مدیران وکارکنان براساس رابطه ( 3 ) محاسبه و تعیین می گردد :
رابطه ( 3 ) :
که در آن :
امتیاز تحصیلات
ضریب تجربه برای هیات مدیره ومدیرعامل 20 و برای کارکنان 10
تحربه سنواتی
تعداد کارکنان
الف- از جدول زیر محاسبه می گردد :
سطح تحصیلات رشته زمینه رشته مرتبط رشته غیرمرتبط
کارشناسی 250 125 80
کارشناسی ارشد 275 135 90
دکتری 300 150 100
ب- مدت فعالیت در رشته مربوط، مستند به اسناد بیمه حداکثر 15 و حداکثر15 می باشد.
پ- امتیاز تحصیلات به استناد مدارک آموزشی معتبر تصدیق می گردد. مدارک اشخاص خارجی از سوی نهادهای صاحب صلاحیت در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و در غیر این صورت از سوی دفتر امور مشاوران و پیمانکاران سازمان بررسی و تصدیق می گردد.
ت- دارا بودن تحصیلات دانشگاهی ( حداقل لیسانس ) برای واحدهای شخص حقیقی، مدیرعامل و حداقل دو سوم اعضای هیئت مدیره شرکتها الزامی است. امتیاز هر یک از مدیران و کارکنان تنها در یک شرکت لحاظ خواهد شد.
ث- فهرست رشته های دانشگاهی به تفکی زمینه، مرتبط و غیر مرتبط در هر یک از رشته های پیمانکاری در پیوست شماره ( 2 ) آمده است. تعیین زمینه و ارتباط دیگر رشته هایی که نام آنها درپیوست ( 2 ) نیامدهاست و یا تغییر در محتوای رشته های دانشگاهی وایجاد رشته های جدید، بنا به پیشنهاد دفتر امور مشاوران و پیمانکاران سازمان و تصویب کمیته فنی تشخیص صلاحیت فهرست مذکور اصلاح می گردد.
ج- در مورد اعطای صلاحیت به واحدهای پیمانکاری تشخیص صلاحیت شده موجود، برای مدیران فعلی آنان به شرط دارا بودن تجربه مفید و موثر، شرط دارا بودن تحصیلات دانشگاهی الزامی نیست. محاسبه امتیاز رابطه ( 3 ) با در نظر گرفته برای فوق دیپلم و زیردیپلم به ترتیب 200، 150، 100و به ازای هر سال 10 امتیاز محاسبه می گردد.
ماده 13- امتیاز مبالغ کارهای انجام شده در15 سال گذشته بر اساس رابطه ( 4 ) محاسبه و تعیین می گردد.
رابطه ( 4 ) :
که در آن :
تعداد پروژه های انجام شده و در دست انجام پیمانکاردر15 سال گذشته در همان رشته.
هزینه تمام شده یا آخرین صورت وضعیت تایید شده پروژه بر حسب میلیون ریال.
سال جاری
سال آغاز پروژه
سال خاتمه پروژه
تبصره- در مورد کارهای بدون مصالح، با ضریب 3 محاسبه می شود.
ماده 14- امتیاز تجربه و تداوم فعالیت پیمانکار براساس دوره تداوم فعالیت پیمانکاری به عنوان نسبتی از مبالغ کارهای انجام شده براساس رابطه ( 5 ) محاسبه و تعیین می گردد :
رابطه ( 5 ) :
که درآن :
که در آن تعداد سالهایی که پیمانکار فعال بوده وسالهای تاسیس موید آن باشد
ماده 15- امتیاز توان مالی براساس رابطه ( 6 ) محاسبه و تعیین می گردد :
رابطه ( 6 ) :
که در آن :
دش مالی بر حسب میلیون ریال.
توان مالی جاری ( تافضل داراییهای جاری و بدهیهای جاری ) بر حسب میلیون ریال.
تان مالی بلند مدت ( تفاضل داراییهای بلند مدت و بدهیهای بلند مدت )، بر حسب میلیون ریال
تبصره- گردش مالی، توان مالی جاری و توان مالی بلند مدت به میلیون ریال براساس آخرین اظهارنامه مالیاتی تعیین می گردد.
ماده 16- دستورالعمل تشخیص صلاحیت اشخاص حقیقی در امور پیمانکاری براساس مبانی ومعیارهای این آئین نامه و با توجه به ویژگیهای پیمانکاران حقیقی از سوی سازمان تهیه و ابلاغ می گردد.
فصل چهارم : ضوابط ونظامات
ماده 17- کمیته فنی تشخیص صلاحیت متشکل از اعضای زیرخواهدبود :
الف- مدیرکل دفتر امور مشاوران و پیمانکاران سازمان ( رئیس کمیته ).
ب- مدیر کل دفتر نظارت وارزیابی طرحهای سازمان.
پ- یک نفر کارشناس مستقل واجد صلاحیتهای فنی و حقوقی، به تشخیص و انتخاب معاون امور فنی سازمان.
ت- نماینده انجمن صنفی پیمانکاری ذیربط.
ث- نماینده دستگاه اجرایی ذیربط.
تصمیمات این کمیته با اکثریت آراء تصویب می شود.
ماده 18- وظایف کمیته فنی تشخیص صلاحیت بشرح زیر می باشد :
الف- تصویب جداول و تغییرات آنها، فرمها و رویه های اجرایی آئین نامه حاضر.
ب- تصویب شرایط اختصاصی.
پ- سایر وظایفی که بر اساس این آئین نامه و آئین نامه اجرایی ارجاع کار به پیمانکاران بر عهده کمیته فنی تشخیص صلاحیت گذاشته شده است.
ماده 19- پیمانکاران موضوع این آئین نامه برای احراز صلاحیت باید واجد شرایط عمومی زیر باشند :
الف- نداشتن ممنوعیتهای مقرر در اصول ( 49 ) و ( 141 ) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
ب- نداشتن ممنوعیت مقرر در قانون راجع به منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلس و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری- مصوب 1337.
پ- نداشتن محرومیت یا محکمیت موثر در کارهای پیمانکاری.
ت- دارا بودن صلاحیت و امتیازهای لازم براساس این آئین نامه.
ث- نداشتن ممنوعیت از اعطای صلاحیت بشرح مندرج درماده ( 24 ) و ضوابط ارزشیابی پیمانکاران.
ماده 20- شرایط اختصاصی، تعیین کننده حداقل های مورد نیاز برای دریافت گواهینامه پیمانکاری است.
شرایط اختصاصی دریافت گواهینامه پیماناری برای هر پایه در پیوست شماره ( 1 ) ارائه شده است.
تبصره- پارامترهای شرایط اختصاصی با توجه به آمار واطلاعات سالانه طی دستورالعملی که حاوی حداقل های مورد نیاز در پیوست شماره ( 1 ) باشد تهیه و ابلاغ می گردد.
ماده 21- پیمانکاران نوع اول در پایه های سه، چهاروپنج، بر اساس مفاد این آئین نامه توسط سازمانهای مدیریت و برنامه ریزی استانها، بعنوان پیمانکاران استانی و سایر پیمانکاران توسط دفتر امور مشاوران و پیمانکاران تشخیص صلاحیت می شوند.
ماده 22- ظرفیت، تعیین کننده حداکثر تعداد و مبلغ کار مجازدر هر رشته و پایه پیمانکاری می باشد.
ماده 23- پیمانکاران نوع سوم، پیمانکاران موضوع بند ( پ ) ماده ( 3 ) به صورت موردی تشخیص صلاحیت می شوند.
ماده 24- در آبان ماه هر سال فهرست پیمانکاران صلاحیت دار که در آن اطلاعات مربوط به تاریخ صدور گواهینامه، امتیازات، ظرفیت، پایه و رشته کار پیمانکاران درج شده باشد، منتشر میشود.
ماده 25- در صورتی که اطلاعات تنظیم شده برای تشخیص صلاحیت نادرست و یا اسناد ارائه شده تقلبی و جعلی باشد، شرکت ومدیران آن به تشخیص دفتر امور مشاوران و پیمانکاران با سازمانهای مدیریت و برنامه ریزی استانها از یک تا سه سال از تشخیص صلاحیت محروم می گردند.
تبصره- تجدیدنظر در محرومیت یاد شده، که از سوی سازمانهای مدیریت و برنامه ریزی استانها اعمال شده باشد، بر عهده دفتر امور مشاوران و پیمانکاران سازمان و در سایر موارد بر عهده کمیته فنی تشخیص صلاحیت میباشد.
ماده 26- اعتبار گواهینامه های پیمانکاری چهارسال و طبق اصول و مقررات این آئین نامه، با رعایت ضوابط دستورالعمل ارزشیابی پیمانکاران، به هنگام می گردد.
ماده 27- سازمان موظف است ظرف مدت یکسال آئین نامه نحوه بکار گیری تشکلهای صنفی، تخصصی در جهت تشخیص صلاحیت و رتبه بندی شرکتهای مرتبط را تهیه و به هیئت وزیران ارائه نماید.
ماده 28- با تصویب این آئین نامه، تصویبنامه شماره 77054/ت 778 مورخ 24/8/1368 و سایر آئین نامه ها ودستورالعملهای مرتبط با آن ملغی می گردد.
ماده 29- شرکتهای تشخیص صلاحیت شده براساس آئین نامه ها و دستورالعملهای ملغی شده از تاریخ ابلاغ این آئین نامه، حداکثر یک سال فرصت دارند تا وضعیت خود را با شرایط آن تطبیق دارد و گواهینامه صلاحیت دریافت نمایند.
معاون اول رئیس جمهور- محمدرضاعارف