یکی از نظام های فرعی ۱۴ گانه سند تحول بنیادین موضوع نظام رتبه بندی است. در کنار این نظام، نظام سنجش و صلاحیت حرفه ای نیز وجود دارد که مکمل یکدیگر هستند.
احمد عابدینی معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، آخرین وضعیت تدوین نظام رتبه بندی فرهنگیان و صلاحیت حرفه ای را تشریح کرد و گفت: یکی از نظام های فرعی ۱۴ گانه سند تحول بنیادین موضوع نظام رتبه بندی است. در کنار این نظام، نظام سنجش و صلاحیت حرفه ای نیز وجود دارد که مکمل یکدیگر هستند.
نظام رتبه بندی ۲ سال قبل اجرا شد که از نظر ما اجرای آن با تعجیل بوده است و رتبه بندی مورد نظر سند تحول بنیادین نبود. به نوعی اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری صورت گرفت
در همین ارتباط دانش آشتیانی وزیر آموزش و پرورش ۹ کارگروه تشکیل دادند که یکی از کارگروه ها مربوط به رتبه بندی و دیگری نظام معلمی بود که مسئولیت آن برعهده بنده است. نظام معلمی تدوین شده است و به صورت لایحه به دولت ارائه داده خواهد شد و نظام رتبه بندی مراحل نهایی خود را طی می کند.
وی با اشاره به تفاوت این نظام رتبه بندی با رتبه بندی که در سالهای گذشته اجرا شده است، طرح رتبه بندی را در کنار سنجش صلاحیت مورد توجه قرار دادیم و تمام تلاش بر این بود تا محتواها مبتنی بر مفاهیم و راهکارهای سند تحول بنیادین باشدتصریح کرد: به صورت کارشناسی ابعاد مختلف موضوع را مورد توجه قرار دادیم. یکی از موضوعات شاخص ها و معیارهای ارزیابی بود که از میان ۴۰۰ ویژگی و شاخص ها از طریق روش غربالگری ۱۲ شاخص اصلی و زیرشاخص را انتخاب کردیم. معیارهایی که در حد مطلوب بود برای ما مشخص شد.
در تدوین نظام رتبه بندی به ابعاد مختلف توجه کردیم برای نمونه می توان به نظام مالی اشاره کرد که فرهنگیان در قبال ارتقا یک رتبه از چه میزان حقوق دریافتی بهره مند خواهند شد.آخرین موضوع نیز نظام سنجش، ارزیابی و پایش بود که مورد توجه قرار گرفت.
نظام سنجش صلاحیت مکمل نظام رتبه بندی است
طرح رتبه بندی را در کنار سنجش صلاحیت مورد توجه قرار دادیم و تمام تلاش بر این بود تا محتواها مبتنی بر مفاهیم و راهکارهای سند تحول بنیادین باشد. البته در سند بنیادین به مسائل اجرا، شاخص ها و معیارها پرداخته نشده است، وظیفه ما این بود که بیشتر از تعریف به اصول و ارزشها بپردازیم به این معنا که معلم واجد صلاحیت به چه کسی گفته میشود.
ضروت وجود نظام امتیازی
همه اعمال، رفتار و اقدامات ما در رتبه بندی بر صلاحیت معلم است و هر آنچه که می تواند کسب کند. از نظر ما باید نظامی مطرح شود که وجه تمیز داشته باشد. در حال حاضر نظام ما توزیع مساوی حقوق و مزایا است در صورتی که معیار رتبه بندی را نظام امتیازی قرار دادیم. هر کسی در نظام تعلیم و تربیت تلاش کند دیده میشود. هر کسی در نظام تعلیم و تربیت تلاش کند از مزایا حقوق و تسهیلات بیشتر برخوردار خواهد شد. به عبارتی دیگر وجه تمیز میان نیروی با انگیزه و بی انگیزه وجود خواهد داشت.
رتبه بندی فرهنگیان از ۱ تا ۵
معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه ۵ رتبه را در طرح رتبه بندی معلمان پیش بینی کرده ایم، اظهار داشت: نظام رتبه بندی فرهنگیان از ۵ تا ۱ است. هر کسی وارد آموزش و پرورش میشود باید در ابتدا ۵سال خدمت کند و عملکرد موفق داشته باشد و اگر مستنداتی از شاخص های ما داشته باشد رتبه پنجم را خواهد گرفت و به ترتیب با گرفتن شاخص های این نظام ضمن حفظ کردن صلاحیت های رتبه قبل به رتبه های بالاتر می آید و بهترین رتبه ما، یک است.
افزایش میلیونی حقوق فرهنگی در رتبه بندی
وی با اشاره به دریافتی هایی که فرهنگیان بر اساس این نظام دریافت خواهند کرد، تصریح کرد: پیش بینی کرده ایم تا به دریافتی های موجود فرهنگیان دست نزنیم و آن محفوظ بماند. نظام رتبه بندی را بر مبنای فوق العاده شغل و قرارداد، قرار داده ایم. به عبارتی فردی که رتبه پنجم را کسب می کند افزایش حقوقش یک سوم حقوق دریافتی آن فرد است و فردی که رتبه یک را می آورد به اندازه حقوقی که می گیرد افزایش حقوق خواهد داشت. همچنین به جز افزایش حقوق تسهیلاتی را نیز در این طرح پیشنهاد داده ایم که کمتر از بحث حقوق نیست. تسهیلاتی همانند بسترسازی برارسول رضایی:
ی ادامه تحصیل فرهنگیان، استفاده رایگان از فضاهای موجود آموزش و پرورش و برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت است.
فرایند تصویب نظام رتبه بندی
عابدینی با اشاره به فرایند تصویب نظام رتبه بندی بیان کرد: اولین مرحله در کارگروه موضوعی طرح و تدوین شد و بررسی ها را انجام دادیم تا مراحل نهایی را سپری کند. در کمیسیون منابع انسانی شورای عالی آموزش و پرورش نیز این نظام بررسی شد که نیمی از آن به تصویب رسیده است. پس از تصویب نهایی شورای عالی این طرح به هیئت دولت ارائه خواهد شد و دولت نیز به دلیل وجود بار مالی این لایحه را به مجلس ارائه می کند تا به تصویب برسد. مجلس شورای اسلامی تنها مرجعی است که می تواند منابع مالی را پیش بینی کند به همین دلیل باید این طرح در مجلس بررسی شود.
گروه های مشمول رتبه بندی فرهنگیان
ما ۴ گروه را در نظام رتبه بندی قرار داده ایم. یک گروه که تحت عنوان معلم هستند که در سر کلاس تدریس می کنند. گروه دوم کارکنان آموزشی هستند؛ افرادی که در مدرسه عنوان مدیر، مشاور و معلم پرورشی فعالیت می کنند. گروه سوم افرادی هستند که در حوزه ستادی و اداری مشغول بکارند و گروه چهارم نیز صرفا به صورت اداری استخدام شده اند که نیروهای خدماتی هستند و در رتبه بندی قرار نمی گیرند. باید نظام ارتقا گروه چهارم جدا دیده شود اما سه گروه اول بر اساس شاخص ها رتبه کسب خواهند کرد. اگر فردی مسئولیت بالاتری داشته باشد بدون در نظر گرفتن شاخص ها نمی تواند رتبه بالاتری نیز دریافت کند. صرفا صلاحیت آن فرد اهمیت دارد.
شاخص های رتبه بندی فرهنگیان
معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش بیان کرد: برای نمونه شاخص های ما در رتبه بندی آراستگی و پوشش معلم، مقاله نویسی، تالیف کتاب، رتبه آوری در سطح ملی و بین المللی، تسلط به زبانهای خارجی، فعالیت در مناطق خاص به صورت داوطلبانه، فعالیت در طراحی و تولید مواد آموزشی، اختراع، داشتن دانش حرفه ای و توانمندی، اخلاق حرفه ای، مهارت یاددهی، مرجع بودن علمی، مشارکت در مدرسه، بهداشت جسمی و روانی و ارتباط رشته تحصیلی است.
شرایط معلم شدن
عابدینی گفت: موضوع پذیرش و تربیت دانشجو معلمان تقریباً از پنج سال پیش با تأسیس دانشگاه فرهنگیان کلید خورد و تأکید بر داشتن صلاحیت برای افرادی است که قرار است به عنوان معلم به آموزش و پرورش ورود کنند. این صلاحیت دارای سه بخش مهم است که شامل صلاحیتهای عمومی، تخصصی و صلاحیتهای حرفهای بوده و کسب این صلاحیتها از سوی داوطلبان، شرط ورود به شغل معلمی است.
وی افزود: در بخش صلاحیتهای حرفهای فرد باید صلاحیتهای عمومی را داشته باشد تا بتواند جذب شود، همچنین باید حائز صلاحیتهای تخصصی باشد؛ یعنی در رشته مورد نظر درس خوانده و سپس دورههای مرتبط با روشهای تدریس و فن معلمی را گذرانده و امتیاز لازم را کسب کرده باشد. یک معلم باید مهارتهای تدریس و انتقال مطالب و تعامل با دانش آموز را هم بداند.
تمامی ملاکهای قید شده برای پذیرش معلم از سوی دانش آموز مؤثر است. بنابراین ظاهر، توانایی، زیبایی و بخصوص توانایی معلم در انتقال مطالب حائز اهمیت است و این بحث یک وجهه علمی و روان شناسی دارد که در تمام کشورهای دنیا مد نظر است و حتی نوع برقراری ارتباط و بسیاری فاکتورهای دیگر مورد توجه قرار میگیرد، کما این که نوع پوشش معلم هم در جذب دانش آموزان مؤثر است.
معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش تاکید کرد: معلم حق ندارد با لباس نامناسب و ژولیده در کلاس درس حاضر شود و شورای عالی در قالب طرح جامعی پیش بینی کرده که آموزش و پرورش تسهیلاتی برای لباس مناسب و در شأن معلم ارائه کند تا معلم با لباس مرتب و شیک در کلاس حاضر شود. قانون عطف به ماسبق نمیشود؛ یعنی اگر بنا به هر علتی افرادی وارد آموزش و پرورش شدهاند که شرایط فیزیکی مطلوب را نداشته باشند ما از این افراد در مدارس استثنایی استفاده خواهیم کرد و توصیه کردهایم آموزش و پرورش این افراد را از چرخه معلمی به سمت و سوی اداری و یا کارهای اجرایی سوق دهند و اخراجی در کار نیست.
شرایط دریافتی و استخدامی در آموزش و پرورش با دیگر دستگاهها متفاوت است؛ چون ما با روح و روان و سپس جان دانش آموزان سرو کار داریم پس بعضی از قوانین استخدامی کشوری برای معلولان و جانبازان در آموزش و پرورش باید مستثنی شود و این افراد را در امور اداری و یا مدارس استثنایی به کار بگیریم. قانون تاکید کرده هرکسی را که به کار بگیرید باید توانایی حسن انجام کار محوله را داشته باشد.
وی پیشنهاد شورای عالی برای جذب معلمان ورودی را داشتن دست کم معدل ۱۵ اعلام کرد و گفت: شرایط سنی بین ۲۲ تا ۳۲سال است چون قصد ما ورود بهترینها به آموزش و پرورش برای شغل معلمی است. در حال بهبود شرایط برای ورود نخبگان و برترینهای المپیادهای علمی کشوری هم هستیم. مهر