آیین نامه اجرایی نحوه تعیین و شناسایی خانوارهای ایرانی و اتباع خارجی موضوع تبصره (۸) الحاقی به ماده (۱۶۹) مکرر قانون اصلاح موادی از قانون مالیات های مستقیم
دولت در اجرای تکلیف مقرر در تبصره (۸) الحاقی به ماده (۱۶۹) مکرر قانون اصلاح موادی از قانون مالیات های مستقیم درخصوص نحوه تعیین و شناسایی خانوارهای ایرانی اعم از مشمولین و غیرمشمولین دریافت یارانه و اتباع خارجی، با هدف ایجاد بانک اطلاعاتی واحد درخصوص شناسایی خانوار و تعیین نقشه راه برای دستگاه های اجرایی ذیربط در تکمیل اطلاعات مورد نیاز بانک مذکور، آیین نامه اجرایی مربوط را به تصویب رساند.
به موجب این آیین نامه، در هر خانوار معمولی، زوج به عنوان «سرپرست» و سایر اشخاص خانوار به عنوان «عضو» محسوب می شوند و در صورت تغییر شرایط اعضای خانواده مانند ازدواج دائم یا منقطع، طلاق در ازدواج دائم، انقضا یا بذل مدت در ازدواج منقطع، ولادت فرزند، قیمومیت و فوت، سرپرست و اعضای خانوار تغییر خواهد کرد.
در موارد زیر سرپرست خانوار تغییر یافته و یکی دیگر از اعضای خانوار به عنوان سرپرست محسوب می شود:
الف – در صورتی که سرپرست خانوار به طور رسمی یکی دیگر از اعضای خانوار را با توافق یکدیگر به عنوان سرپرست مشخص نماید.
ب- در صورت حجر و غایب و مفقودالاثر شدن سرپرست خانوار با حکم مراجع قضایی
ج- وجود حکم مرجع قضایی مبنی بر بد سرپرستی و تعیین سرپرست جدید
همچنین در موارد زیر اعضای خانوار امکان تشکیل خانوار جدید را بدون وقوع واقعه ازدواج خواهند داشت:
الف- ناسازگاری هریک از اعضای بالای ۱۸ سال خانوار با سرپرست با حکم مراجع قضایی
ب- وسع اقتصادی اعضای بالای ۱۸ سال
ج- در صورت خروج از تحت قیمومت با حکم مراجع قضایی
در هر خانوار مؤسسه ای، نهاد حمایتی به عنوان “سرپرست” و اشخاصی که به موجب قوانین و مقررات مربوطه از نظر اقتصادی و معيشتي تحت نگهداری نهاد مذکور هستند به عنوان “عضو” محسوب می شوند.
همچنین در اجرای جزء (۲) تبصره (۸) ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیات های مستقیم، اتباع ایرانی مقیم خارج از کشور، مکلف به ثبت درخواست و اقلام اطلاعاتی خانوار خود در پایگاه می باشند و وزارت امور خارجه مکلف است اطلاع رسانی لازم را در این زمینه به عمل آورده و همکاری و هماهنگی لازم را با سازمان ثبت احوال کشور معمول نماید.
سازمان ثبت احوال کشور نیز موظف است بر اساس اطلاعات موجود در پایگاه داده هدفمندی یارانه‌ها، نسبت به ایجاد پایگاه خانوار بر اساس ضوابط این آیین نامه ظرف مدت ۶ ماه به نحوی اقدام نماید که اعمال تغییرات در ترکیب ساختار خانوار به صورت خودکار و هوشمند صورت پذیرد. مادامی‌که ارتباط الکترونیک جهت تبادل اطلاعات برقرار نشده است، اشخاص خواهان اعمال تغییرات می توانند علاوه بر درگاه پایگاه با مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت، دفاتر پستی، دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی و ارایه مدارک مثبته بر اساس مصوبات کارگروه مندرج در آیین نامه، نسبت به ثبت درخواست اعمال تغییرات بر اساس تعرفه‌ای که به تصویب کمیسیون تنظیم مقررات می رسد، اقدام نمایند.
تعیین افراد تبعی خانوار در سازمان ها و صندوق های بیمه اجتماعی جهت استفاده از خدمات بیمه پایه سلامت، تابع مصوبات دولت و مراجع قانونی ذی ربط می باشد.