قانون مربوط به خدمت پزشكان و پيراپزشكان (مصوب ۱۲/۲/۱۳۷۵ مجلس شوراي اسلامي)
ماده ۱- کلیه افراد ایرانی با تحصیلات فوق دیپلم و بالاتر که پس ازتاریخ ۱/۴/۱۳۶۷ از مراکز آموزش عالی گروه پزشکی در داخل و یاخارج از کشور فارغ التحصیل شده یا می‌شوند و خدمت آنان از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد نیاز اعلام می‌گردد ، مکلفند حداکثر مدت ۲۴ ماه اول پس از فراغت از تحصیل خود رادر داخل کشور و در مناطق مورد نیاز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و تشکیلات تابعه آن خدمت نمایند.
تبصره ۱- مدت خدمت در مقطع کاردانی یکسال می‌باشد.
تبصره ۲- مدت فوق برای کمتر از ۲ سال برحسب محرومیت نقاط به تفصیل آیین نامه ای خواهد بود که به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
تبصره ۳- کسانی که خدمت موضوع این قانون را به انجام رسانیده همچنین کسانی که دارای پروانه دایم پزشکی بوده یا واجد شرایط دریافت پروانه دایم باشند، با دریافت مدرک تحصیلی جدید مشمول خدمات موضوع این قانون نمی‌باشند.
تبصره ۴- پزشکان عمومی ذکور مشمول این قانون و قانون پیام آوران بهداشت موظفند حداقل یک سال خدمات قانونی را درمراکز بهداشتی و درمانی روستاها و بخشهای کشور انجام دهند.
تبصره ۵- مستخدمین رسمی دولت و کادر ثابت نیروهای مسلح‌و اعضای هیات علمی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی خدمت موضوع این قانون را در نقاط مورد نیاز سازمان ذی ربط به شرط داشتن واحدهای بهداشتی، درمانی انجام خواهندداد.
ماده ۲- همسران و فرزندان شهدا ، آزادگان، مفقودین جنگ تحمیلی ، یک نفر برادر یا خواهر شهید یا مفقود، برادران و خواهران دو شهید یا بالاتر ، آزادگان، جانبازان انقلاب اسلامی بالای ۲۵% ونیز مادرانی که حضانت فرزند خود را به عهده دارند و تک فرزندخانواده از خدمات موضوع این قانون معاف هستند و در صورت‌تمایل افراد مذکور و نیاز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکیاین گروه می‌توانند از مزایای این قانون بهره‌مند شوند.
تبصره- در مورد معافیت افراد مازاد بر نیاز اولویت با رزمندگان می‌باشد.
ماده ۳- مدت خدمت دوره ضرورت و دوره احتیاط مشمولان این قانون که در حرفه پزشکی انجام شود از کل خدمت مقرر در این قانون کسر می‌گردد.
ماده ۴- مشمولان این قانون مکلفند حداکثر یک ماه بعد از فراغت از تحصیل یا اعلام ارزشیابی مدرک تحصیلی خارج از کشور به‌منظور تعیین وضعیت از لحاظ شمول موضوع این قانون خود را به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معرفی نمایند. وزارت مذکور موظف است ظرف حداکثر دوماه تعیین محل خدمت نموده‌و افراد مازاد بر نیاز را با رعایت اولویت سهمیه مناطق ۱ و آزادمعاف نماید. کسانی که ظرف مدت مقرر خود را معرفی ننمایند و یایک ماه پس از تعیین محل خدمت شروع به کار نکنند، غایب محسوب و به تشخیص وزارت مذکور برابر مدت غیبت به خدمت آنان افزوده خواهد شد.
ماده ۵- مشمولان این قانون مادام که خدمات قانونی را شروع ننموده یا معافیت اخذ نکرده باشند، مجاز به دخالت در امور پزشکی نمی‌باشند.
ماده ۶- تحویل مدرک تحصیلی و ریزنمرات و صدور هرگونه تاییدیه تحصیلی و گواهینامه برای مشمولانی‌که خدمت موضوع این قانون را انجام نداده و یا معافیت دریافت ننموده باشند ممنوع است.
تبصره- کسانی که برای ادامه تحصیل با هزینه شخصی در دانشگاههای معتبر مورد تایید در خارج از کشور در رشته‌های مورد نیاز کشور احتیاج به مدارک تحصیلی داشته باشند با سپردن تضمین کافی مبنی بر انجام خدمات قانونی پس از فراغت از تحصیل ، مدارک تحصیلی و گواهی موقت طبابت دریافت خواهند داشت.
ماده ۷- فارغ التحصیلان سهمیه مناطق ۲ و بالاتر و مناطق محروم آزمونهای سراسری سنوات پس از انقلاب فرهنگی موظفند تعهدات خود را بر اساس آیین نامه ای که به تصویب وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد رسید، انجام دهند.
ماده ۸- مشمولین قوانین قبلی خدمات پزشکان که به دلیل موجه خدمات خود را طبق ضوابط مربوط انجام نداده‌اند مشمول این قانون خواهند بود.
ماده ۹- فارغ التحصیلان خارج از کشور که از مزایای ارزی بهره‌مند نشده‌اند ، از شمول این قانون مستثنی بوده و چنانچه از گروه دارای پروانه باشند طبق‌ضوابط، پروانه دایم پزشکی دریافت خواهند نمود.
تبصره ۱- کسانی که از ارز دولتی استفاده نموده‌اند با توجه به‌مدت استفاده از ارز دولتی ، خدمات موضوع این قانون و تعهدات مربوطه را انجام خواهند داد.
تبصره ۲- کسانی که در حین تحصیل رشته‌های علوم پزشکی واردکشور شده و تحصیلات خود را تا فارغ التحصیلی در داخل کشور ادامه می‌دهند در صورتی که هزینه تحصیل خود را بپردازند و از مزایای ارزی دولت بهره‌مند نگردیده باشند برای باقیمانده دوره تکمیلی نیاز به انجام خدمات قانونی نخواهند داشت.
ماده ۱۰- خدمات قبلی مشمولین قانون خدمت خارج از مرکزپزشکان و دندانپزشکان و داروسازان به قوت خود باقیست و جزو خدمات موضوع این قانون محسوب می‌گردد.
ماده ۱۱- مشمولان این قانون از لحاظ حقوق و مزایا و امور رفاهی (مرخصی‌های استحقاقی، استعلاجی، بدون حقوق، پاداش، کمکهای غیرنقدی و بیمه عمر و درمان و حادثه و سایر مزایا ) تابع‌قوانین و مقررات استخدام کشوری و قانون نظام هماهنگ پرداخت‌کارکنان دولت می‌باشند و چنانچه به دستگاه دیگر معرفی گردند که‌دارای مقررات استخدامی خاص می‌باشند، تابع ضوابط حقوقی و رفاهی آن دستگاه خواهند بود.
تبصره ۱- مشمولان این قانون که به طور تمام وقت و بدون کارانتفاعی خصوصی خدمت می‌نمایند، چنانچه از گروه دارای پروانه باشند در مقابل دو نوبت کار موظف از حقوق و مزایا ، اضافه کاری وحق محرومیت از مطب، طبق آیین نامه اجرایی که وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی تدوین خواهد نمود، استفاده می‌نمایند ودر صورتی که از گروه بدون پروانه باشند، از مزایای دو نوبت کارموظف (کار و اضافه کار ) بهره‌مند می‌گردند.
تبصره ۲- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌تواند مشمولان موضوع این قانون را در صورت نیاز با اولویت مناطق محروم و نیازمند در حین خدمت بدون اخذ مجوزهای مربوطه به استخدام پیمانی یا رسمی دستگاه مربوطه در آورد .
تبصره ۳- آن عده از مشمولان این قانون که در مدت خدمت مقرر ، تحت پوشش نظامهای حمایتی دیگری نیستند، با پرداخت حق بیمه مقرر در قانون تأمین اجتماعی، مصوب ۱۳۵۴ (توسط مشمول و دستگاه ذی ربط) تحت پوشش حمایت های پیش بینی شده درقانون یاد شده قرار خواهند گرفت.
ماده ۱۲- مشمولان این قانون که به سن بالای ۴۵ سالگی رسیده باشند، از انجام خدمات موضوع این قانون معاف می‌باشند.
ماده ۱۳- بهداشت کاران دهان و دندان و کاردانهای بهداشت خانواده و مبارزه با بیماریها، تابع ضوابط مقرر در قوانین خاص مربوط به خود می‌باشند.
ماده ۱۴- به منظور تربیت پزشک متخصص مورد نیاز مناطق محروم و نیازمند کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است به هنگام پذیرش دستیار تخصصی، سهمیه های جداگانه‌ای را برای مناطق محروم نیازمند کشور اختصاص دهد،دستیاران تخصصی استفاده کننده از سهمیه مذکور موظفند پس ازانجام دوره تخصص برابر طول دوره تخصص به عنوان خدمات قانونی موضوع این قانون در نقاط مربوط انجام دهند و پس از انجام خدمات مذکور پروانه دایم دریافت خواهند نمود.
تبصره ۱- دستیاران استفاده کننده از سهیمه موضوع این ماده که دارای پروانه دایم پزشکی هستند، نصف مدت دوره تخصصی بااحتساب ضرایب مربوط در نقاط مذکور خدمت خواهند نمود.
تبصره ۲- دستیاران تخصصی موضوع ماده فوق موظفند قبل‌از شروع دوره دستیاری تعهد ثبتی لازم جهت خدمت در نقاط مربوط به دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ، درمانی بسپارند.
تبصره ۳- قانون نحوه تامین هیات علمی مورد نیاز دانشگاهها و موسسات آموزش عالی به قوت خود باقی است.
ماده ۱۵- قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی و اصلاحات آن به قوت خود باقی است و انجام خدمات موضوع این قانون به عنوان قسمتی از تعهدات موضوع قانون مزبور محسوب خواهد شد.
ماده ۱۶- آیین نامه اجرایی این قانون توسط وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی حداکثر ظرف دو ماه تهیه و پس از تصویب هیات وزیران به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد.
ماده ۱۷ – کلیه قوانین مغایر با این قانون لغو می‌گردد.