آیین نامه نحوه تشکیل و فعالیت دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل کارگری (بخشنامه شماره ۱۷۵۳۷۴ مورخ ۲۴/۰۸/۱۴۰۲)
در اجرای تبصره (۲) ماده (۴۹) قانون کار جمهوری اسلامی ایران و تبصره یک قانون ماده واحده ۷/۱۲/۱۳۵۲ تعیین صلاحیت افراد و مؤسسات برای فعالیت در زمینه طبقه‌بندی مشاغل اعم از تأسیس دفاتر مشاوره فنی و نیز نظارت بر کار آنان به موجب مفاد این آیین‌نامه خواهد بود.
آیین نامه نحوه تشکیل و فعالیت دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل کارگری
تعاریف:
کارشناس: فردی است که صلاحیت فنی و تخصصی او طبق ضوابط این آیین نامه به عنوان کارشناس طرح طبقه بندی مشاغل تأیید گردیده است.
مؤسسات: واحدهایی که طبق قانون تجارت در مراجع ذی صلاح به ثبت رسیده و انجام امور طبقه بندی مشاغل جزو وظایف اصلی آنها میباشد.
دفتر: دفتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل کارگری.
اداره کل: اداره کل روابط کار و جبران خدمت.
واحدهای تابعه: ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان ها.
مجوز: پروانه کاری است که برای مؤسسات و یا کارشناسان طبقه بندی مشاغل برای تأسیس دفتر در زمینه طبقه بندی مشاغل در مدت زمان معین صادر می گردد.
کارآموز: فردی است که دارای شرایط احراز اخذ مجوز کارشناسی طبقه بندی مشاغل بوده و از طرف اداره کل برای طی دوره آموزش عملی به یکی از دفاتر مشاوره فنی یا مؤسسات برای همکاری در تهیه طرح طبقه بندی مشاغل معرفی شده است.
فصل اول: کلیات
ماده ۱- افراد یا مؤسسات می‌توانند با اخذ مجوز، طبق ضوابط این آیین نامه نسبت به تأسیس و تشکیل دفاتر به منظور تهیه طرحهای طبقه بندی مشاغل برای کارگاه‌های مشمول قانون کار اقدام نمایند.
ماده ۲- صدور مجوز تأسیس و تشکیل دفتر برای افراد حقیقی، مستلزم آن است که صلاحیت فنی و تخصصی آنان برای انجام امور طراحی طبقه بندی مشاغل براساس مفاد این آیین نامه به عنوان کارشناس طبقه بندی مشاغل مورد تأیید قرار گیرد. در مورد مؤسسات نیز صدور مجوز تأسیس دفتر مستلزم معرفی کارشناس یا کارشناسان طبقه بندی مشاغل خواهد بود.
ماده ۳- مؤسسات می‌توانند با همکاری کارشناسان طبقه بندی مشاغل دارای مجوز اقدام به تأسیس دفتر نموده و امور طراحی طبقه بندی مشاغل کارگاه‌ها را انجام دهند.
تبصره- کارشناسانی که بخواهند با مؤسسات موضوع این ماده در امر طراحی طبقه بندی مشاغل همکاری نمایند مستقلاً مجاز به فعالیت نخواهند بود.
ماده ۴- اعتبار مجوز فعالیت دفتر مشاوره فنی در موارد صدور و تمدید به مدت ۳ سال میباشد.
فصل دوم: نحوه أخذ مجوز
ماده ۵- تأیید صلاحیت فنی و تخصصی کارشناسان طبقه بندی مشاغل موضوع ماده (۱) با داشتن شرایط زیر توسط هیأت تخصصی این آیین نامه صورت می‌گیرد:
۱- عدم اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی
۲- دارا بودن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم برای آقایان
۳- عدم اشتغال در مشاغل دولتی
۴- حداقل داشتن مدرک تحصیلی لیسانس مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۵- قبولی در آزمون کتبی
۶- افرادی که در راستای شرح وظایف اداری با توجه به احکام کارگزینی دارای حداقل پنج سال سابقه کار عملی در بررسی، ممیزی، هماهنگی و نظارت بر نحوه اجرای طرح طبقه بندی مشاغل کارگاه مشمول قانون کار باشند با نظر هیأت تخصصی از کارآموزی معاف می‌باشند.
ماده ۶- افرادی که واجد شرایط لازم بوده و به ترتیب مقرر براساس این آیین نامه انتخاب می شوند باید در تهیه و اجرای حداقل یک طرح طبقه بندی مشاغل با یکی از دفاتر یا مؤسسات به عنوان داوطلب کارشناسی مشارکت داشته و کارآموزی نمایند برای کارآموزان پس از تصویب طرح و تأیید صلاحیت علمی و فنی مجور صادر خواهد شد.
تبصره ۱- هیأت تخصصی با توجه به سوابق تجربی و تحصیلی داوطلبان کارشناسی، نحوه انجام کارآموزی و تعداد طرحهای طبقه بندی مشاغل که در آن مشارکت خواهند داشت را مشخص می‌کند.
تبصره ۲- صدور مجوز برای کارکنان دولت واجد شرایط این آیین نامه بعد از قطع رابطه استخدامی خواهد بود.
ماده ۷- تمامی دفاتر موظفند کارآموزی داوطلبان کارشناسی را که از سوی اداره کل تعیین می‌شود عهده‌دار گردند.
ماده ۸- منابع آزمون کتبی شامل موارد زیر میباشد:
الف قوانین و مقررات مربوط به کار و تأمین اجتماعی
ب- آمار.
ج اصول طبقه بندی مشاغل و استانداردهای مربوط و نظام ارزیابی مشاغل
تبصره- افرادی که قبل از تصویب این آیین نامه به موجب ضوابط قبلی به عنوان کارشناسی (طراح طبقه بندی مشاغل مورد تأیید قرار گرفته اند مادام که مجوز آنان لغو نگردیده باشد به عنوان کارشناس شناخته می‌شوند. همچنین افرادی که قبل از تصویب این آیین نامه به موجب ضوابط قبلی صلاحیت و صدور مجوز کارشناسی طبقه بندی مشاغل آنان مورد تأیید هیأت موضوع ماده (۴) آیین نامه نحوه تشکیل و فعالیت دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل کارگری سال ۱۳۸۹ قرار گرفته است همچنان دارای اعتبار میباشد.
فصل سوم – تشکیل و فعالیت دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل
ماده ۹- دفاتر موضوع این آیین نامه بایستی دارای مکان مشخصی باشند که اقامتگاه قانونی آنان محسوب می‌شود و امکاناتی نظیر خط تلفن و سایر ابزارهای ارتباطی مناسب داشته باشند.
تبصره- هرگونه تغییر و جابجایی در مکان دفاتر بایستی ظرف مدت ۱۵ روز به اطلاع اداره کل برسد.
ماده ۱۰- درصورتی که دو یا چند کارشناس نسبت به تأسیس یک مؤسسه اقدام نمایند، مسئولیت تعهدات قانونی به صورت تضامنی بر عهده صاحبان مجوز است.
تبصره- مجوز دفتر قابل انتقال به غیر نیست.
ماده ۱۱- مؤسسات می‌توانند با موافقت اداره کل از خدمات کارشناسانی که صلاحیت آنان به تأیید رسیده است در تهیه و طراحی طبقه بندی مشاغل استفاده نمایند این قبیل کارشناسان مادام که با مؤسسات همکاری دارند رأساً مجاز به تنظیم قرارداد تهیه طرح نبوده، لیکن مسئولیت تهیه طرح را برعهده داشته و نام آنان به عنوان کارشناس مجری طرح باید در قراردادهای تهیه طرح قید گردیده و همکاریهای لازم را با دفتر ذیربط به عمل آورند.
تبصره- مؤسسات موظفند مشخصات کارشناسان همکار و تغییرات بعدی آن را به اداره کل اعلام نمایند.
ماده ۱۲- تمامی کارشناسان موضوع ماده (۱) و نیز مؤسسات مجاز موضوع ماده (۳) مکلفند در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط به طبقه بندی مشاغل اقدام نمایند.
ماده ۱۳- مجوز فعالیت کارشناس طبقه بندی مشاغل در سه رتبه (۲)، (۱) و ارشد بر اساس نتایج ارزیابی عملکرد توسط اداره کل و تأیید هیأت تخصصی صادر می‌شود.
ماده ۱۴- ضوابط رتبه بندی و ارزیابی عملکرد دفاتر و کارشناسان موضوع این آیین نامه بر اساس دستورالعملی خواهد بود که پس از تصویب هیأت تخصصی به تأیید معاون روابط کار می‌رسد.
تبصره ۱- رتبه کارشناسان طبقه بندی مشاغل که در حال حاضر دارای مجوز معتبر می‌باشند ارشد است.
تبصره ۲- تغییرات بعدی در رتبه کارشناسان مطابق با نتایج دستورالعمل ارزیابی عملکرد میباشد.
ماده ۱۵- سهمیه کاری مجاز تهیه و اجرای طرحهای طبقه بندی مشاغل در هر مقطع زمانی برای کارشناسان رتبه (۲) تعداد ۵۰۰ نفر، رتبه ۱ تعداد ۲۰۰۰ نفر و رتبه ارشد تعداد ۳۰۰۰ نفر است.
تبصره ۱- ملاک بررسی سهمیه کاری مجاز مجموع تعداد نفرات مندرج تطبیق یافته با طرحهای طبقه‌بندی مشاغل در قراردادهای تهیه و اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل کارگاه‌ها تأیید شـده توسط اداره کل با توجه به فرمول زیر میباشد:
مجموع تعداد نفرات تطبیق یافته با طرحهای طبقه بندی مشاغل مصوب – مجموع تعداد نفرات مطابق با قراردادهای منعقده تهیه و اجرای طبقه بندی مشاغل = سهمیه کاری در هر مقطع زمانی
منظور از مقطع زمانی؛ ۳۶۵ روز منتهی به زمان بررسی سهمیه کاری است.
تبصره ۲- چنانچه تعداد نفرات مندرج در قرارداد تهیه و اجرای طرح طبقه بندی مشاغل یک کارگاه بیشتر از حد نصاب نفرات موضوع این ماده ،باشد با نظر اداره کل سهمیه کاری کارشناس مجری طرح افزایش می یابد
ماده ۱۶- کارشناسان مکلف به طی دوره های بازآموزی طبقه بندی مشاغل براساس ضوابط اداره کل می باشند.
تبصره- تمدید مجوز کارشناسان منوط به طی دوره های آموزشی مربوط و مطابق با نتایج دستورالعمل ارزیابی عملکرد میباشد.
ماده ۱۷- حداقل نرخ تعرفه بابت حق‌الزحمه تهیه طرحهای طبقه‌بندی مشاغل، حداقل هر دو سال یکبار با پیشنهاد اداره کل و تأیید هیأت تخصصی این آیین نامه تعدیل و اصلاح خواهد گردید.
تمدید مجوز
ماده ۱۸- دفاتر مشاوره فنی فعال بایستی حداکثر ظرف مدت ۳ ماه قبل از پایان اعتبار مجوز نسبت به ارائه تقاضای تمدید مجوز به اداره کل اقدام نمایند.
تبصره ۱- ارائه مفاصا حساب مالیاتی و سایر مستندات لازم به موجب مقررات عمومی کشور برای تمدید مجوز الزامی است.
تبصره ۲- چنانچه بدون دلایل موجه درخواست تمدید مجوز ظرف مدت ۶ ماه پس از انقضای مدت آخرین مجوز صورت نپذیرد مجوز با نظر هیأت تخصصی لغو می‌شود.
تبصره ۳- مجوز دفاتر مشاوره فنی که در مدت ۳ سال متوالی هیچگونه فعالیتی در زمینه طبقه بندی مشاغل و یا فعالیت‌های جنبی نظیر تهیه اصلاحیه و متمم و نظایر آن را نداشته باشند، با نظر هیأت تخصصی لغو می‌شود.
فصل چهار: رسیدگی به تخلفات و عملکرد دفاتر مشاوره فنی و کارشناسان
ماده ۱۹- درصورت اعلام گزارش مبنی بر وقوع تخلف از سوی هر یک از مسئولان دفاتر مشاوره فنی و یا کارشناسان شاغل در دفاتر توسط بازرسان و کارشناسان اداره کل و واحدهای تابعه استانی مدیران کارگاه‌ها کمیته های طبقه‌بندی تشکل‌های کارگری و دیگر افراد ذیربط و احراز تخلف مجوز فعالیت کارشناس پس از رسیدگی تعلیق یا لغو میگردد.
ماده ۲۰- مصادیق تخلفات قابل رسیدگی به قرار زیر است:
۱- ارائه گزارشات خلاف واقع یا اطلاعات نادرست مرتبط با طرح طبقه بندی مشاغل به مراجع ذی صلاح.
۲- واگذاری تمام یا قسمتی از تعهدات قرارداد تهیه و اجرای طبقه بندی مشاغل به سایر اشخاص غیر مجاز.
۳- سهل‌انگاری در آموزش و توجیه اعضای کمیته طبقه بندی مشاغل یا القای اطلاعات نادرست به آنان.
۴- تخطی از ضوابط، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه های مربوط به طبقه بندی مشاغل.
۵- سهل انگاری و مسامحه در تهیه طرح طبقه بندی مشاغل به نحوی که موجب اختلال و مشکلات در محیط کارگاه شود.
۶- عدم همکاری در زمینه امور مرتبط با طرح های طبقه بندی مشاغل با اداره کل و واحدهای تابعه استانی و شهرستانی.
۷- عدم همکاری مؤثر با اعضای کمیته طبقه بندی مشاغل کارگاه.
۸- هرگونه سوءاستفاده با اعضای کمیته طبقه بندی مشاغل کارگاه.
۹- عدم همکاری در مورد پذیرش کارآموزان موضوع مواد (۶) و (۷) یا مسامحه در آموزش آنان.
۱۰ عدم حضور به موقع در کارگاه به منظور توجیه و پاسخگویی به اعتراضات کارکنان و اعضای کمیته طبقه بندی مشاغل در هنگام اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و پس از صدور احکام کارگران در مهلت های تعیین شده در قرارداد.
۱۱- عدم ارائه به موقع طرح طبقه بندی مشاغل در بازه های زمانی مقرر در قرارداد بدون دلایل توجیهی.
۱۲- محکومیت قطعی دارنده موجز به مجازاتی که کیفر تبعی آن محرومیت از حقوق اجتماعی باشد تا زمان انقضای مدت محرومیت.
۱۳- قصور در اجرا یا عدم ایفای تعهدات مفاد قرارداد تهیه و اجرای طرح طبقه بندی مشاغل بدون دلایل توجیهی.
۱۴- عدم شرکت شرکت در دوره های بازآموزی
ماده ۲۱- تصمیماتی که در اجرای ماده (۲۰) در مورد متخلفین اتخاذ خواهد شد به قرار زیر است:
الف: تذکر کتبی با درج در پیشینه خدمتی.
ب: تعلیق یا لغو مجوز فعالیت دفتر با تعیین تکلیف قراردادهای در دست اجرا.
ماده ۲۲- در صورت اعتراض نسبت به تصمیمات صادره ردیف ۳ جدول ذیل بند (ب) ماده (۲۱) این آیین نامه کارشناس طبقه بندی مشاغل می‌تواند حداکثر تا یک ماه پس از ابلاغ تصمیم اعتراض کتبی خود را به همراه مدارک و مستندات مربوط به اداره کل ارائه نماید تا در اولین جلسه هیأت تخصصی بررسی شود در صورت پذیرش اعتراض کارشناس طبقه بندی مشاغل توسط هیأت تخصصی، از تصمیمات صادره رفع اثر گردیده و به واحدهای تابعه اعلام میگردد.
فصل پنج- هیأتهای نظارتی
ماده ۲۳- به منظور نظارت بر حسن اجرای وظایفی که در این آئین نامه مقرر شده است هیات های استانی و تخصصی متشکل از افراد زیر در ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استانها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل می‌شود:
الف- اعضای هیأت تخصصی:
۱- معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رئیس هیأت
۲- مدیر کل روابط کار و جبران خدمت وزارت ،تعاون کار و رفاه اجتماعی
۳- رئیس مرکز امور حقوقی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی
۴- یک نفر نماینده کارگر با انتخاب و معرفی تشکل عالی کارگری.
۵- یک نفر نماینده کارفرما با انتخاب و معرفی از طرف تشکل عالی کارفرمایی.
۶- یک نفر کارشناس مجرب طبقه بندی مشاغل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بنا به پیشنهاد مدیر کل روابط کار و جبران خدمت و تأیید معاون روابط کار به عنوان دبیر هیأت بدون حق رأی.
ماده ۲۴- هیأت تخصصی در موارد ذیل اقدام و اتخاذ تصمیم می‌نماید:
۱- بررسی و تأیید صلاحیت و یا رد صلاحیت داوطلبان کارشناسی موضوع ماده (۱) آیین‌نامه.
۲- تغییر رتبه کارشناسان طبقه بندی مشاغل مطابق با نتایج ارزیابی.
۳- بررسی پیشنهادات واصله از اداره کل راجع به تغییر در مفاد آیین نامه و در صورت تأیید هیأت ارائه پیشنهاد به شورای عالی کار.
۴- تصمیم گیری در خصوص برگزاری آزمون و صدور گواهینامه توسط اداره کل برای متقاضیان دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل.
۵- بررسی و تأیید آیین نامه و دستورالعمل ارزیابی عملکرد دفاتر مشاوره فنی.
۶- رسیدگی به نحوه عملکرد و تخلفات کارشناسان و دفاع از مقررات این آیین نامه.
تبصره- تصمیمات هیأت تخصصی با اتفاق یا اکثریت آراء اتخاذ می گردد.
ماده ۲۵- هیأت استانی متشکل از افراد زیر در ادارات کل استانی تشکیل می‌شود:
ب- اعضای هیأت استانی:
۱- مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی (رئیس هیأت).
۲- مدیر روابط کار استان.
۳- یک نفر نماینده کارگر با انتخاب و معرفی تشکل کارگری استان.
۴- یک نفر نماینده کارفرما با انتخاب و معرفی تشکل کارفرمایی استان.
۵- رئیس حراست.
۶- یک نفر کارشناس طبقه بندی مشاغل استان به انتخاب مدیر کل به عنوان دبیر هیأت بدون حق رأی.
ماده ۲۶- هیأت استانی در خصوص موارد مندرج در ماده (۲۱) این آیین نامه اتخاذ تصمیم می‌نماید.
تبصره ۱- تصمیمات هیأت استانی در اجرای ماده (۲۰) این دستورالعمل با اتفاق یا اکثریت آرا اتخاذ میگردد.
تبصره ۲- تصمیمات هیأت استانی در خصوص تخلفات مندرج در ردیف‌های ۱ و ۲ جدول ذیل بند (ب) ماده (۲۱) این آیین نامه قطعی بوده و قابل اعتراض نمی‌باشد.
ماده ۲۷- این آیین نامه مشتمل بر ۲۷ ماده و ۱۸ تبصره در تاریخ ۱۴۰۲/۸/۸ به تصویب شورای عالی کار رسید و از تاریخ مذکور جایگزین آیین نامه مصوب مورخ ۱۳۸۹/۵/۱۷ شورای عالی کار خواهد بود.
سید صولت مرتضوی- وزیر کار