آییننامه ایمنی در معادن سال ۱۳۹۱ (نامه شماره 199411 مورخ 5/12/1391 وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي)
آیین نامه ایمنی در معادن
هدف:
هدف از تدوین این آییننامه پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مالی و ایمن‌سازی محیط کار در معادن میباشد، لذا این آییننامه به استناد ماده ۸۵ و ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده است.
دامنه شمول:
این آییننامه در کلیه معادن اعم از زیرزمینی و سطحی و به طور کلی کارگاههای مشمول ماده۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران لازم‌الاجرا است.
فصل اول: تعاریف
۱ـ سرپرست معدن:
شخصی است که توسط دارنده پروانه عملیات معدنی به این سمت منصوب میشود و مسئولیت کلیه عملیات معدن را به عهده دارد.
۲ـ مسئول فنی:
مسئول فنی بر اساس مفاد قانون نظام مهندسی معدن، شخصی است که اداره کلیه امور فنی معدن را عهده دارد و توسط دارنده پروانه عملیات از میان اعضای سازمان نظام مهندسی معدن انتخاب و به وزارت صنعت، معدن و تجارت معرفی میشود.
۳ـ مسئول ایمنی:
مسئول ایمنی هر معدن نظارت بر ایمنی عملیات معدن را به عهده داشته و توسط دارنده پروانه عملیات به این سمت منصوب میشود. ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی منطبق با مفاد قانون کار و قانون نظام مهندسی معدن و از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین میشود. جانشین مسئول ایمنی نیز تابع همینشرایط است.
۴ـ اپراتور ماشینآلات:
شخصی است که عامل انجام کار با ماشینآلات معدنی است.
۵ ـ پروانه اکتشاف / بهرهبرداری:
طبق مواد مندرج در قانون معادن و آییننامه اجرایی آن تعریف میشود.
۶ ـ معدن:
به محدودهای اطلاق میشود که شامل ذخیره معدنی است.
۷ـ معدن زیرزمینی:
معدنی است که در آن عملیات معدنکاری در زیر سطح زمین اجرا میشود.
۸ ـ معدن سطحی:
معدنی است که در آن عملیات معدنکاری در روی سطح زمین اجرا میشود.
۹ـ عملیات معدنی:
کلیه عملیات معدنی (اعم از اکتشاف تا بهرهبرداری و استخراج معدن) است که در قانون معادن و آییننامه اجرایی قانون معادن پیشبینی شده است.
۱۰ـ تأسیسات سطحی معدن:
شامل همه ساختمانها و سازههایی است که برای انجام امور معدن و آمادهسازی ماده معدنی برای فروش استفاده میشوند. تأسیسات سطحی معدن هم در معادن زیرزمینی و هم در معادن سطحی بخشی از معدن محسوب میشوند.
۱۱ـ تونل:
حفاری زیرزمینی افقی یا تقریباً افقی است.
۱۲ـ تونل شیبدار:
تونلی که شیبی حداکثر تا ۱۸ درجه داشته باشد.
۱۳ـ چاه مایل:
حفاری مایلی که به سطح زمین راه داشته و دارای شیب بین ۱۸ تا ۹۰ درجه باشد.
۱۴ـ چاه یا چاه قائم (شفت):
حفاری قائم یا با شیب ۹۰ درجه است که به سطح زمین راه داشته باشد.
۱۵ـ دویل:
حفاری زیرزمینی شیبدار و با سطح مقطع نسبتاً کوچک که معمولاً به طرف بالا حفاری میشود و برای منظورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۱۶ـ پذیرگاه:
محل توقف، بارگیری و تخلیه واگنها و انجام وظایف مختلف زیرزمینی که معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم یا چاه مایل در زیر زمین احداث میشود.
۱۷ـ راهرو:
انواع حفاریهای زیرزمینی و معمولاً با طول زیاد است.
۱۸ـ بونکر:
مخزن یا انبارهای که از فولاد یا مصالح ساختمانی ساخته شده یا در سنگ حفر میشود و برای انباشتن مواد یا سنگ استفاده میشود و معمولاً قسمت پائینتر آن کوچکتر و به شکل قیف است.
۱۹ـ وسایل الکتریکی:
شامل کابلهای برق و هر قسمتی از ادوات یا ماشینآلاتی است که برای تولید، تبدیل، ذخیره، انتقال یا بهرهبرداری از الکتریسیته استفاده میشوند.
۲۰ ـ ماشین سیم برش:
وسیلهای که با کشیدن سیمی برنده، سبب جداکردن بلوکهای سنگهای تزئینی میشود.
۲۱ـ ماشین بالابر:
دستگاهی است که برای خارج کردن مواد معدنی یا باطله استخراج شده از معادن زیرزمینی یا جابه‌جایی افراد استفاده میشود و به دو نوع عمده: طبلکی و اصطکاکی تقسیم میشود. کابل فولادی در بالابر طبلکی به دور استوانه پیچیده میشود و کابل فولادی در بالابر اصطکاکی به وسیله قرقره به حرکت درمیآید و یک سر آن محفظه حمل بار (اسکیپ یا قفس) و سر دیگر آن وزنه تعادل یا محفظه دیگری میباشد.
۲۲ ـ اسکیپ (Skip) :
به صندوق مخصوص حمل مواد در چاه گفته میشود.
۲۳ ـ کیج (Cage) :
به قفس مخصوص حمل نفرات و مواد در چاه گفته میشود.
۲۴ ـ شاول (Shovel) :
نوعـی ماشین بارکننده صندوقهای با مکانیزم کابلی یا هیدرولیکی در معادن سطحی است.
۲۵ـ لودر (Loader) :
نوعی ماشین بارکننده صندوقهای با مکانیزم هیدرولیکی است که عملیات بارگیری در معادن را انجام میدهد.
۲۶ ـ دامپ تراک (Dump Truck) :
کامیونهای معدنی خودکشش و چرخدار با ظرفیتهای متنوع که قابلیت باربری و تخلیه مواد معدنی یا باطله را دارند.
۲۷ ـ وینچ (Winch) :
طبلک دوار که با کشیدن کابل فولادی متصل به وسایل باربری، موجب جابه‌جایی آنها میشود.
۲۸ـ بولدوزر (Bulldozer) :
ماشینی که در جلوی آن تیغهای برای کندن و جابه‌جا کردن مواد پیشبینی شده است . برخی ازانواع آن دارای کلنگ‌هایی در عقب برای شکافتن خاک یا سنگهای نرم است.
۲۹ـ جامبو دریل (Jumbo Drill) :
نوعی ارابه چالزنی که بیش از یک بازوی حفاری دارد.
۳۰ـ نوار نقاله:
تسمهای بیانتها که با عبور از روی دو طبلک ابتدایی و انتهایی، بار خود را به طور مداوم منتقل میکند.
۳۱ـ اسکریپر (Scrapper) :
نوعی ماشین بارگیری ـ باربری صندوقهای که در آن عمل بارگیری و باربری به وسیله خود ماشین یا تراکتور کشنده انجام میشود.
۳۲ ـ وسایل نگهداری قدرتی:
وسایل نگهداری مکانیزه که دارای کف، ستون هیدرولیک و سپر سقف هستند و در روشهای استخراج جبهه کار طولانی و کوتاه استفاده میشوند.
۳۳ ـ نگهداری اولیه:
نوعی سیستم نگهداری که در هنگام عملیات حفاری نصب میشود و وظیفه آن ایجاد شرایط ایمن در هنگام عملیات حفاری است.
۳۴ ـ ستون:
پایههای چوبی، فولادی یا هیدرولیک که برای نگهداری سقف کارگاههای استخراج نصب میشوند.
۳۵ ـ لارده:
تختهها یا الوارهای کوچکی که در پشت وسایل نگهداری اصلی تونل نصب میشوند و وظیفه توزیع فشار بین دو قاب نگهداری و همچنین پوشش سقف و دیوارها برای جلوگیری از سقوط قطعات کوچک سنگ را دارند.
۳۶ ـ قاب کشویی:
نوعی قاب فلزی سه تکه که قطعات آن در داخل یکدیگر میلغزند. این قطعات به نحوی به یکدیگر متصلند که سطح مقطع قاب با افزایش فشار کاهش مییابد.
۳۷ ـ پیچ سنگ:
میلهای فولادی که برای اتصال لایهها و قطعات مختلف سنگ به یکدیگر به کار میرود.
۳۸ ـ پایه:
هر یک از ستونهایی که در طرفین قاب و زیر کلاهک نصب میشوند.
۳۹ـ آتشباری:
به عملیات خرجگذاری و انفجار مواد منفجره برای تخریب سنگ گفته میشود.
۴۰ـ آتشبار:
شخصی که مسئولیت عملیات آتشباری را به عهده دارد و صلاحیت وی توسط سازمانهای ذیصلاح تأیید شده باشد.
۴۱ـ مواد منفجره:
موادی که قابلیـت انفجار داشته و در معدن برای تخریب سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۴۲ـ خرجگذاری:
قراردادن مواد منفجره در داخل چال است.
۴۳ـ چال:
سوراخی که در سنگ معمولاً برای قراردادن ماده منفجره یا ماده منبسط‌شونده حفر میشود.
۴۴ـ فشنگ:
به هر قطعه ماده منفجره جامد (معمولاً انواع دینامیت) گفته میشود.
۴۵ـ گاز زغال:
گازی که درکانسارهای زغال سنگ همراه با سایر هیدروکربورها وجود دارد و عمدتاً از متان تشکیل شده است. این گاز چنانچه به نسبت معینی با هوا مخلوط شود قابلیت انفجار پیدا میکند.
۴۶ ـ معادن گازدار:
معادنی که در آنها آزاد شدن گاز زغال از لایهها به داخل حفاریهای معدنی انجام میشود. معادن گازدار برحسب مقدار گاز زغال (به مترمکعب) به ازای یک تن تولید روزانه به چهار گروه: طبقه یک (تا ۵ مترمکعب بر تن)، طبقه دو (۵ تا ۱۰ مترمکعب بر تن)، طبقه سه (۱۰ تا ۱۵ مترمکعب بر تن)، طبقه چهار (بیشتر از ۱۵ مترمکعب بر تن) تقسیم می‌گردند. تمام معادن زغال سنگ و انواع آن مانند معادن بیتومین، جزو معادن گازدار شمرده میشوند.
۴۷ ـ گرد زغال:
ذرات ریز زغال سنگ که قابلیت انفجار دارند و بر اثر استخراج تولید و به صورت گرد و غبار در فضای معدن پراکنده میشوند.
۴۸ ـ گاززدایی:
فرآیند بیرون کشیدن گاز زغال موجود در لایههای زغال سنگ و لایههای اطراف با حفر گمانههای ویژه و انتقال گاز به بیرون از معدن برای کمک به تهویه مؤثر معدن میباشد.
۴۹ ـ تهویه طبیعی:
جریان هوا که به علت اختلاف دمای هوای داخل و بیرون و بهتبع آن اختلاف وزن مخصوص و در نتیجه اختلاف فشار هوا در نقاط ورودی و خروجی حادث میشود.
۵۰ ـ خودسوزی:
اکسیداسیون و در پی آن گرم شدن و سوختن کند و خود به خودی کان سنگهای مستعد بدون افروختن آتش است.
۵۱ ـ سد آتش بند:
صفحاتی که روی آنها خاک نرم یا پودرسنگ ریخته شده و یا ظرف‌هایی که از آب پرشده و زیر سقف تونل در نقاط مناسبی برای جلوگیری از گسترش انفجار نصب می‌گردند . این صفحات و ظرف‌ها در اثر تغییر فشار هوای حاصل از انفجار، خودبخود واژگون شده و مواد آن سدی در مقابل انتشار آتش به وجود می‌آورند.
فصل دوم: مقررات عمومی
ماده۱: در کلیه معادنی که دارای حداقل ۲۵ نفر کارگر هستند باید یک نفر به عنوان مسئول ایمنی و یک نفر به عنوان مسئول بهداشت حرفهای به استناد آییننامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار مصوب شورای عالی حفاظت فنی تعیین گردد. این مسئولیت در معادن کمتر از ۲۵ نفر میتواند به مسئول فنی محول شود.
ماده۲: مسئول ایمنی هر معدن به عنوان ناظر و کنترل‌کننده عملیات و انطباق دادن معدن با بندهای مندرج در این آییننامه و دیگر آییننامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی میباشد و با حضور و بازرسی از معدن، توصیه‌ها و پیشنهادهای خود را جهت پیشگیری و رفع خطر تذکر داده و در صورت حساسیت موضوع آن را کتباً به مسئولین معدن گزارش می‌نماید و در صورت تشخیص خطر حتمی برابر مقررات این آییننامه تا رفع خطر نسبت به توقف عملیات در محل خطر اقدام نماید.
ماده۳: کلیه معادن و کارگاههای آن، اعم از معادن سطحی و زیرزمینی باید قبل از شروع هر نوبت کاری توسط مسئول ایمنی یا نمایندگان وی براساس فرم های چک لیست ایمنی، بازرسی شوند.
تبصره: فرمهای چک لیستها باید سالانه بازنگری شوند و مجدداً به تأیید مسئول فنی رسانده شوند.
ماده۴: وزارت صنعت، معدن و تجارت باید رونوشت پروانه‌های اکتشاف و بهره برداری را به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال نماید و دارنده پروانه اکتشاف یا بهرهبرداری مکلف است تاریخ شروع عملیات را به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مربوطه اطلاع دهد.
ماده۵: معادن دارای پروانه بهرهبرداری باید بطور مستمر ارزیابی ریسک شوند.
تبصره: دستورالعمل اجرائی این ماده بطور مشترک توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت صنعت، معدن و تجارت تدوین میشود.
ماده۶: کارفرما باید مدارک ذیل را در محل معدن آماده داشته باشد:
الف) نقشه به روز بهرهبرداری شامل راههای دسترسی: به مقیاس حداقل برای معادن سطحی و برای معادن زیرزمینی
ب) دفتر ویژه ایمنی حاوی: ثبت اقدامات اصلاحی بعمل آمده در راستای اجرای ابلاغیههای بازرسان کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و کلیه اقدامات ایمنی و بهداشت کار که توسط مسئول ایمنی انجام میشود.
ج) دفتر ثبت حوادث ناشی از کار، موضوع تبصره ۱ ذیل ماده۹۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران.
ماده۷: همه تجهیزات و ماشینآلاتی که در معادن استفاده میشوند در صورتی که جزء کالاهای مشمول استاندارد اجباری باشند باید دارای استاندارد ملی ایران یا یکی از استانداردهای مورد تأیید سازمان ملی استاندارد باشند.
تبصره: کلیه دستورالعمل‌ها و نکات احتیاطی و ایمنی که از طرف سازندگان و تولیدکنندگان لوازم، کالاها، تجهیزات و ماشینآلات معدنی ارائه میگردد لازم‌الاجرا است.
ماده۸: کارفرما موظف است دستورالعملهای ایمنی متناسب با نوع کار کارگران را به آنها آموزش دهد.
ماده۹: ورود کلیه افراد غیرشاغل به معدن منوط به کسب اجازه کتبی از سرپرست معدن یا جانشین وی میباشد.
ماده۱۰: تمام اشخاصی که وارد معدن میشوند باید آموزشهای ایمنی لازم را توسط مراجع ذیصلاح در ارتباط با نوع کار محوله و ایمنی عمومی معدن دیده باشند.
ماده۱۱: تمام شاغلین در معادن زیرزمینی و کارگرانی که با تغییر شغل از قسمتی به قسمت دیگر معدن منتقل میشوند باید با راههای خروجی و اضطراری معدن آشنا شده و آگاهی کامل پیدا کنند.
ماده۱۲: هر گونه ورود به کارگاهها و معادن زیرزمینی متروکه منوط به کسب نظر مسئول ایمنی معدن و تأیید سرپرست معدن بوده و باید با رعایت مقررات این آییننامه انجام گیرد.
ماده۱۳: با تمهیداتی که از طرف سرپرست معدن انجام می‌گیرد باید همواره تعداد و اسامی افرادی که در هر لحظه داخل معدن و بخصوص زیر زمین هستند، مشخص باشد و تا زمانی که کارگران در زیر زمین مشغول کار هستند حداقل یک نفر از مسئولین ایمنی باید در معدن حضور داشته باشد.
ماده۱۴: مناطق حادثهساز در معدن باید با تابلو و علائم هشدار دهنده مناسب از محلهای مجاور مجزا شده و هر گونه ورود به این مناطق منوط به کسب مجوز از مسئول ایمنی است.
ماده۱۵: استعمال دخانیات و روشن کردن آتش در حفاریهای زیرزمینی ممنوع است.
ماده۱۶: ورود افراد همراه با سیگار، کبریت، فندک یا هر نوع وسایل و لوازم آتشزا به معادن زغال سنگ، حفریات گازدار و سایر معادنی که خطر آتش‌سوزی یا انفجار داشته باشد ممنوع است.
تبصره: همراه داشتن دوربین عکاسی یا فیلمبرداری، تلفن همراه، ساعت و هر نوع وسیله باطریدار که حفاظت شده نیستند نیز در این گونه معادن ممنوع است. کلیه افراد قبل از ورود به معدن برای اطمینان از همراه نداشتن وسایل خطرناک باید بازرسی بدنی شوند.
ماده۱۷: روشن کردن آتش در سطح زمین تا شعاع ۲۰ متری از دهانه دویل‌ها، چاهها و ورودی معادن زیرزمینی که احتمال خطر آتش‌سوزی و انفجار وجود دارد ممنوع میباشد.
ماده۱۸: شناسایی منابع آبهای زیرزمینی به منظور طراحی معدن برای پیشبینی یا ارزیابی آبهای هجومی به داخل عملیات معدنی و اتخاذ روشی مناسب جهت آبکشی و انتقال آب به خارج از محوطه معدن ضروری است.
ماده۱۹: کپسول خود نجات در معادن زغال سنگ زیرزمینی از تجهیزات الزامی حفاظت فردی است و تمام افرادی که وارد معدن میشوند باید در تمام مدت آن را به همراه داشته باشند و جز در موارد استفاده آن را از کمربند خود باز نکنند.
تبصره: آموزش کار با کپسولهای خود نجات در معادن زغال سنگ برای تمام افرادی که وارد معدن میشوند الزامی است.
ماده۲۰: پوشیدن جلیقه شبرنگدار در معادن زیرزمینی در همه نوبتهای کاری و در معادن سطحی در نوبتهای کاری بعد از غروب آفتاب برای تمامی افراد الزامی است.
فصل سوم: راههای معدن
الف) الزامات عمومی
ماده۲۱: در معادن زیرزمینی (به استثنای جبهه کارهای در حال حفاری و سینه کارهای در حال پیشروی) باید حداقل از طریق دو راه با شرایط ذیل به سطح زمین ارتباط داشته باشد:
الف) راههای مذکور در داخل معدن به هم ارتباط داشته باشند.
ب) عبور افراد یا حمل مجروح از هر یک از آنها میسر باشد.
ج) دهانه آنها مجزا بوده و مدخل آنها در نقاط سیلگیر و یا بهمنگیر و مانند آن نباشد.
د) در معادنی که از چاه معدنی (شفت) برای حمل و نقل افراد استفاده میشود باید تمهیدات و ادوات لازم به نحوی پیشبینی و در شرایط مناسب نگهداری شوند تا همواره راه خروجی مذکور باز نگه داشته شود.
ماده۲۲: در صورت توقف وسیله بارگیری یا باربری در مکانهایی غیر از محل پارکینگ، محوطه توقف وسیله باید با علایم هشدار دهنده مانند شبرنگ، چراغ و حفاظ مشخص شود.
ماده۲۳: حداکثر شیب طولی برای مسیرهای باربری ریلی با لوکوموتیو ۲ درصد و در مسیرهای باربری با تجهیزات چرخ لاستیکی ۱۲ درصد است.
ماده۲۴: شیب، عرض و قوسهای هر قسمت از مسیر باربری باید به شکلی باشد که راننده ماشین باربری بتواند به شکل ایمن ماشین را هدایت کند.
ماده۲۵: کلیه مسیرهای باربری و تردد افراد که در معرض آب گرفتگی هستند باید به شکل مناسب آبکشی شوند.
ماده۲۶: سطح مسیر باربری با کامیون در صورت یخ‌زدگی باید به شکل مناسب نمک و شن پاشی شود.
ماده۲۷: برای جابه‌جایی افراد در معدن باید از وسایل نقلیه مناسب که دارای صندلی برای نشستن هستند استفاده شود و بکارگیری وسایل باربری مانند کامیون برای حمل افراد ممنوع است.
ماده۲۸: کارگرانی که در راههای شیبدار با شیب بیش از ۴۵ درجه کار میکنند در زمان کار باید بر روی جایگاه متناسب با نوع کار مستقر شوند یا از تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع استفاده کنند.
ماده۲۹: نحـوه طراحی و نصب بونکـرها، ناوها و نقالههای هوایی و زمینی باید به گونهای باشد که خطر سقوط سنگ یا دیگر اشیاء بر روی افراد وجود نداشته باشد.
ماده۳۰: ورود به بونکر فقط با حضور و کمک شخص دیگری و از بالای آن و با استفاده از حمایلبند کامل بدن، طناب نجات و سایر وسایل حفاظت فردی و رعایت اصول ایمنی باید صورت پذیرد.
ب) راهها در معادن سطحی
ماده۳۱: حداکثر سرعت باربری و تردد در مناطق مختلف راههای معدنی باید با توجه به مشخصات فنی راه، وضعیت ماشینآلات و شرایط آّب و هوایی توسط مسئول فنی معدن تعیین و با نصب تابلوهای مناسب در مسیرهای تردد مشخص شود.
ماده۳۲: راههای معدنی در مناطق مشرف به پرتگاهها باید با دیواره اطمینان متناسب با ظرفیت ماشین و سرعت باربری تجهیز شوند به نحوی که حداقل ارتفاع آنها معادل نصف ارتفاع محور چرخ بزرگترین وسیله باربری باشد.
ماده۳۳: عرض مفید راههای دو طرفه معدن باید حداقل معادل دو و نیم برابر عریضترین ماشین باربری معدن باشد.
ماده۳۴: جهت مجاز تردد وسایل نقلیه در جادههای دو طرفه باید از طریق نصب علایم استاندارد مشخص شود.
ماده۳۵: از جادههای یک بانده که عرض آن فقط برای عبور یک وسیله باربر، کافی است فقط هنگامی میتوان به عنوان جاده دو طرفه استفاده کرد که در طول مسیر آن در فواصل هر ۳۰۰ متر توقفگاه کناری مناسب ایجاد شده باشد و از یک سامانه برای مدیریت باربری در پیچها و یا سایر مناطق خطرناک استفاده شود.
ماده۳۶: در مواردی که به علت شرایط آب و هوایی یا هر علت دیگری میدان دید رانندگان از سه برابر طول ماشین کمتر است باربری باید متوقف شود.
ج) راهها در معادن زیرزمینی
ماده۳۷: راه عبور افراد در تونلهای افقی و شیبدار که باربری ریلی دارند یا مجهز به نوار نقاله هستند باید حداقل ۷۰ سانتیمتر عرض و ۱۸۰ سانتیمتر ارتفاع از کف تونل داشته باشد و محل عبور افراد در تمام مسیر در یک سمت باشد.
ماده۳۸: حفریات شیبداری که برای عبور و مرور افراد اختصاص داده میشود باید در شیبهای مختلف با وسایل ذیل تجهیز گردند:
الف) در شیبهای ۱۵ ـ ۷ درجه: دستگیره سرتاسری.
ب) در شیبهای ۳۰ ـ ۱۵ درجه: پلههای وسیع شیبدار و دستگیره.
ج) در شیبهای ۴۵ ـ۳۰ درجه: اسکوب یا پلههای افقی و دستگیره.
د) در شیب ۴۵ درجه و بیشتر از آن: اسکوب.
ماده۳۹: فاصله پاگردها در حفریات با شیب تند مجهز به اسکوب نباید از ۱۰ متر بیشتر باشد.
ماده۴۰: درتونل‌های شیبدار و چاههای مایل با باربری ریلی باید در فاصله حداکثر هر ۵۰ متر یک جانپناه احداث شود. همچنین در محل استقرار سوزنبان باید جانپناه ساخته شود.
د) شفتها (چاههای معدنی)
ماده۴۱: ورودی به چاههای معدنی باید دارای شرایط ذیل باشد:
الف) داشتن روشنایی کافی در تمام ساعات.
ب) سفیدکاری شده باشد.
ج) دارای در فولادی و نرده حفاظتی برای جلوگیری از سقوط افراد یا ماشینآلات معدنی یا دیگر تجهیزات به داخل چاه.
د) پیشبینی تسهیلات لازم برای عبور ایمن افراد از یک لبه شفت به لبه دیگر در جاهای لازم.
ماده۴۲: یخ تشکیل شده در مناطقی از چاه معدنی که به علت شرایط آب و هوایی به وجود آمده است باید در اسرع وقت به طریق ایمن زدوده شود.
ماده۴۳: تمامی آبهای سطحی و تراوشی برای جلوگیری از ریزش به داخل شفت باید زهکشی و جمع آوری شوند.
ماده۴۴: کف چاهها باید از تجمع اشیاء رها شده، مواد معدنی و گل و لای تمیز نگه داشته شوند.
ماده۴۵: همه افراد در حین بازسازی و تعمیر و نگهداری چاهها باید از تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع استفاده کنند.
ماده۴۶: کار کردن به تنهایی در چاههای معدنی برای بازسازی و تعمیر و نگهداری آنها ممنوع است.
ماده۴۷: هنگام حفر چاه معدنی، استفاده از سپر محافظ (سکو) در فاصله‌ای کمتر از ۳ متر از جبهه کار الزامی است. این سکو باید علاوه بر کابل فلزی (سیم بکسل) تعلیق به کمک جکهای مکانیکی افقی به دیواره چاه تثبیت شود.
تبصره: در سنگهای ریزشی این فاصله نباید از ۲ متر تجاوز کند.
ماده۴۸: هنگام حفر چاه معدنی از زیر سکوی کار تا جبهه کار میتوان از نردبان طنابی استفاده کرد مشروط بر آن که طول آن از ۳ متر کمتر باشد.
فصل چهارم: ماشینآلات معدنی
الف) الزامات عمومی
ماده۴۹: کلیه ماشینآلات و تجهیزات معدنی باید توسط افراد ماهر و آموزش دیده بکار برده شوند.
ماده۵۰: داشتن گواهینامه ویژه جهت کار با ماشینآلاتی مانند: بیل مکانیکی، لودر و بـولدوزر، لوکوموتیو و نـظایر آن برای متصدیان این گـونه ماشینآلات الزامی است.
ماده۵۱: سوار شدن افراد غیرمجاز بر ماشینآلات معدنی نظیر: لودر، گریدر، بولدوزر و شاول ممنوع است.
ماده۵۲: حـضور افراد غیرمجاز در منـطقه عملیاتی ماشینآلات و تجهیزات ممنوع است.
ماده۵۳: اپراتور در صورت نیاز به حضور افراد در حوزه عملیات ماشین، باید به گونهای کار کند که در همه اوقات شخص مزبور در میدان دید وی باشد.
ماده۵۴: اتاقک راننده ماشینآلات بارگیری و باربری باید از طریق رکاب و نردبان قابل دسترس باشد.
ماده۵۵: پیاده و یا سوار شدن از ماشینآلات در حال حرکت تحت هر شرایط ممنوع است.
ماده۵۶: اپراتور باید قبل از ترک ماشینآلات آنها را خاموش، دندهها را درگیر و از ترمز دستی استفاده نماید.
ماده۵۷: تعویض و جابه‌جایی متصدیان ماشینآلات و دستگاهها فقط در زمان توقف آنها مجاز است.
ماده۵۸: دستگاهها، تجهیزات و ماشینآلات در معادن سطحی باید حسب مورد مجهز به برقگیر دارای سیستم تخلیه الکتریسیته باشند.
ماده۵۹: متصدیان دستگاههای برقی هنگام کار باید از وسایل حفاظت فردی مناسب شامل دستکش لاستیکی، کفش و کلاه ایمنی عایق در برابر الکتریسیته متناسب با ولتاژ و جریان برق دستگاه استفاده کنند.
ماده۶۰: ماشینآلات الکتریکی مانند شاولها و دستگاههای حفاری برقی نباید قبل از قطع سوئیچ اصلی برق و تنظیم ترمزها برای پیشگیری از حرکت ناخواسته، توسط اپراتور ترک شوند.
ب) ماشینآلات بارگیری و باربری
ماده۶۱: وسایل باربری باید به گونهای بارگیری شوند که احتمال ریزش از آنها در زمان حمل وجود نداشته باشد.
ماده۶۲: وسیله باربری نباید قبل از متوازن نمودن بار حرکت نماید.
ماده۶۳: کابین ماشینآلات بدنه محور گرد معادن سطحی در زمان جابه‌جایی باید در جهت حرکت ماشین باشد.
ماده۶۴: کلیه وسایل بارگیری و باربری باید مجهز به وسایل اطفای حریق مناسب و در دسترس باشند.
ماده۶۵: ماشینآلات بارگیری و باربری باید دارای هشداردهنده‌های صوتی و نوری مناسب در زمان حرکت به عقب باشند.
ماده۶۶: شیشه ماشینآلات بارگیری و باربری باید از جنس شیشه ایمنی (سکوریت) باشد.
ماده۶۷: استفاده از ماشین‌های با موتور احتراقی و الکتریکی غیرحفاظت شده در محیط‌های آلوده به گازهای قابل انفجار ممنوع است.
ماده۶۸: حداکثر شیب مجاز در عملیات بارگیری برای لودرهای پشتانداز، چرخ لاستیکی و زنجیری به ترتیب ۲/۰، ۲ و ۲۰ درصد است.
ماده۶۹: به کارگیری بولدوزرها در جبهه کارهای با شیب بیش از ۲۵ درجه مجاز نیست.
ماده۷۰: اسکریپرهایی که توسط تراکتورهای لاستیکی کشیده میشوند در زمان پربودن، مجاز به عبور از راههای دسترسی با شیب بیشتر از ۱۵ درجه و در زمانی که دستگاه خالی است مجاز به عبور از مسیرهای با شیب بیش از ۲۵ درجه نیستند.
ماده۷۱: زنجیرهای کشش جام و اتصالات مربوطه در بیل کششی، کابلها در شاولهای کابلی و سیستم هیدرولیک جام در شاولهای هیدرولیک یا لودرها باید به طور روزانه توسط اپراتور ماشین و هر هفته توسط مسئول ایمنی معدن یا نماینده وی بازدید و کنترل شوند.
ماده۷۲: نواحی بارگیری باید تا شعاعی که خطر سقوط، پرتاب سنگ یا برخورد با ماشینآلات وجود دارد حفاظت شوند و از ورود افراد غیرمجاز به آنجا ممانعت شود.
ماده۷۳: فاصله بوم یا هر قسمت دیگر از ماشینآلات در معادن سطحی از خطوط انتقال برق باید با رعایت مقررات حریم خطوط انتقال نیرو و توزیع برق باشد.
ماده۷۴: جام شاول (صندوقه بیل مکانیکی) در موقع کار هرگز نباید بالای سر افرادی که در محل کار میکنند چرخانده شود.
ماده۷۵: جام شاول نباید از بالای اطاق راننده کامیون و کابلهای انتقال برق حرکت داده شود.
ماده۷۶: در مکانهایی که خطراتی نظیر ریزشی بودن دیواره و برق گرفتگی وجود دارد باید از راهنما برای هدایت اپراتور ماشین بارگیر استفاده شود.
ماده۷۷: چرخهای ماشینآلات بارگیری و باربری باید هنگام توقف برای جلوگیری از حرکات ناخواسته مهار شوند.
ماده۷۸: شرایط ساخت، نصب، نگهداری و بهرهبرداری مخازن سوخت و مواد سریع اشتعال و همچنین فاصله آنها با توقفگاه ماشینآلات معدنی باید مطابق آییننامه حفاظتی مواد خطرناک و مواد قابل اشتعال و مواد قابل انفجار مصوب شورای عالی حفاظت فنی رعایت شود.
ماده۷۹: جام، چنگک یا بیل ماشینآلات بارگیری معادن سطحی در هنگام توقف کار باید پایین آورده شده و روی زمین قرار گیرد و رها کردن آن به حالت آویزان و معلق ممنوع است.
ج) ماشینآلات حفاری
ماده۸۰: نکات زیر باید به هنگام کار با دستگاههای چالزنی رعایت شود:
الف) در صورت تاخوردگی شیلنگ نباید دستگاه را روشن کرد.
ب) برای چالزنی با دستگاههای الکتریکی از دستکش عایق الکتریسیته مناسب استفاده شود.
ج) دستگاه چال زنی در هنگام کار در لبه پلههای معدنی یا پرتگاهها نباید در فاصله کمتر از ۳ متری از لبه پله مستقر شود.
د) دستگاه چالزنی باید در هنگام حفاری در محل هموار مستقر گردد و جکهای تعادل دستگاه در وضعیت فعال قرار گیرند (در صورت دارا بودن) و چنانچه در محل حفاری احتمال ناپایداری وجود دارد باید با استفاده از کابل فولادی(سیم بکسل) مناسب نسبت به اتصال دستگاه حفاری به تکیهگاه ایمن اقدام شود.
هـ) چال زنی باید با تزریق آب یا آب پاشی یا با استفاده از دستگاه غبارگیر انجام شود به طوری که میزان غبار تولید شده از حد مجاز کمتر باشد.
ماده۸۱: راستای محور طولی دستگاه چالزنی هنگام عملیات حفاری در لبه پلههای معدنی یا پرتگاهها باید عمود بر امتداد لبه پله یا پرتگاه باشد.
ماده۸۲: چال زنی در ته چالها (باقیمانده چالهای آتشباری شده) ممنوع است.
ماده۸۳: در زمان کار مته حفاری نباید هیچ فردی بر روی دکل ماشین حضور داشته باشد.
د) ماشینآلات حفاری مکانیزه زغال سنگ
ماده۸۴: کلیه قسمتهای دستگاههای حفاری مکانیزه در معدن زغال سنگ که احتمال تولید جرقه در آنها وجود دارد باید قبـل و بعد از هـر نوبت کاری، بازرسی و کنترل شوند و درصورتی که صدمه دیده باشند باید قبل از راه اندازی مجدد اقدام به تعمیر و تعویض آنها شود.
ماده۸۵: نشانگرهای حرارتی در دستگاههای حفاری مکانیزه زغال سنگ باید در صورت نیاز حرارت ناشی از اصطکاک را نشان دهند و آب پاشی در زمان کار با فشار و جریان مناسب که بر اساس دستورالعمل سازنده تعیین شده صورت پذیرد.
هـ) نقالهها (نوار نقاله و نقاله هوایی)
ماده۸۶: تمامی استوانههای محرکه و هرزگرد و قرقرههای تأمین کشش نوار نقاله باید به خوبی برای گرفتار نشدن اشخاص از فاصله ایمن حفاظ گذاری شوند.
ماده۸۷: در محل تقاطع مسیر افراد با نوار نقاله باید پل‌های ایمن برای عبور و مرور از روی نقاله ساخته شود.
ماده۸۸: در نقاطی که خطر ریزش یا پرتاب اشیاء از روی نقاله وجود دارد باید حفاظ مناسب برای جلوگیری از سقوط تأمین شود.
ماده۸۹: راه‌اندازی نوار نقاله یا ناو زنجیری تنها باید به وسیله متصدی مربوطه انجام شود و پس از خاتمه باربری خاموش شوند.
ماده۹۰: افراد اطراف نوار نقاله باید قبل از شروع به کار آن با ارسال علائم صوتی یا بصری آگاه شوند.
ماده۹۱: نوار نقالههایی که راه عبور افراد در مجاورت آنها قرار گرفته باید مجهز به کلیدها یا سایر وسایل قطع‌کننده اضطراری باشند.
ماده۹۲: همه نوار نقالهها در معادن زیرزمینی و همچنین روغن هیدرولیک مورد استفاده در آنها باید از نوع مقاوم در برابر آتش باشند و در صورت سوختن، گازهای سمی تولید نکنند.
ماده۹۳: درسرتاسر مسیر نوار نقاله باید تجهیزات اطفای حریق مناسب نصب گردند.
ماده۹۴: نظافت نقالهها و روغنکاری قسمتهای متحرک آن در هنگام کار ممنوع است.
ماده۹۵: استوانههای محرک و هرزگرد نوار نقالهها باید دارای مکانیزم خود پاکسازی باشند و در غیر این صورت باید ترتیبی اتخاذ شود که تمیز کردن آنها فقط در زمان توقف نوار صورت پذیرد.
ماده۹۶: نوار نقالهها باید دارای مکانیزم قفل کننده در زمان پاکسازی و تعمیرات برای پیشگیری از حرکات ناخواسته باشند.
ماده۹۷: مسیر باربری با نوار نقاله یا ناو زنجیری باید در فواصل زمانی مناسب از مواد ریخته شده از روی نوار یا ناو پاکسازی شود.
ماده۹۸: سوار شدن افراد بر روی نوار نقالههای حمل بار ممنوع است.
ماده۹۹: نوار نقاله باید مجهز به حسگرهایی باشد تا در صورت پارگی یا منحرف شدن نواراز مسیر خود، برق اصلی را قطع نماید.
ماده۱۰۰: در هر دو سر ایستگاه نقاله هوایی باید ارتباط مخابراتی مستقیم بین پایانهها برای تبادل اطلاعات وجود داشته باشد.
ماده۱۰۱: سوار شدن افراد به نقاله هوایی ویژه باربری مواد معدنی ممنوع است.
ماده۱۰۲: نقالههای هوایی ویژه حمل افراد باید دارای تجهیزات ذیل باشند:
الف) دو ترمز مستقل که هر یک به تنهایی قابلیت متوقف کردن نقاله را با حداکثر بار داشته باشند.
ب) دارا بودن نیروی محرکه اضطراری برای مواقعی که نیروی محرکه اصلی وجود ندارد.
ج) اتاقکهای ویژه حمل نفرات در نقالههای هوایی باید مجهز به قفلهایی برای جلوگیری از تخلیه اتفاقی افراد باشند.
ماده۱۰۳: ترمزهای نقاله هوایی در صورت قطع نیروی محرکه باید به شکل خودکار عمل نمایند و نقاله را متوقف کنند.
ماده۱۰۴: طراحـی، ساخت، نصـب و بهرهبـرداری از دکلهای نقاله هوایی باید به گونهای باشد که ضمن تأمین ایمنی کامل، مانع از لنگر برداشتن و یا حرکات اضافی صندوقهها در طول مسیر باربری شوند.
فصل پنجم: باربری در معادن
الف) الزامات عمومی
ماده۱۰۵: تمامی مسیرهای باربری باید از لحاظ شیب و پهنا یکنواخت و تا حدامکان مستقیم و متناسب با حجم ترافیک و نوع وسایل باربری باشند و همواره در شرایط ایمن نگهداری شوند.
ماده۱۰۶: تابلوی مقررات ایمنی برای هر سیستم باربری باید در ابتدا و انتهای آن و در همه مسیرهای ارتباطی در معرض دید قرار داده شود.
ماده۱۰۷: باربری همزمان با رفت و آمد نفرات فقط در صورتی مجاز است که امکان سر خوردن وسایل باربری یا غلتیدن بار وجود نداشته باشد.
ماده۱۰۸: تمامی مسیرهای باربری باید از قطعات سنگ یا دیگر موانع تمیز نگه داشته شوند.
ماده۱۰۹: اتصال یا جدا کردن وسایل باربری باید در محل مناسب و به گونهای صورت پذیرد تا از حرکات ناخواسته آنها جلوگیری شود.
ماده۱۱۰: اقدامات احتیاطی مناسب در کلیه مسیرهای باربری برای جلوگیری از حرکت ناخواسته وسایل باربری باید به گونهای پیشبینی شود تا در موقع لزوم به شکل خودکار عمل نمایند.
ماده۱۱۱: سوار شدن کارگران روی کلیه وسایل باربری به استثنای وسایلی که برای نفربری کارگران اختصاص دارد، ممنوع است.
ماده۱۱۲: وسایل باربری از خط خارج شده نباید تا زمان توقف موتور وسیله یا طناب کشنده آنها با دست بر روی ریل قرار داده شوند.
ماده۱۱۳: در صورت نیاز به حمل و نقل بارهای سنگین و غیرمعمول از نظر وزن و ابعاد، موارد ذیل باید زیر نظر سرپرست معدن لحاظ شوند:
الف) وزن دقیق محموله مشخص شود و وسیله نقلیه مناسب و ایمن برای آن انتخاب شود.
ب) مسیر مناسب برای حمل و نقل در نظر گرفته شود و کل مسیر قبل از حمل و نقل مورد بازرسی قرار گیرد.
ج) کلیه اتصالات و زنجیرها باید برای بار سنگین محاسبه شوند تا توانایی تحمل وزن مورد نظر را داشته باشند.
ب) باربری دستی
ماده۱۱۴: باربری دستی در معادن باید بر اساس آییننامه حفاظتی حمل دستی بار مصوب شورای عالی حفاظت فنی صورت پذیرد.
ماده۱۱۵: در جابه‌جایی واگنها با دست یا وینچ باید روی لبه واگن چراغ روشن نصب گردد.
ماده۱۱۶: جابه‌جایی دستی واگنها در شیبهای بیش از نیم درجه ممنوع است.
ماده۱۱۷: در مواردی که کارگر ناچار است وسایل باربری را در فضاهای تنگ هل بدهد باید حفاظ مناسبی برای دست بر روی وسایل باربری وجود داشته باشد.
ماده۱۱۸: فواصل واگنها در باربری دستی باید به گونهای باشد تا از برخورد واگنها به باربرها جلوگیری شود.
ج) باربری ریلی
ماده۱۱۹: محل استقرار اپراتور لوکوموتیو در معادن زیرزمینی باید دارای کابین مسقف باشد.
ماده۱۲۰: حداکثر سرعت مجاز باربری با قطار در معادن زیرزمینی نباید بیش از ۱۸ کیلومتر در ساعت باشد.
ماده۱۲۱: حمل افراد باید با واگن مخصوص نفربری انجام شود.
ماده۱۲۲: بستن واگنهای حمل بار به واگنهای نفربر ممنوع است.
ماده۱۲۳: حمل مواد منفجره و مواد آتشزا در واگنهای نفربر ممنوع است.
ماده۱۲۴: مکانیزم اتصال واگنها به یکدیگر باید از نوعی باشد که برای بستن یا باز کردن آنها کارگر مجبور به قرار گرفتن بین دو واگن نباشد.
ماده۱۲۵: هر لوکوموتیو باید دارای چراغ جلو با قابلیت روشنایی مؤثر تا فاصله ۳۰ متر باشد. همچنین در پشت آخرین واگن هر قطار باید چراغ خطر قرمز رنگ یا وسایل هشداردهنده نصب شود به گونهای که حداقل از فاصله ۳۰ متری دیده شود. چراغهای قطار در زمان حرکت باید روشن باشند.
ماده۱۲۶: واگنها باید به شکل دورهای تحت سرویس و روغن کاری و تعمیر قرار گیرند. کارهای انجام شده باید با ذکر شماره واگن، تاریخ تعمیر و سرویس و نام خانوادگی شخصی که مجری آن بوده است در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده۱۲۷: اتصال و یا جدا نمودن واگنها و کنترل اتصالات بین آنها در زمان حرکت قطار ممنوع میباشد.
ماده۱۲۸: سوار شدن کمک راننده لوکوموتیو فقط روی صندلی مخصوص وی که به طور موقت به لبه آخرین واگن قطار نصب میگردد مجاز است.
ماده۱۲۹: به منظور بلند کردن و روی ریل قرار دادن واگنها و لوکوموتیوهایی که از روی ریل منحرف و یا خارج شده‌اند لازم است که روی هر لوکوموتیو و همچنین جنب دهانه تونل، جک مخصوص این کار وجود داشته باشد.
ماده۱۳۰: در موارد ذیل استفاده از واگنها ممنوع است:
الف) در صورت عدم روغنکاری، سالم نبودن محور چرخ‌ها و یا وجود شکستگی در چرخ‌ها.
ب) در صورت سالم نبودن زنجیر و قلاب و دیگر اجزایی که مربوط به اتصال واگنها می‌باشند.
ج) در صورت ناقص بودن سپرهای طرفین واگن و یا ترمز (در واگنهای ترمزدار).
د) در صورت وجود نقص در سیستم تخلیه واگنها.
ماده۱۳۱: مراکز بارگیری در تونلها باید طوری طراحی شوند که جای کافی برای عبور و مرور افراد باقی بماند و شروع حرکت قطار و یا واگن باید توسط علائم هشداردهنده شنیداری و دیداری اعلام گردد.
ماده۱۳۲: دریچه خروجی بونکرها به جز هنگام بارگیری باید بسته باشد.
ماده۱۳۳: ورودی محلهای واگن برگردان باید توسط مانع ایمن شود تا از ورود دیگر قطارها به محل و خطر برخورد با آن جلوگیری شود.
ماده۱۳۴: در تونلهای معادن گازدار که از نظر گاز خیزی جزء طبقه ۳ یا بالاتر از آن می‌باشند باید فقط از لوکوموتیوهای مجاز برای معادن گازدار استفاده شوند.
ماده۱۳۵: قطار نباید از نقطه ترمز تا توقف کامل بیش از ۴۰ متر را طی نماید.
ماده۱۳۶: لوکوموتیو در هنگام حرکت باید در ابتدای قطار واگنها قرار گیرد. قرار گرفتن لوکوموتیو در انتهای قطار واگنها فقط در مواقع مانور و جابجا کردن واگنها در سر دو راهی‌ها و هنگام تخلیه بار مجاز است.
ماده۱۳۷: استفاده از لوکوموتیو در موارد ذیل ممنوع است:
الف) نقص در سپرهای جلو و عقب و یا عدم وجود آنها.
ب) ناقص بودن زنجیر و قلاب و یا سایر وسایل اتصال.
ج) عیب در ترمزها.
د) نقص در سیستم اطفای حریق.
ه) خرابی و یا عدم نور کافی چراغ لوکوموتیو.
و) خرابی دستگاه علایم هشداردهنده شنیداری و دیداری.
ز) مشاهده نقص در وسایل ضد انفجار لوکوموتیو (در تونلهای خطرناک از نظر وجود گاز).
ح) عدم وجود جک همراه لوکوموتیو.
ط) سایر موارد بنا به تشخیص مسئول ایمنی یا مسئول فنی معدن.
ماده۱۳۸: پایین پریدن از قطار و واگذاری رانندگی لوکوموتیو در حال حرکت به دیگری ممنوع است.
ماده۱۳۹: قبل از آن که واگن خارج شده از خط را بلند کرده و روی خط قرار دهند باید اقدامات ایمنی برای جلوگیری از حرکات ناخواسته لحاظ شود.
ماده۱۴۰: سیستم اضطراری توقف قطارهای نفربر باید دارای ترمزهای خراب ـ ایمن که در شرایط خراب نیز قادر به توقف کامل قطار است، باشد.
ماده۱۴۱: فاصله دو واگن در هنگام عبور از کنار هم نباید از ۲۰ سانتیمتر کمتر باشد.
ماده۱۴۲: ارتفاع بارگیری واگن باید برای پیشگیری از سر ریز شدن، متناسب با ظرفیت آن باشد.
ماده۱۴۳: همه واگنهای صندوقه گردان باید مجهز به قفل باشند تا از تخلیه اتفاقی صندوقه آنها جلوگیری شود.
ماده۱۴۴: برای جلوگیری از واژگون شدن واگن در زمان تخلیه باید از زنجیر ایمنی که به شاسی واگن متصل میشود، استفاده کرد.
ماده۱۴۵: کنترل اتصالات واگنها در زمان حرکت قطار مجاز نیست.
ماده۱۴۶: سر ریلها در محل اتصال دو ریل به یکدیگر باید در یک سطح باشند و ریل خارجی در قوسها باید بالاتر از ریل داخلی قرار گیرد. ریلها باید هر ماهه توسط مسئول ایمنی معدن یا نماینده وی بازرسی شوند و در صورت وجود فرسایش مؤثر در کلاهک یا مشاهده ترکهای طولی یا عرضی در تیغه ریل، نسبت به تعویض کامل آنها اقدام شود.
د) لوکوموتیو باطریدار در معادن زیرزمینی
ماده۱۴۷: باطریها در معادن زیرزمینی باید فقط در ایستگاههای ویژه با مشخصات ذیل شارژ یا تعویض شوند:
الف) از مواد غیرقابل اشتعال ساخته شود.
ب) مجهز به وسایل مناسب و کافی برای اطفای حریق باشد.
ج) هوای عبور کرده از روی باطری مستقیماً باید در یک راه هوایی تخلیه شود و برای تهویه جبهه کار از آن استفاده نشود.
د) دهانههای راه هوایی در نزدیکی سقف جای داده شوند.
هـ) به گونهای باشد که خطر سر ریز شدن آب باطری یا الکترولیت وجود نداشته باشد.
و) تجهیزات و لوازم الکتریکی ایستگاه شارژ باید ضد جرقه باشند.
ماده۱۴۸: آب باطری یا الکترولیت ریخته شده در ایستگاه شارژ باید بلافاصله پاک شود.
ماده۱۴۹: در جعبه باطری‌های لوکوموتیو و همچنین دریچههای آن باید در هنگام شارژ باز باشند. بستن در جعبه پس از اتمام تصاعد خروج کامل گاز از دریچهها مجاز است.
تبصره: در هر حال بستن در جعبه زودتر از یک ساعت پس از اتمام شارژ ممنوع است.
ماده۱۵۰: قبل از خارج نمودن باطری از اطاق شارژ باید ایزوله کردن و عایق‌بندی بین المنت‌ها و بدنه جعبه باطری مورد کنترل قرار گیرد.
ماده۱۵۱: شارژ نمودن باطری‌های معیوب و یا کثیف ممنوع است.
هـ) باربری با لوکوموتیوهای الکتریکی در معادن زیرزمینی
ماده۱۵۲: درصد گاز قابل‌انفجار در هوای تمامی مسیرهایی که در آنها از لوکوموتیوهای الکتریکی استفاده میشود باید کمتر از حد مجاز باشد.
ماده۱۵۳: در تونل‌هایی که به علت وجود گاز یا گرد زغال سنگ خطرناک می‌باشند، تعمیرات مربوط به وسایل برقی لوکوموتیو ممنوع است.
ماده۱۵۴: سیمهای تغذیه لوکوموتیو الکتریکی باید دارای کلیدهای قطع جریان در فواصل حداکثر ۵۰۰ متر و در ابتدای همه خطوط منشعب باشند.
ماده۱۵۵: سیمهای تغذیه لوکوموتیو الکتریکی باید دارای تجهیزات حفاظتی در برابر عبور جریان اضافه باشند.
ماده۱۵۶: سیمهای تغذیه لوکوموتیو الکتریکی در معادن زیرزمینی زغال سنگ باید فقط در مسیر هوای تازه شبکه تهویه نصب شوند.
ماده۱۵۷: سیمهای تغذیه لوکوموتیو الکتریکی و سیمهای لخت مخابراتی در موارد عبور از میان درهای تهویه یا در محل تقاطع با دیگر سیمها یا کابلهای حاوی برق باید به شکل مناسبی عایق‌بندی شوند.
ماده۱۵۸: سیمهای تغذیه لوکوموتیو الکتریکی با کمتر از ۲ متر ارتفاع از کف باید در موارد ذیل به شکل مؤثر حفاظ‌گذاری شوند:
الف) در همه نقاطی که ممکن است محل کار واقع شده یا کارگران به طور منظم از زیر سیمهای برق عبور نمایند.
ب) در هر دو طرف درهای تهویه.
ج) در ایستگاههایی که افراد از قطارهای ویژه حمل نفرات پیاده یا سوار میشوند.
د) حفاظ‌گذاری موقت در مناطقی که افراد در نزدیکی لوکوموتیو الکتریکی یا سیمهای تغذیه لوکوموتیو الکتریکی کار میکنند.
ماده۱۵۹: علایم نوری واضح در مناطق تعویض خط، تقاطعها و مسیرها در زمان برقدار بودن سیم لوکوموتیو الکتریکی باید مشهود باشد.
ماده۱۶۰: جریان برق لوکوموتیوهای الکتریکی قطارهای نفربری در زمان سوار و پیاده شدن اشخاص باید قطع باشد و یک علامت نوری ویژه نشان دهد که سیم برق تغذیه لوکوموتیو الکتریکی بیبرق است.
ماده۱۶۱: سیم یا سیمهای تغذیه لوکوموتیوهای برقی باید به طریقی نصب شوند که احتمال قطع شدن، برق گرفتگی یا بروز حریق وجود نداشته باشد.
ماده۱۶۲: سیم یا سیمهای تغذیه لوکوموتیوهای برقی باید در ارتفاع حداقل ۵/۲ متر از کف نصب شوند در غیر این صورت، جریان برق در هنگام عبور و مرور اشخاص باید قطع شود.
ماده۱۶۳: اطاقک راننده در لوکوموتیوهای الکتریکی که از سیم لخت برق می‌گیرد باید مسقف بوده و تجهیزات انتقال جریان باید به طور کامل عایق‌بندی شده باشد تا احتمال برق گرفتگی راننده وجود نداشته باشد.
ماده۱۶۴: تمام قسمتهای لوکوموتیو که جریان برق از آن عبور میکند باید به وسیله پوشش مناسبی عایق شوند.
ماده۱۶۵: جریان برق باید قبل از انجام هرگونه تعمیر در شبکه انتقال برق به لوکوموتیو یا تعمیر قسمتهای الکتریکی یا مکانیکی لوکوموتیو قطع شود.
و) باربری با لوکوموتیوهای دیزلی و سایر وسایل نقلیه دیزلی در معادن زیرزمینی
ماده۱۶۶: میزان منوکسیدکربن در گازهای خروجی از اگزوز لوکوموتیو دیزلی باید کمتر از ۰۵/۰ درصد باشد.
ماده۱۶۷: استفاده از لوکوموتیو دیزلی در تونلهای پیشروی که تهویه آنها با بادبزنهای موضعی انجام می‌گیرد به شرطی مجاز است که مقدار گاز زغال در جریان هوای خروجی از تونل کمتر از ۵/۰ درصد باشد.
ماده۱۶۸: دمای گازهای خروجی از اگزوز لوکوموتیو دیزلی نباید بیشتر از ۷۰ درجه سانتیگراد باشد و هیچ شعله و جرقهای نباید از وسیله نقلیه خارج شود.
ماده۱۶۹: توقفگاه، محل سوختگیری و تعویض روغن لوکوموتیوهای دیزلی باید دارای ویژگیهای ذیل باشد:
الف) با جریان کافی هوا تهویه شود.
ب) از مواد غیر قابل اشتعال ساخته شده باشد.
ج) کف محل باید از لایهای از بتن با سطح غیرمتخلخل، با شیب مناسب و کانال هایی برای انتقال سیال ریخته شده پوشیده شود.
د) دارای وسایل مناسب و کافی برای اطفاء حریق باشد.
ماده۱۷۰: سوختگیری یا تعویض روغن وسایل نقلیه دیزلی فقط باید در ایستگاههای ویژه انجام شود.
ماده۱۷۱: الیاف تنظیف مواد روغنی برای پیشگیری از حریق باید در ظروف غیرقابل اشتعال جمع‌آوری شده و در اسرع وقت به سطح زمین منتقل شوند.
ماده۱۷۲: مقدار روغن انبار شده و مواد سریع الاشتعال در داخل معادن زیرزمینی نباید بیش از میزان مصرف برای ۲۴ ساعت آینده باشد و مخازن تخلیه شده روغن باید در اسرع وقت به بیرون از معدن برده شوند.
ز) باربری در مسیر شیبدار با وینچ
ماده۱۷۳: عبور و مرور افراد در زمان باربری با وینچ از مسیر شیبدار وینچ ممنوع است.
ماده۱۷۴: سرعت باربری با وینچ نباید از ۵ متر بر ثانیه بیشتر باشد.
ماده۱۷۵: زنجیرهای اتصال واگنها به استثنای واگن اول باید مقاومتی معادل حداقل ۶ برابر وزن واگن پر را دارا باشند. میزان مقاومت زنجیر اتصال واگن اول باید حداقل ۱۰ برابر وزن واگن پر باشد.
ماده۱۷۶: بازدید از سیم بکسل وینچ باید هر ماه توسط مسئول ایمنی با اندازه گیری قطر سیم بکسل در محلهای فرسوده انجام شود و در صورت تخریب حداکثر ۵ درصد از بافت سیم بکسل باید نسبت به تعویض آن اقدام نمود.
ماده۱۷۷: حداقل ۳ دور اضافه از سیم بکسل باید روی قرقره وینچ باقی بماند.
ماده۱۷۸: ورودی محل تخلیه واگنها باید برای پیشگیری از ورود واگنهای دیگر و خطر برخورد، توسط مانع ایمنی مناسب مسدود شود.
ماده۱۷۹: قرقره وینچ باید دارای ترمزی باشد که در حال توقف بسته بماند.
ماده ۱۸۰: واگنهایی که توسط وینچ بالا کشیده میشوند باید مجهز به چنگکهایی باشند تا با گیر کردن به تراورسها در مواقع اضطراری به عنوان ترمز عمل نموده و واگن را متوقف کنند.
ماده۱۸۱: در صورت خروج واگن از خط باید پس از حصول اطمینان از قفل بودن قرقره وینچ، واگن از بالا کشیده و دوباره روی خط قرار گیرد. شروع مجدد به کار مشروط به اطمینان از عدم قرار گرفتن کارگران در منطقه خطر میباشد.
ماده۱۸۲: پذیرگاه بالایی راه مورب باید دارای نرده مناسبی باشد تا از حرکت ناخواسته واگنها به مسیر شیبدار جلوگیری شود. باز کردن نرده باید بعد از حصول اطمینان از بسته شدن واگنها به یکدیگر و سیم بکسل انجام شود.
ماده۱۸۳: بین پذیرگاهها در مسیر باربری با وینچ باید وسیله تبادل علایم موجود باشد.
ماده۱۸۴: نزدیک شدن افراد متفرقه‌ای که در کار دستگاهها دخالتی ندارند هنگام کار دستگاههای باربری در مسیر شیبدار به محوطه‌ای که در آنها واگنها از سیستم بکسل و یا زنجیر جدا و تخلیه می‌گردند، ممنوع است. به این منظور باید در محل فوق‌الذکر تابلوی هشداردهنده نصب نمایند.
ح) باربری در چاه (بالابرها)
ماده۱۸۵: اگر عمق چاه به اندازهای باشد که ارتباط مستقیم بین متصدیان پذیرگاه‌های مختلف چاه به وسیله صدای افراد به طور واضح برقرار نشود باید این ارتباط به وسیله هشدار دهنده صوتی یا وسایل مخابراتی برقرار گردد.
تبصره: در چاه‌هایی که از وسایل حمل و نقل برای رفت و آمد کارگران استفاده میشود علاوه بر علایم ارتباطی زنگدار باید ارتباط تلفنی بین متصدیان تمام پذیرگاهها و متصدی بالابر نیز برقرار باشد.
ماده۱۸۶: کلیه قسمتهای انتقال‌دهنده نیرو، سیم بکسلها، نگهدارندهها و ترمزهای بالابرها باید روزانه از نظر صحت عملکرد کنترل شوند.
ماده۱۸۷: بالابرهای دائم باید دارای ویژگیهای ذیل باشند:
الف) دارای ریلهای ثابت جهت هدایت باربری در مسیر باشند.
ب) سقوط اشیاء از داخل آنها ممکن نباشد.
ج) بار در داخل آنها بیحرکت بماند.
ماده۱۸۸: بالابرهای مخصوص حمل افراد باید دارای سرپناه و پاراشوت بوده و به علاوه دستگاه محرکة آنها مجهز به تنظیم‌کننده سرعت باشد. پلاک نشان‌دهندة ظرفیت سرنشین‌های این وسایل باید به طور آشکار در محل مناسبی نصب گردد.
ماده۱۸۹: بالابرهای دائمی که برای حمل افراد به کاربرده میشوند باید مجهز به سیستم نشان دهنده موقعیت اطاقک بالابر در چاه بوده و با وسایل هشداردهنده صوتی نزدیک شدن آن به پذیرگاهها اعلام گردد.
ماده۱۹۰: یک فضای مناسب (چاهک) در سیستم بالابر ویژه حمل افراد در پایین ترین محل استقرار قفس در زیر فضای آخرین پذیرگاه جهت نصب سپرها (ضربه‌گیرها) یا دیگر وسایل مشابه به منظور کم کردن صدمات ناشی از سقوط قفس باید حفر شود.
ماده۱۹۱: ماشین بالابر باید مجهز به عمق نمایی باشد که حین عبور وسیله حمل و نقل از طبقات مختلف معدن زنگ اخباری را به شکل خودکار به صدا درآورد.
ماده۱۹۲: نشانگر عمق باید به نحوی نصب شود که شنیدن صدای زنگ و دیدن آن توسط اشخاصی که با بالابرکار میکنند به آسانی صورت پذیرد.
ماده۱۹۳: سرعت حرکت بالابر هنگام حمل مسافر نباید از ۸ متر بر ثانیه تجاوز کند.
ماده۱۹۴: بالابر باید دارای ترمزی باشد که در صورت لزوم بتواند کابل فولادی را در شرایطی که بالابر با حداکثر ظرفیت باربری در هر یک از جهات کار میکند، متوقف کند.
ماده۱۹۵: ماشین‌های بالابر باید به دو دستگاه ترمز جداگانه شامل ترمز عادی و ترمز ایمنی که هر یک به طور مستقل قادر به توقف ماشین باشد، مجهز گردند.
ماده۱۹۶: ترمزها باید به شکلی تنظیم شوند که در صورت قطع نیروی محرکه به شکل خودکار عمل کنند. همچنین انتقال نیروی محرکه ماشین با بکار افتادن ترمز ایمنی باید به طور خودکار قطع شود.
ماده۱۹۷: بالابر باید دارای مکانیزمی باشد تا در مواقعی که قفس به بالاتر از حد نهایی تعیین شده در سر چاه برسد نیروی محرکه را قطع و سیستم ترمز را فعال کند.
ماده۱۹۸: بالابرهایی که برای جابه‌جایی افراد استفاده میشود باید به سیستمهای خودکار مهار سرعت و از کارانداز ناشی از اضافه بار مجهز باشد.
ماده۱۹۹: در چاه‌هایی که از چرخ چاه کلاجدار استفاده میشود هر موتور باید دارای ضامن باشد که باز کردن ترمز و آزاد کردن کلاج به طور همزمان امکان نداشته باشد.
ماده۲۰۰: یک نشانگر سرعت باید در محلی که به آسانی توسط اپراتور ماشین بالابر دیده شود، نصب گردد.
ماده۲۰۱: جنس کابل فلزی باید مناسب با شرایط محیط کار انتخاب شود و در مقابل خوردگی و فرسایش مقاوم باشد.
ماده۲۰۲: ضریب اطمینان کابل فلزی باید حداقل ۶ باشد. به عبارت دیگر میزان بار مفید و بار مرده و کل وسیله باربری نباید از یک ششم مقاومت کابل تجاوز کند.
ماده۲۰۳: هرگاه پس از هر آزمایش مشخص شود که تقلیل قابل ملاحظه‌ای در مقاومت کابل حاصل شده و یا بیش از ده درصد عنصرهای مشهود آن در طول سه گام پاره شده و یا تغییر محسوسی در شکل ظاهری کابل از نظر خوردگی، سائیدگی، تقلیل قطر، شکستگی یا باز شدن پیچش آن حاصل شده باشد، آن کابل باید تعویض گردد.
ماده۲۰۴: در هر معدن که باربری از طریق چاه با وسایل بالابر انجام می‌گیرد، بهره‌بردار موظف است، دفتری برای ثبت موارد ذیل در معدن اختصاص دهد:
الف) نام و نشانی کارخانه سازنده کابل فلزی و وسایل مربوطه.
ب) مشخصات کابل، نوع سیمهای بکار برده شده و ساختمان آن و نتیجه آزمایش‌های انجام شده درباره کابل نو و محاسبه مقاومت کل کابل فلزی و همچنین نتیجه آزمایش‌هایی که برطبق مقررات مربوطه انجام میشود.
ج) تاریخ شروع استفاده از کابل و نوع باربری آن.
د) وزن مرده کلیه وسایلی که کابل متحمل میشود به انضمام وزن خودکابل و همچنین حداکثروزن باری که حمل میکند.
ه) تاریخ و نوع تعمیرات و تاریخ سر و ته کردن کابل.
ز) تاریخ و علت خارج کردن کابل از سرویس.
ح) مقدار عملکرد کابل در حرکت به طرف پایین و در حرکت به طرف بالا و میزان تن ـ کیلومتر باربری ماهانه.
ماده۲۰۵: ماشین بالابر و متعلقات آن باید مطابق آییننامه حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابه‌جا کردن مواد و اشیاء در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی بازرسی شوند.
ماده۲۰۶: قبل از اولین استفاده منظم کاری از هر کابل فلزی بالابر در جابه‌جایی نفرات، این کابل حداقل باید ۲۰ مرتبه به همراه بار هم اندازهاش به کار برده شود. کابل بالابر بعد از این آزمایش باید کنترل شود تا هیچ گونه صدمات مشهود در آن ایجاد نشده باشد.
ماده۲۰۷: سیم بکسل ماشین بالابر باید بصورت ماهانه و بعد از تمیز کردن سطح کابل فلزی با عبور با سرعتی کمتر از ۵/۰ متر بر ثانیه توسط مسئول ایمنی یا نماینده وی بازرسی شود.
ماده۲۰۸: لبه طبلکها برای جلوگیری از لغزش باید طوقه داشته باشند. (به استثنای طلبکهای مخروطی که باید مکانیزمی برای پیشگیری از لغزش کابل فولادی در آنها بکار رفته باشد) سر کابل باید به شکل مناسب و ایمن به طبلک متصل شود (به استثنای بالابر از نوع اصطکاکی) به نحـوی که حتی در زمانی که قفس بالابر در پایینترین نقطه قرار دارد، حداقل ۲ دور کابل فلزی بر روی طبلک باقی مانده باشد.
ماده۲۰۹: کیج باید دارای سقف محافظ محکم بوده و داخل آن میلهها یا دستگیرههایی برای گرفتن افراد وجود داشته باشد.
ماده۲۱۰: کیج باید به شکل ایمن در زمان حمل افراد محصور شود تا امکان سقوط اشخاص از آن به داخل چاه وجود نداشته باشد.
ماده۲۱۱: درهای کیج نباید به سمت خارج باز شوند و به شکلی باید تنظیم شوند تا در اثر ضربه یا تکانهای ناگهانی باز نشوند.
ماده۲۱۲: حداکثر ظرفیت مجاز حمل نفر و بار که در هر کیج اجازه سوار شدن را دارند باید بر اساس مشخصات فنی، توسط سرپرست معدن تعیین شود.
ماده۲۱۳: کف کیج باید تحمل فشارها و تنشهای ایجاد شده در زمان بارگیری و تخلیه در شرایط معمولی و اضطراری را داشته باشد.
ماده۲۱۴: ارتفاع کیج نفربری باید به اندازهای باشد تا اشخاص به آسانی بتوانند در آن بایستند.
ط) باربری با کامیون
ماده۲۱۵: جادههای باربری که شیب متوسط بیش از ۵ درصد دارند باید دارای راه های خروج اضطراری در پیچها باشند تا راننده در صورت عمل نکردن ترمز دامپ تراک، بتواند با هدایت ماشین به آنها، کامیون را به شکل ایمن متوقف کند.
ماده۲۱۶: تمام کامیونها در معدن باید دارای چراغ جلو و چراغ خطر در عقب باشند و بلندی صدای سیستم هشداردهنده صوتی آنها بیشتر از بلندی صدای معمول در معدن باشد.
ماده۲۱۷: دود خروجی از اگزوز کامیونهای با موتور احتراق داخلی باید از محلی دور از محل استقرار راننده خارج شود.
ماده۲۱۸: خودروهای سواری که وارد محدوده تردد دامپ تراکها میشوند باید در روز مجهز به پرچم و در شب دارای چراغ روشن گردان باشند که در میدان دید رانندگان دامپ تراکها قرار داشته باشد.
فصل ششم: حفاری استخراجی و اکتشافی
ماده۲۱۹: در حفاری‌ها و معادن سطحی، شیب موقت دیوارهها و شیب نهایی آنها با توجه به خصوصیات مکانیکی سنگها باید به گونهای تعیین شود که خطر ریزش و شکست نداشته باشند.
ماده۲۲۰: در دیوارههای پرشیب یا ریزشی معادن سطحی باید نسبت به ایجاد پله اطمینان با عرض مناسب اقدام شود.
ماده۲۲۱: در معادنی که از دستگاه سیم برش الماسه استفاده میشود، به منظور جلوگیری از پرتاب سگمنت (دندانه‌های الماسه روی سیم برش) و یا صدمات ناشی از شلاق زدن سیـم پاره شده، لازم است در مسیر سیم برش پوشش حفاظتی مناسب بکار گرفته شود.
ماده۲۲۲: نحوه استفاده از سیم برش باید به گونهای باشد که احتمال پاره شدن آن در هنگام برش وجود نداشته باشد.
ماده۲۲۳: زمین اطراف محل کار باید قبل از انجام عملیات برش با دقت تسطیح و کلیه گوشههای تیز و ناصاف که با سیم برش در تماس خواهند بود، حذف شوند. همچنین اطراف مسیر گردش سیم برش باید کاملاً از سنگ ریزه و سایر مواد معدنی پاک شود.
ماده۲۲۴: اتصال سیم برشهای مختلف و استفاده از دانههای سگمنت متفاوت از نظر اندازه و وزن ممنوع است.
ماده۲۲۵: جداکردن و واژگونی بلوک سنگ بریده شده از جبهه کار با استفاده از تیغه بولدوزر یا جام لودر و نظایر آن ممنوع است.
ماده۲۲۶: در هنگام برش، جدا کردن و جابجایی بلوکهای سنگ، استقرار ماشینآلات و افراد در پایین دست بلوک سنگ ممنوع است.
ماده۲۲۷: سنگهای استخراجی (کوپ‌ها) باید به طور منظم و روی بزرگترین سطح مقطع قرار گیرند تا از سقوط آنها جلوگیری شود.
ماده۲۲۸: در حفر ترانشه برای اکتشاف و نمونهبرداری باید تمهیدات لازم برای پیشگیری از ریزش دیواره صورت پذیرد. در ترانشهها و چاهکهایی که به عمق بیش از ۵/۱ متر هستند باید برای بالا و پایین رفتن از نردبان استفاده شود.
ماده۲۲۹: در ترانشه و چاهکهایی که خطر انباشتگی گاز وجود دارد ورود و کار افراد باید پس از تهویه و اطمینان از بی‌خطر بودن آن محل‌ها انجام شود.
ماده۲۳۰: عملیات تسطیح و پاکسازی جبهه کار در هنگام کار دستگاه حفاری تنها با اجازه مسئول فنی معدن مجاز است.
ماده۲۳۱: دهانههای حفاری قائم و شیبدار که خطر سقوط افراد در آنها وجود دارد باید به نحو ایمن مسدود شوند.
ماده۲۳۲: در جبهه کارهای معادن سطحی و زیرزمینی، به ویژه پس از آتشباری، لازم است کلیه قسمتهای سست شده (لقی‌ها) در جبهه کار و دیوارهها و سقف‌ها با دقت لقگیری شده و یا به طور مطمئنی از ریزش آنها جلوگیری بعمل آید. ورود کارگران و شروع به کار آنان در محل باید پس از لقگیری به طور مطمئن انجام شود.
ماده۲۳۳: حفاریهای متروکه و کارگاه‌هایی که استخراج آنها تمام شده است باید به نحوی مسدود شوند که از ورود افراد به آنها جلوگیری شود و اختلالی در تهویه معدن بوجود نیاید.
ماده۲۳۴: در مورد فضای حفاری شده در عملیات استخراج زیرزمینی باید امکان نشست سطح زمین و احتمال خطرات را در بیرون و یا درون معدن پیشبینی کرده و با تدابیری نظیر پرکردن محل استخراج و یا کنترل نشست سطح زمین و یا مانند آن از بروز خطر جلوگیری کرد.
ماده۲۳۵: شکستها و ریزشهای پلهها و دیوارهها در معادن سطحی باید به طور مستمر بررسی و کنترل شوند.
فصل هفتم: نگهداری
ماده۲۳۶: شبکههای حفاریهای زیرزمینی با توجه به پایداری سنگها و تغییر شکل آنها باید به طوردایم ازنظرکنترل جابه‌جایی طبقات در معدن و نگهداری سقف و دیوارهها بررسی و در صورت لزوم به وسایل نگهداری مناسب تجهیز گردند.
ماده۲۳۷: حفاریهای زیرزمینی باید منطبق بر طرح و مشخصات فنی نگهداری که به تأیید مسئول فنی رسیده است، اجرا شوند.
ماده۲۳۸: کلیه وسایل نگهداری نصبشده در معدن باید دارای مقاومت و استحکام لازم باشند.
ماده۲۳۹: درموقع نصب، تعویض و یا تعمیر وسایل نگهداری باید اقدامات احتیاطی لازم برای جلوگیری از ریزش بعمل آید.
ماده۲۴۰: در نصب وسایل نگهداری رعایت اصول کلی ذیل الزامی است:
الف) وسیله نگهداری بعد از حفاری باید بلافاصله پس از اتمام لقگیری سینه کار نصب شود.
ب) بین وسیله نگهداری و سنگهای اطراف باید تماس به خوبی برقرار شود.
ج) از نظر تغییرشکل‌پذیری بین سنگ و نگهداری باید هماهنگی وجود داشته باشد (وسیله نگهداری نه خیلی صلب و نه خیلی شکل پذیر باشد).
د) از تخریب ناشی از هوازدگی سنگها باید جلوگیری شود.
هـ) از باز و بسته کردن و نصب مکرر وسایل نگهداری باید اجتناب نمود.
و) سیستم نگهداری باید با مقطع حفاری و تغییر شرایط توده سنگ قابل تطبیق باشد.
ز) سنگهای اطراف وسیله نگهداری باید هر چه کمتر دستکاری شوند.
ماده۲۴۱: استفاده از سیستم نگهداری موقت به عنوان سیستم نگهداری دائم ممنوع است.
ماده۲۴۲: اتصال چوب بستها باید بطور صحیح انجام گیرد به طریقی که در محل اتصال سرلا به ستون فاصله‌ای وجود نداشته باشد.
ماده۲۴۳: در صورت سستی کف تونل یا کارگاه باید نسبت به نصب تکیه‌گاههای مناسب برای تمامی ستونها اقدام شود.
ماده۲۴۴: در صورت ریزش سقف و ایجاد حفره، ابتدا باید دراسرع وقت وسایل نگهداری موقت برای جلوگیری از ریزش بیشتر در آن محل نصب شود و سپس نسبت به نصب وسایل نگهداری دائمی اقدام گردد.
ماده۲۴۵: سرپرست هر قسمت موظف است در هر نوبت کار حداقل یک بار سقف، دیوارها، راهروها و وسایل نگهداری جبهه کار قسمت مربوطه را کاملاً بازدید و در صورت مشاهده عیب و نقص فوراً نسبت به رفع آن اقدام نماید. همچنین در پایان هر نوبت کاری قبل از حصول اطمینان از استحکام کارگاه نباید محل کار را ترک کند.
ماده۲۴۶: بازیابی وسایل نگهداری لازم است با استفاده از وسایل و تجهیزات مناسب مانند تیفور صورت پذیرد و کارگران در حین بازیابی باید در محلی مطمئن مستقر شوند. این کار باید تحت نظارت مسئول ایمنی یا مأمورین ایمنی انجام شود.
ماده۲۴۷: وسایل نگهداری چاهها و همچنین کارگاهها و حفریاتی که به طور مداوم فعال نیستند باید در فواصل زمانی که توسط مسئول ایمنی معدن تعیین میشود مورد بازدید و کنترل قرار گیرند.
ماده۲۴۸: ستونهای چوبی نگهداری باید از پوست و گره تمیز شده و استفاده از چوب‌های با قطر کم، مقطع نامناسب و یا معیوب به عنوان ستون یا جزئی از آن ممنوع است.
ماده۲۴۹: بخشهای آسیب‌دیده سیستم نگهداری باید بلافاصله با رعایت اصول ایمنی تعویض و یا تقویت شوند.
ماده۲۵۰: برداشتن بیش از دو قاب چوبی و یا فلزی در هنگام تعویض وسایل نگهداری یا تعریض تونلها در یک زمان ممنوع است و قبل از برداشت هر قاب نگهداری باید قابهای طرفین آن به اندازه کافی تقویت شوند.
ماده۲۵۱: تعویض وسایل نگهداری در محل تقاطع حفاری‌ها باید طبق مشخصات فنی مربوطه که به تأیید سرپرست معدن رسیده است انجام شود.
ماده۲۵۲: وسایل نگهداری باید با قیود و بستها به نگهداریهای مجاور همبند و ثابت شوند.
ماده۲۵۳: سیستم نگهداری در لایههای شیبدار باید به گونهای نصب شود که حداکثر قابلیت نگهداری را با توجه به شیب لایه یا جابه‌جایی احتمالی دارا باشد.
ماده۲۵۴: حداقل طول پیچ سنگ برای کنترل سقف نباید از ۱ متر کمتر باشد.
ماده۲۵۵: پیچ سنگهای مکانیکی باید حداکثر تا ۵۰ درصد نقطه تسلیم یا ظرفیت تکیه‌گاهشان تحت کشش قرار گیرند.
ماده۲۵۶: در نصب قابهای کشویی رعایت نکات ذیل الزامی است:
الف) قطعات در هر اتصال باید کاملاً موازی و در تماس با یکدیگر باشند.
ب) در هر اتصال حداقل ۴۰ سانتیمتر از هر قطعه روی یکدیگر قرار گیرند.
ج) وضعیت اتصالها باید مرتباً بررسی و کنترل شوند.
ماده۲۵۷: تمامی ستونهای یک قاب باید در سطح عمود بر سقف نصب شوند.
ماده۲۵۸: بین ستونها بعد از پایهگذاری باید لارده‌گذاری شود. طول لاردها باید کمی بیـش از فاصله دو چـوب بست باشد و پشـت لارده‌ها بایـد با سنگ لاشه پر شوند.
ماده۲۵۹: نگهداریهای قدرتی باید در اسرع وقت بعد از ایجاد یک برش در ضخامت ماده معدنی پیشروی کنند به نحوی که فضای استخراج شده، حداقل زمان بدون نگهداری باقی بماند.
ماده۲۶۰: سیستم کاری در روش جبهه کار طولانی مکانیزه باید به گونهای باشد که احتمال درگیری افراد با ماشینآلات وجود نداشته باشد.
فصل هشتم: مواد منفجره و آتشباری
الف) الزامات عمومی
ماده۲۶۱: آتشبار باید دوره آموزشی لازم را گذرانده و صلاحیت وی توسط سازمانهای ذیصلاح تأیید شود.
ماده۲۶۲: هر آتشبار باید دفتر مخصوصی جهت ثبت مقدار مواد منفجره دریافتی و مصرفی داشته باشد. پس از اتمام هر دفتر، آتشبار باید آن را به سرپرست معدن تحویل داده و حداقل تا ششماه نگهداری شود.
ماده۲۶۳: بکار بردن باروت در معادن زیرزمینی ممنوع است.
ماده۲۶۴: قراردادن ماده منفجره در مجاورت برف، یخ و آتش ممنوع است.
ماده۲۶۵: بکار بردن مواد منفجره یخ زده یا فاسد ممنوع است.
ماده۲۶۶: بکـار بردن فـتیله‌ای که حتی یـک بار رطوبت به آن نفوذ کرده و یا تحت تأثیر حرارت و برودت قرار گرفته و یا به نحو دیگری مشخصات فنی خود را از دست داده باشد، ممنوع است.
ماده۲۶۷: پیدا شدن یا مفقود شدن مواد منفجره و دستگاه آتشکن در داخل یا خارج معدن باید فوراً به سرپرست معدن گزارش شود.
ماده۲۶۸: آتشباری فقط با خرجگذاری در چال مجاز بوده و استفاده از مواد منفجره در خارج از چال ممنوع است.
ماده۲۶۹: قبل از استفاده از هر صندوق به منظور اطمینان از سالم بودن فتیله و همچنین آگاهی از سرعت اشتعال آن باید از آن نمونه برداری و آزمایش شود.
ماده۲۷۰: امحاء مواد منفجره فاسد باید منحصراً توسط مسئولین ذیربط و با رعایت اصول ایمنی مربوط به مخاطرات و آلودگی ناشی از عملیات امحاء انجام شود.
ماده۲۷۱: کلیه مواد منفجره در معادن باید بر اساس تاریخ و مطابق دستورالعمل کارخانه سازنده، نگهداری و مصرف شوند.
ب) انبار مواد منفجره
ماده۲۷۲: جایگاه موقت فتیله و چاشنی باید مجزا از جایگاه موقت سایر مواد منفجره بوده و فاصلة بین آنها کمتر از ۱۵ متر نباشد. این جایگاه نباید در جاهای سرد و مرطوب، پر رفت و آمد و در معرض بروز آتش‌سوزی و انفجار باشد. در و قفل و بست این جایگاه‌ها باید کاملاً محکم بوده و بر روی در ورودی تابلوی اخباری با عبارت «مواد منفجره» با خط خوانا نصب شود.
ماده۲۷۳: آن مقدار از مواد منفجره پیشبینی شده برای مصرف روزانه که به مصرف نرسیده است یا مواد منفجره‌ای که به علت نقص در عملیات انفجاری باقی مانده است باید فقط در جایگاه موقت نگهداری شود.
ماده۲۷۴: آتشبار نباید با همراه داشتن مواد منفجره به جایگاه موقت چاشنی و همچنین با همراه داشتن چاشنی به جایگاه موقت مواد منفجره وارد شود.
ماده۲۷۵: داخل انبار مواد منفجره و همچنین محوطه اطراف آن تا فاصله ۵۰ متری باید از وجود کلیه مواد سریع‌الاحتراق مانند مواد نفتی، تکه‌های پارچه، کاغذ، خار، بته و نظایر آن پاکیزه نگهداری شود.
ماده۲۷۶: مقدار مواد منفجره ورودی و خروجی از انبار باید با ذکر دقیق زمان در دفتر مخصوص ثبت شود.
ماده۲۷۷: در انبار مواد منفجره باید نکات ذیل رعایت شود:
الف) صندوق حاوی مواد منفجره طوری قرار داده شود که فشنگ‌ها به صورت قائم قرار نگیرد.
ب) صندوق مواد منفجره و چاشنی در داخل انبار باز نشود.
ج) صندوق مواد منفجره و چاشنی باید به آرامی جابجا گردد و از پرتاب کردن و یا لغزاندن آن خودداری شود.
د) با کفش میخ دار نباید وارد انبار مواد منفجره و چاشنی شد.
هـ) صندوقهای محتوی مواد منفجره و چاشنی باید طوری روی هم چیده شوند که ارتفاع آنها از ۲ متر یا ۵ صندوق در هر ردیف بیشتر نبوده و بین هر دو ردیف فضای کافی برای تهویه مناسب وجود داشته باشد. ضمناً حداقل فـاصله ردیف صندوق‌ها با دیوار نباید از ۳۰ سانتیمتر کمتر باشد. همچنین صندوقهای زیرین باید روی الوارهای مناسب چیده شوند.
و) انبار باید مطابق آییننامه پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی در کارگاهها مصوب شورای عا لی حفاظت فنی به وسایل پیشگیری از آتش‌سوزی مناسب مجهز شود.
ماده۲۷۸: در انبار مواد منفجره باید به طرف بیرون باز شود.
ماده۲۷۹: نشت کارتن‌های دینامیت باید با آب داغ تمیز شود.
ماده۲۸۰: راهروهای انبار مواد منفجره باید با علایم اخباری شبرنگ مشخص شود.
ماده۲۸۱: حمل و استفاده از کبریت، فندک و هرگونه وسایل ایجادکننده شعله و همچنین وسایل الکترونیکی و برقی در انبار مواد منفجره ممنوع است.
ماده۲۸۲: در انـبارهای مواد منفجره فقط باید از چراغ ایمنی برای روشنایی استفاده گردد و از بکار بردن هر نوع چراغ دیگر و سیم کشی برق خودداری شود.
ماده۲۸۳: نصب دماسنج که حداقل و حداکثر درجه حرارت را در داخل انبار نشان دهد، برای کنترل درجه حرارت ضروری میباشد.
ماده۲۸۴: درجه حرارت انبار مواد منفجره باید بین ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد باشد.
ماده۲۸۵: انباردار مواد منفجره باید دارای صلاحیت کافی بوده و صلاحیت وی به تأیید سازمانهای ذیصلاح رسیده باشد.
ماده۲۸۶: ورود اشخاص غیرمجاز به انبار ممنوع است.
ماده۲۸۷: آتشبار باید مواد منفجره و چاشنی پیشبینی شده مصرف روزانه را با تسلیم رسید فقط در مقابل در انبار دریافت نماید. ورود وی و سایر افراد به استثناء متصدی انبار به انبارهای مواد منفجره ممنوع است.
ماده۲۸۸: باز کردن صندوق محتوی مواد منفجره باید حداقل در فاصله ۵۰ متری از انبار و با وسایل مخصوص انجام شود.
ماده۲۸۹: مواد منـفجره باید بعد از اتمام عملیات چالزنی برای خرجگذاری به سر چالهای حفاری شده آورده شوند.
ماده۲۹۰: حداقل محل چال زدن تا محل قرار گرفتن مواد منفجره نباید کمتر از ۱۰۰ متر باشد.
ج) حمل و نقل مواد منفجره
ماده۲۹۱: حمل و نقل مواد منفجره به معدن باید طبق آییننامه ارایه شده از سوی سازمان ذیصلاح انجام شود.
ماده۲۹۲: حمل مواد منفجره به مقدار مورد احتیاج باید در کیسه برزنتی یا جعبه مخصوصی که بدین منظور ساخته شده صورت گیرد. کیسه‌ها یا جعبه‌ها باید دارای بست و قفل بوده و کلید آن در اختیار آتشبار باشد. حداکثر ظرفیت هر کیسه ۱۵ کیلوگرم و حداکثر ظـرفیت هر صندوق ۲۵ کیلوگرم است. حمل بیش از یک کیسه یا یک صندوق به وسیله یک نفر ممنوع است.
ماده۲۹۳: مواد منفجره پودری یا مایع باید توسط وسایل نقلیه مخصوص حمل شود.
ماده۲۹۴: قرار دادن چاشنی همراه با ماده منفجره اصلی در یک کیسه یا یک صندوق یا یک وسیله نقلیه ممنوع است.
ماده۲۹۵: قراردادن لوازم و اشیاء متفرقه درون کیسه برزنتی یا جعبه محتوی مواد منفجره ممنوع است.
ماده۲۹۶: در صورت حمل مواد منفجره به وسیله لوکوموتیو در داخل معدن، قطار مربوطه باید دارای واگن مخصوص بوده و روی آن علایم خطر نصب شود. رعایت نکات ذیل نیز در این مورد الزامی است:
الف) حمل چاشنی به وسیله واگن حامل مواد منفجره ممنوع است.
ب) به غیر از راننده و آتشبار و کمکآتشبار، استفاده سایر افراد از قطار حمل مواد منفجره ممنوع است.
ج) قطار حامل مواد منفجره باید حداقل ۸۰ متر با قطارهای نفربر فاصله مکانی داشته باشد.
د) هر گونه حمل و نقل در داخل معدن تا فاصله ۱۰۰ متری از واگن حاوی مواد منفجره ممنوع است.
ماده۲۹۷: هنگام حمل مواد منفجره با وسایل حمل و نقل در چاههای معدنی نباید اشخاص دیگری غیر از آتشبار و کمک او از وسایل حمل و نقل حامل مواد منفجره استفاده نمایند. متصدی بالابر چاه باید قبلاً مأموران پذیرگاهی را که محموله در آنجا تخلیه میشود، مطلع نماید.
ماده۲۹۸: حمل و نقل مواد منفجره در زمان رعد و برق ممنوع است.
د) عملیات آتشباری
ماده ۲۹۹: عملیات آتشباری در معدن باید به وسیله آتشبار که از طرف سرپرست معـدن به این سمت گمارده شـده است انجام گیـرد و مسئولیت انجام عملیات آتشباری به عهده وی میباشد.
تبصره: استفاده از یک نفر کمک آتشبار در معادن زغال و زیرزمینی الزامی است.
ماده۳۰۰: عملیات آتشباری باید پس از اتمام عملیات حفاری و تخلیه جبهه کار از کلیه تجهیزات و مواد قابل اشتعال و دور کردن افراد غیرمجاز از محل انجام شود.
ماده۳۰۱: